AXELSCHEIX COURANT AXELSCHE If COURANT Frankering bij abonnnmen*. Axel. ZATERDAG 20 NOVEMBER 1948 63e JAARGANG No 15 NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM HENRY FORD, de autokoning. .Verhoog de ionen, verkort de werktijden door een tot in de kleinste details door gevoerde standaardproductie, door verdeling van het productie-proces in 'n zo groot moge lijk aantal zo eenvoudig mogelijke hande- Het vliegtuig in dienst van de bloedtransfusie. SCHAKEL TUSSEN BLOEDGEVER Het drogen van bloedplasma een op lossing van eiwitten en zouten in water is geen gemakkelijke zaak. Dit geschiedt in een luchtledige ruimte, terwijl het plasma - J Frankering bij abonnement, Axel. WOENSDAG NOVEMBER 1948. s NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere 63e JAARGANQ No 14. VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM De duimafdruk van mijn zwarte vriend. De gouverneur van Suriname hechtte het grootzegel van Nederland aan mijn docu ment en zette er zijn handtekening onder. „Die handtekening zei hij is natuur lijk van generlei waarde. Dit is mijn waarde heer de enige plek in de be schaafde wereld, waar de handtekening van een blanke geen cent waard is, als die niet gecontrasigneerd is met de duimafdruk van een neger." Mijn opdracht was nuKrijg die duim afdruk. Het was enkele maanden vóór Pearl Harbour. In die dagen van overrompelende nazi-overwinningen kreeg een mens vreemde opdrachten. De mijne luiddeKrijg toe stemming om een groot in het oerwoud gelegen plateau te gebruiken al3 Ameri kaanse luchtbasis. Dat plateau was volgens de deskundigen op het beste punt gelegen om de Duilse bommenwerpers, die een aanval op het Panama-kanaal wilden doen, te onderscheppen. Maar wilde men die basis kunnen bouwen, dan moest' men eerst de toestemming hebben vandekoni ig van |40.000 primitieve negers, afstammelin gen van ontsnapte slaven. In het begin der achttiende eeuw kwamen de Asjantl-3tammen, die van de westkust van Afrika naar Suriname gebracht waren, in opstand. Onder leiding van Adoe sloegen de Djoeka's, zoals de bevrijde slaven zich zelf noemden, alle aanvallen der Neder landers af. In 1762 vroeg de Nederlandse gouverneur tenslotte om vredeer werd een verdrag getekend op voorwaarden door granman Adoe gedicteerd. En zo kwam het, dat Ah Toe Den Doe de huidige granman de handtekening van da Nederlandse gouverneur moest contrasigneren, alvorens er in het land der Djoeka's een luchtbasis kon worden ge bouwd. Op mij rustte de taak zijn duim afdruk te krijgen. Zeven jaar tevoren had ik na moeizame onderhandelingen toestem ming van hem gekregen een expeditie te houden door de Djoeka-oerwouden. Tijdens die expeditie was ik al mijn beloften nage komen; ik had hem en alle dorpshoofden rijkelijk geschenken aangeboden en zo zond hij nu bij wijze van paspoort een aantal prauwen om mij te halen. De leiding beriSStte bij zijn eigen zoon Mombai. De reis over de Suriname-rivier stroom opwaarts duurde tien dagenzij was vaak heel moeilijk. In die tijd had ik ampel gelegenheid te merken, hoe fier de Djoeka's zijn op hun vrijheid, al beseffen zij aller minst, dat zij geenszins vrij zijn van angst voor geesten en^goden. Het aantal voor werpen en handelingen, dat taboe is, is bijna eindeloos. Eindelijk waren wij er;wij hadden de prauwen schoongemaakt en ik had een schoon shantung-pak aangetrokken. Aan de oever stond de granman, gehuld in hetgeen eens een admiraalsunifoim was geweest met driekante steek en al. Vele van zijn stamhoofden droegen ook goud-lamé broeken en tunieken, versierd met lamé in alle kleuren van de regenboog. Enkelen droegen oude, maar nog alijd glimmende hoge hoeden. Er was niemand, die zich niet in feestkledij had gestoken om de blanke man welkom te heten. „Odi, Bahkra (Hoe maakt u het, blanke man?" Ah Toe Den Doe stak zijn geweldige hand uit. „Odi, granmanantwoordde Ik. „Waki bon na watra (Had ik goed over het water gewandeld vroeg hij nieuws gierig. Uitvoerig vertelde ik, hoe goed de reis wel was geweest en hoe de goden der Djoeka's mij hadden beschermd. Ik bedreef dit ritueel met zorgvuldig uit het hoofd geleerde zinnen, waaruit mijn kennis van de Djoka-taal (een mengsel van neger- Engels, met Nederlandse, Afrikaanse en Portugeese elementen) moest blijken. Ah Toe Den Doe luisterde voldaan. Ein delijk begon hij te glimlachen. „De Bahkra heeft onze taal goed