AXELSCHE H COURANT
Frankeering bij abonnement, Axel.
ZATERDAG 25 OCTOBER 1947.
62e JAARGANG No. 4.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Oran Baroe op zuiveringspad.
Als je zoo uit Holland bent gekomen,
de politioneele actie reeds ten einde is, en
het bevel „Staakt het vurer." is gegeven,
ben je ervan overtuigd, dat alle troepen nu
wel naar huis gezonden kunnen worden.
Maar als je voor het eerst mee mag met
een zuiveringsactie, ver binnen het onder
onze controle staande gebied, dan kom je
tot de conclusie, dat wij juist nu handen
te kort komen. Er bevinden zich hier en
daar nog kleine en grootere benden repu-
blikeinsche militairen, die nu afgesneden
zijn van de hoofdmacht en in hun angst
nog driester en wreeder optreden tegenover
hun eigen volksgenooten als voorheen. Om
deze terreurbenden onschadelijk te maken
moeten onze jongens nog heel wat werk
verzetten en menige nachtrust opofferen,
voordat rust en vrede in deze gebieden
kunnen wederkeeren. Een dezer acties
leidde naar de kampong Pangkalan, onge
veer 40 km. te» Zuiden van Krawang,
waarin zich een bende moest bevinden uit
de 17 Angustus-Divisie der T.N I,, onder
commando van Kolonel Haroen, die een
waar schrikbewind uitoefende onder de
bevolking en deze verjaagde uit de dessa
met achterlating van hun vee en eigen
dommen, om deze ten eigen bate aan te
wenden. Om daar te komen moesten wij
een tamelijk breeds rivier oversteken, waar
van de bruggen vernield waren. Hiervoor
werd de oefenafdeeling der Leger-Genie-
troepen K.N.I.L. ingeschakeld,, die een veer
pont legde met de eenvoudige, beschikbare
hulpmiddelen. Vouwbooten met dwarslig
gers erover en ziedaar: „De Veerpont."
Doch om met een auto de steile kali-oever
omlaag te gaan zonder in het natte element
terecht te komen waren touwen met katrol
len noodig om je langzaam van den steilen
oever op den oprit van de veerpont te laten
zakken en daarna na de overzijde geroeid
te worden. Aan de andere zijde herhaalt
zich dit, doch nu in omgekeerde richting
langs een nog steileren oever. Zoo reden
wij dan een gebied binnen, waar ruim vijf
jaar geen Europeaan is geweest. De kar
bouwen, ^geiten en kippen liepen overal
vrij rond, op zoek naar voedsel.
Af en toe zagen .wij wat vrouwen en
kinderen en ouden van dagen, doch slechts
sporadisch een jongeman. Als wij voorbij
komen, steken zij hun duim omhoog, doch
niet met dat enthousiasme, dat wij gewend
zijn. Bij een ondervraging van een dezer
jonge mannen, beefde hij en zei: „Saja
takoet, Toean." Na een cigaret en voor de
angstig toekijkende kinderen wat zuurtjes,
kwam hij eenigszins op zijn gemak en ver
telde waarom bijna de geheele bevolking
van deze streek door de T N.I. gedwongen
was te vluchter.
Vijf lange jaren van Japaische en Repu-
blikeinsche propaganda hadden hun uitwer
king op deze weinig ontwikkelde en nog
bijna kinderlijk geloovige bevolking niet
gemist. De Nica-honden waren afgeschilderd
als beestmenschen, die bij hun komst alle
vrouwen zouden verkrachten, de kinderen
als slaven wegvoeren, het vee rooven en de
armelijke bezittingen der bevolking, plat
branden. Daar komen nu de N ca-honden
en geven voedsel aan de bevolking. Dit
alles is voor hen nog onbegrijpelijk en zij
zijn dan ook wantrouwend, omdat achter
dit alles weieens iets anders kan schuilen.
