AXELSCHE H COURANT
Frankering bij abonnement, Axel.
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1949.
63e JAARGANG No. 38
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Haifa, symbool van Israel's groei.
Jeruzalem, de oude en heilige stad en
Tel-Aviv. de moderne hoofdstad ei3en vrij
wel a'le aandacht op in het nieuws over
Israël. Maar de economische toekomst van
de jonge staat is veel minder afhankelijk
van het lot van deze twee steden dan van
dat van Haifa, dat in snel tempo het eco
nomisch zwaartepunt wordt niet alleen van
Israël, maar van het gehele Midden-Oosten.
Omstreeks 1900 was Haifa een arm,
dood stadje, vergeten door de h storle linds
de dagen der kruisvaarders. De bevolking
van 8000 Arabieren, 20)0 Joden en een
paar honderd Christenen, bestond uit vis
sers, ha idwerkers, voornamelijk zadelmakers,
smeden en leerlooiers en arbeiders in gros-
sierderijen in graan, olijven, tabak en iex-
tiel. Een aantal was ii dienst van de
Hedjaz Spoorweg, die de Turken in 1900
hadden laten bouwen ten einde reizigers,
pelgrims en vracht van Palestina en Trans-
jordanië te vervoeren naar Mekka en
Medina.
De economische ontwikkeling van Haifa
na de eerste wereldoorlog werd gestimu
leerd door de komst van ongeveer 13.000
Europeese Joden, die tussen 1920 en 1931
naar de stad gingen en die nieuw geld,
ervaring en ondernemingszin meebrachten.
Zij werd evenzeer gestimuleerd door de in
1926 door hut Lagerhuis genomen beslis
sing Palestina een lening toe te staan van
één en een kwart millioen pond sterling
om de haven van Haifa te vergroten, haven
hoofden en kaden, pakhuizen en opslag
plaatsen te bouwen, waardoor dit de be
langrijkste haven van het land zou worden.
Twaalf maanden later kwam de pijplei
ding van de l.P C, (Irakse Petroieum-
maatschappij) gereed, w a door jaarlijks
twee millioen ton olie naar de haven van
Haifa werd gepompt. In 1939, dus julsl op
tijd voor de militaire operaties tijdens de
tweede wereldoorlog, kwamen drie met
Engels kapitaal gebouwde raffinaderijen in
Haifa in bedrijf.
Intussen waren de Joden, in 1923 begon
nen met de bouw van de Palestijnse elec-
triciteiismaatschappij, die geheel Palestina
(met uitzondering van Jeruzalem) en Trans-
jordanië va^ electriciteit voorziet. Een jaar
later stichtten zij de Hebreeuwe technische
hogeschool, waar de beste chemici, natuur
kundigen, ingenieurs en metallurgen uit de
V.S. en Duitsland gingen doceren.
Sinds 1925 stichtten de Joden uit Haifa,
soms met eigen, doch vaak met vreemd
kapitaal, staal-vervaardigende en staal-
verwerkende ondernemingen als de Cluson
Steel Works, de Vulcan Foundries en andere,
die draad, kabel en prcc.sie-instrumenten
maakten. De Joden bevorderden ook de
oprichting van andere ondernemingen als
de Portland Cement Works, de Ata Textile
Mills, zeep en oliefabrieken, lucifersfabrie
ken, enz. enz. De eigendomsverhoudingen
bij al deze bedrijven zijn vaak zeer inge
wikkeld. Laten wij één voorbeeld nemen,
dat van de Solel Boneh N.V., van origine
een coöperatieve onderneming. Solel Boneh
bouwbedrijf, het grootste in geheel Palestina
Het is het eigendom van de Histradoet, de
Joodse federatie van vakverenigingen, die
gesteund wordt door Joodse vakverenigingen
in Amerika en elders.
