houdbaar nader en langs je heen. Het
wilde paard trekt als een zenuwruk in de
weergloed voorbij. Dan zakt onverwacht
het geflakker weg, de rook verdunt en
krimpt, de nacht overrompelt ons weer, het
Zuiderkruis pronkt over Java.
20.15 uurJe zit In een wagen. Je li
chaam is een baal, die waggelt in een bocht
en hotst in elke kuil. Je hand grijpt om
een stang. Meer zelfstandigheid heb je niet
over. Wat niet uit je weggleed, dat glijdt
in de bundels van het koplicht aan je voorbij.
Het tramhuisje, de gevelde boom, het kanaal,
de weg, steeds de weg.
Zelfs voor de flodders die van de weg
opspringen, uitvierken over de motorkapen
wegslaan langs de ruit en je hoofd, verroer
je ^<een vin. Het lijken stenen, wanneer je
nadert. Maar als je denkt: driver, opzij,
dan slaan ze vleugels uit, tollen in het licht
als kermismolentjes en zwenken weg als
dorre blaren. „Dat benne houtduive,"
zegt Kees de chauffeur. Maar wat daar
langs de weg voor ons uit beweegt, zijn dat
wajang-figuren? pemoeda-geestenof pel
grims? Die gane naar de pasar, ver
zekert Kees. De pasar, zeg je met
dubbeles.
Wel ja, deze weg gaat naar Semarang.
Dat wisten zij eerder dan jij. Je meende
zestien maanden lang dat deze weg van
nergens liep naar nergens, maar het is een
van de zeven aders van het land naar de
stad I Ze komen uit hun kampongs, de
tuinders en de kwekers, ze pikolen langs de
weg met hun kippen en djeroeks, hun
houtblikjes en maïs. Zelfs de vrouwen en
de grote jongens dragen mee. Links wijkt
een rij opzij en laat de colonne passeren,
rechts tippelen ze door in die korte, verende
pas waarbij je de Boléro zou willen neuriën.
Ze laten die ketting van licht, lawaai en
stof aan zich voorbij gaan, passief.
Als de colonne voorbij is gegaan, hooi
je in de nacht van Java niet meer dan het
veren van pikolans en het schuiven van
voeten over aarde.
NIEUWE AARDAPPELROOIMACH1NE.
Vinding van succesvollen aard.
De firma J. C. Kesteloo te Bruinisse heeft
een aardappellichter gefabriceerd van zeer
eenvoudige constructie, die een belangrijke
verbetering van het arbeidsproces beteekent.
In het zesjarenplan voor den landbouw,
dat bij de Rijksbegrooting voor 1948 zal
worden ingediend, is voorzien in cte aan
schaffing van niet minder dan tienduizend
aardappellichters. De vinding van den heer
Kesteloo komt dus juist op tijd. Op de
Agrarische Jaarbeurs, die thans geopend is,
zal de firma met haar apparaat exposeeren.
Allen, die tot nu met de machine hebben
gewerkt, zijn vol lof over de resultaten en
roemen de nieuwe vinding als een groote
verbetering. Octrooi op deze nieuwe vin
ding is reeds aangevraagd.
Zooals vrij algemeen bekend is, worden
de laatste tientallen jaren de aardappelen
gepoot in zgn. bedden, die iets hooger
liggen dan de tusschenllggende grond.
Tusschen deze aardappelbedden wordt de
machine geplaatst op dusdanige wijze, dat
aan weerszijden twee getande vorken juist
onder de aardappelen komen. Door deze
vorken worden de aardappelen uit den
grond gelicht, waarna de rooiers ze een
voudig kunnen oprapen en voor het ver
dere transport zorgen.
Groote besparing.
Het apparaat was oorspronkelijk alleen
maar geschikt voor het rooien van groen-
gerooide pootaardappelen. Door het aan
brengen van eenige kleine veranderingen
kan de machine nu ook gebruikt worden
voor het rooien van aardappelen, waarvan
het loof afgestorven is.
