ie xrvr n
AXELSCHE fl£ COURANT
1
Frankeering bij abonnement. Axel.
ZATERDAG 23 AUQUSTUS 1947.
611 JAARGANG No 90
Frankeering bij abonnement. Axel
WOENSDAG 20 AUGUSTUS 1947.
61e JAARGANG No 89
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAAND EREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie
T. C. VINK-van VESSEM
Rode Kruis deelt kleding uit
in Boengoes.
Ik heb een stukje ellende gezien, dat ik
mijn leven lang niet zal vergeten. Wij
waren uitgereden in gezelschap van
Mivr. Hartevelt van het Rode Kruis. De
wig slingert zich stijgend langs de vuur-
t .ren en dan weer dalend Iang9 de vallei.
Langs de weg zien we enkele mannen en
vrouwen, in lompen gekleed- Sommigen in
d i grauw-bruine boomschors, anderen in
gescheurde goenizakken en slechts enkelen
Li sarong en baadje, waarin ze vroeger
gekleed waren. Ze strompelen langs de
wag; het is alsof de levensblijheid uit
d ze menschen geslagen is. De militaire
commandant van deze afdeeling ontvangt
ois in zijn tentenkamp. Hij vertelt hoe
arnoedig deze bevolking leeft, hoe ze
gebrek hebben aan zout. aan olie voor de
lamp en aan kleding. Hij vertelt ook van
de vele zieken, schurft en etterende won
den, van kleine kbderen, die meer geraamte
zijn dan mollige baby, zooals wij die zo
gaarne zien. Gelukkig is een Rode Kruis
wagen reeds aan de arbeid getogen. Wij
zigen dit team onder leiding van dr. Dorst
op de driesprong. Even wuifden zij ons
tna, om dan door te gaan met het werk.
Dr. Bekking, de militaire arts van dit
bivak, houdt ook kliniek Dagelijks strom
pelen de stakkerds naar hem en zijn helper
er waar mogelijk gaat hij de huisjes bin
nen. Daarin is weinig meubilair. Men slaapt
op den grond. Wij vragen niet waarom.
Het antwoord zou immers luiden als in de
andere gebieden.Weggehaald door de
T.R.I.*
Dan gaan wij naar de school, waar reeds
vele dessalieden wachten. Een zielig stukje
mensheid. Lompen en geraamten, naakte
kirderen. Mevr. Hartevelt roept de kleinsten
eerst naar voren- Aarzelend schuifelen ze
raar de bank waarop kleding is uitge
stald. Even wordt de maat genomen. „Het
is geen C A", zegt de pater van de
Haantjes en daarmee geeft hij het tempo
aan. De lompen worden van de magere
lichaampjes genomen en dan zien we hoe
da zweren hebben ingevreten op deze
kinderen. Bij velen is er geen vierkante
decimeter of er is een wondje. Dan glijdt
het jurkje of het kruippakje over de magere
schoudertjes om al die zweren te bedekken.
De angst waarmede ze naar voren zijn ge
komen is verdwenen. Er tintelt blijdschap
in hun bruine ogen en het „terime kassi
banjak* klinkt eerlijk gemeend.
Er wordt geen vergelijking getroffen met
de tijden van Nippon en T.R1 toen co-
prosperity in de mond bestorven lag, doch
de dessaman van armoede omkwam. Een
moeder, zelf in lompen gekleed, klein en
uitgeteerd, houdt haar baby naar voren.
Het kleintje huilt even, doch de moeder
sust het tot stilte. De njonja belanda geeft
loch immers Een meisje van wellicht
veertien jaar, klein moedertje, zegt mevr.
Hartevelt, heeft haar zusje op de arm.
Beiden worden gekleed en blijde gaan zij
huiswaarts. De mannen worden gpholpen
door de scherpschutters der Stafcompagnie
der Zeeuwen. „Passen* roepen .ze in het
Hollands. De dessaman begrijpt. Over de
boomschorsen „sarong* trekken ze de
broeken met ritssluitingen aan. „Te wijd",
zeggen ze. De broek is te wijd, maar het
enige middel hiertegen is veel te eten,
gezond te worden, dan past die broek wel.
