AXELSCHE 31 COURANT
Verlovingsringen O
BE
W.VAN HILTEN Stationstr i Axel
Frank eeting bij abonnement, Axel.
ZATFRDAO 20 DECEMBER 1947
62- JAARGANG Ni. 20.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
V.
Ga je mee een bioscoopie
pikke
Oa je mee een bioscoopie pikke Het
200 een gevleugelde uitdrukking in het
/hoderne amusementsleven geworden, dat
\j'e het zijn gaan aanvoelen als iets heel
Jsïwoons, dat op elk uur van den dag kan
ibeuren. Er kunnen zich echter omstan-
gheden voordoen, dat aan die vraag niet
o eenvoudig is te voldoen. Neem bijvoor-
eld onze soldaten, die maanden achtereen
een frontpost zitten en voor wie het
iar zeer zelden mogelijk is naar de naast
gelegen stad te gaan. Daarom worden
Ike soldaten vindingrijk.
Nu hebben de mannen van een der
mderdeelen in het Pasoeroeansche het nog
liet zoo slecht getroffen. Zwemmen, tennis-
en, voetballen, kortom voor alle takken
fran sport was een voorziening te trtffen.
/Last not least kon men daar de bergsport
m Tosati nog bijvoeger, met als hoogte-
punten tochten te voet of te paard naar de
(beroemde zandzee en het schitterend taft-
\reel van de Bromo.
I Verder zijn er de N.I.W1.N.-gezelschap
pen en een eigen cabaret clubje, die regel-
nat/g optreden in de cantine, maar
list, dat is het. Zoo ineens bekruipt de
idaat den lust om tot zijn slapie te zeg-
„Ga je mee een bioscoopie pikke?"
aar het landschap met zijn onaandoenlijke
Imen houdt hem vast en staat niet toe, dat
zich een oogenblik verliest in de won-
ilijke imaginaire wereld van het witte
jek, Soerabaja is onbereikbaar. Het was
in ook een logisch gevolg, Jat men eens
ng onderzoeken hoe het er in Pasoeroean
ijstond met de bioscopen. Twee zalen
haren er, maar de ééne werd al dadelijk
^geschreven, omdat daar niets bruikbaars
aanwezig was.
I De andere, gelegen aan een van Pasoe-
woean's ruime pleinen was het eigendom
Van een Arabier, de heer Olgadrie, die
irect belangeloos zijn volle medewerking
ezegde. Er was een projectie apparaat
nwezig en de zaal, die plaats bood aan
600 personen, was geheel intact. De groote
-poeilijkheid was het verkrijgen van elec-
^■■kiciteit. Het lichtnet van Pasoeroean was
^^lireliswaar weer te gebruiken, maar dat
/pve'de alleen gelijkstroom. Oak hiervoor
'/werd een oplossing gevonden. Personeel
El, /fan Welfare, Verbindingsdienst en Motor-
transport sloegen de handen ineen. Q^eral
'"erd geneusd naar stroom-omvormers, in
alang, Lawang en Soerabaja. Tenslotte
ilaagde men er in, twee omvormers op den
'/kop te tikken,' die te zwak bleken.
Bij een nieuwen ontdekkingstocht vond
et®en in een fabriek een wisselstroom-
t>gregaat, juist zooals men noodig had. Een
'gedemobiliseerde adjudant der Mariniers,
werkzaam op deze fabriek, die zich nog
'1 voldoende herinnerde om begrip te hebben
voor de moeilijkheden van het soldaten-
j lieven, wist het agregaat te verkrijgen,
jj Nu kon dan eindelijk korporaal D. Groe-
neveld, afkomstig uit Rotterdam, de handen
/uit de mouwen steken. Grondig werd het
/agregaat gereviseerd en na een week kon
getest worden. Luitenant P. van Eek,
van de verbindingsdienst, stond direct toe,
dat eenige van zijn mannetjes de overige
JIÜCrEIIwerkzaamheden voor hun rekening namen.
Soldaat 1ste klas Matthijsen uit Bergen op
andereiZoom zorgde er met den Rotterdammer H.
IgemeniNagelkerken voor, dat de lichtleidingen
houden werden aangelegd, en de 1ste klasscr J. J.
en RaaiBerkhof uit Utrecht maakte de geluids
installaties in orde.
A Zoo in enkele woorden gezegd, klinkt
'alles heel simpel, maar het kostte in wer-
v0 kelijkheid heel wat transpiratie.
Zoo brak dan, na veel ploeteren de dag
namldaan, dat de bioscoop in gebruik kon wor-
4, vooiden genomen. Luitenant Walther Boer had
van de Welfare Soerabaja een film gekre
un, met de toezegging, dat er elke week
voor een nieuwe zou worden gezorgd.
|Om drie uur 's middags stroomden de
taannen van alle kanten toe.
