AXELSGHE IÉ COURANT
I
J
4
Frankering bij abonnement, Axe).
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1948.
62e JAARGANG. No 98
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
Orange.
Over deze stad, waaruit kortgeleden bij
de feestelijkheden ter gelegenheid van het
Regeringsjubileum de dansgroep „Lou R ban
de Prouvef-90" ons stadje bezocht, schrijft
een onzer medewerkers in een brief uit
Frankrijk het volgende:
Wanneer de reiziger de vallei van de
hone volgt, is Orange de eerste stad bij
lijn binnenkomst in Provence.
Het is een prachtige ingangspoort voor
lit uitverkoren oude land van de klassieke
Middellandse beschaving. Ingangspoort is
et juiste woord, aangezien midden op de
jrote nationale weg zich de „Are de
Triomphe* verheft, opgericht in het jaar'25
ler ere van Tiberius, en die een van de
lerkwaardigste is van Romeins Gallie.
ieze Are de Triomphe, van een hoogte van
!0 meter, bestaat uit drie gewelfde bogen
en wordt ondersteund door twaalf Corintise
tuilen.
Aan de andere zijde van de stad leunen
egen een heuvel de trappen van het
lomeinse theater, gebouwd onder de
egering van keizer Augustus. De gevel,
/an een hoogte van 36.83 meter en van
ten breedte van 103,15 meter, is geweldig
udrukwekkend. Dit is de beroemde „muur
/an Orange", waarvoor de grootste treur-
ipelers nog jaarlijks hun sfm doen weer
galmen. Deze voorstellingen, die een
prachtige stijl hebben vanwege dit buiten-
jewone kader, trekken duizenden toe
schouwers.
Naast het theater bevinden zich de resten
/an het mooiste Romeinse gymnasium dat
iii de geschiedenis bekend is en dat zich
iver ongeveer 400 meter uitstrekte.
Temidden van zijn hemicycie heeft men
lortgeleden het gewelf van een tempel, de
'rootste die men tot nu toe in Gallie kende,
blootgelegd. Boven deze tempel leidden
rappen naar een uitgestrekt platform met
egenmuren, dat het Kapitool van Orange
#as, en waar men nog de sporen kan zien
ran twee der drie tempels die daar gebouwd
varen.
Rondom Orange, aan de andere zijde van
te rijke Rhie-vallei, vormen de bergen,
lie hun kale toppen naar de blauwe hemel
ichten, een decor, gelijkend op die der
ewijde Atheense kruinen.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
V.
De Keltise stad Arausio was onder
mgustus de zetel van een Romeinse kolonie
n werd een der mooiste steden van Qaliie.
iarel de Grote vertrouwde haar toe aan
(raven, en in de 9de eeuw ging zij in
rfelijke lijn van vader op zoon over.
In 1393, door het huwelijk van Marie des
laux, ging de heerlijkheid van Orange over
p de Bourgondise familie der graven van
-halon, en daarna, in 1530, viel zij door
'fenis ten deel aan de familie van Nassau,
let verdrag van Chateau Cambrésis, in 1599,
evestigde het gezag over Orange van
Villem de Zwijger, stadhouder der Neder-
anden en erfgenaam van Philibert de
Chalon.
li het begin van de 17e eeuw maakte
Maurits van Nassau van Orange een machtige
este. De Romeinse monumenten werden
linnen de wallen ingesloten,
in 1713, bij het verdrag van Utrecht, gaf
je Pruisise Koning, die het Prinsdom van
Irange gtfd had, deze terug aan Frankrijk,
laar het Huis van Nassau kreeg het recht,
ien titel van Prinsdom van Orange aan een
edeelte van Gelderland over te dragen.
Lezing Jan H. de Groot.
Vrijdagavond organiseerde de Vereniging
Axel-Polen" een bijeenkomst op de boven-
aal van hotel „Het Gulden Vlies".
Een vrij talrijk publiek was aanwezig,
«en verschillende Poolse officieren (waarvan
in met het vaandel der Poolse Combat-
nten Vereniging in België), benevens
srschillende leden van „Axel-Polen" bin-
entraden. Even later arriveerden onder
lid applaus Kolonel Szydlowski, burg. Van
'everen, de inleider van deze avond, pastoor
ieerts en verdere bestuursleden van „Axel-
Polen", benevens vele plaatselijke autori
tten. Hierbij werd ook voor het eerst in
•et openbaar vertoond de vlag van „Axel-
Polen" langs de stok in verticale banen
Ie Axelse kleuren (rood-geel-blauw), ver-
'onden aan de Poolse vlag (wit-rood) in
•orizontale banen.
