AXELSCHE P COURANT PURGACEEM r Frankeerirg bij abonnement. Axel. ZATERDAG 26 JULI 1947. 61e JAARQANG No. 82. lantal leken tijdig :antie et de i van van :rs te ustrie NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie: AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM steem tech- le met ibritk it het meer agl in oogde omer. en de streek aan- inlijke 'ekjes /esten cn en ;n de iamp- eheele lts tot elding cingen lar het erijen, an de auto- en ge- amma ls van ischen kleine delijke s voor :omer- j vele prijzen eid tot Ie toe* Troote angers plekjes itreken merika kleine hikken eizen", 50 pet. Ouders vragen zich af Een militair in Indië antwoordt. (Slot.) In welke dingen, zoo zal men nu vrager, zal die verandering zich wel manifesteeren De zeer uiteenloopende karakters en zoo doende ook het zeer verschillend reageerer. van die karakters np alle dingen maakt het moeilijk om dit vastomlijnd uiteen te zetter. Bij den één zal het zwaartepunt in zijn veranderde houding hier en bij den ander itèar liggen. Wij willen hier een voorbeeld geven van wat de meesten wel zullen hebben ondervonden. In het begin viel het hen soms niet mee in Indië, waar zij, in tegenstelling met in Nederland, voortdurend door de overplaat singen in andere omstandigheden en een andere omgeving werden gezet Steeds dat verhuizen van de eene plaats naar de andere. Maar na verloop van tijd zijn de jongens er aan gewend en vinden ze het zelfs prettig om weer eens van bivak te veranderen. Ze zien en beleven steeds weer andere dingen. Ze gaan genieten van al dietge- weldige natuurgezichten en de steeds af wisselende bevolking.... Op een gegeven moment zitten ze weer op de boerderij, in de fabriek of op de kantoorkruk Zoudt u het gewoon vinden als de jonge vogel na zijn eerste zelfstandige vliegtocht weer zoet in het nestje ging zitten? Zou het daarom dan abnormaal zijn als de zoon op een dag zegt„Ik hou het niet uit op die fabriek of op dat kantoor". Laten dan de achtergeblevenen begrijpend tegenover hen staan en laten ze het tikje ongedurigheid niet direct vereenzelvigen met een slechte verandering... Wat weten zij van de zwerftochten van den soldaat door de machtige Indische natuur met haar geweldige bergen, bruischende stroomen, statige palmen, wiegelende rijstvelden, waartusschen de kleurige baadjes der padi- snijdsters de bloemen in het gele tapijt vormen. Wat weten zij van het stille verlangen naar een vuurroode Indische avondlucht, waarin elke boom en elke struik en elke plant voor het slapen gaan nog even haar zuivere ziel in de diepere kleuren laat aanschouwenZullen de bij honk ge- blevenen het kunnen begrijpen, als de ex- soldaat 's avonds bij de toch wel gezellige Ibaard plots zijn boek opzijlegt en naar buiten stapt, omdat de kamer hem te eng wordt er dan es voor illende Deze van 23 vorige worden welke stelling van de raamde gmaat- irkocht, er den uit te :hen en zoekers aes, die alaatsen zijn op zich in izenden iten en in staat en de ationale van een buiten- Dit is een voorbeeld, maar zoo kunnen tr vele worden gegeven. En nu is het de plicht van de thuisblijvers om dat te begrij pen en te verklaren uit de omstandigheden, waaronder hij een paar jaar heeft geleefd. Die hebben hem anders gemaakt, niet sunder dan vroeger en op den duur zal hij zich ook thuis weer aanpassen aan de indere oms'a digheden. Vooral het begin zal het moeilijkste zijn en dan zal hij een beroep moeten doen op uw begrijpen en uw steunAls hij later op een rijdende tam of trein springt, dan is dat niet omdat bij anderen moedwillig wil laten schrikken, tiaar dan is dat eenvoudig een voortzetting tan de gewoonte, die hij in Indië had om iet een sprong in een jeep te wippen of >p een al rijdende truck te klimmen ten- inde te liften. Als hij zich in de zomer lekker" maakt door overtollige kleeren uit t trekken, dan is dat voor hem heel gewoon, imdat hij in Indië altijd alleen in een portbroekje zat te eten of te schrijven Als hij eens een ruw woord uit zijn mond aat glippen dan is dat onvermijdelijk een evolg van het verblijf temidden van een roep soldaten van allerlei standen en arakters. Als hij zich niet zal verbazen of ruk maken over iets, dan is