geleerd. Wie zou dat voor mogelqk hebben gehouden?" „Tanki, granman" zei ik erkentelijk. Ik vond het niet nodig hem te onthullen, dat een vroe gere Hernhutter zendeling, die jaren had besteed aan het vertalen van de bijbel in de taal der Djoeka's mij precies voldoende daarvan had geleerd om mij te kunnen redden. Menige blanke zou als hij tijdens een expeditie op Ah Toe Den Doe was gestuit, hem als een arme domme wilde beschouwd hebben. Ik zou mij darvoor wel wachtenHij was een te slimme vos. Na uitvoerige feesten zei de granman eindelijk, dat hij bereid was te horen, waar voor' ik gekomen was. Ik legde hem uit, hoe Duitse en Italiaanse legers eerst Europa hadden veroverd, toen Lybië en de Soedan en hoe zij nu parachute-troepen zonden naar Frans Equatoriaal Afrika. Vandaar zouden zij verder trekken naar Dakar en dat geboorteland van zijn voorvaderen zouden zij gebruiken als springplank voor een aan val op Amerika. Daartegen moesten de blanke mannen van Amerika natuurlijk maatregelen nemen en één daarvan was, dat zij een stad moesteir bouwen op de top van Gransabana ja waar dat was, wist hij precies waar 1000 vliegtuigen gestationneerd zouden worden. Deden zij dat niet, dan zouden de Duitsers de kusten van Zuid-Amerika met machine-geweren en bommen bestoken. En daarom wilden de blanken nu een verdrag sluiten met Ah Toe Den Doezij wilden dat plateau huren totdat de blanke wilden waren teruggesla gen. Dat zou misschien twee of drie jaar kunnen duren. Daarna zouden alle blanken het land weer verlaten en zouden de Djoeka's er weer heer en meester zijn. Tot zolang zou er werk zijn voor 1000 Djoeka's, die per dag vijf zilveren dollars zouden ver dienen ik liet de granman er één zien. Er zouden winkels komen, waar zij voor die dollars veel mooiere dingen zouden kunnen kopen dan in enige winket aan de kust. Toen zweeg ik. Zwijgend keek Ah Toe Den Doe mij enkele ogenblikken aan, daarop vroeg hij: „Tru,'Tru?" „E-jal" zei ik heftig: „Tru, trui* „De Bahkra zegt gewichtige dingen' zei hij. Daarvoor moest hy een kroetoe bijeenroepen. Hij klapte in zijn grote handen en gaf een vrouw opdracht al zijn stam hoofden te roepen. Toen moest ik het hele verhaal nog eens vertellen; Ah Toe Den Doe luisterde of ik wel precies hetzelfde zei. Tenslotte nam hij het woordalle voor en tegen moest worden overwogen. Als de blanke wilden de zee overstaken, waren de Djoeka's aan hen overgeleverd op genade of ongenade. Maar als zij de Amerikaanse blanken toestonden te komen, zouden zij die misschien niet weer kwijtrakenblan ken hadden al eerder verdragen geschon den. Et zou werk zijn voor 1000 Djoeka's, maar die zouden dan van huis wegmoeten en wat zouden hun vrouwen daarop zeggen Dit alles moest overwogen worden. Daar mee waren de stamhoofden het eens. Ah Toe Den Doe zei daarop „Gij 'hebt nu allen de woorden van de Bahkra gehoord; ga heen en denk erover, een dag en een nacht. Dan zullen wij weer samenkomen om de Bahkra ons antwoord te geven". De hele volgende dag rommelden de signaaltrommels; de vrouwen, die mij verzorgden, wisten niet welke boodschappen geseind werden en ik verstond de taal der trommels niet zelf. Eindelijk zei Ah Toe Den Doe, dat er weer een biggi kroetoe zou zijn. Ik tiet 'weten, dat ik toverplaten had meegebracht, zodat de mannen zouden kunnen zien, wat ik hun verteld had. Ik kreeg toestemming die te vertonen. De voorstelling begon met een portret van Ah Toe Den Doe zelf, dat ik bij mijn vorige bezoek genomen had. Dat was een openbaringdaar stond hij op het doek en hij zat er ook nog! De verbazing werd nog groter, toen er een plaatje kwam van een aantal leden van de stam, die herkend werden. Daarop volgde de echte reeks foto's van Duitse en Italiaanse gruweldaden in Afrika tegenover negers bedreven. De voorstelling zou voor een blank publiek anderhalf uur geduurd hebbenhier moesten sommige plaatjes zo lang blijven staan, dat ze drie uur duurde. Ten slotte zei ik: „U hebt de feiten gezienu hebt gezien, wat er gebeurd is met de zwarte mannen aan de andere kant van het water. Nu zal ik u de twee blanke wilden laten zien, die dit alles hebben gedaantwee blanke wilden, die de hele wereld willen veroveren." Daarop verschenen Hitier en Mussolini op het doek. Binnen 5 minuten was het doek aan flardenalle toeschouwers hadden zich op deze geweldenaars geworpen. Tenslotte klapte Ah Toe Den Doe in