AXELSCHE P COURANT
PURGACEEM
r
Frankeerirg bij abonnement. Axel.
ZATERDAG 26 JULI 1947.
61e JAARQANG No. 82.
lantal
leken
tijdig
:antie
et de
i van
van
:rs te
ustrie
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
steem
tech-
le met
ibritk
it het
meer
agl in
oogde
omer.
en de
streek
aan-
inlijke
'ekjes
/esten
cn en
;n de
iamp-
eheele
lts tot
elding
cingen
lar het
erijen,
an de
auto-
en ge-
amma
ls van
ischen
kleine
delijke
s voor
:omer-
j vele
prijzen
eid tot
Ie toe*
Troote
angers
plekjes
itreken
merika
kleine
hikken
eizen",
50 pet.
Ouders vragen zich af
Een militair in Indië antwoordt.
(Slot.)
In welke dingen, zoo zal men nu vrager,
zal die verandering zich wel manifesteeren
De zeer uiteenloopende karakters en zoo
doende ook het zeer verschillend reageerer.
van die karakters np alle dingen maakt het
moeilijk om dit vastomlijnd uiteen te zetter.
Bij den één zal het zwaartepunt in zijn
veranderde houding hier en bij den ander
itèar liggen. Wij willen hier een voorbeeld
geven van wat de meesten wel zullen
hebben ondervonden.
In het begin viel het hen soms niet mee
in Indië, waar zij, in tegenstelling met in
Nederland, voortdurend door de overplaat
singen in andere omstandigheden en een
andere omgeving werden gezet Steeds dat
verhuizen van de eene plaats naar de andere.
Maar na verloop van tijd zijn de jongens er
aan gewend en vinden ze het zelfs prettig
om weer eens van bivak te veranderen.
Ze zien en beleven steeds weer andere
dingen. Ze gaan genieten van al dietge-
weldige natuurgezichten en de steeds af
wisselende bevolking....
Op een gegeven moment zitten ze weer
op de boerderij, in de fabriek of op de
kantoorkruk
Zoudt u het gewoon vinden als de jonge
vogel na zijn eerste zelfstandige vliegtocht
weer zoet in het nestje ging zitten?
Zou het daarom dan abnormaal zijn als
de zoon op een dag zegt„Ik hou het niet
uit op die fabriek of op dat kantoor".
Laten dan de achtergeblevenen begrijpend
tegenover hen staan en laten ze het tikje
ongedurigheid niet direct vereenzelvigen
met een slechte verandering... Wat weten
zij van de zwerftochten van den soldaat
door de machtige Indische natuur met haar
geweldige bergen, bruischende stroomen,
statige palmen, wiegelende rijstvelden,
waartusschen de kleurige baadjes der padi-
snijdsters de bloemen in het gele tapijt
vormen.
Wat weten zij van het stille verlangen
naar een vuurroode Indische avondlucht,
waarin elke boom en elke struik en elke
plant voor het slapen gaan nog even haar
zuivere ziel in de diepere kleuren laat
aanschouwenZullen de bij honk ge-
blevenen het kunnen begrijpen, als de ex-
soldaat 's avonds bij de toch wel gezellige
Ibaard plots zijn boek opzijlegt en naar
buiten stapt, omdat de kamer hem te eng
wordt
er dan
es voor
illende
Deze
van 23
vorige
worden
welke
stelling
van de
raamde
gmaat-
irkocht,
er den
uit te
:hen en
zoekers
aes, die
alaatsen
zijn op
zich in
izenden
iten en
in staat
en de
ationale
van een
buiten-
Dit is een voorbeeld, maar zoo kunnen
tr vele worden gegeven. En nu is het de
plicht van de thuisblijvers om dat te begrij
pen en te verklaren uit de omstandigheden,
waaronder hij een paar jaar heeft geleefd.
Die hebben hem anders gemaakt, niet
sunder dan vroeger en op den duur zal hij
zich ook thuis weer aanpassen aan de
indere oms'a digheden. Vooral het begin
zal het moeilijkste zijn en dan zal hij een
beroep moeten doen op uw begrijpen en uw
steunAls hij later op een rijdende
tam of trein springt, dan is dat niet omdat
bij anderen moedwillig wil laten schrikken,
tiaar dan is dat eenvoudig een voortzetting
tan de gewoonte, die hij in Indië had om
iet een sprong in een jeep te wippen of
>p een al rijdende truck te klimmen ten-
inde te liften. Als hij zich in de zomer
lekker" maakt door overtollige kleeren uit
t trekken, dan is dat voor hem heel gewoon,
imdat hij in Indië altijd alleen in een
portbroekje zat te eten of te schrijven
Als hij eens een ruw woord uit zijn mond
aat glippen dan is dat onvermijdelijk een
evolg van het verblijf temidden van een
roep soldaten van allerlei standen en
arakters. Als hij zich niet zal verbazen of
ruk maken over iets, dan is dat een gevolg
an het feit, dat hij al zooveel vreemde
lingen beleefde. Hij zag een slangenbe
zweerder aan het werk, hij zag Indonesische
aoeders van 13 jaar. Hij zag genoeg om
oekdeelen mee te vullen....