In ohgeveer 90 minuten is het met dit
nieuwe apparaat mogelijk één hectare aard
appelen te lichten, hetgeen, vergeleken bij
handenarbeid, een kostenbesparing geeft van
25 gulden per hectare. De aardappel wordt
bovendien geheel ongeschonden uit den
grond gehaald, hetgeen den landbouwer
ook al gauw een voordeel oplevert van 50
gulden per hectare. Ook uit het oogpunt
van arbeidsbesparing is deze aardappel-
lichter van groote beteekenis. In twee uur
tijd kunnen zooveel aardappelen worden
gelicht, dat vijf personen minstens een
lreelen dag noodig hebben om den oogstte
rapen. De paarden, die voor den lichter
hebben gestaan, kunnen verder den gehee-
len dag voor andere werkzaamheden wor
den gebruikt.
PRINSES MARGRIET
GAAT NAAR SCHOOL.
Het secretariaat van H. K. H. Prinses
Juliana deelt ons mt.de, dat Prinses Margriet
leerlinge is geworden van de groep voor
voorbereidend lager onderwijs van de werk
plaats Kindergemeenschap te Bilthoven.
Uit onze omgeving.
TILANUS SPRAK IN AXEL.
„De ontwikkeling van het onderwijs
hier te lande."
Voor de Scholenbond „Land van Axel"
heeft dhr. Tilanus, lid der Tweede Kamer
en secretaris van den Onderwijsraad Woens
dagavond in de Ned. Herv. Kerk alhier
over bovenstaand onderwerp een rede uit
gesproken.
Onder de aanwezigen bevonden zich vele
bij het onderwijs geïnteresseerden uit Axel
en omgeving, benevens verschillende pre
dikanten en verdere belangstellenden.
Na opening door dhr. Geelhoedt van
Hoek, nam dhr. Tilanus het woord en zeide
o.m., dat in deze na-oorlogsche jaren zoo
veel wankeling is te constateeren. Velen
vragen zich afwaarheen Dit ook met
betrekking tot het onderwijs. Velen staan
thans ook critisch tegenover het chr. onder
wijs. De onderwijs-strljd, die wij hier in
ons land gekend hebben, vindt men in het
buitenland nergens en menig vreemdeling
noemt de oplossing, zooals zij hier tot
stand is gekomen, zegenrijk.
Spr. heeft groote voormannen op het
gebied van het onderwijs gekend Kuyper,
Lohman, Schaepman die veel voor ons
hebben beteekend en die In den school
strijd een strijd voor vrijheid en recht
zagen. Vrijheid voor de ouders om zelf uit
te maken, welk onderwijs zij voor hun
kinderen wenschten. Doch de onderwijs-
pacificatie was ook een zaak van recht, nl.
dat de publieke gelden besteed worden
voor allen. Dat wil niet zeggen, dat er vol
maakte financië le gelijkstelling is. Er be
staat gelukkig nog vrijheid voor de
ouders om hun eigen school te bevoor-
deelen. Ook de pacificatie van 1920 sloot
dat niet uit. Spr. hoopt, dat de liefde voor
de chr. school zal blijven bestaan. De
Lager Onderwijswet 1920 heeft voor ons
land zegenrijk gewerkt.
De onderwijsvragen zijn sociale vragen
van de eerste orde en d^ leerkrachten zijn
sociale werkers in ons volksleven.
Spr. doorloopt in groote trekken de ge
schiedenis van het L.O, in ons land. Daarbij
stelt spr. in het licht de strijd om en de
beteekenis van de chr. school voor ons
volksleven. Ook de Duitschers beseften,
welke geweldigen invloed kerk en schooi
hebben op ons volksleven.
Scherp kantte dhr. Tilanus zich tegen
diegenen, die sinds 1945 doorbraak-theo-
riën propageeren met betrekking tot het
onderwijs, zelfs van den kansel. „Hebt gij
dan niets geleerd vraagt spr. Het onder
wijzend personeel diene te beseffen, welk
een fijngevoelige plaat een kinderziel is.
Als men godsdienst-onderwijs op de
openbare school wil best. Maar in de
chr. school dient alles doordrongen te zijn
van den,geest van Christus. Gelet op den
schoolstrijd kunnen wij niet anders dan
afwijzend staan tegenover de propageering
der zgn. eenheidsschool. De chr. school is
geen noodwoning, geen sectarische school,
maar terecht een nationale school. De nood-
woning-theorie is een onbruikbaar ideaal,
omdat Roomschen, Humanisten en Joden
zich daarin nooit kunnen thuisvoelen.
