AXELSCHEIX COURANT
AXELSCHE If COURANT
Frankering bij abonnnmen*. Axel.
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1948
63e JAARGANG No 15
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
HENRY FORD,
de autokoning.
.Verhoog de ionen, verkort de werktijden
door een tot in de kleinste details door
gevoerde standaardproductie, door verdeling
van het productie-proces in 'n zo groot moge
lijk aantal zo eenvoudig mogelijke hande-
Het vliegtuig in dienst van de
bloedtransfusie.
SCHAKEL TUSSEN BLOEDGEVER
Het drogen van bloedplasma een op
lossing van eiwitten en zouten in water
is geen gemakkelijke zaak. Dit geschiedt
in een luchtledige ruimte, terwijl het plasma
- J
Frankering bij abonnement, Axel.
WOENSDAG
NOVEMBER 1948.
s
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
63e JAARGANQ No 14.
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
De duimafdruk van mijn
zwarte vriend.
De gouverneur van Suriname hechtte het
grootzegel van Nederland aan mijn docu
ment en zette er zijn handtekening onder.
„Die handtekening zei hij is natuur
lijk van generlei waarde. Dit is mijn
waarde heer de enige plek in de be
schaafde wereld, waar de handtekening van
een blanke geen cent waard is, als die niet
gecontrasigneerd is met de duimafdruk van
een neger."
Mijn opdracht was nuKrijg die duim
afdruk. Het was enkele maanden vóór Pearl
Harbour. In die dagen van overrompelende
nazi-overwinningen kreeg een mens vreemde
opdrachten. De mijne luiddeKrijg toe
stemming om een groot in het oerwoud
gelegen plateau te gebruiken al3 Ameri
kaanse luchtbasis. Dat plateau was volgens
de deskundigen op het beste punt gelegen
om de Duilse bommenwerpers, die een
aanval op het Panama-kanaal wilden doen,
te onderscheppen. Maar wilde men die
basis kunnen bouwen, dan moest' men
eerst de toestemming hebben vandekoni ig
van |40.000 primitieve negers, afstammelin
gen van ontsnapte slaven.
In het begin der achttiende eeuw kwamen
de Asjantl-3tammen, die van de westkust
van Afrika naar Suriname gebracht waren,
in opstand. Onder leiding van Adoe sloegen
de Djoeka's, zoals de bevrijde slaven zich
zelf noemden, alle aanvallen der Neder
landers af. In 1762 vroeg de Nederlandse
gouverneur tenslotte om vredeer werd
een verdrag getekend op voorwaarden door
granman Adoe gedicteerd.
En zo kwam het, dat Ah Toe Den Doe
de huidige granman de handtekening
van da Nederlandse gouverneur moest
contrasigneren, alvorens er in het land der
Djoeka's een luchtbasis kon worden ge
bouwd. Op mij rustte de taak zijn duim
afdruk te krijgen. Zeven jaar tevoren had
ik na moeizame onderhandelingen toestem
ming van hem gekregen een expeditie te
houden door de Djoeka-oerwouden. Tijdens
die expeditie was ik al mijn beloften nage
komen; ik had hem en alle dorpshoofden
rijkelijk geschenken aangeboden en zo zond
hij nu bij wijze van paspoort een aantal
prauwen om mij te halen. De leiding
beriSStte bij zijn eigen zoon Mombai.
De reis over de Suriname-rivier stroom
opwaarts duurde tien dagenzij was vaak
heel moeilijk. In die tijd had ik ampel
gelegenheid te merken, hoe fier de Djoeka's
zijn op hun vrijheid, al beseffen zij aller
minst, dat zij geenszins vrij zijn van angst
voor geesten en^goden. Het aantal voor
werpen en handelingen, dat taboe is, is
bijna eindeloos. Eindelijk waren wij er;wij
hadden de prauwen schoongemaakt en ik
had een schoon shantung-pak aangetrokken.
Aan de oever stond de granman, gehuld in
hetgeen eens een admiraalsunifoim was
geweest met driekante steek en al. Vele van
zijn stamhoofden droegen ook goud-lamé
broeken en tunieken, versierd met lamé in
alle kleuren van de regenboog. Enkelen
droegen oude, maar nog alijd glimmende
hoge hoeden. Er was niemand, die zich
niet in feestkledij had gestoken om de
blanke man welkom te heten.
„Odi, Bahkra (Hoe maakt u het, blanke
man?" Ah Toe Den Doe stak zijn
geweldige hand uit.
„Odi, granmanantwoordde Ik.
„Waki bon na watra (Had ik goed over
het water gewandeld vroeg hij nieuws
gierig. Uitvoerig vertelde ik, hoe goed de
reis wel was geweest en hoe de goden
der Djoeka's mij hadden beschermd. Ik
bedreef dit ritueel met zorgvuldig uit het
hoofd geleerde zinnen, waaruit mijn kennis
van de Djoka-taal (een mengsel van neger-
Engels, met Nederlandse, Afrikaanse en
Portugeese elementen) moest blijken.
