AXELSCHE COURANT
Frankering bij abonnemen», Axel.
ZATERDAG
NOVEMBER 1948
63e JAARGANG No 15
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
HENRY FORD,
de autokoning.
Verhoog de lonen, verkort de werktijden
en voer aldus de koopkracht op".
FORD.
In Dearborn, bij Detroit, in de Amerikaanse
staat Michigan, werd op 30 Juli 1863, in een
bescheiden woning Henry Ford geboren als
de zoon van een boer. Dit huisje is door
alle tijden heen behouden gebleven als een
tastbaar symbool van de opgang van een
man, die later de vlakbij gelegen reus
achtige fabrieken zou laten bouwen.
Als knaap en later als jongeman knutselde
Henry in een donker kamertje aan klokken
en horloges. Al spoedig openbaarde zich
dus zijn zucht naar experimenten, die later
tot zulke bijzondere resultaten zou leiden.
Maar zij, die hem toen als jongen mee
maakten, noemden de jonge Ford niet
helemaal „snik".
j§De jongen kwam bij een instrumentmaker
in^de leer, want, zo redeneerden zijn ouders,
de" knaap knutselt nu eenmaal graag met
klokken, dus wellicht zal hij in dit vak zijn
weg kunnen vinden. Hij was nauwelijks
16 jaar toen hij liep te peinzen op een
middel om de zware arbeid op het land te
verlichten. Het moest volgens Henry Ford
mogelijk zijn een vrachtwagen te maken, die
door stoom of gas werd voortbewogen.
Nu gold de jeugdige Ford bij zijn om
geving eerst recht voor een dromer en men
hield hem voor overspannen.
Maar dat zou Ford in zijn later leven nog
vele malen te horen krijgen
Bij Edison.
Hij was 24 jaar toen hij ingenieur werd,
waarmede hij alvast aan zijn betwetende
omgeving bewees, heus geen dromer of
fantast te zijn en nog minder overspannen.
Henry zag toen een grote wens van hem
vervuld, daar hij een aanstelling kreeg bij
de Edison-Company in Detroit. Al spoedig
bleek, dat de beide mannen uitstekend met
elkaar overweg konden. Tussen hen groeide
een vriendschap, die tot Edisons dood bleef.
De grote Edison was feitelijk de eerste, die
de „dromer" Ford op zijn juiste waarde
wist te schatten.
Intussen had Ford zijn ideën voor een
vrachtwagen, die het landbouwwerk zou
kunnen verlichten, niet losgelaten. Integen
deel! Hij had een eigen werkplaats, waar
hij in zijn vrije tijd aan de verwezenlijking
van zijn plannen werkte.
De vrachtauto.
Het was 1899 toen eindelijk voor Ford
het grote ogenblik was aangebroken. Hij
had inderdaad een vrachtwagen gecon
strueerd, die zonder menselijke of dierlijke
hulp zich voortbewoog. De grote dromer
had zijn eerste triomf behaaldHij stichtte
de Detroit Automobile Company, later de
Cadillac Motorcar Company. Maar hij had
het niet gemakkelijk, want Ford wilde
vrachtauto's maken, maar het publiek wilde
wagens hebben, die voor alles snel waren.
Zijn medevennoot stelde zich op het
standpunt, dat het publiek zijn zin moest
hebben. Ford verzette zich hier krachtig
tegen, maar het eind was, dat Henry in
1903] uit de firma trad en toen kwam de
Ford Motor Company te Detroit tot stand.
Ook toen kon hij nog niet zijn eigen gang
gaan en moest hij, om winst te maken, ook
racewagens bouwen. Maar dat duurde niet
lang want in 1906 zag Ford kans de meer
derheid der aandelen in zijn maatschappij
te verkrijgen, waarmede hij dus het alleen
voor het zeggen had.
In 1919 kreeg Edsel, Ford's zoon, de
overige aandelen in zijn bezit, zodat de
grote maatschappij het uitsluitend eigendom
van de familie Ford werd.
Zijn levenswerk.
Nu kreeg Ford eindelijk zijn kans en hij
liet die niet onbenut. Hij maakte de auto
tot een onontbeerlijk vervoermiddel, als het
ware tot een gebruiksvoorwerp, dat altijd
klaar moest staan. De wagens moesten
gemakkelijk te besturen zijn, eenvoudig van
constructie, gemakkelijk te repareren en
voor alles ook goedkoop.