Maar de Solel beschikt over een gewel
dige kapitaalsmachtzij treedt ook op als
holding-company onder de naam van „Koor"
Indusiry and Crafts Ltd. in de afgelopen
zeven jaar heeft zij verworven de Phoenica
Glass Ltd., die alle soorten glas en glas
werk vervaardigt en de Vulcan Foundries;
zij heeft opgekocht de fabriek van rubber-
ariikeien Hamgaper Ltd. Zij is nog altijd
bezig andere ondernemingen op te kopen
en nieuwe ondernemingen te vestigen.
Dit snel omhoog-schietende Haifa heeft
als een magneet nieuwe Joodse immigranten
aangetrokken. In 1946 overvleugelden de
Joden in Groot-Haifa de Arabierende ver
houding was toen: 119 009 Joden, 96 000
Arabieren, een 34.000 Christenen en 5000
.anderen-"
Hoewel het de Joden waren, die hun
stempel drukten op de ontwikkeling van de
stad, hadden de Arabieren toch ook hun
speciale gebiedenzij waren bv. de beste
lucifersfabrikanten en de beste tabaksver
werkers zij hielden de grossierderij in
stoffen en leer in handen. Andere bedrijven
waren zowel in handen van Joden als van
Arabieren van de 13 bakkerijen in Haifa
waren er 7 in Arabische en 5 in Joodse
handenelke groep had 4 papierfabrieken
en drukkerijen en 3 leerlooierijen. Op het
gebied van de metaal- en de chemische
industrie prevaleerden de Joden, dank zij
de Hebreeuwse technische hogeschool. Zij
bezitten 23 metaal-verwerkende bedrijven
de Arabieren slechts 7bij de Arabieren is
de verhouding zelfs 7 1.
Tot aan de Arabisch-Joodse oorlog was
Haifa een werkelijk bi-nationale gemeen
schap. Arabieren en joden zaten gezamen
lijk in het stadsbestuurde Arabische en
Joodse werkgevers werkten samen bij het
vaststellen van vrachttarieven en arbeids
verhoudingen. Maar toen op 22 April 1948
800 Joodss soldaten Haifa bezetten, volgde
een massale uittocht van Arabierenvan de
96 000 Arabieren bleven er maar 10.000
achter. Hoewel dit de Joden een onmid
dellijk voordeel verschafte, zouden veie
Joden in Haifa toch graag terugkeren naar
de staius qiio ante beilum.
De Israëlische regering onderkent de
geweldige mogelijkheden van Haifa als
knooppunt voor rail-, weg- en scheeps
verkeer, nationaal en internationaalals
middelpunt voor import en export op het
gebied der zware industrie; als het centrale
punt voor distributie van producten van
landbouw en veeteelt.
De economische adviseurs van de rege
ring geloven, dat het stadsgebied van
Haifa gemakkelijk 300.000 inwoners kan
herbergenin de voorsteden zouden er nog
75.000 onderdak kunnen vinden. En dit
ailes is mogelijk bij laagbouw; zo nodig
zou het Haifa iigt op de rotsen
oneindig veel groter kunnen worden, als
men zou overgaan tot hoogbouw. Zij hebben
voorts vastgesteld, dat de hoeveelheid goe
deren, die in 1947 aan de pieren werd
gelost duobei zo groot was als die uit
1939 (nl. 1.340 000 ton tegen 643.000 ton);
in dezelfde periode steeg het vrachtvervoer
van 343.000 ion tot 1.848.000 ton. Zij zijn
voornemens de capaciteit van Haifa, welke
op het ogenblik 110 schepen bedraagt, op
te voeren en de capaciteit van de olielei
dingen te vergroten van Uc huidige 6 mil
lioen ton tot 25 millioen ton ruwe olie.
Zij menen, dat de raffinaderijen nauwer
kunnen samenwerken met de chem.sche
industrie van Haifa, waarbij de laatste zich
meer zou moeten toeleggen op bijproducten
van de raffinaderij ais pnenolen en thermo
plastics.