dat een gevolg an het feit, dat hij al zooveel vreemde lingen beleefde. Hij zag een slangenbe zweerder aan het werk, hij zag Indonesische aoeders van 13 jaar. Hij zag genoeg om oekdeelen mee te vullen.... Hij vond vroeger het leven in Nederland ewoon. Het leven in Indië was aanvan- elijk vreemd, maar hij wilde hier in Indië lerk staan. En rm dat te bereiken moest zich wennen aan dat andere leven. Het 'as een soort karaktertest, een wedstrijd et zichzelf en h»t resultaat was, dat bij lhans ook het leven in Indië gewoon vindt. Kunt u begrijpen dat hij vele gewoonten Indië onbewust, omdat het juist gewoon ten voor hem zijn geworden, ook in Neder- ifod zal aanhouden Ja, hij zal anders geworden zijn. Een dosis jongensachtigheid heeft plaats gemaakt voor een dosis mannelijke levensernst. Het zullen geen academisch gevormde, maar door het leven gevormde jongemannen zijn, die de ruggegraat van ons Nederland zullen vormer. Bij zijn terugkeer moeten de ouders zich niet afvragen„Wat heeft mijn zoon nu aan die jaren gehadmaar wat is hij er doorhoe werd hij er doorEn als gij, Ouders, dan met een verstandig, be grijpend hart tegenover de brieven van uw zoon zult staan en ook als hij straks terug keert, tegenover hem zelf, dan zal er zeker van beide kanten geen teleurstelling zijn Atoom-energie voor vredes doeleinden. Slechts weinig menschen, met uitzonde ring van degenen die werkzaam zijn in gespecialiseerde laboratoria beseffen, dat atoomenergie niet alleen als een vernieti gende kracht dienstbaar kan worden ge maakt, doch ook als een kracht voor een ongekende vooruitgang in het welzijn der wereld. De uiteindelijke resultaten zijn onbe rekenbaar en bijgevolg niet te voorspellen, doch zekere algemeene mogelijkheden mogen worden opgesomd zonder de grenzen van de wetenschappelijke voorzichtigheid te overschrijden. 1. Onbeperkte kracht, zoo goedkoop, dat deze practisch gratis is, zal in elk gedeelte van de wereld beschikbaar zijn, onafhankelijk van natuurlijke hulpbronnen of klimaat. 2. Onbeperkte hoeveelheden van alle soorten goederen, met inbegrip van die welke, uit duizenden nieuwe materiaalsoor ten vervaardigd worden, zullen eveneens beschikbaar komen tegen prijzen welke ongelooflijk iaag zijn in vergelijking met de thans geldende maatstaven. 3. Menschelijke arbeid zal zoo sterk verminderd worden dat een van de voor naamste problemen van de wereld waar schijnlijk zal worden de psychologische aanpassing aan de nieuwe eeuw van vrije tijd. 4. Verbazingwekkende vorderingen zul len worden gemaakt en zijn inderdaad reeds gemaakt bij zuiver wetenschappe lijke onderzoekingen op velerlei gebied, in de medicijnen, landbouw en industrie. Professor Enrico Fermi van de Universi teit van Chicago, een van de voornaamste geleerden bij de onderzoekingen welke tot het splitsen van atomen heeft geleid, gaf onlangs in een rapport een aantrekkelijk beeld van het tegenwoordig en toekomstig gebruik van atoom-energie voor doeleinden welke niet op vernietiging zijn gericht. Dr. Fermi wees erop, dat electrische elementen met kettingreactie waarin energie wordt opgewekt in een gemakkelijk onder con trole te houden mate, reeds ruim drie jaren in bedrijf zijn. Hij verwacht'dat er in de toekomst groote centrale installaties zullen zijn waarin zeer groote hoeveelheden ener gie zullen worden opgewekt en in elec trische energie of stoom voor plaatselijk energiegebruik zullen worden omgezet. Behalve dat zij directe energie opwekken, kunnen deze groote installaties eveneens een zekere hoeveelheid plutonium maken, welke gexlraheerd en aan kleinere instal laties zal worden toegewezen om als ele mentaire brandstof te worden gebruikt in plaats van uranium. Uranium elementen zouden gevoegelijk kunnen worden gebruikt voor de verwar ming van steder, voor de levering aan fabrieken en particuliere woningen van de benoodigde hoeveelheid warmte. Een be langrijk punt ten gunste van atoomenergie is dat hiervoor geen zuurstof roodig is, dat geen rook, stoom of generlei gassen afgescheiden worden. Een stad waarvan de verwarming op deze wijze geschiedt zou zich kunnen verheugen in een heerlijke heldere atmosfeer. Een belangrijke en voor de band liggende