Het zal dan ook lang duren, voordat ook
zij het volle vertrouwen tegenover ons
weer hebben teruggevonden. Zoo gaan wij
verder, en overal hetzelfde beeld. Da duim
omhoog, het gezicht lachend, doch in de
oogen angst. Na eenige uren wordt na ver
sperringen te hebben opgeruimd de kam
pong Pangkalan bereikt, die reeds 's nachts
werd bezet door de mobiele colonne van
het K.N.I.L. Deze had snel en goed werk
verricht, want de Kolonel Haroen werd
gevangen genomen, terwijl hij zich nog in
diepe rust bevond. Hoe dit ging hooren wij
I later.
De mannen van deze colonne komen uit
deze streek, kennen iedere kampong en
iaaiu alle paadjes daarin. Zij kregen dan ook
opdracht deze zuiveringsactie in samen
werking met de K.L. door te voeren. Terwijl
ipZJl o'l nachts oprukten, zouden zij de brug-
,,en belangrijke gebouwen of fabrieken
'311, voordat de grootere eenheden
Hpel flSn2'1" gearriveerd. Zonder oponthoud
ïlf nn H0p ongeveer 1,5 km. bij Pang-
v0 H?" pÏ grooten wcg uit- 0ngeveer
half zes s morgens bezetten zij de brug,
mterwijl alles rustig sliep en niemand hier
iets van bemerkte. Er was geen spring
lading aangebracht. Hierna trokken zij 150
tot 200 meter verder met 2 brenguns, die
links en rechts van den weg werden opge
steld. Na eenige minuten kwam een schild
wacht aanstappen. De man was volkomen
overrompeld en verstrekte inlichtingen
omtrent het verblijf van den Kolonel, dat
daarop door zes man werd omsingeld. De
commandant drong binnen, waar op den
grond een Britsch- Iidiër met een Tommy-
gun lag te slapen. Hij bleek de lijfwacht
van Kolonel Haroen te zijn. Aan de andere
zijde van het vertrek lag Haroen, die wak
ker schrok en van schrik achter een kast
kroop. Zij werden meegenomen naar de
brug, terwijl de overige leden der T.I.N.
van dit alles nog niets bemerkt hadden.
Bij het aanbrengen van proclamaties in de
kampong, bestemd voor de andere T N.I.-ers
krpge'n de daarmee belasten geweervuur uit
drie richtingen. Doch spoedig ,nam de
tegenstander de beenen. Tegen twaalf uur
's middags kwamen de colonnes van de
KL, die alles rustig vonden en konden
beginnen met de verdere bezetting,
Luilekkerland op Schiphol.
Ergens aan het eind van de lange rij
barakken, die Schiphol's Vrijheidsstaat
vormen, ligt de grond-panby van de Civiele
Dienstin deze barak, waar contiru door
vier ploegen van circa 20 man gewerkt
wordt, bereidt men al die exquise heerlijk
heden, waarmee de KLM. onder het motto
„Service" haar passagiers pleegt te ver
wennen. Het is er dan ook heel de dag
een heen en weer geloop van allemaal druk
bezige mensen. Aan de wand hangt een
bord, waarop staat aangegeven hoe laat de
diverse vliegtuigen vertrekken en waarheen
het pantry personeel weet dan wel, wat ze
moeten meegeven. In manden, trommels
en speciale containers worden alle benodigd
heden door de mensen van de buitendienst
naar de machines gebracht, die dan tegelijk
de inventaris van de binnengekomen ma
chines weer mee terugbrengen. Op het
ogenblik zijn binnenkomende en uitgaande
pantry nog in één gebouw ondergebracht,
maar mm is reeds bezig om dit gebouw
uit te breiden, zodat in de naaste toekomst
de binnenkomende pantry van de uitgaande
zal zijn gescheiden.
li twee flinke koelkasten ligt een keur
van levensmiddelen opgeslagen, die iemand
alleen al bij het aanschouwen het water in
de moKd brengendiverse soorten worst,
rookvlees, rollade, ham, gebraden kippen,
gerookte paling, eieren, kaas en nog veel
meer heerlijkheden zijn daar bijeengebracht
"en gereedgemaakte sandwiches staan er in
groten getale op hun bestemming te wachten.