Burgemeester Van Oeveren heette allen
•artelijk welkom, inzonderheid Kolonel
Szydlowski en dhr. Jan H. de Groot. Onze
burgervader wees op de belangrijke her
denking van onze bevrijding met als hoog
tepunt de onthulling van het monument.
In dit kader wilde men ook een lezing
over Polen. Dit is een groot gebeuren, ook
omdat dhr. de Groot groot is als litterator
en geschiedkundige, ook in de geschiedenis
van Polen. Dhr. de Qroot memoreerde
allereerst de ridderlijke houding der Polen
tijdens de gevechten om Axel, en noemde
het hun roem dat ons stedeke voor grote
verwoesting is gespaard. Ook in Breda
en elders noemt men de Polen als uitne
mende bevrijders.
Spr. was een dag tevoren bij de herden
king van de slag om Arnhem. Ook daar
hebben zij hoewel zij verkeerd gedropt
waren hun Engelse kameraden zoveel
mogelijk geholpen. Dit dwingt niet alleen
waardering, maar zelfs respect af.
Spr. begon daarna zijn lezing over zijn
reizen naar Polen in 1932 en 1934 als
journalist gemaakt.
De eer3te stad welke hij bezocht was
Krakau, die behoort tot de schoonste steden
van Europa. 130 jaar lang was het Poolse
volk onderdrukt en gesplist in 3 delen
Duits, Russisch en Oosteerijks, welke laatste
overheersing wel het mildst is gewees».
De Russen hebben het „gemassregelt"
omdat het een bufferstaat wasmen zorgde
ook voor slechte wegen om het onderling
contact te breken. De Russen deden niets
ter cultivering van het land, doch de Polen
bekleedden daarentegen onder de Oosten
rijkers belangrijke posten.
De Pool is een buitengewoon charmant
mens, hij heeft stijl (handkus en buiging).
Zij kennen nog de beleefdheid, die het ge
jaagde Westen mist. Het straatbeeld wordt
er nog beheerst door paard en wagen.
Over de Poolse cultuur zeide dhr. de
Qroot, dat de hele Poolse weststrook vol
maakt Westers is ingedeeld, ook de ge
bouwen, de wetenschap, het gedrag enz.
Er is geen sprake van vergelijking met b.v.
de Balkanlanden. Men kent er geen midden
stand, zoals bij ons. De top laag is zeer
beschaafd, dan volgt de grofe massa van
boeren en arbeiders. Hun consulaire amb
tenaren proberen de gedachte aan een
achterlijk Polen uit te wissen. Wij zouden
de handreiking naar Polen moeten doen.
Het wachten is op handel en verdragen.
Er is daar een cultuur en beschaving, die
wij hard nodig hebben.
Spr. gaf vervolgens een gedetailleerde
landschapsbeschrijving van Polen. In het
vlakke land is graanbouw hoofdzaak, terwijl
ook het mijn wezen van groot belang is.
Het Karpathert land is zeer fraai. Door
enorme regenbuien kunnen er overstromingen
plaats vinden in een afmeting, die ons
volkomen onbekend zijn. Dit wordt m;de
veroorzaakt door de roofbouw in de woud
gebieden. Steden en dorpen worden door
deze overstromingen meegevoerddeze
catasfrophen vinden plaats in een cycius
van om de 50 jaar. De Karpathen vormen
een ruwe en harde rotswereld en zijn niet
pasklaar gemaakt voor toerisme, zoals b.v.
Zwitserland.
De Polen zijn sportief en weten wat skiën
en klimmen is. De boeren dragen nog
volop hun kleurrijke dracht; er is veel
meer traditie dan bij ons. Spr. memoreert
het verblijf in K'ynicza van prines Juliana
en prins Bernhard tijdens hun huwelijksreis.
De Polen zijn uitermate gastvrij, waarvan
dhr. de Groot verschillende ervaringen mee
deelde. Zij zijn inderdaad „gentlemen" in
hun plicht als gast. In het nog primitieve
gebied bij de Roemeense grens zijn de
auto's een schrikbeeld voor elk paard.
Polen is Rooms-Katholiek, met sinds 1555
een kleine kern van Protestant>n. Dit zijn
Lutheranen en niet zoals wel eens be
weerd wordt Hollanders vai oorsprong.
Wel waren hun gezangboeken in Amsterdam
gedrukt.
Wel hadden de Hollanders handelsver
bindingen met het Noorden van Polen enin
de late middeleeuwen ook met Danzig. In
deze stad vindt men ook de Hollandse stijl
in woningen en meubelen terug. Danzig
bleef Duits. De Duitsers beheersten er de
handel. Toen heeft Polen na de le wereld
oorlog de kleine vissersplaats Gdynia op
fantastich snelle wijze gemetamorfoseerd tot
nationale haven, die de' grootste van de
Oostzee zou worden.