En nu kwam het geheim van Fords
genie en vooruitziende blik in de open
baarheid. De eenvoudige constructie van
Ford's auto's maakte het mogelijk de onder
delen in grote hoeveelheden tegelijk te
vervaardigen, waarmede tegelijk de prijzen
konden worden verlaagd. Dit was mogelijk
door een tot in de kleinste details door
gevoerde standaardproductie, door verdeling
van het productie-proces in 'n zo groot moge
lijk aantal zo eenvoudig mogelijke hande
lingen, die het voordeligst konden worden
verricht aan de zg. lopende band. Maar
Ford ging nog verder: de werktijd van zijn
personeel werd tot de seconde benut. Er
werd met ploegen gewerkt en er was een
streng doorgevoerd spreekverbod. Ford ging
verder. Hij paste de verwisselingsprocedure
voor wagens in, waardoor het mogelijk
werd, dat men overal ter wereld gelijk
welk onderdeel van het kleinste tot het
grootste bij Ford-agenten kon omwisselen.
Dit had twee voordelen: geen extra-repa
ratiekosten en geen lange wachttijden.
Aldus kon men altijd op zijn Fordauto
rekenen. Dit principe geldt tegenwoordig
niet alleen voor de personen-auto's doch
ook voor de vrachtwagens en de vliegtuigen,
die Ford bouwt. Tussen haakjesmeer dan
10 millioen wagens van Ford zijn in dienst
van de Amerikaanse landbouwbedrijven,
zodat Ford toch zeker wel zijn dromen
werkelijkheid heeft zien worden! De naam
„Ford" is tegenwoordig overal ter wereld
een begrip geworden.
Aan de top 1
Met zijn massa fabricatie van standaard
onderdelen ging Ford alle industriemagnaten
glansrijk voorbij en kwam hij aan de spits
te staan. Hij had in alle industrielanden ter
wereld fabrieken gebouwd, maar beheerste
bovendien door aandelen-aankoop de markt
voor alle voor zijn fabrieken van belang
zijnde grondstoffen. In 1932 werd Ford
bezitter van de Uniqn Guardian Trust Com
pany Bank. Zijn privé-vermogen werd toen
op 900 millioen gulden geschat. Bij de
Detroit-fabriek waren toen 75.000 man werk
zaam. Ford schiep naast zijn fabrieksstad
woon- en handelshuizen, winkel- en ont
spanningsgebouwen. Het geld, dat Ford als
loon aan zijn personeel betaalde, kwam dus
feitelijk langs een kleine omweg weer bij
hem terug.
Het werd bij Ford een levensmotto het
beste voor de laagste prijs te leveren.
Tijdens de economische crisis sloot Ford
in Februari 1933 zijn reusachtig bedrijf
voor drie maanden, zonder dat het de
industrie-koning ook maar enige schade
deed. Natuurlijk trachtte de concurrentie
Ford op vele manieren afbreuk te doen, o.a.
doordat onverwacht een grote lening werd
opgezegd, waardoor Ford's bank in moei
lijkheden kwam. Zo groot was de betekenis
van deze bank dat in geheel Amerika een
bankmoratorium moest worden afgekondigd I
Dit alles deerde Ford maar weinig en uit
alles bleek wel, dat het niet meeviel Ford
als tegenstander te hebben.
Ongeluk of aanslag
Op 27 Maart 1927 werd Ford zwaar
gewond bij een auto-ongeluk, waarvan hij
evenwel voorspoedig genas. Er werd des
tijds beweerd, dat het hier geen ongeluk
betrof, doch dat men had geprobeerd Ford
van het leven te beroven. Ford heeft in
enige boeken zijn levenswerk vastgelegd.
In 1993 verscheen zf}n boek „Mijn leven en
mijn werken", in 1926 „Het grote heden,
het grotere morgen", in 1931 „Philosophie
van de arbeid" en in hetzelfde jaar ook
„Opwaartse beweging."
Ford heeft zich ook met een bemidde
lingspoging ingelaten tijdens de eerste
wereldoorlog, maar nog voor hij met zijn
metgezellen in Europa met zijn „Vredesark*
was aangekomen, waren er aan boord zulke
meningsverschillen ontstaan, dat Ford ijlings
naar Amerika terugkeerde. Hij gooide het
toen over een andere boeg. Hij ging zijn
fabrieken in dienst van de wapenfabricage
stellen en werd voorstander van Amerika's
deelname aan de oorlog om aldus een
spoediger vrede te krijgen.
Zó was het leven van Henry Ford, de
eenvoudige boerenzoon, die door eigen
kracht zich opwerkte tot industrie
koning.
Voor de baby van Prinses Elizabeth
zijn reeds zoveel geschenken aangeboden,
dat er genoeg voedsel is tot de eventuele
kroning, genoeg schoenen voor 1000 baby's,
genoeg lakens voor de gehele Engelse adel
en gratis luiers naar behoefte per vliegtuig
uit Amerika. Maar Buckingham Palace stuurt
alles terug, omdat de firma's er anders
reclame mee gaan maken.