Hij vond vroeger het leven in Nederland
ewoon. Het leven in Indië was aanvan-
elijk vreemd, maar hij wilde hier in Indië
lerk staan. En rm dat te bereiken moest
zich wennen aan dat andere leven. Het
'as een soort karaktertest, een wedstrijd
et zichzelf en h»t resultaat was, dat bij
lhans ook het leven in Indië gewoon vindt.
Kunt u begrijpen dat hij vele gewoonten
Indië onbewust, omdat het juist gewoon
ten voor hem zijn geworden, ook in Neder-
ifod zal aanhouden
Ja, hij zal anders geworden zijn. Een
dosis jongensachtigheid heeft plaats gemaakt
voor een dosis mannelijke levensernst.
Het zullen geen academisch gevormde,
maar door het leven gevormde jongemannen
zijn, die de ruggegraat van ons Nederland
zullen vormer.
Bij zijn terugkeer moeten de ouders zich
niet afvragen„Wat heeft mijn zoon nu
aan die jaren gehadmaar wat is hij er
doorhoe werd hij er doorEn als
gij, Ouders, dan met een verstandig, be
grijpend hart tegenover de brieven van uw
zoon zult staan en ook als hij straks terug
keert, tegenover hem zelf, dan zal er zeker
van beide kanten geen teleurstelling zijn
Atoom-energie voor vredes
doeleinden.
Slechts weinig menschen, met uitzonde
ring van degenen die werkzaam zijn in
gespecialiseerde laboratoria beseffen, dat
atoomenergie niet alleen als een vernieti
gende kracht dienstbaar kan worden ge
maakt, doch ook als een kracht voor een
ongekende vooruitgang in het welzijn der
wereld. De uiteindelijke resultaten zijn onbe
rekenbaar en bijgevolg niet te voorspellen,
doch zekere algemeene mogelijkheden mogen
worden opgesomd zonder de grenzen van
de wetenschappelijke voorzichtigheid te
overschrijden.
1. Onbeperkte kracht, zoo goedkoop,
dat deze practisch gratis is, zal in elk
gedeelte van de wereld beschikbaar zijn,
onafhankelijk van natuurlijke hulpbronnen
of klimaat.
2. Onbeperkte hoeveelheden van alle
soorten goederen, met inbegrip van die
welke, uit duizenden nieuwe materiaalsoor
ten vervaardigd worden, zullen eveneens
beschikbaar komen tegen prijzen welke
ongelooflijk iaag zijn in vergelijking met de
thans geldende maatstaven.
3. Menschelijke arbeid zal zoo sterk
verminderd worden dat een van de voor
naamste problemen van de wereld waar
schijnlijk zal worden de psychologische
aanpassing aan de nieuwe eeuw van vrije tijd.
4. Verbazingwekkende vorderingen zul
len worden gemaakt en zijn inderdaad
reeds gemaakt bij zuiver wetenschappe
lijke onderzoekingen op velerlei gebied,
in de medicijnen, landbouw en industrie.
Professor Enrico Fermi van de Universi
teit van Chicago, een van de voornaamste
geleerden bij de onderzoekingen welke tot
het splitsen van atomen heeft geleid, gaf
onlangs in een rapport een aantrekkelijk
beeld van het tegenwoordig en toekomstig
gebruik van atoom-energie voor doeleinden
welke niet op vernietiging zijn gericht. Dr.
Fermi wees erop, dat electrische elementen
met kettingreactie waarin energie wordt
opgewekt in een gemakkelijk onder con
trole te houden mate, reeds ruim drie jaren
in bedrijf zijn. Hij verwacht'dat er in de
toekomst groote centrale installaties zullen
zijn waarin zeer groote hoeveelheden ener
gie zullen worden opgewekt en in elec
trische energie of stoom voor plaatselijk
energiegebruik zullen worden omgezet.
Behalve dat zij directe energie opwekken,
kunnen deze groote installaties eveneens
een zekere hoeveelheid plutonium maken,
welke gexlraheerd en aan kleinere instal
laties zal worden toegewezen om als ele
mentaire brandstof te worden gebruikt in
plaats van uranium.
Uranium elementen zouden gevoegelijk
kunnen worden gebruikt voor de verwar
ming van steder, voor de levering aan
fabrieken en particuliere woningen van de
benoodigde hoeveelheid warmte. Een be
langrijk punt ten gunste van atoomenergie
is dat hiervoor geen zuurstof roodig is,
dat geen rook, stoom of generlei gassen
afgescheiden worden. Een stad waarvan de
verwarming op deze wijze geschiedt zou
zich kunnen verheugen in een heerlijke
heldere atmosfeer.