De grote verwachtingen van de economen
en hun vertrouwen in de toekomst worden
nog overtroffen door die van de Joden te
Haifa zelf, die meer dau trots zijn op hun
stad. Zelfs in deze gespannen tijd biedt
Haifa het typische beeld van een „boom-
town".
En de stad dankt dat beeld niet alleen
aan het feit, dat de prijzen hoog zijn, dat
de mensen gemakkelijk geld uitgeven en in
weelde leven, en evenmin aan hej feit, dat
iedereen het druk heeft. Men heeft het
gevoel, dat er iets groots staat te gebeuren,
dat er geweldige mogelijkheden op handen
zijn. De Joodse Kamer va-: koophandel en
industrie krijgt dagelijks aanvragen van
beroemde internationale banken en verzeke
ringsmaatschappij over de economische
mogelijkheden in Haifa. Velen van de eer
zuchtige jongeren in Israël worden naar
Haifa gelokt, omdat zij de stad zien als een
symbool van de groei.
Pelgrimage in de 20ste eeuw.
Vele luchtwegen leiden in het Heilig Jaar
naar Rome.
Koortsachtig wordt in Rome aan de vol
tooiing en uitbreiding van hotels, vliegvel
den verkeerswegen, stations en ondergrondse
spoorweg gewerkt, om straks wanneer het
Heilig Jaar een aanvang zal nemen, gereed
te zijn de millioenen gelovigen en toeristen
uit alle delen van de wereld op te vangen.
Dag en nacht zjjn honderden aibeidets
in de weer om het Ronft Termini, het
station van de Heilige Stad, af te bouwen.
Enorme schijnwerpers, die over het gehele
terrein zijn opgesteld, verlichten vanaf 6
uur 's avonds de uitgestrekte terreinen
waarop straks het spoorwegknooppunt van
Rome zal verrijzen.
Reeds voor de -oorlog was met de bouw
begonnen van dit in moderne stijl op te
trekken station, maar de oorlog en het feit
dat er daarna geen geld meer beschikbaar
voor was, hebben de bouw vertraagd. Thans
staan grote rijdbare kranen over het veld
verspreid en de verwachting is dat Roma
Termini op het einde van dit jaar in gebruik
kan worden genomen.
Toen er sprake was om in Rome een
ondergrondse spoorweg te gaan bouwen,
was de doorsnee-Romein lichtelijk verbaasd.
Vooreerst is de grond in Rome niet com
pact genoeg en op de tweede plaats heeft
de stad een perfect georganiseerd boven
gronds verkeer, dat wordt uitgevoerd door
een iegio aantal trams, bussen en trolley
bussen. Maar de ondergrondse komt er.
En de Italianen zijn unaniem van oordeel
dat wanneer er geen oorlog uitbreekt op
korte termijn, de ondergrondse voor het
begin van het Heilig Jaar klaar zal komen.
I ilussen wordt ijverig aan de ondergrondse
die een totale lengte van 11,5 km. zal
krijgen, gewerkt.
Zeer merkwaardig is, dat men bij het
graven op bepaalde diepten regelmatig op
historische bouwwerken stuit. Dit is dan
voor de ingenieurs aanleiding om hun plan
te wijzigen, want een vernieling van derge
lijke bouwwerken is in het oog van elke
Italiaan een heiligschennis. De werkzaam
heden worden dan gewoon vooitgezet, zij
het met een omlegging. Het ligt in de
bedoeling om de lengte van de ondergrondse
op de duur uit te breiden tot 40 km.,
waarbij dan ook Ostia aan de zee wordt
opgenomen in het net. Het vliegveld van
Rome, Ciampino, is ook een der eindsta
tions van de ondergrondse en de stroom
der vliegende pelgrims zal via de onder
grondse worden afgevoerd.
Ciampino, intercontinentale luchthaven
van Rome.