methode om atoomenergie toe te passen is door gebruikmaking van de enorme warmte welke wordt voortgebracht. De groote hoe veelheden warmte verkregen uit atoom splitsing kunnen benut worden om stoom te leveren voor een stoommachine of om de drijfkracht te leveren voor motoren of generatoren. Er is zelfs sprake van om aloomenergie te benutten voor automobielen, vliegtuigen of locomotieven. Het lijkt wel niet waarschijnlijk dat atoomenergie op deze wijze zal worden be zoolang de productie van atoomenergie in het huidige stadium blijft staan. Het zou practisch niet mogelijk zijn, niet alleen omdat kleine eenheden niet economisch verantwoord kunnen werken, maar ook met het oog op het gewicht van het isoleerende materiaal, dat onmisbaar is om een werende laag te vormen tegen uitstraling. Er valt evenwel groote technologische vooruitgang te bespeuren bij het perfectionneeren van betere, lichtere en compactere afscherming tegen uitstraling in installaties voor atoom energie. Het voordeel verbonden aan het gebruik van atoomenergie voor verwarmingsdoel einden of als drijfkracht zullen zich in het bijzonder openbaren in verafgelegen oorden waar de transportkosten het gebruik van gewone zware brandstoffen practisch onmo gelijk zou maken. Het is wellicht iets te voorbarig om nu reeds vergelijkingen te maken ten opzichte van de kosten voor atoomenergie, steenkool, benzine en elec trische energie, doch het is een vaststaand feit, dat radio-actieve energie belangrijk goedkooper zal zijn dan welke andere energie ook. Wanneer wij een beschouwing geven over den economischen kant van atoom energie op een industrieele basis, moeten wij natuurlijk rekening houden met de enorme opeenhooping van latente energie in kleine hoeveelheden van zuivere uranium of plutonium. Om een voorbeeld te geven een pond uranium in gespleten toestand verwekt dezelfde warmte als 6000 vaten olie10.000 ton uranium zou derhalve gelijk staan met 120 milliard vaten olie, oftewel ongeveer 6 maal de bekende olie reserves in de Vereenigde Staten. Op basil van de tegenwoordige prijzen heeft een pond onafgescheiden uranium 235 dat 250 dollar kost, een hoeveelheid ver warmingsenergie gelijkstaande aan die van steenkool ter waarde van 8000 dollar. Aan de technische methode om uranium 235 en plutonium af te scheiden wordt nog steeds gewerkt, en van het succes van deze onder zoekingen zal de uiteindelijke prijs afhan- twijfel kdnnen rijzen omtrent de beschik baarheid van deze kostbare brandstof. Er blijft evenwel genoeg uranium ter beschikking om zelfs nog meer te kunnen bereiken. De hoeveelheid uranium in de bekende vindplaatsen is tamelijk groot, en ongetwijfeld kan er rog meer gevonden worden indien de onderzoekingen worden uitgebreid. De allerbelangrijkste bron is evenwel de uranium, die zich in alle ertsen der wereld bevindt. Er bestaat nauwelijks een mineraal dat minder dan een milligram per pond kan opleveren. Hel- ideale Laxeermiddel Regen mijmeren wachten en Een tentergens in de bergen, doet er niet toe waar. Tenten zijn overal gelijk als ze gehuld zijn in een mistige druilerige regen, die je doet vloeken als je er eventjes door moet, omdat je zoo noodig Een kist op bamboe* die gelijk dienst doet als tafel, en een olielamp, die de ge zichten van 4 jonge kerels verlicht soldaten. Twee lezen, een speelt zachtjes weemoedige wijsjes op een banjo en de vierde schrijft. Dat ben ik. Het getokkel van de banjo schijnt de lezenden niet te hinderen. Kijk, die blonde is een Friesch, schipper in het burgerleven. Leest hij over de tee Ik weet. dat wanneer ik nu zijn naam zou roepen, hij niet direct zal opkijken. Met zijn gedachten is hij ergens anders, ver, heel ver weg. Verder glijdt mijn blik naar de ander, een Zeeuw." Uren kan hij ver tellen over zijn dorp en zijn liefhebberijen, altijd even opgewekt. Hij maakt zich nooit drukwaarom zou hij Nu schiet hij gen. Met goedkoope atoomenergie zal het economisch mogelijk zijn de mijnen in de te"*6"5 ln een lach en als lk tersluiks naar bergen te ontginnen en zelfs in de zee, aangezien er zich velerlei chemicaliën in het zeewater in opgelosten vorm bevinden. Door middel van atoom-ontploffingen kun nen wij naar