Memden worden uitgedeeld, khaki, witte en
gekleurde. Velen hebben in jaren geen
hemd over de schouders gehad. Toch zie
je dat ze weten hoe zulk een kled'ncstuk
moet worden aangetrokken. Ze wandelen
weg, de landweg op en wij kijken hen na.
Het trieste beeld van de morgen, grauwe
kleding en grauwe gezichten, is verdwenen.
Er is kleur op die weg gekomen. Ik
moet even glimlachen, als ik zie hoe 'een
jonge vrouw in paarse rok en helgroene
kabaja wiegelend naar huis gaat. Ik zie de
zweren niet meer, doch de helder witte
zwachtels om de blote benen, herinneren
mij er aan.
Ook de vrouwen passen hun kleding in
de vrouwenafdeling. Mevr. Hartevelt ver
telt me dat ze zich schamen om de magere
lichaampjes te tonen. Is dat omdat ze tot
dit peil van verwaarloozing gebracht zijn
door hun eigen mensenDe stapel
kleren mindert en nog steeds stromen de
zieligen toe. We kunnen niet allen helpen,
want op zoveel ellende hebben we niet
gerekend. Bovendien zijn alle mannen
broeken op en we moeten nog naar een
andere dessa. Daar treffen we Dr. Dorst
en zijn helpsters. Vandaag is hij hier, mor
gen daar en zo helpt hij waar hij heipeu
kan. De verpleegsters van het team kijken
niet toe. In deze dessa kunnen alleen
vrouwen en kinderen geholpen worden.
Er zijn er ai zovelen en er komen er nog
zovelen uit de afgelegen hutjei. We moeten
hen vertellen dat we nog zuilen terug
keren, nog voor de Lebaran. Ze knikken en
ze vertrouwen dat dit geschieden zal. De
toean Belanda is terug en met hem is het
vertrouwen teruggekeerd.
Dan rijden we af, terug naar Padang.
Er ligt nog een dessa, die geen kleding ont
ving en hier treft mij weer dat beeld van
verwaarloozing en troosteloosheid. Doch
ook hieraan zal een einde komen. Deze
stumperds verdienen het, want niet zij
brachten de ellende, zij leden slechts
witte vlek op het scherm. De piloot duikt,
schiet een krachtige harpoen af en dondt
het dier. Daarna keert hij terug naar den
walvischvaarder. die het dier nu verder kan
bewerken.
Ook de luchtvaart kan van radar profi
teered Nu reeds werkt men op het Bed
fordvliegveld te Boston met radar bij het
opstijgen en dalen. De man die het radar
apparaat bedient, ontdekt vliegtuigen op 16
km. afstandhij stelt zich per radio met
den piloot in verbinding en geeft hem aan
wijzingen hoe hij veilig kan landen. Zulke
veilige landingen kunnen dan ook bij dichte
mist worden uitgevoerd.
Binnen afzienbaren tijd zullen ook foto
grafen zich van de radar meester maken.
Een zend- en ontvangtoestel, dat naar één
richting werkt en nauwelijks grooter is dan
een pakje sigaretten, is in staat tot op 15
cm. nauwkeurig den afstand aan te geven
tusschen het toestel en het te fotografeeren
voorwerp. Dit toestel werkt niet met een
scherm, doch met een naald. Een soortgelijk
apparaat zal er komen ten dienste van de
landmeters, die met behulp daarvan afstan
den tot moeilijk te benaderen punten
kunnen meten.
Er zullen ook verkeerslichten komen, die
werken met radar controle photo eiectrische
cellen, overeenkomend met de lichtvlekken
(de auto's) zorgen ervoor, dat het licht groen
wordt, als er een rij auto's staat te wachten.
De toepassingsmogelijkheden voor radar
zijn bijna onbegrensd. Men zal het kunnen
gebruiken bij paardenrennen en bij trans
portvliegtuigen, die radiografisch bestuurd
worden.