De toestand is thans zoo, dat 30 pet. der
kinderen in Nederland de openbare school
bezoekt en 70 pet. de bijz. scholen.
Nu pas een stuk geschiedenis achter ons
ligt, dat wij hebben beleefd, laat men dan
ook die overheidsschool zien als een school,
waarover die overheid zeggenschap heeft.
Het gaat om hooge geestelijke goederen.
Bij onze vaderen leefde wat Luther zei:
„Als in een school Gods Woord niet
regeert, voorwaar laat niemand daar zijn
kind heen zenden."
Tegenover die doorbraak-theorie, die
soms door opvallende figuren wordt ver
dedigd, zegt spr.; „Hou vast." De chr.
school is een der allerbelangrijkste factoren
in ons volksleven. De chr. school is ook
de nationale school bij uitnemendheid. Spr.
eindigt met de beste wenschen voor het
chr. onderwijs in ons vaderland.
Dhr. Geelhoedt dankte den heer Tilanus
voor zijn interessante en gloedvolle rede.
Van de gelegenheid om vragen te stellen
werd het eerst gebruik gemaakt door den
weleerw. ds. J. S. Post, geref. predikant
alhier. Spr. memoreerde enkele passages
uit de rede van den heer Tilanus, o.a. de
voorbeeldige wijze, waarop de stammoeder
van het Huis van Oranje Juliana van
Stolberg als een godvruchtige vrouw
haar groote gezin opvoedde. Spr. zegt. dat
dit goede voorbeeld van grooten invloed is
geweest op de kinderen dezer vrome moe
der en ook op het geheele Nederlandsche
volk. Immers, Gods Woord werkt karakter
vormend.
In dit verband zeide ds. Post het te
betreuren, dat de naamgenoote en nazate
van Juliana van Stolberg H.K.H. Prinses
Juliana haar drie kinderen zendt naar
een school, die volgens spr.'s meening
revolutionnair is, naar de heidensche school
van Kees Boeke. Dit *'is een aanslag van
Satan op ons volksleven. Spr. herinnerde
ook aan de uitlating van Luther betreffende
het chr. onderwijs. Dhr. Tilanus had in zijn
rede ook gezegd, dat in Amsterdam com
munistische ouders hun kinderen naar de
chr. school zenden. Dat het Prinselijk
Paar in dit opzicht geen ander voorbeeld
geeft, betreurt spr. ten zeerste. Ds. Post
vraagt om zedelijken drang uit te oefenen
bij de Prinses of ook bij de Koningin, dat
dat dit ongedaan wordt gemaakt.
Dhr. Tilanus, repllceerende, zegt in een
vrij uitvoerig betoog, dat het doel van de
scholen als van Kees Boeke is een zgn.
vrije school, geen godsdienst en het aan-
kweeken van grooter zelfstandigheid bij het
kind. Een scherpe vorm van Montessori.
Spr. had ook liever gezien, dat de kinde-
.ren van het Prinselijk Gezin positief chr.
onderwijs genoten. Spr. was niervan op de
hoogte en het doet hem leed te moeten
zegger, dat Juliana van Stolberg inderdaad
wel een beter voorbeeld gaf.
Dhr. Dieleman te Hoek vroeg of in de
ffnanciëele gelijkstelling geen groot gevaar
schuilt, omdat daardoor de belangstelling
voor het chr. onderwijs zou verminderen.
Dhr. Tilanus meent, dat men wat extra's
voor de school kan doen als men wil, wat
op enkele plaatsen ook gebeurt in den
vorm van extra-contributie. Het streven, in
de vraag van dhr. Dieleman neergelegd, is
echter in de practijk niet te verwezenlijken.
Nanat nog een meer ondergeschikte
vraag betreffende de uitvoering der L O.-wet
1920 was be«proken, werd de bijeenkomst
door dhr. Tilanus gesloten.
(Uit hoofde van plaatsgebrek moest het
verslag dezer rede aanmerkelijk worden
bekort).
HET AXELS CABARET-GEZELSCHAP.