water zoeken in de Sahara en het naar de oppervlakte pompen om kunst matige oases aan te leggen. Wij kunnen kanalen dwars door het land graven en we kunnen zelfs den vorm van de aarde wijzi gen naar gelang wij zuiks noodig achten. Een groot voordeel van uranium-elemen- ten zal zijn dat zij kunnen dienen als ovens voor bijzonder hooge temperaturen, met het oog op de sterke opeenhooping van energie op een betrekkelijk kleine oppervlakte. Chemische omzettingen waarmede thans in gewone ovens dagen en weken gemoeid gaan zullen zich binnen enkele seconden kunnen voltrekken in doelmatig gebouwde atoom-ovens. Men verwacht ook dat vol komen nieuwe reacties zullen worden ge constateerd bij deze toepassing van atoom energie. De elementen zullen niet alleen kunnen worden gebruikt als hittebron. Ook de sterke uitstraling kan dienstbaar gemaakt worden. Laten wij aannemen dat wij deze bron van uitstraling zouden kunnen omrin gen met een scherm van lichtgevend mate riaal, dat licht afgeeft met elk gewenscht spectrum zoodra het aan een intensieve bestraling wordt blootgesteld. Wij zouden dit het beste kunnen vergelijken met een kunstmatige minialuur-zon, welke indien zij b.v. in het leven zou worden geroepen in de onherbergzame oorden van de Pool streken door geheel den langen donkeren winter een nieuwen bloeienden plantengroei teweeg zou kunnen brengen en een gedeelte van de wereld voor den mensch zou kun nen openleggen dat tot dusverre als onbe woonbaar werd beschouwd. Voor het oogen- blik is dit slechts een optimistische ver onderstelling, doch het kan niet in twijfel worden getrokken, dat dergelijke plannen voor verwezenlijking vatbaar rijn, zoodra alle technische moeilijkheden, zooals de samenstelling van een materiaal dat in staat is de enorme geconcentreerde hitte en uit straling door het element veroorzaakt te weerstaan, zijn opgelost. Terwijl wij de mogelijkheden en de plan nen opsommen welke in de toepassing van de titel van zijn boek kijk, begrijp ik waarom. Een vreemde, die door de regen voorbij zou loopen en de banjo zou hooren, zou misschien iets mompelen over romantiek. Voor ons zijn al deze wijsjrs al zoo saai en vervelend, omdat we ze zeker honderd maal gehoord hebben, iedere avond weer als we zoo bijeen zitten en wachten. Wachten waarop Straks zal heel in de verte, gedempt door de regen, een claxon klinken. Dan klappen de boeken dicht en de banjo-speler houdt op met zijn tokkelen. Ieder luistert inge spannen of hij zich niet vergist heeft. Want die claxon beteekent „post". Lezen, schrijver, banjo spelen wachten. Want er wordt alleen maar gewacht op de brieven die je straks misschien naar de andere kant van de wereld terug voeren, die je doen vergeten, dat je bij een olie lamp zit in een lekkende tent. Briever, die je doen herinneren aan dingen an thuis. Morgen zal de zon weer schijnen, maar het leven van den soldaat is toch eigenlijk één groot wachten Sold. N. A. J. Koevoets, no. 250428147. JUBILEUM PRIJSVRAAG V. N. F. D2 „Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat" heeft een prijsvraag uitgeschreven. Zij vraagtVervaardig vóór 1 Februari 1948 een ontwerp of werkstuk, afgestemd op het 50-jarig Regeeringsjubileum van H. M. de Koningin. Men wacht inzendingen in rubrieken als: proza en peëzie, pottenbakkerskunst, hout snijwerk, metaalnijverheid, schilderskunsf, naaldwerk, grafisch werk, leerbewerking, werkstukken van het nijverheidsonderwijs e d, Een tentoonstelling van de inzendingen, waar de industrie kan beoordeelen, weike Nederlardsche fantasie kan worden omgezet in Nederlandsch Fabrikaat, wil zij omstreeks Paschen 1948 houden. De deelneming aan de prijsvraag staat voor ieder open. Nadere inlichtingen ver strekt het Secretariaat, Prinsegracht 73, Abonnements prijs: Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom fl 1,25 Alle andere plaatsen in Nederland en Ned. Indië il. 1,55. Buitenland il. 2, Advertentie prijs 7 cent per m.m. Ingezonden Mededeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentiën (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra. 1 M IJNHARDI hpclntpn linggn. tui r>„-

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1947 | | pagina 1