De voortvarende Romeinse vliegvelddes
kundigen hadden oorspronkelijk het plan
om ter gelegenheid van het Heilig Jaar een
speciaal vliegveld voor pelgiims aan te
leggen. De bouwkosten hiervan bedroegen
26 milliard Lires, inpiaats daarvan wordt
echter thans het vliegveld Ciampino uitge
breid en gemoderniseerd. Ciampino zal
dan het intercontinentale centrum van het
luchtverkeer op 4ialië worden. Op dit
ogenblik is de verkeersd.chtheid reeds zeer
groot en men verwacht dat het aantal
landingen en starts gedurende het Heilig
Jaar zal worden verviervoudigd. Momenteel
zi<n er 50 internationale en nationale lucht
vaartmaatschappijen die op Rome vliegen.
Onlangs is de nieuwe startbaan van Macadam
gereed gekomen, die een afmeting heeft
van 2200 M. bij 60 M. Meteorologisch,
klimatologisch en geografisch gezien heeft
Ciampino alle kansen om te wedijveren met
de grootste luchthavens der wereld. De
uitrusting van het vliegveld is zeer modern.
Het beschikt over het Ground Control
Approach System. Het licht en de zon,
kenmerkend voor Italië, maken het gebruik
van dit GCA-System meestal niet nodig.
Als voorbeeld mag hier wel genoemd wor
den, dai tijdens de mistperiode, die onlangs
het luchtverkeer in vrijwel geheel Europa
lam legde, Ciampino hiervan geen last
ondervond en dat het normale verkeer
plaats vond.
Ciampino wordt een representatief vlieg
veld. Speciaal met het oog op het Heilig
Jaar wordt alles in het werk gesteld om het
de aankomende en vertrekkende reizigers
zo comfortabel mogelijk te maken. Ook is
men bezig aan de bouw van een sieren
kerkje aan de rand van het vliegveld, dat
naar schatting 3C0 mensen kan bergen.
Vele wegen leiden naar Rome.
In 1925 kwamen ter gelegenheid van het
Heilig Jaar 1.100.000 buitenlanders naar
Rome. Hiervan kwamen 960.000 per trein^
40 000 per auto en 100 000 per boot. Van
de treinreizigers reisden 230 500 1ste klas,
425 000 2de klas, de rest 3de kias. Van de
auto reizigers kwamen er 12 500 in hun
eigen auto. Per boot kwamen 17.000 pel
grims uit Egypte, 14 000 uit de Balkan,
15.000 uit Tujkijë, Palestina en Noord-Afrika,
3.000 uit Scandinavië, 25.000 uit Noord- en
10 000 uit Zuid-Amerika. Ook dit jaar
wordt de grootste toeloop uit Noord- en
Zuid-Amerika verwacht. Het percentage
pelgrims dat in 1950 per auto zal komen
zal wel toenemen. Ook het vervoer per
schip zal hoogstwaarschijnlijk groter zijn
dan in 1925, maar het aanbod aan schaeps-
ruimte is aanmerkelijk kleiner. In 1925
speelde de luchtvaart nog een kleine rol
in het vervoer der Pelgrims, Het aandeel
dat de vliegtuigen in 1950 bij het vervoer
van gelovigen en toeristen zal hebben, zal
aanmerkelijk toenemen. Alleen het feit, dat
25 millioen gelovigen naar schatting de
Heilige Stad zullen bezoeken gedurende het
Heilige Jaar, betekent dat de rol die het
luchtverkeer bij dit vervoer zal gaan spelen,
zeer voornaam is. In het oog springend
is o.a. de activiteit van de K.L.M. bij dit
toekomstige vervoer van pelgrims uit alle
delen van de wereld naar de' Heilige Stad.
Het luchtnet van de K.L.M. omspant de
hele aarde en reeds worden grote plannen met
betrekking tot het luchtvervoer gedurende
hét Heilig Jaar voorbereid.
Huisvesting-puzzle gedurende
het Heilig Jaar.