•Ga je mee een bioscoopie pikke?" Het
tan weer in Pasoeroean.
id
;c.
15
>0.
Bentheimeen desillusie.
De agitatie, ontketend door het „Bent-
heimer grenscomifé", dat zijn activiteit uit
strekt over een aantal „Landkreise* in
Duitschland, stond dezer dagen min of
"teer in het centrum der belangstelling.
Als antwoord óp den eisch der Neder-
'andsche regeering tot grenscorrectie
waarover te Londen werd beraadslaagd
heeft dit comité brutaalweg geantwoord:
„Zevenaar en Sittard behooren Pruisisch
te zijn."
Zoozeer werd het verbluffende in deze
uitspraak tot het overwinnende land ge
richt, aangevoeld, dat een parlementslid
bereids de regeering ts Den Haag hierop
heeft gewezen en er bij het landsbestuur
op heeft aangedrongen te Londen een
woord van protest te laten hooren.
Deze brutaliteit en typisch Duitsche aan
matiging is als uiting dgr ideeën ook na
de catastrofe die het Duitsche volk trof
aan de overzijde onzer oostgrens, niet
nieuw 1
Destijds werd reeds door Kurt Schuma
cher tijdens diens verblijf te Londen ver
klaard, dat Duitschland dezen annexatie-
eisch niet kon accepteeren, omdat die in
verband met den desolaten toestand van
zijn land en volk ondraaglijk was en ook
later ontoelaatbaar zou zijn.
Dit was de hoofdinhoud van het wel
zeer eenzijdige bejoog.
Over den economischen toestand van het
door de nazi's zoo grondig uitgeplunderde
Nederland, over de groote en met echt-
Duitsche stelselmatigheid voltrokken ver
nielingen, waardoor het Nederlandsche volk
alleen nog maar materieel bezien 1
door hen aan den rand van den afgrond
werd gebracht, geen wo<>rd 1 Ook t.o.v. de
kolenlcveranties een bijdrage tot Neer-
land's herstel hadden de Duitschers
slechts protesten.
Deze houding die mogelijkerwijs slechts
getemperd wordt door de onmacht van dit
ooget blik, moet wel lichtelijk desillusion-
neeiend zijn voor de velen, die na de
capitulatie vai het Derde Rijk optimistische
verwachtingen hadden ten aanzien van een
een geestelijke vernieuwing van het Duit
sche volk
Hoe hebben wij b.v. Engelschen zien
spreken met den gloed der hoop in de
oogen over „a new education of the ger-
man youth."
Als de Duitsche jeugd echter volkomen
negatief zou leeren staan tegenover alles,
wat door de Geallieerden t.o.v. hun land
beraadslaagd en besproken wordt, als men
voorbij Zevehaar niet zou willen begrijpen,
dat ook de regeering te Den Haag verant
woordelijk is voor de bestaansmogelijk
heden de welvaart en de toekomst van het
Nederlandsche volk en de jeugd, dan zou
zulks inderdaad zeer ontmoedigend zijn.
Terwijl ois land in zijn eisch tot een
compensatie van de 25 miljard oorlogs
schade, rustig afwachtt», sprak uit het volk,
dat Nederlands bsstaans- en toekoimt-
mogtlijkheien op ingrijpende wijze beknotte,
een houding, die sterk doet denken aan:
„Recht ist, was dam deutschen Volke
nutszt."
(Zoo men weet, pleitte de Franschman
Bidault krachtig voor de Nederlandsche
belangen, waarmede Engeland instemde,
terwijl Amerika een commissie van onder
zoek wenschte).
Van een beslissing over dit vraagstuk
is uiteraard niets definitiefs bekend, en het
is zeer twijfelachtig, of er wel ooit een
practisch resultaat in deze materie zal wor
den bereikt.
De vraag in hoeverre hierdoor aan Neder
land een mogelijkheid tot een bescheiden
compensatie voor zijn geknakte volksbe
staan zou worden onthouden, blijve hier in
het midden. Evenals de vraag, of dit dan
de erkentelijkheid zou zijn voor Neerland's
effectieve bijdrage in den gemeenschap-
pelijken strijd en voor de geallieerde sym
pathieën hier te lande, die velen spontaan
en moedig hun leven deed inzetten.
Bentheim leert echter, dat over onze
oostgrens, nog steeds anderer belangen
worden genegeerd,
Jaren geleden was er een Nederlandsch
politicus, die men toch zeker niet van
bekrompen chauvinisme kon verdenken, en
die zich eens aldus uitliet„Een Duitscher
blijft een Duitscher."
Die politicus wasW. H. Vliegen.
Bentheim stelt hem ook na zijn dood
in het gelijk.
De zaak Dieleman.
Tribunaal wil slechts ontzetting
uit het recht om openbare ambten
te bekleden.