Het vliegtuig in dienst van de
bloedtransfusie.
SCHAKEL TUSSEN BLOEDGEVER
EN BLOEDNEMER.
Bloedtransfusies hebben gedurende de
afgelopen tien jaren ontelbare mensen van
de dood gered.
In Nederland alleen werden gedurende
deze periode ongeveer 25.000 bloedtrans
fusies toegediend. Tal van zwaargewonden
in de tweede wereldoorlog hebben er hun
leven aan te danken. In de oorlog van
1914—1918 bezweek acht procent van het
aantal zwaargewonden in een bepaald
gebie 1 aan de Middellandse Zee. In de
laatste oorlog werd met behulp van bloed
transfusie en peniciline dit percentage in
hetzelfde gebied en onder vergelijkbare
omstandigheden teruggebracht tot 1,2 pet.
Bloed voor ernstige patiënten.
Het grote probleem, waar het steeds
weer om gaat, isHoe wordt bereikt, dat
er steeds bloed voor ernstige patiënten aan
wezig is, en dat het zonder noemens
waardig oponthoud kan worden toegediend.
Eén minuut tijdverlies kan fataal zijn. Waar
vindt men binnen zo korte tijd een bloed
gever, die bloed van dezelfde bloedgroep
bezit als de patiënt?
Conserveren een oplossing.
In 1938 tijdens de Spaanse burgeroorlog
ging men er voor het eerst toe over bloed
te conserveren. Het werd op steriele wijze
opgevangen en bewaard bij een tempera
tuur van 4 graden boven nul. In de veld
hospitalen beschikte men over een hoeveel
heid flessen bloed van alle bloedgroepen,
die terstond gebruikt konden worden.
Ook in Nederland hebben vele onder
zoekers hun beste krachten gewijd aan de
bestudering van de conserveringsmethode van
bloed. Thans is men zover, dat bloed, door
toevoeging van één procent druivensuiker,
vijftien dagen in uitstekende en daarna nog
één k twee weken in bruikbare toestand
bewaard kan blijven.
In de ziekenhuizen beschikt men steeds
over een aantal flessen met het bloed van
verschillende bloedgroepen. Evenals in
Amerika noemt men deze inrichtingen
„bloed-banken". Het bloed wordt bij deze
bank geleend en later zorgen familieleden
of kennissen van de patiënt ervoor, dat de
aldus ontstane bloed-schuld wordt ingelost.
Snel en zonder schokken.
Het aangewezen middel voor vervoer van
bloed is het vliegtuig. Immers het transport
moet zonder schokken en schudden en
bovendien snel kunnen worden uitgevoerd.
Bij wijze van proef liet het Nederlandse
Rode Kruis ruim een jaar geleden met een
K.L.M.-vliegtuig een hoeveelheid geconser
veerd bloed van Amsterdam naar Batavia
vervoeren. Men wilde nagaan of het in
geval van nood mogelijk was grote zendingen
bloed per vliegtuig naar Indonesië te ver-
zenden.
Het resultaat was uitstekend. De K. L. M.
had ervoor gezorgd, dat op alle tussenstations
vers ijs aanwezig was. Voortdurend ver
verste de steward het ijs van het kastje,
waarin de waardevolle lading vervoerd werd.
Zo hield men de temperatuur op de ver
eiste vier graden boven nul en kwam het
bloed in voortreffelijke toestand te Batavia
aan.
Beperkte levensduur.
Hoe zorgvuldig men ook met het bloed
omgaat, de levensduur is en blijft beperkt
tot maximaal 30 dagen. De witte bloed
lichaampjes gaan zelfs reeds na vijf dagen
te gronde. De rode bloedlichaampjes ver
minderen direct ra het aftappen in kwaliteit
en lossen tenslotte geheel op, zodat de
rode bloedkleurstof vrij komt. Bloed, ont
daan van de bloedlichaampjes, kan echter
in de meeste gevallen eveneens reddend
werken. Als het er om gaat de hoeveelheid
bloed, welke in het menselijk lichaam cir
culeert, direct te moeten aanvullen, dan is
een transfusie met dit z.g. bloedplasma in
eerste instantie afdoende. Ongeveer een
derde van de noodzakelijke transfusies kan
met dit plasma worden verricht.
Het bloedplasma dat lichtgeel van kleur
is, heeft een enorm voordeel. In gedroogde
toestand nl. is het onbeperkt houdbaar. Het
is dus mogelijk overal ter wereld hiervan
een voorraad aan te leggen. De dokter
heeft de droge stof slechts In gesteriliseerd
water op te lossen en het is gereed voor
transfusie.