Succesvol optreden in
„Het Centrum".
In de gerestaureerde „Centrum"-zaal die
vrij goed bezet was, gaf het Axels Cabaret-
Gezelschap Woensdagavond zijn eerste
publieke uitvoering.
De conferencier, die deze avond zeer
verdienstelijk debuteerde, opende deze ge
zellige bijeenkomst en complimenteerde de
exploitant met de gerestaureerde zaal.
Uit het afwisselend programma, memo
reren wij hier dhr. Toon Hoogwijk die met
zijn amusante liedjes, evenals met het lied
„Voor hen die vielen", hetwelk ons weer
eens herinnerde dat we deze helden nooit
mogen vergeten, een geweldig succes had.
Paddy Thompson, oud B B C.-za iger, zong
met pianc-begeieiding van dhr. J. Smies,
„Danny Boy", „You are always in my heart",
e.a. Onze stadgenoot had evenals vorige
malen weer een aandachtig gehoor en
oogstte een geweldig applaus.
Ook was er een sprekende „pop", wiens
snedige gezegden ieders lachlust opwekten.
Dhr. Hendrico Lenssovski had weer aller
aandacht als „levend electrisch geleider"
en niet minder met zijn nieuwste experiment
met de kist en het gehypnotiseerde medium,
waarbij ditmaal het scherm open bleef.
Dhr. Sol (alg. leider) en Lenssovski als
clowns deden het opperbest en vormden het
meest komische duo van deze avond.
Ook het toneel werd hier niet vergeten.
Hierin traden op de dames Sol, Esbeukman
en dhr. Robijn, o.a. in „Zure haring" waaruit
bleek dat de rollen er goed in zaten.
Ook het toneel-nummer „Het schilders-
model" had ieders belangstelling. Zooals
de conferencier terecht opmerkte wat
velen verwacht hadden, kon natuurlijk niet
vertoond worden.
„De Jantjes" (de dames de Rijke, Sol en
Esbeukman) deden het aardig en deze
„dames-heren" zullen in het A.C.G. nog
wel meerdere zangnummers verzorgen.
„De Zuivering" bracht ons bij de bijz.
rechtspleging. Zielig, dat tramconducteur
Sloofjes veroordeeld werd voor het aan
nemen van 15 cent fooi van een Duitrer,
terwijl scheepsbouwer Bunker, die door zijn
collaboratie met de moffen millioenen
verdiend had werd... vrijgesproken I Dhr.
Mattelé als rechter bleek hier wel uit
stekend in zijn rol te zijn.
Hoewel kleine tekortkomingen bij het
nog zeer jonge gezelschap natuurlijk on
vermijdelijk waren, bleek toch dat dit
ensemble zeer zeker levensvatbaarheid heeft.
Het applaus was daarvoor wel het beste
bewijs. Men is ook yoornemens in om
liggende gemeenten voorstellingen te geven.
Aan het A.C.G. alle succes.
PREDIKBEURTEN TE AXEL.
Ned. Herv. Kerk. Voorm. 10 ure en
nam. 2.30 ure Ds. Metselaar, van Goes.
Geref. Kerk. Voorm. 10 ure Ds. D.
Zemel en nam. 2.30 ure Ds. J. S. Post.
Geref. Kerk. (Ds. Jan Scharpstraat 1).
Voorm. 10 ure en nam. 2 30 ure Dr. A. de
Bondt, pred. te 's-Gravenhage.
Geref. Gem. Voorm. 10 ure en ram.
2.30 ure Leeskerk.
UITREIKING POOLSE
ONDERSCHEIDINGEN.
Vrijdagnamiddag arriveerden in Axel
Kolonel Szydlowski, de bevelvoerende
commandani van de Poolse troepen die ons
in 1944 bevrijdden, en ereburger van onze
stad, met enkele zijner officieren.
Het doel van dit bezoek was het uitreiken
van verschillende onderscheidingen aan een
aantal ingezetenen van onze gemeente die
zich bijzonder verdienstelijk hebben ge
maakt tegenover de Poolse troepen.
Na aankomst werden de gasten door de
burgemeester ontvangen, waarna door het
voltallige gemeentebestuur benevens de te
decoreren personen een rit werd gemaakt
naar het Poolse Kruis aan de Kanaalweg
naar Hulst, waar een krans werd gelegd.