Als het stadium van experimenteeren
eenmaal geheel voorbij is, zal blijken, dat
men met dezen „duimstok" nog veel meer
kan doen.
Radar in vredestijd.
Het zal niet lang meer duren, of scheeps
kapiteins, fotografen, landmeters en particu
liere vliegers maken bij hun dagelijksch
werk gebruik van den „twintigsche eeuw-
schen duimstok", die radar heet.
Reeds is de „eiectrische echo" in gebruik
op veerbooten, die op gevaarlijke trajecten
oversteken. Schepen te Seattle, Baltimore
en New Orleans werken met anti-botsing
radar op de brug. Als zij vertrekken,
draaien de kapiteins aan een knopje en een
soort omgekeerde soepterrien, bevestigd aan
een specialen mast, begint te draaien. Het
zendapparaat stuurt radiosignalen uil. Botst
een van de golven tegen een hinderpaal op,
bijv. een andere boot of een wrak, dan ketst
die .golf terug in de „soepterrien* en wordt
opgevangen in een ontvangtoestelde
kapitein ziet deze terugkeerende golf als een
vlek op een rond scherm met een doorsnede
van ongeveer 30 cm. Op deze wijze kan
hij zeifs in dichte mist of diepe duisternis
alle botsingen vermijden.
Een soortgelijke installatie wordt nu aan
gebracht op allerlei andere scheper. Op zee
zal radar de nabijheid van ijsbergen en zeifs
van drijvende mijnen verraden. Een Britsche
walvischvaarder zal dit jaar voor het eerst
radar gebruiken bij het speuren naar wal-
visschen in de Zuidpoolstreken. Met behulp
van een katapult zal een vliegtuig, voorzien
van radar, van den walvischvaarder worden
afgeschoten. Deze machine vliegt over open
zee, zijn radar apparaat gericht op het water.
Als de radar tot op 4 meter diepte een
walvisch ontdekt, vertoont zich een groote
Oesters en de warmte.
Evenals alle dingen in deze wereld heeft
ook het fraaie zomerweer zijn voor en tegen.
Zoo levert het groote bezwaren voor de
oesterteelt.
We lezen hierover in de „Prov. Zeeuwse
Courant"
Begin Juli begon de broedval van oester
zaad in het Zeeuwse water te komen.
Thans wordt deze broedval met ondergang
bedreigd door de grote warmte van de
laatste tijd.
Vooral de schelpziekte dreigt. Deze ziekte
richtte in het begin van de dertiger jaren
op de oesierperceelen grote verwoestingen
aan. Als de temperatuur van het water
boven de 19 graden stijgt kunnen de eerste
symptomen van de schelpziekte worden
verwacht. Daar nu reeds een aantal weken
achtereen de temperatuur van het water
zeer hoog i», is de begin Juli voorspelde
aantasting in ernstige mate verschenen en
heeft de ziekte van de schelp zich gestadig
doorgezet. Deze aantasting bestaat in het
voorkomen van fijne witte stipjes in de
groeiranden van de jonge oesters. Deze
witte stipjes groeien aaneen tot witte wol
ken, waarin dan groene vlekken ontstaan.
De aldus aangetaste schelp kan zich niet
meer nauwkeurig sluiten en de oester, is
len dode opgeschreven. Veel oesterbroed
van vorig jaar is thans reeds aangetast,
evenals de jonge val van dit jaar. Dit jonge
broed is niet te redden. Het „bakkengoed*
(dat zijn oesterljes, die vorig jaar in het
najaar op zeven in oesterputten zijn geko
men en de verdere groei afwachten) kan
evenwel nog terecht komen als men nauw-
antwoord. Ze zijn dunner, maar „het binne
Ich nog krapies" hoor ik iemand zeggen,
k met bijl en zaag druk aan het werk is.
|o van 60 cm. dikte en dan 10 op een
Het groen is door een ploeg al af
haald en nu is de genie uoende ze over
t muurtje te gooien. Over bet muurtje
1 zeggen, een diepte van 100 meter of
'"o. Er blijven er in de andere boomen
^ngen en op den weg blijft alleen wat
tempatje passeeren, glundert de genie.