Een electrische werkende snijmachine snijdt
in een paar tellen een geheel brood in
snedenop een groot A.G.A.-fornuis is een
aantal koks druk in de weer met het be
reiden van de warme maaltijder, die door
de Constellations <?p de intercontinentale
lijnen worden meegenomendeze machines
hebben aan boord een tweetal electrische
ovens, waarin de maaitijden os-derweg door
dé vliegende koks worden opgewarmd.
Achter deze keuken iigt de banketbakkerij,
waar door een aantal prima vaklieden vele
soorten gfbak, koekjes en cake worden
gebakken. Ook wordt hier dagelijks ren
grote hoeveelheid ijs bereid. Door de hele
barak heen bevindt zich een z.g. luidspreker
systeem door middel hiervan kan de chtf
van achter zijn bureau orders geven zonder
dat hij van zijn plaats behoeft op te staan.
Een goed idee van wat hier gepresteerd
wordt, krijgt men eerst, ais men enige cijfers
hoort noemen. Zo worden per dag 2000 a
3000 gebakjes gemaakt en men maakt iedere
nacht plm. 3000 sandwiches, die hoofdza
kelijk in de z.g. lunchpakketten worden
verpakt, welke men als lichte verversing
onderweg uitreikt. Per dag wordt ca. 300
liter koffie gezet en de melkboer levert er
elke dag 80 liter melk af.
Het gewicht van de pantry-installatie, die
meegaat op een vlucht naar New York, be
draagt 300 kg. Wanneer men dan ook een
lijste ziet van de ingrediëiten, waafover de
kok in deze machine de beschikking heeft,
schemert het wel even voor de ogendeze
pantry bevat o.a. brood, kaas, worst, vlees
waren, koffie, thee, bier, limonade, Coca cola,
orange-juice, biscuits, chocolade, bonbons,
bitterzouijes, hopjes, slaatjes, kip, fruit ijs,
sandwiches, boter, suiker, beschuit, cake,
enz., nog afgezien van de warme maaltijd.
Bijzondere aandacht verdient verder het feit,
dat elke machine ook speciale kindervoeding
aan boord heefiook cigaretten worden
onderweg aan de passagiers verstrekt.
Voor de warme schotels wordt tegenwoor
dig ook veel gebruik gemaakt van het z.g.
diepvries-systeem. Hiervoor betrekt de K.L.M.
thans van een fabriek te 03s, waar b.v.
worsten, hammen, gebraden kippen en
eenden, in diepvries-hallen worden bewaard
in hoeveelheden van ca. 30.0CO a 40.000
stuks. Een kleiner koelhuis bevindt zich in
Amsterdam, terwijl voor hetgeen voor on
middellijk gebruik nodig is, op Schiphol
een diepvrieskast aanwezig is.
De diepgevroren levensmiddelen, die een
temperatuur van -30 gr. C. hebben, kunnen
in de oven aan boord van het vliegtuig in
een kwartier tijds op normale temperatuur
gebracht worden.
De menu's (men zal in de toekomst de
keuze hebben uit 17 verschillende) worden
in de diepvrieskelders in grote getale opge
slagen, zodat men de passagiers, onafhan
kelijk van het seizoen, telkens iets anders
kan voorzetten, terwijl de diepgevroren
levensmiddelen onbeperkt houdbaar zijn.
Vrijwel alle gebruikte ingrediënten zijn
van Nederlandse oorsprong en staan onder
geregelde controle van de Medische Dienst
der K L.M. en van de Keuringsdienst voor
Waren, de rapporten door de genoemde
diensten uitgebracht zijn steeds zeer gunstig.
De grond pantiy doet tevens dienst alt
opleidingsinstituut voor de vliegende koks.
Deze mensen moeten in de allereerste plaats
over een grondige vakkennis beschikken en
zich in een of meer moderne talen goed
kunnen uitdrukken. De candidaten voor
dit werk worden op Schiphol in de grond-
pantry aan het werk gezet en gedurende die
tijd op de proef gesteld of ze voor hun toe
komstige functie al of niet geschikt zijn.