Vervolgens werd via Kijkuit door het
gevechtsterrein gereden.
Bij de terugkeer in Axel zijn op de
raadszaal de onderscheidingen uitgereikt, in
tegenwoordigheid van burgemeester en wet
houders, raadsleden met hun dames, alsmede
het secretarie-personeel en de hoofden van'
dienst der diverse gemeentebedrijven.
De verleende onderscheidingen zijn de
volgende
Hdt Poolse Kruis van verdienste met de
zwaarden in goud, aan burgemeester P. L. D.J.
van Oeverenin zilver aan de heren D. J.
Oggel en H. Scheeleen in brons aan de
heren FL Dieleman, Em. Marcus, J. K. de
Putter, Lev. Scheele en G. Weyns.
(Wij komen op dit gebeuren in ons
volgende nummer nog nader terug.)
GEVONDEN VOORWERPEN.
Een lichte damesregenjas, C. Hamelink,
Pieter Paulusstraat 13.
Een dameszakmesje met witte heft, W. J.
de Putter, Stationstraat 10.
Een paar gekleurde dameswanten, Post
kantoor Axel.
ien vj
aks 1
luw e
aikbaa
Er w;
|byvoe
Het
ilp ge
A.R.K
\t goe
eft. B
iding
onde
tschen
nllar I
Als c
an mr.
angebc
ibum
landtek
an ziji
e Kon
lem te
an Ofi
Als r
at de
«orden
xport-
tend
KOEWACHT.
Wielrennen.
Dinsdag werd te Koewacht een wedstrijd
verreden voor beginnelingen over een af
stand van 70 km. De koers werd volbracht
in 2 uur 20 minuten. De eindsprint welke
werd ingezet door 5 reitners werd gewonnen
door C. Naudt van Wachtebeke, 2e. de Bis
schop op 1 lengte, 3e. Roets van Overslag,
4e. Pauwels, 5e. Audenaerde.
Benoemd.
Als grenskommies werd met ingang van
1 September alhier oenoemd dhr. P. J.
Molenaar, van Heeze (N.-Br.)
OVERSLAG.
Wielrennen.
Maandag a.s. heeft te Overslag een
wielerwedstrijd plaats voor beginnelingen
over een afstand van 70 km. Er zijn niet
minder dan 3U00 francs aan prijzen, w.o.
talrijke premiën. Tijdens de koers wordt
regelmatig verslag gegeven per microfoon.
Wat is er te doen.
Op 14, 15 en 16 September a.s. kermis.
Op 15 September koers voor beginnelingen.
Tijdens de kermisdagen iedere dag schieting,
bolling en bal.
LERAAR R K. H.B.S.
De heer J. Stroecken te Hulst werd be
noemd tot leraar aan de R.K. H.B.S. te
IJzendijke. Deze inrichting zal 15 September
a.s, geopend worden,
SLUISKIL.
Benoemd.
Sinds 22 jaar als hulpbesteller werkzaam
te zijn geweest, is de heer A. Verpoorte
benoemd als besteller in vaste dienst, stand
plaats Sluiskil.
Hierdoor is voorzien in de vacature die
ontstond, door het verlaten van de dienst
met pensioen, van de Heer van Doeselaar.
In de vacature ontstaan door het vertrek
van de Heer Brakman (posthouder) bestaande
sinds 1 Febr. 1.1., is nog steeds niet voor
zien.
AMERIKAANS BURGER HELPT
OOSTBURG.
Goederenzending ter waarde van
3300 dollar.
Een inwoner van Chicago, mr. Victor de
Bont, Nederlander van geboorte, heeft de
zorg voor Oostburg op zich genomen, en
dat dit geen ijdel gebaar is, bleek uit de
zendingen, die inmiddels te Oostburg zijn
gearriveerd. „De Stem" meldt, dat dhr.de
Bont enige tijd geleden een bezoek aan
ons land bracht, doch Oostburg niet bezocht.
Toch zond dhr. de Bont 25 kisten mei
goederen aan Oostburg, welke sedert Ju"
van dit jaar reeds zijn binnengekomen