Het drogen van bloedplasma een op
lossing van eiwitten en zouten in water
is geen gemakkelijke zaak. Dit geschiedt
in een luchtledige ruimte, terwijl het plasma
tijdens de bewerking in bevroren toestand
blijft. Niet alleen in Engeland en Amerika,
doch ook in ons land is tijdens de afgelopen
oorlogsjaren druk geëxperimenteerd, alvorens
men de huidige resultaten had bereikt..
Onopgemerkt door de bezetters werkten
twee Nederlandse onderzoekers, Drs. G. A.
Mastenbroek, biochemicus en Dr. J. Spaan
der, medicus, aan de ontwikkeling van het
droogproces. Volgens hun ontwerp ver
vaardigde een Amsterdamse kopersmid een
droogapparatuur. In samenwerking met het
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam
werden gedurende de bezettingsjaren 6000
flessen gedroogd bloedplasma voor de
Nederlandse ziekenhuizen en de illegaliteit
gemaakt.
200 flessen per dag.
Thans worden te Amsterdam, waar het
Centraal Laboratorium van de bloedtrans
fusiedienst van het Nederlandse Rode Kruis
gevestigd is, 200 flessen per dag klaarge
maakt. Binnenkort zal men dit aantal
kunnen opvoeren tot 300 dagelijks. Op het
ogenblik bezit Nederland van het vasteland
van Europa de best geoutilleerde droog
installatie voor bloedplasma.
Op de laatste conferentie van het Inter
nationale Rode Kruis, die te Stockholm
gehouden werd, sprak men hierover veel
waarderende woorden.;
In tal van landen wil men thans naar
Nederlands voorbeeld gaan werken. Dit is
thans reeds het geval met Zwitserland. Ook
in België heeft men een begin gemaakt met
de aanlegging van een voorraad bloedplasma.
De benodigde kostbare Installaties bezit
men daar evenwel niet. Ter oplossing van
deze moeilijkheid kwam een overeenkomst
tussen het Belgische Rode Kruis tot stand,
dat het bloed in Nederland bewerkt zou
worden.
114 liter bloed.
Op 26 October jl. gaven 228 donors te
Brussel hun bloed. Binnen 48 uur moest
met de bewerking van dit bloed begonnen
worden en hier bewees het vliegtuig weer
onschatbare diensten. Honderdveertien liter
bloed werd per K.L.M. van Brussel naar
Schiphol gevlogen. Daar stond een auto
van het Ned. Rode Kruis gereed en binnen
de kortst mogelijke tiid kon men tot actie
overgaan. Op 5 November vervoerde een
K.L.M.-vliegtuig de kisten met het gedroogde
bloedplasma naar Brussel.
Voorlopig zullen eenmaal per maand, in
de nabije toekomst 2 maal per maand
K.L M.-vliegtuigen kostbaar Belgisch bloed
naar Nederland brengen en zal het gedroogde
bloedplasma eveneens per Vliegende Hol
lander naar de Belgische hoofdstad worden
teruggevoerd.
DE MIDDENSTAND ZAL
DEMONSTREREN.
Overleg van de middenstandsbonden heeft
er toe geleid, dat is besloten op Maandag
22 Novembdr a.s. op een vijftal centraal
gelegen plaatsen in ons land over te gaan
tot massale bijeenkomsten van landelijk
demonstratief karakter van de zelfstandige
ondernemers in midden- en kleinbedrijven.
Aanleiding hiervoor is de aangekondigde
politiek der regering inzake lonen en prijzen.
De Kon. Ned. Middenstandsbond zal in
Rotterdam bijeenkomen, de ModerneiMid-
denstandsbond in Amsterdam, de Prot. Chr.
Middenstandsbond in Utrecht en Zwolle, de
Ned. Kath. Middenstandsbond in Den Haag.
SERVIES VOOR DE 50ste AMBTENAAR.
Een Maastrichtse fabriek kreeg bezoek
van een controlerend ambtenaar, zo vertelde
in de Tweede Kamer de heer Lucas bij zijn
beschouwingen over de Staatsbegroting. De -
directie van de fabriek gaf de ambtenaar,
als een soort vergoeding voor de lange reis
naar het verre Maastricht, een kop en
schotel. Dat scheen de animo te prikkelen,
want er kwam steeds vaker een controlerend
ambtenaar, die dan prompt zijn kop en
schotel ontving.
Het aantal liefhebbers steeg gaandeweg
zo hoog, dat de directie een jubileum zag
naderen. Zij besloot daarom, de 50ste
ambtenaar met een servies te vereren.
Als 50ste verscheen toen niet een, doch..,
een drietal ambtenaren.
De heer Lucas zweeg over de naam dier
Maastrichtse fabriek als een Sphinx.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
il 1.25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indiê il. 1,55.
Buitenland il. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Inaezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