Ah Toe Den Doe luisterde voldaan. Ein
delijk begon hij te glimlachen. „De Bahkra
heeft onze taal goed geleerd. Wie zou dat
voor mogelqk hebben gehouden?" „Tanki,
granman" zei ik erkentelijk. Ik vond het
niet nodig hem te onthullen, dat een vroe
gere Hernhutter zendeling, die jaren had
besteed aan het vertalen van de bijbel in
de taal der Djoeka's mij precies voldoende
daarvan had geleerd om mij te kunnen
redden. Menige blanke zou als hij tijdens
een expeditie op Ah Toe Den Doe was
gestuit, hem als een arme domme wilde
beschouwd hebben. Ik zou mij darvoor wel
wachtenHij was een te slimme vos.
Na uitvoerige feesten zei de granman
eindelijk, dat hij bereid was te horen, waar
voor' ik gekomen was. Ik legde hem uit,
hoe Duitse en Italiaanse legers eerst Europa
hadden veroverd, toen Lybië en de Soedan
en hoe zij nu parachute-troepen zonden naar
Frans Equatoriaal Afrika. Vandaar zouden
zij verder trekken naar Dakar en dat
geboorteland van zijn voorvaderen zouden
zij gebruiken als springplank voor een aan
val op Amerika. Daartegen moesten de
blanke mannen van Amerika natuurlijk
maatregelen nemen en één daarvan was,
dat zij een stad moesteir bouwen op de
top van Gransabana ja waar dat was,
wist hij precies waar 1000 vliegtuigen
gestationneerd zouden worden. Deden zij
dat niet, dan zouden de Duitsers de kusten
van Zuid-Amerika met machine-geweren en
bommen bestoken. En daarom wilden de
blanken nu een verdrag sluiten met Ah
Toe Den Doezij wilden dat plateau huren
totdat de blanke wilden waren teruggesla
gen. Dat zou misschien twee of drie jaar
kunnen duren. Daarna zouden alle blanken
het land weer verlaten en zouden de Djoeka's
er weer heer en meester zijn. Tot zolang
zou er werk zijn voor 1000 Djoeka's, die
per dag vijf zilveren dollars zouden ver
dienen ik liet de granman er één zien.
Er zouden winkels komen, waar zij voor
die dollars veel mooiere dingen zouden
kunnen kopen dan in enige winket aan de
kust. Toen zweeg ik. Zwijgend keek Ah
Toe Den Doe mij enkele ogenblikken aan,
daarop vroeg hij: „Tru,'Tru?"
„E-jal" zei ik heftig: „Tru, trui*
„De Bahkra zegt gewichtige dingen'
zei hij. Daarvoor moest hy een kroetoe
bijeenroepen. Hij klapte in zijn grote handen
en gaf een vrouw opdracht al zijn stam
hoofden te roepen. Toen moest ik het hele
verhaal nog eens vertellen; Ah Toe Den
Doe luisterde of ik wel precies hetzelfde
zei. Tenslotte nam hij het woordalle voor
en tegen moest worden overwogen. Als de
blanke wilden de zee overstaken, waren de
Djoeka's aan hen overgeleverd op genade
of ongenade. Maar als zij de Amerikaanse
blanken toestonden te komen, zouden zij
die misschien niet weer kwijtrakenblan
ken hadden al eerder verdragen geschon
den. Et zou werk zijn voor 1000 Djoeka's,
maar die zouden dan van huis wegmoeten
en wat zouden hun vrouwen daarop zeggen
Dit alles moest overwogen worden. Daar
mee waren de stamhoofden het eens. Ah
Toe Den Doe zei daarop
„Gij 'hebt nu allen de woorden van de
Bahkra gehoord; ga heen en denk erover,
een dag en een nacht. Dan zullen wij weer
samenkomen om de Bahkra ons antwoord te
geven". De hele volgende dag rommelden
de signaaltrommels; de vrouwen, die mij
verzorgden, wisten niet welke boodschappen
geseind werden en ik verstond de taal der
trommels niet zelf. Eindelijk zei Ah Toe
Den Doe, dat er weer een biggi kroetoe
zou zijn. Ik tiet 'weten, dat ik toverplaten
had meegebracht, zodat de mannen zouden
kunnen zien, wat ik hun verteld had. Ik
kreeg toestemming die te vertonen.
De voorstelling begon met een portret
van Ah Toe Den Doe zelf, dat ik bij mijn
vorige bezoek genomen had. Dat was een
openbaringdaar stond hij op het doek en
hij zat er ook nog! De verbazing werd
nog groter, toen er een plaatje kwam van
een aantal leden van de stam, die herkend
werden. Daarop volgde de echte reeks
foto's van Duitse en Italiaanse gruweldaden
in Afrika tegenover negers bedreven. De
voorstelling zou voor een blank publiek
anderhalf uur geduurd hebbenhier moesten
sommige plaatjes zo lang blijven staan, dat
ze drie uur duurde. Ten slotte zei ik:
„U hebt de feiten gezienu hebt gezien,
wat er gebeurd is met de zwarte mannen
aan de andere kant van het water. Nu zal
ik u de twee blanke wilden laten zien, die
dit alles hebben gedaantwee blanke
wilden, die de hele wereld willen veroveren."