Jalouzie van de Duitsers over deze enor
me prestatie de concurrentie-mogeiijkheden
voor de toekomst heeft er toe bijgedragen,
dat dit prachtig bewijs van Poolse energie
grondig werd vernield.
Hier eindigde dhr. de Qroot zijn hoogst
interessante lezing" en oogstte een warm
applaus van het auditorium, dat met grote
aandacht de lezing gevolgd had. O.i. deed
zich het gemis van een duidelijke kaart van
Polen danig voelenMisschien kan men die
voor toekomstige gebeurtenissen als deze
wei aanschaffen!
In de nu volgende pauze bracht de Axelse
violist, dhr. St. Kowarski, met pianobege
leiding van dhr. A. v. d. Berg, een kort
repertoire ten gehore.
De lichtbeelden brachten een aanschou
welijk overzicht van Polen's land en volk
in zijn godsdienstzin, klederdrachten, archi
tectuur enz. Wij denken hierbij aan vele
fraaie stadsgezichten en monumentale ge
bouwen van Warschau en Krakau van voor
de oorlogen de zoutmijnen van Byriczka.
Naast de vele afbeeldingen van hun artis
tieke prestaties, mogen de talrijke landschaps
beelden, o.a. uit Karpathen en Hoge Tatra,
zeker niet onvermeld blijven.
Aan het einde volgde nogmaals een warm
applaus. Dhr. de Qroot werd door burge
meester van Oeveren dank gezegd en hoopte
dat hij nogmaals met een literair onderwerp
in Axel zou terugkomen.
Hierna sprak kolonel Szydlowski nog een
kort woord en zeide tot een goed begrip,
dat men het Polen van voor de oorlog had
gezien. Thans is daarvan zeer vetf ver
woest. Hij wees op het lijden van zijn
volk, dat 7 miilioen inwoners door de
oorlog verloren heeft, terwijl de resterende
25 miilioen onder vrij ernstige druk leven.
Er zijn ook duizenden zijner landgenoten
weggevoerd naar Kamsjatka.
Met een recente anecdote uit Warschau
eindigde Axel's ere-bu'ger zijn korte toe
spraak (applaus).
Hiermede was deze leerrijke avond over
Polen's land, volk, cultuur, zeden en ge
woonten aan een zeer geïnteresseerd
publiek aangeboden ten einde.
ONGELDIGE MUNTEN.
Na 1 October a s. zullen de halve gulden,
de bronzen en zinken halve stuiver en de
halve cent niet meer gangbaar zijn. Van 1
October tot 31 December kunnen deze
worden omgewisseld bij de postkantoren en
poststations.
BESTRIJDING VAN VEESMOKKEL.
In verband met de toenemende smokkel
handel in biggen aan de Belgische grens is
in het „Voedselvoorzieningsblad" een wij
ziging van de „Verorde ing Grenscontrole
Vee 1946" afgekondigd, waardoor het ver
voer van varkens in, door 'een uit het in
de verordening omschreven grensgebied in
het vervolg, evenals bij paarden* runderen
en schapen, uitsluitend is toegestaan, wan
neer het vervoer een door het Bedrijfschap
voor Vee en Vlees ingestelde doorlaatpost
passeert.
De voor dit vervoer afgegeven geleidebil-
jetten moeten op de doorlaatposten voor
afstempeling worden overgelegd, terwijl
tevens de desbetreffende dieren ter plaatse
moeten worden getoond.
Tevens is bepaald, dat door de afgifte
van een duplicaat van verloren gegane regi-
stratieboekjes en identiteitsbescheiden voor
runderen en paarden de geldigheid van het
oorspronkelijke exemplaar van rechtswege
vervalt.
Last van zenuwen?
DE EERSTE NIWIN-KERSTPAKKETTEN
NAAR INDIË
Met het s. s. „Waterman* dat op 17 Sep
tember van Rotterdam is vertrokken, heeft
de NIWIN de eerste 20.000 Kerstpakketten
verzonden. Deze pakketten zijn bestemd om
op of omstreeks Kerstmis te worden uitge
reikt aan de militairen enburger-pioniers in
Indië als een groet van het Nederlandse
volk.
In totaal worden 200.000 pakketten ver
zonden. Op 22 September is het s. s. „Sla-
maf met 10.0CO Kerstpakketten naar Indië
vartrekken.
TEXTIELPUNTEN KAART V. A. 705
WORDEN ONGELDIG.
Het Centraal Distributiekantoor vestigt er
nadrukkelijk de aandacht op, dat de pun
ten der oude textielkaarten V A 705 na
23 October a, s. niet meer geldig zijn. De
punten der in omloop zijnde kaarten VA
804 blijven voorlopig geldig.
- s%
Het Bevrijdingsmonument daags na de onthulling.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,—.
i i
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