zijn handen „Wij hebben het verhaal van de Bahkra gehoord; wij hebben de platen gezien. Als de blanke wilden Afrika kunnen ver overen, kunnen zij vliegmachines zenden, misscnien ook naar het land der Djoeka's. Wie ben ik, dat ik zou zeggen, dat zij dit niet kunnen!" Hij pauzeerde even en zei toen tot mijn grote teleurstelling„Deze avond is er geen om te slapen; wij zuilen nog vele kroetoes houden vanavond en morgen. Daarna zullen wij de Bahkra onze beslissing geven." „E-ja, granman", riepen alle stamhoofden, „de granman is wijs. Mogen alle goden hem liefhebben 1" Het was mogelijk, dat de goden hem Hef hadden, maar ik had hem op dat ogenblik in eik geval allerminst lief. Waarom drukte hij nu nog zijn duim niet op het stuk Zoveel steun had toch nooit een vorst van zijn onderdanen ontvangen Weer wachtte ik en weer werd ik gek van het trom-geroffel. In arren moede ging ik tenslotte maar wandelen. Eindelijk liet de granman mij roepen. „Heeft de Bahkra de sprekende trom gehoord En de antwoord- trommels vroeg hij. „E-ja", zei ik, „die moest ik wel horen*. Ik besloot even te laten merken, dat miin geduld ten einde liep. „De sprekende trom van de granman moet wel hees zijn ge worden als een blanke zo lang en zo luid gepraat had, zou hij een week lang geen woord meer hebben kunnen zeggen." De granman gnuifde: „Sprekende trommels der Djoeka's worden nooit hees", zei hij vol trots. En daarop legde hij mij uit, hoe hij van zijn grootvader geleerd had in gewichtige vragen altijd het oordeel van zijn onderdanen te vragen. Dat was nu gebeurd; en zij waren tot de conclusie gekomen, dat het probleem der Bahkra's ook hun probleem was. „Gij blanken hebt vliegmachines wij Djoeka's hebben de Gransabana, waar in bevroren toestand Engeland en Amerika, is tijdens de afgelopen >erimenteerd, alvorens aten had bereikt- de bezetters werkten erzoekers, Drs. G. A. leus en Dr. J. Spaan ontwikkeling van het hun ontwerp ver- iamse kopersmid een amenwerking met het asthuis te Amsterdam bezettingsjaren 6000 oedplasma voor de izen en de illegaliteit 00 flessen per dag. Amsterdam, waar het van de bioedtrans- derlandse Rode Kruis isen per dag klaarge- zal men dit aantal 500 dagelijks. Op het ind van het vasteland t geoutilleerde droog- ilasma. erentie van het Inter- s, die te Stockholm uk men hierover veel wil men thans naar gaan werken. Dit is met Zwitserland. Ook en begin gemaakt mei voorraad bloedplasma. •are installaties bezit it. Ter oplossing van am een overeenkomst Rode Kruis tot stand, •derland bewerkt zou 114 liter bloed, gaven 228 donors te Binnen 48 uur moest n dit bloed begonnen ïes het vliegtuig weer Honderdveertien liter ,.M. van Brussel naar Daar stond een auto ruis gereed en binnen tijd kon men tot actie /ember vervoerde een iten met het gedroogde ssel. >nmaal per maand, in 2 maal per maand stbaar Belgisch bloed n en zal het gedroogde j per Vliegende Hol- :he hoofdstad worden ISTAND ZAL tREREN. denstandsbonden heeft besloten op Maandag een vijftal centraal ms land over te gaan >msten van landelijk van de zelfstandige en- en kleinbedrijven, is de aangekondigde nzake lonen en prijzen. Idenstandsbond zal in :n, de Moderne^Mid- iterdam, de Prot. Chr. Utrecht en Zwolle, de idsbond in Den Haag. 50ste AMBTENAAR. fabriek kreeg bezoek ambtenaar, zo vertelde de heer Lucas bij zijn le Staatsbegroting. De iek gaf de ambtenaar, Ing voor de lange reis rstricht, een kop en de animo le prikkelen, vaker een controlerend prompt zijn kop en tiers steeg gaandeweg ctie een jubileum zag t daarom, de 50ste :rvies te vereren, i toen niet een, doch... n. eg over de naam dier ils een Sphinx. N Abonnements prijs: Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom fl 1,25 Alle andere plaatsen in Nederland en Ned. Indiê fl. 1,55. Buitenland il. 2, Advertentie prijs 7 cent per m.m. Ingezonden Mededeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentiën (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra. /Ha Ua* Abonnements prijs: Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom fl 1,25 Alle andere plaatsen ip Nederland en NeaT Indië fl. 1,55. Buitenland fl. 2,—. Advertentieprijs 7 cent per m.m. Ingezonden Mededeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentiën (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra. i

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1948 | | pagina 1