Daarop verschenen Hitier en Mussolini op
het doek. Binnen 5 minuten was het doek
aan flardenalle toeschouwers hadden zich
op deze geweldenaars geworpen. Tenslotte
klapte Ah Toe Den Doe in zijn handen
„Wij hebben het verhaal van de Bahkra
gehoord; wij hebben de platen gezien.
Als de blanke wilden Afrika kunnen ver
overen, kunnen zij vliegmachines zenden,
misscnien ook naar het land der Djoeka's.
Wie ben ik, dat ik zou zeggen, dat zij dit
niet kunnen!" Hij pauzeerde even en zei
toen tot mijn grote teleurstelling„Deze
avond is er geen om te slapen; wij zuilen
nog vele kroetoes houden vanavond en
morgen. Daarna zullen wij de Bahkra onze
beslissing geven."
„E-ja, granman", riepen alle stamhoofden,
„de granman is wijs. Mogen alle goden
hem liefhebben 1"
Het was mogelijk, dat de goden hem Hef
hadden, maar ik had hem op dat ogenblik
in eik geval allerminst lief. Waarom drukte
hij nu nog zijn duim niet op het stuk
Zoveel steun had toch nooit een vorst van
zijn onderdanen ontvangen
Weer wachtte ik en weer werd ik gek van
het trom-geroffel. In arren moede ging ik
tenslotte maar wandelen. Eindelijk liet de
granman mij roepen. „Heeft de Bahkra de
sprekende trom gehoord En de antwoord-
trommels vroeg hij.
„E-ja", zei ik, „die moest ik wel horen*.
Ik besloot even te laten merken, dat miin
geduld ten einde liep. „De sprekende trom
van de granman moet wel hees zijn ge
worden als een blanke zo lang en zo luid
gepraat had, zou hij een week lang geen
woord meer hebben kunnen zeggen."
De granman gnuifde: „Sprekende trommels
der Djoeka's worden nooit hees", zei hij vol
trots. En daarop legde hij mij uit, hoe hij
van zijn grootvader geleerd had in gewichtige
vragen altijd het oordeel van zijn onderdanen
te vragen. Dat was nu gebeurd; en zij
waren tot de conclusie gekomen, dat het
probleem der Bahkra's ook hun probleem
was. „Gij blanken hebt vliegmachines
wij Djoeka's hebben de Gransabana, waar
in bevroren toestand
Engeland en Amerika,
is tijdens de afgelopen
>erimenteerd, alvorens
aten had bereikt-
de bezetters werkten
erzoekers, Drs. G. A.
leus en Dr. J. Spaan
ontwikkeling van het
hun ontwerp ver-
iamse kopersmid een
amenwerking met het
asthuis te Amsterdam
bezettingsjaren 6000
oedplasma voor de
izen en de illegaliteit
00 flessen per dag.
Amsterdam, waar het
van de bioedtrans-
derlandse Rode Kruis
isen per dag klaarge-
zal men dit aantal
500 dagelijks. Op het
ind van het vasteland
t geoutilleerde droog-
ilasma.
erentie van het Inter-
s, die te Stockholm
uk men hierover veel
wil men thans naar
gaan werken. Dit is
met Zwitserland. Ook
en begin gemaakt mei
voorraad bloedplasma.
•are installaties bezit
it. Ter oplossing van
am een overeenkomst
Rode Kruis tot stand,
•derland bewerkt zou
114 liter bloed,
gaven 228 donors te
Binnen 48 uur moest
n dit bloed begonnen
ïes het vliegtuig weer
Honderdveertien liter
,.M. van Brussel naar
Daar stond een auto
ruis gereed en binnen
tijd kon men tot actie
/ember vervoerde een
iten met het gedroogde
ssel.
>nmaal per maand, in
2 maal per maand
stbaar Belgisch bloed
n en zal het gedroogde
j per Vliegende Hol-
:he hoofdstad worden
ISTAND ZAL
tREREN.
denstandsbonden heeft
besloten op Maandag
een vijftal centraal
ms land over te gaan
>msten van landelijk
van de zelfstandige
en- en kleinbedrijven,
is de aangekondigde
nzake lonen en prijzen.
Idenstandsbond zal in
:n, de Moderne^Mid-
iterdam, de Prot. Chr.
Utrecht en Zwolle, de
idsbond in Den Haag.
50ste AMBTENAAR.
fabriek kreeg bezoek
ambtenaar, zo vertelde
de heer Lucas bij zijn
le Staatsbegroting. De
iek gaf de ambtenaar,
Ing voor de lange reis
rstricht, een kop en
de animo le prikkelen,
vaker een controlerend
prompt zijn kop en
tiers steeg gaandeweg
ctie een jubileum zag
t daarom, de 50ste
:rvies te vereren,
i toen niet een, doch...
n.
eg over de naam dier
ils een Sphinx.
N
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indiê fl. 1,55.
Buitenland il. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
/Ha Ua*
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
ip Nederland en
NeaT Indië fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,—.
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
i