Een belangrijke en voor de band liggende
methode om atoomenergie toe te passen is
door gebruikmaking van de enorme warmte
welke wordt voortgebracht. De groote hoe
veelheden warmte verkregen uit atoom
splitsing kunnen benut worden om stoom
te leveren voor een stoommachine of om
de drijfkracht te leveren voor motoren of
generatoren. Er is zelfs sprake van om
aloomenergie te benutten voor automobielen,
vliegtuigen of locomotieven. Het lijkt wel
niet waarschijnlijk dat atoomenergie op
deze wijze zal worden be
zoolang de productie van atoomenergie in
het huidige stadium blijft staan. Het zou
practisch niet mogelijk zijn, niet alleen
omdat kleine eenheden niet economisch
verantwoord kunnen werken, maar ook met
het oog op het gewicht van het isoleerende
materiaal, dat onmisbaar is om een werende
laag te vormen tegen uitstraling. Er valt
evenwel groote technologische vooruitgang
te bespeuren bij het perfectionneeren van
betere, lichtere en compactere afscherming
tegen uitstraling in installaties voor atoom
energie.
Het voordeel verbonden aan het gebruik
van atoomenergie voor verwarmingsdoel
einden of als drijfkracht zullen zich in het
bijzonder openbaren in verafgelegen oorden
waar de transportkosten het gebruik van
gewone zware brandstoffen practisch onmo
gelijk zou maken. Het is wellicht iets te
voorbarig om nu reeds vergelijkingen te
maken ten opzichte van de kosten voor
atoomenergie, steenkool, benzine en elec
trische energie, doch het is een vaststaand
feit, dat radio-actieve energie belangrijk
goedkooper zal zijn dan welke andere
energie ook.
Wanneer wij een beschouwing geven
over den economischen kant van atoom
energie op een industrieele basis, moeten
wij natuurlijk rekening houden met de
enorme opeenhooping van latente energie
in kleine hoeveelheden van zuivere uranium
of plutonium. Om een voorbeeld te geven
een pond uranium in gespleten toestand
verwekt dezelfde warmte als 6000 vaten
olie10.000 ton uranium zou derhalve
gelijk staan met 120 milliard vaten olie,
oftewel ongeveer 6 maal de bekende olie
reserves in de Vereenigde Staten.
Op basil van de tegenwoordige prijzen
heeft een pond onafgescheiden uranium 235
dat 250 dollar kost, een hoeveelheid ver
warmingsenergie gelijkstaande aan die van
steenkool ter waarde van 8000 dollar. Aan
de technische methode om uranium 235 en
plutonium af te scheiden wordt nog steeds
gewerkt, en van het succes van deze onder
zoekingen zal de uiteindelijke prijs afhan-
twijfel kdnnen rijzen omtrent de beschik
baarheid van deze kostbare brandstof.
Er blijft evenwel genoeg uranium ter
beschikking om zelfs nog meer te kunnen
bereiken. De hoeveelheid uranium in de
bekende vindplaatsen is tamelijk groot, en
ongetwijfeld kan er rog meer gevonden
worden indien de onderzoekingen worden
uitgebreid. De allerbelangrijkste bron is
evenwel de uranium, die zich in alle ertsen
der wereld bevindt. Er bestaat nauwelijks
een mineraal dat minder dan een milligram
per pond kan opleveren.
Hel- ideale Laxeermiddel
Regen
mijmeren
wachten
en
Een tentergens in de bergen, doet
er niet toe waar. Tenten zijn overal gelijk
als ze gehuld zijn in een mistige druilerige
regen, die je doet vloeken als je er eventjes
door moet, omdat je zoo noodig
Een kist op bamboe* die gelijk dienst
doet als tafel, en een olielamp, die de ge
zichten van 4 jonge kerels verlicht
soldaten. Twee lezen, een speelt zachtjes
weemoedige wijsjes op een banjo en de
vierde schrijft. Dat ben ik. Het getokkel
van de banjo schijnt de lezenden niet te
hinderen. Kijk, die blonde is een Friesch,
schipper in het burgerleven. Leest hij over
de tee
Ik weet. dat wanneer ik nu zijn naam zou
roepen, hij niet direct zal opkijken. Met
zijn gedachten is hij ergens anders, ver,
heel ver weg. Verder glijdt mijn blik naar
de ander, een Zeeuw." Uren kan hij ver
tellen over zijn dorp en zijn liefhebberijen,
altijd even opgewekt. Hij maakt zich nooit
drukwaarom zou hij Nu schiet hij
gen. Met goedkoope atoomenergie zal het
economisch mogelijk zijn de mijnen in de te"*6"5 ln een lach en als lk tersluiks naar
bergen te ontginnen en zelfs in de zee,
aangezien er zich velerlei chemicaliën in
het zeewater in opgelosten vorm bevinden.