Zoals men ziet, spaart de K.L.M. kosten
noch moeite om het haar passagiers, die
zij immers als haar gasten beschouwt, ge
durende dj reis aan niets te laten ontbreken.
Petroleum.
Al heel vroeg heeft de mjn3 petroleum
gebruikt voor \erlichting. Aanvankelijk
doopte hij er toortsen in, later brandde hij
ze in lampen. Maar er waren andere olie
soorten, die gemakkelijker te krijgen waren
dan petroleum, b.v. walvistraan. Toen ge
raakte evenwel de voorraad walvissen op.
Men moest een andere oliesoort vinden voor
verlichting.
Omstreeks 1850 werden er betera metho
des gevonden voor het raffineren van
petroleum; de gezuiverde petroleum brandde
met een heldere vlam. In dien tijd moest
men de ruwe petroleum met behulp van
doeken en sponzen opzuigen van de opper
vlakte van vijvers en stromen. Het was
niet mogelijk op die wijze aan de vraag
te voldoen. Toen opperde iemand: Waarom
boren wij niet naar petroleum, zoals wij
dat doen naar water? Aan die opmerking
danken wij een enorme industrie.
Kolonel E. L, Drake, een gepensioneerd
spoorwegman, is de vader der moderne
petroleumindustrie. In 1859 pachtte hij
met enkele makkers een stuk grond in
West Pensyivan In de buurt van Oil
Creek, waar de Indianen al jarenlang petro
leum hadden geschept, richtte hij een houten
boortoren op van 10 meter hoogte. Op 23
meter diepte boorde men olie aan. Drake's
bron leverde per dag 15 ton petroleum;
op het ogenblik leveren alleen in de V S.
400.000 bronnen dagelijks ongeveer 4.800,000
ton. Somm'ge liggen op meer dan 5000 m.
diepte.
Nu kon ieder zoveel petroleum-lampen
aansteken, als hij maar wilde. Maar niet
alleen daarvoor werd de petroleum gebruikt.
Een groot gedeelte van de in de petroleum
verborgen energie wordt gebruikt in den
vorm van benzine. Eens was dit alleen een
„afvalproduct" bij de raffinaderij; de benzine
werd verwijderd, omdat anders de lampen
ploften.
Op het ogenblik is de wereld ondenkbaaar
zorder dat „gevaarlijke goedje" waarvoor
bet-overgrootmama zo bang was. Hadden
we het niet, dan zouden wij wellicht nog
rondrijden in hittekarretjes en vigelante3.
Drie kwart van de olieproductie wordt
in den een of anderen vorm gebruikt voor
de voortbeweging van auto's, vliegmachines,
schepen, treinen, motorfietsen, vrachtauto's
en tractoren.
Dank zij de veie energie in petroleum
kan men met weinig veel doen. Daarom is
zij zoo onmisbaar voor auto's en vlieg
machines, waar men de nuttige laadruimte
zoo groot mogelijk wil houden en het
gewicht zco l&ag mogelijk. Het zou onmo
gelijk zijn te vliegen op kolen of accu's.
Oceaan schepen varen nu bijna allemaal op
olie een stoomschip moet driemaal zoo vaak
bunkeren als een motorschip. Zelfs de spo
ren, die zoo lang op kolen gereden hebben,
schakelen over naar olie: de diesellreinen.
De moderne industrie is evenzeer afhan
kelijk van machines als het verkeer. Als
machines echter bewegen, ontstaat er wrij
ving tusschen de metalen deelendit ver
oorzaakt warmte en het zou stroefheid ten
gevolge hebben, als de deelen niet gesmeerd
werden. Dit kan gebeuren met olie of vet.