Het Tribunaal te Goes deed Dinsdagmorgen
uitspraak in de zaak tegen mr. P. Dieleman,
oud wnd. Commissaris der provincie Zeeland
en adviseerde tot de navolgende maatregel
Ontzetting van het recht om openbare ambten
te bekleden.
Beschuldigde was r.iet verschenen, doch
werd vertegenwoordigd door mr. Anne Bolk.
Aan de strafoverwsgingen ontlenen wij het
volgende
Het Tribunaal acht bewezen dat beschul
digde zich omstreeks Mei 1941 als begun
stiger heeft aangesloten bij de Nederlandse
S.S. en dat hij in zijn hoedanigheid als wnd.
Commissaris der provincie Zeeland omstreeks
Mei 1941 aan de Beauftragte des Reichs-
kommissaris Münzer, heeft medegedeeld, dat
de - griffier van de Staten van Zeeland, dr.
B. D. H. Tellegen niet voldoende contact
onderhield met de Duitsche overheid en zijn
plicht tot loyale samenwerking verwaar
loosde.
Onaannemelijk.
Het verweer van be»ch. dat hem in Mei
1941 niet bekend was, dat de Nederlandse
S S. een nat. soc. organisatie was, komt het
Tribunaat onaannemelijk voor. Erkennende
dat besch. zich vóór 1940 zeer verdienstelijk
voor Zeeland heeft gemaakt en dat gedurende
de bezetting zijn bestuursbeleid erop gericht
is geweest de kwade gevolgen van de oorlog
voor Zeeland zo gering mogelijk te doen
zijn, waarin hij stellig ten dele is geslaagd,
kan het tribunaal toch niet voorbij zien, dat
mr. D. tijdens de bezetting zulks heeft
bereikt door zich te nauw met de vijand te
verbinden. Besch. heeft volgens het tribunaal
ook op geen enkele wijze aannemelijk
gemaakt, hoe hij de belangen van het
Nederlandse volk dacht te dienen door zijn
bewezen verklaarde mededelingen inzake
mr. van Zanten en dr. Tellegen. Als zeer
ontwikkeld man moest besch., naar de
mening van 't tribunaal, hebb 'n geweten,
dat mr. van Zanten en dr. Tellegen tengevolge
van zijn mededelingen moeilijkheden zouden
kunnen ondervinden van de zijde van de
vijand of diens handlangers.
Afkeurenswaardig.
Ten aanzien van het zich inlaten met de
S.S., het publiceren van artikelen in een
vijandelijke soldatenkrant en de brief aan
Miiizër, is het Tribunaal van oord el, dat
een van zijn waardigheid als Nederlander
bewust ambtenaar en zeker een vooraanstaand
ambtenaar al| besch., van dergelijke afkeu-
renswaardigefmiddelen nimmer gebruik had
mogen maken en dat hij had moeten begrq-
pen, dat hij, door zich zo tegenover de
vijand te vernederen, 's lands belangen
geenszins diende, doch integendeel de vijand
steunde. Door zijn schrijven van 4 Juli
1944, dat mede tot doel mo°t hebben gehad
het plegen van verzet door ambtenaren tegen
te gaan en .de brief van 26 Juni 1940, waarin
aan de Duitsers kenbaar werd gemaakt, dat
Caullier een tegenstander was van leveranties
naar Duitsland, acht het Tribunaal de be
slissing gerechtvaardigd, dat besch. geacht
moet worden desbewust afbreuk te hebben
gedaan aan het verzet tegen de vijand.
Ten aanzien van zijn gedragingen in de
zaak-mr. van Zanten, zóu het Tribunaal de
maatregel van ontzetting van het recht om
het beroep van advocaat en procureur uit
te oefenen, hebben opgeiegd, ware het niet
dat besch. n.a.v zijn brief betreffende mr.
van Zanten reeds in hoogste instantie is
veroordeeld tot schrapping van het tableau
der advocaten en procureurs, weshalve het
Tribunaal aan besch. deswege geen maat
regelen wenst op te leggen.
Tenslotte verklaart het Tribunaal besch
schuldig aanals begunstiger zich aange
sloten hebben bij een nat. soc. organisatie
en openlijk hebben doen blijken van inge
nomenheid met de vijand en hulp verlenen
aan deze, waardoor hij geacht moet worden
zich desbewust te hebben gedragen in strijd
met de belangen van het Njd. volk of des
bewust afbreuk te hebben gedaan aan het
verzet tegen de vijand en diers handlangers.
P. Z. Crt.
HET NATIONALE MONUMENT.
Zaterdagmiddag hebben de Commissaris
sen der Koningin van de elf provincies op
plechtige wijze de urnen, gevuld met aarde
verzameld uit de plaatsen, waar gedurende
de oorlog in ons land verzetstrijders gefu
silleerd zijn of waar de bevrijdingsstrljd
hevig heeft gewoed op de Dam te Amster
dam bijgezet.