Om het probleem der huisvesting op te
lossen, zijn in de Heilige Stad verschillende
comiié's gesticht. Het rijpend gebrek aan
hotel-accomodatie was de oorzaak, dat men
naar andere oplossingen zocjjt. Men heeft
dit huisvestingsprobleem thans op dezelfde
wijze aangepakt als in Londen tijdens de
Olympische Spelen. Particulieren worden
ingeschakeld en de moderne pelgrim wordt
voor redelijke p'ijzen ondergebracht. Naast
deze maatregelen, zijn er ook drie massa
hotels in aanbouw en wei aan de rand van
Vaticaanstad, die tesamen onderdak kunnen
bieden aan ruim 8000 mensen. In samen
werking met de Italiaanse regering zal
gezorgd worden voor een rigoureuze stop op
hotelprijzen. Angstvallig zal er voor wor
den gewaakt, dat de pelgrims door zwart
handelaren en andere parasieten zullen
worden uitgebuit. De peigrims zullen
speciale zogenaamde p-lgrimskaarten ont
vangen, die worden v gereikt door de
Nationnle Comité's, die in de meeste landen
werden ingericht. -Deze pelgrimskaarten
voorzien in diverse faciliteiten, wat betreft
visa, douane, huisvesting enz.
in September j.I. heefl men tijdens een
internationaal Jeugdcongres te Rome een
„Generale Repetitie" gehouden in verband
met de huisvesting. Hierbij bleek dat toen
ca. een kwart millioen mensen op korte
termijn onderdak kon worden aangeboden.
Niet alleen de Italianen, doch de gehele
katholieke wereld volgt met spanning de
toebereidselen voor bet Heilig Jaar in Rome
en wanneer de verwachtingen niet bedrie
gen, dan zal het Jubeljaar 1950 een grootse
manifestatie worden.
EEN VREEMD HOTEL.
Ongeveer 30 Km. van het Stadje Nyeri
in Kenya (Afrika) vindt men bovenin een
geweldige vijgeboom, die een geweldig
terrein beheerst, het „boomtop hotel". De
gasten van dit wonderlijke hotel zijn toe
risten, die wilde dieren willen fotograferen.
Voor 100 gulden per dag kan een mens
daar de gevaarlijkste dieren bestuderen en
wie geiuk heeft kan luipaarden, hyena's,
olifanten en buffels zien. De ondernemende
eigenaar S. E. Walker verlangt geen beta
ling van zijn gasten, als zij geen kans
hebben gekregen wilde dieren te fotogra
feren. Van de grond afgezien, lijkt het
hotel op een reusachtig tvogelnest. Een
9 M. la ge, steile ladder leidt naar de
eerste verdieping. Langs de lage dikke
takken van nabije bomen is op zodanige
wijze prikkeldraad gespannen, dat honge
rige luipaarden op eerbiedige afstand moe
ten blijven. Het hotel heeft eiectrisch licht,
dat wordt geleverd door twee turbines, die
aan de voet van de vijgenboom staan. De
eetzaal ligt op de eerste verdieping; op de
tweede verdieping zijn vijf, door bamboe
a gescheiden kamers. Zoals het een modern
hotel betaamt, hebben alle kamers warm en
koud stromend water.
ROOIVERBOD VROEGE AARDAPPELEN
INGETROKKEN.
Krachtens de „Rooiverordening Vroege
Aardappelen" van het Bedrijfschap voor
Groenten en Fruit werd telkenjare van
Overheidswege bepaald op welke datum in
het voorjaar het rooien van vroege aardap
pelen kon aanvangen. Nu echter op het
gebied van aardappelteelt en de handel
In aardappelen normale toestanden heersen
kan voortaan de teler zelf weer de aanvang
van het rooien bepalen. De verordentng met
het rooiverbod is n.l. blijkens het Voedsel
voorzieningsblad no. 10 van 10 Februari
1949, ingetrokken.
rvbonnements-
prijs s
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indié fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentlën
(maximum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.