Aanvankelijk gebruikte men dierlijke en
plantaardige vetten, nu worden bijna alle
smeermiddelen uit petroleum gemaakt. Er
zijn meer dan honderd verschillende smeer
middelen uit petroleum afkomstig; er zijn
dun-vloeibare en vaste, die aan boter doen
denken, maar er zijn er ook, die keihard
zijn. In 1944 maakte één smeermiddelen-
fabriek niet minder dan 894 verschillende
soorten vet en olie.
ledereen heeft dagelijks met petroleum te
maken. Sinds de dagen der goede petro
leumlampen hebben de geleerden petroleum
op velerlei wijze leeren splitsen en er meer
dan 100 verschillende producten van leeren
maken.
Nog altijd wordt petroleum voor verlich
ting gebruikt. Ge zoudt het wellicht niet
denken, maar op dit oogenblik wordt er
meer petroleum voor verlichting gebruikt
dan in de dagen, waarin wij nog geen
auto's kenden.
In Amerika worden twee millioen wonin
gen met olie verwarmder zijn er nog
veel meer, die verwarmd worden met bron-
gas en gas gemaakt uit petroleum.
Maar petroleum levert niet alleen warmte
zij zorgt ook voor koude in koelkasten en
koe huizen. s
Het asphalt om wegen te plaveien, voor
daken en honderd andere doeleinden, is uit
petroleum afkomstig. Uit petroleum maakt
men kaarsvet en carbonpapier. Tweederde
van de synthetische rubber is uit petroleum
gemaakt en zonder synthetische rubber zou
den wij den oorlog wel eens hebben kun
nen verliezen.
Kijk op uw toilet-tafelcold cream, vas-,
line, lippenstift, parfum, haargroeimiddelen
zalven gaat u maar doorhet is alles
uit petroleum afkomstig.
De grond onder uw voeten Bedekt met
linoleum? Linoleum wordt met petroleum
gemaakt. Bedekt door een tapij»? De wol
van hst parket werd soepel gemaakt met
petroleum. Parket? De was. natuurlijk pe
troleum.
Kijk naar uw vosten zelf. U draagt Ieren
schoenen? Petroleum komt te pas bij de
leerbereiding. Uw kleren? U zegt, dat
daar geen spikkeltje olie op zit? Neen, maar
wel erin. De wol of het katoen werd met
olie behandeld; mogelijk zat er petroleum
in de verfstoffen. En zeker komt er petro
leum aan te pas, als u ze naar de stomerij
zend ter reiniging.
Kijk eens in uw huis rond. Uw muren
en meubels zijn wellicht met olieverf be
handeld; er is petroleum» gebruikt vcor de
inkt van uw krant en tijdschrift, voor de
kunstharsen van uw telefoon en keukengerei,
voor de film in uw fototoestel, voor de flit,
waarmee ge de motten en ander ongedierte
doodt. U eet wellicht iets, dat gerijpt of
geconserveerd is met behulp van petroleum.
Oliebronnen zijn dus wel een zeer
waardevol bezit.
EEN DAPPERE K.L.M.-ER.
De heer W. Kuiper, werkzaam bij het
Hoofdkantoor der K.L M. te Den Haag,
heeft dezer dagen namens H.M. de Konin
gin, uit handen van Prins Bernhard, het
Kruis van verdienste voor betoonde dap
perheid ontvangen. Als matroos varende op
het s.s. „Titus" van de K.N.SM., geladen
met munitie, werd dit schip in 1942 in de
haven van Palermo aangevallen door 30
duikbommenwerpers en tegelijkertijd be
schoten door het Duitsche afweergeschut
te Palermo, welke haven twee dagen tevo
ren door de Amerikanen was veroverd.
Twee andere schepen, die eveneens in de
haven van Palermo lagen, werden getroffen
en vlogen in brand, evenals Duitsche
wagons met explosiever, die in de nabij
heid van de haven stonden. Zeven leden
van de "Titus" wisten de aan boord uit
gebroken branden te biusschen. Kuiper
kapte vervolgens met levensgevaar de anker-
tros, waardoor het schip de haven kon
verlaten en zich bij de Amerikaansche
vloot wist te voegen, die buitengaats lag.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