Door middel van atoom-ontploffingen kun
nen wij naar water zoeken in de Sahara en
het naar de oppervlakte pompen om kunst
matige oases aan te leggen. Wij kunnen
kanalen dwars door het land graven en we
kunnen zelfs den vorm van de aarde wijzi
gen naar gelang wij zuiks noodig achten.
Een groot voordeel van uranium-elemen-
ten zal zijn dat zij kunnen dienen als ovens
voor bijzonder hooge temperaturen, met het
oog op de sterke opeenhooping van energie
op een betrekkelijk kleine oppervlakte.
Chemische omzettingen waarmede thans in
gewone ovens dagen en weken gemoeid
gaan zullen zich binnen enkele seconden
kunnen voltrekken in doelmatig gebouwde
atoom-ovens. Men verwacht ook dat vol
komen nieuwe reacties zullen worden ge
constateerd bij deze toepassing van atoom
energie.
De elementen zullen niet alleen kunnen
worden gebruikt als hittebron. Ook de
sterke uitstraling kan dienstbaar gemaakt
worden. Laten wij aannemen dat wij deze
bron van uitstraling zouden kunnen omrin
gen met een scherm van lichtgevend mate
riaal, dat licht afgeeft met elk gewenscht
spectrum zoodra het aan een intensieve
bestraling wordt blootgesteld. Wij zouden
dit het beste kunnen vergelijken met een
kunstmatige minialuur-zon, welke indien zij
b.v. in het leven zou worden geroepen in
de onherbergzame oorden van de Pool
streken door geheel den langen donkeren
winter een nieuwen bloeienden plantengroei
teweeg zou kunnen brengen en een gedeelte
van de wereld voor den mensch zou kun
nen openleggen dat tot dusverre als onbe
woonbaar werd beschouwd. Voor het oogen-
blik is dit slechts een optimistische ver
onderstelling, doch het kan niet in twijfel
worden getrokken, dat dergelijke plannen
voor verwezenlijking vatbaar rijn, zoodra
alle technische moeilijkheden, zooals de
samenstelling van een materiaal dat in staat
is de enorme geconcentreerde hitte en uit
straling door het element veroorzaakt te
weerstaan, zijn opgelost.
Terwijl wij de mogelijkheden en de plan
nen opsommen welke in de toepassing van
de titel van zijn boek kijk, begrijp ik waarom.
Een vreemde, die door de regen voorbij
zou loopen en de banjo zou hooren, zou
misschien iets mompelen over romantiek.
Voor ons zijn al deze wijsjrs al zoo saai
en vervelend, omdat we ze zeker honderd
maal gehoord hebben, iedere avond weer
als we zoo bijeen zitten en wachten.
Wachten waarop
Straks zal heel in de verte, gedempt door
de regen, een claxon klinken. Dan klappen
de boeken dicht en de banjo-speler houdt
op met zijn tokkelen. Ieder luistert inge
spannen of hij zich niet vergist heeft.
Want die claxon beteekent „post".
Lezen, schrijver, banjo spelen wachten.
Want er wordt alleen maar gewacht op de
brieven die je straks misschien naar de
andere kant van de wereld terug voeren,
die je doen vergeten, dat je bij een olie
lamp zit in een lekkende tent. Briever,
die je doen herinneren aan dingen an thuis.
Morgen zal de zon weer schijnen, maar
het leven van den soldaat is toch eigenlijk
één groot wachten
Sold. N. A. J. Koevoets,
no. 250428147.
JUBILEUM PRIJSVRAAG V. N. F.
D2 „Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat"
heeft een prijsvraag uitgeschreven.
Zij vraagtVervaardig vóór 1 Februari
1948 een ontwerp of werkstuk, afgestemd
op het 50-jarig Regeeringsjubileum van
H. M. de Koningin.
Men wacht inzendingen in rubrieken als:
proza en peëzie, pottenbakkerskunst, hout
snijwerk, metaalnijverheid, schilderskunsf,
naaldwerk, grafisch werk, leerbewerking,
werkstukken van het nijverheidsonderwijs e d,
Een tentoonstelling van de inzendingen,
waar de industrie kan beoordeelen, weike
Nederlardsche fantasie kan worden omgezet
in Nederlandsch Fabrikaat, wil zij omstreeks
Paschen 1948 houden.
De deelneming aan de prijsvraag staat
voor ieder open. Nadere inlichtingen ver
strekt het Secretariaat, Prinsegracht 73,
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië il. 1,55.
Buitenland il. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
1 M IJNHARDI
hpclntpn linggn. tui r>„-