Dat schoonmaken was hun werk 1
Ons dagelijks brood.
Het tekort aan graan, dat heeft geleid tot
de tijdelijke verdwijning van ons wittebrood,
heeft het brood weer in het middelpunt der
belangstelling gezet.
dat de spoorweg naar de klant moet komen
en niet omgekeerd.
Tot nog toe kenden de Nederiandsche
Spoorwegen stoom-, eiectrische en diesel-
electrische tractie. Thans is besloten de
electrificatie uit te breiden tot alle lijnen,
waarop de vervoersdichtheid zoo groot is,
dat deze de kosten van electrificatie recht
vaardigt. En waar de electrificatie niet
verantwoord is door een te geringe bezetting,
1 UW HUID!
id, stuklopen, door-
sm> (ter, en ter v< r-
1Purol of Purolin.
arakter is Putolin
rouw voor zichzelf
gaan tol invoering van
ctie. De uiivoerirg van
:en periode van vijf tot
Nieuwbouw,
dat men thans bij den
actiemateriaal met deze
dient te houden. Veel
mateiiaal is verouderd
opgelapt, zoodat in de
een groote afschrijving
al moeten worden,
an nieuw materiaal zal
raar een veel groofere
teit. Zoo zal worden
bouw van het bekende
aal, waarvan thans 331
vorming van twee- en
uitvoering zijn.
Zwitsersche en Neder-
0 eiectrische lccomotie-
>00 pkdie reeds tijdens
vorpen. Deze locomo-
zoowel voor snel- als
de gereedkomst ervan
rwacht. De eerste zal
eks Februari worden
r ongeveer elke maand
is op het oogenblik
in 15 d'esel-electrische
rwen, elk van 250 pk.,
ing nog dit jaar wordt
ranging van de thans
iche legerlocomotieven,
r overbrugging van het
tractiemateriaal, wordt
dsch type een diesel-
f van 1000 lot 12C0 pk.
1 snelheid van 100 tot
kunnen ontwikkelen.
Electrisch materiaal.
ehctrisch materiaal is
omdat niet alleen veel
voortschrijdende elec-
ng van het gestolen en
oommateriaal nog meer
ïaakt. Van bestaande
allen driewagentreinen
vaarvoor thars dertien
den gebouwd. Voorts
twee- en 65 vierwagen-
oomiijnde treinstellen,
an om hieraan nog 41
Fntreintn toe te voegen.
8 van dit materiaal 14
gen'reinen in dierst te
mede de 13 tusschen-
ge materiaal verwacht
varr 1949 in dierst te
Ewel alles natuurlijk
den aanvoer van de
iaal men daarna zal
nog een object van
wordt, in de toekomst
ren aan te schaffen, die
i en dus overdag zullen
personenvervoer over
des nachts voor den
trische materiaal betreft
einen, die de vernieling
ch waarvar de motoren
rieuwe motoren worden
dieselmotoren van 650
lerlard in aanbouw en
hoopt men een beperkt
n dienst te kunr.en
er 50 diesel-electrische
nst, die geheel een
Jederlandsche inddstrie
'oldoen. Van dit type
vijftigtal in bestelling,
die een welkome aanvulling zullen vormen.
Goederenmateriaal.
Hoewel de Nederiandsche Spoorwegen
zich hebben ontwikkeld tot een overwegend
reizigersvervoersbedrijf, wordt met kracht
gestreefd naar uitbreiding van het goederen
vervoer, een uitbreiding welke de industri
eele ontwikkeling van ons land sterk van
noode heeft.
Abonnements-
A
Abonnements
prijs
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indiê il. 1.55.
Buitenland il. 2,—.
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Inaezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advèrtentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
■i£gcu ui uicpic en icucr maai ais wc zuo n