Voor de plechtigheid bij het tijdelijk mo
nument was er een bijeenkomst in de N. Kerk.
Aanwezig waren o.a.Z.KH. Prirs Berrhard,
de burgem. van A'dam, de heer d'AIIIy, ge
neraal Winkelman, It. adm. G. I. Helfrich,
lt. gen. Kruis. gen. maj. H. Kloot, en verder
GOUD en ZILVER
Vijf jaar garantie
een groot aantal burgemeesters uit verschil
lende plaatsen des lands en de minister van
Binnenlandse Zaken mr. dr. P. J. Witteman.
Om drie uur plaatsten de Commissarissen
der Koningin, der elf provinciën, in tegen
woordigheid van de Koningin en het Prin
selijk Paar de urnen in de daarvoor be
stemde nissen van het tijdelijk monument
op het midden Damterrein.
Gedurende de tij-I, dat de urnen geplaatst
warden, speelde het carillon van het kon.
paleis. Na de bijzetting der urnen hesen
twee mariniers onder de plechtige klanken
van het Wilhelmus de vlag in de mast, die
voor het tijdelijk monument is opgericht.
De Koningin legde een krans bij het mo
nument.
Ook de Prirses en de Prins legden een
krans, waarna minister Witteman tenslotte
namens de regering een derde krans plaatste.
Daarna volgde de overdracht van de aarde
uit de elf provincies aan de burgemfeester
van Amsterdam.
Zoals wij reeds meldden in ons vor'g
nummer is ook uU Axel aarde in de Zeeuwse
die in het monument is geplaatst, ten-
urn
einde ook de strijders die in Oost Zeeuws-
Vlaanderen zijn gevallen, te eren. Burge
meester Van Oeveren was, met de burge
meesters der andere Zeeuwse plaatsen
waarvan aarde is verzameld, als vertegen
woordiger van Oost Z. Vlaanderen bij de
plechtigheid aanwezig.
De aarde uit onze gemeente is afkomstig
van het strijdgebied nabij Kijkuit; uit de
omgeving van de boerderij van de heer
Verplanke.
Als'n kou U overvalh
COMMISSARIS DER KONINGIN
GAAT HEEN.
Naar wij vernemen is bij Koninklijk Be
sluit met ingang van 1 Februari 1948 eervol
ontslag verleend als Commissaris der Ko
ningin in de prov. Zeeland aan jbr. mr. J. W.
Quarks van Ufford wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd, onder
dankzegging voor de vele door hem be
wezen diensten.
Jhr. Johan Willem Quarles van Ufford werd
7 April 1882 te Loosduinen op Oud-Rozen
burg geboren. Nadat hij het gymnasium
had bezocht, studeerde hij rechten te Leiden.
Daar promoveerde hij in 1906 tot doctor
in de rechtswetenschappen. Van 1907 tot
1910 was hij commies-redacteur op de ge
meente-secretarie van Rotterdam. In het
laatstgenoemde jaar werd hij benoemd tot
chef van een afdeling der provinciale griffie
van Overijssel te Zwolle. In 1917 werd
jhr. mr. Quarles van Ufford griffier der
Provinciale Staten aldaar.
Deze functie bekleedde hij, lot hij met
ingang van 1 Mei 1921 benoemd werd tot
Commissaris der Ko ingin in Zeeland.
In September 1940 werd hij door de
Duitsers uit zijn ambt ontzet en uit de
provincie verbannen. Na de bevrijding was
hij wederom Commissaris der Koningin.
Van de werken, die gedurende de ruim
26 jaar van zijn ambtsvervulling tot stand
kwamen, kunnen worden genoemd de elec-
trificatie van grote delen der provincie.
Bijna overal in Zeeland werd eïectriciteit
verkregen. Voorts kwamen er de Provinciale
Stoombootdiensten. De aanleg van de drink
waterleiding vorderde en de landwegen
werden voortdurend verbeterd.
In 1940 werd zoals bekend de strijd tegen
de bezetter in Zeeland langer voortgezet dan
in overig Nederland. De inundatie van
Walcheren en de landing op dat eiland ter
beveiliging van de Schelde ligger, nog vers
in het geheugen.
Jhr. mr. QuaMes van Ufford is Groot-
Officier in de Orde van Oranje Nassau,
Ridder in de Orde van de Nederlandse
Leeuw, Grootkruis der Orde van Leopold II
van België, Groot Off cier der Orde van de
Kroon van België, Commandeur lo klasse
der Orde van de Poolster van Zweden,
Ereridder le klasse in die Orde en Ereridder
der Ballijen Brandenburg der Johaniterorde.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
id.
Doos 6 cachets 3Qcb
