AXELSCHEII COURANT
ILL
E
Frankeering bij abonrement Axel.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
ZATERDAG 19 JULI 1947.
61e JAARGANG No. 80
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
ei Bir, 1
niet.
21,
De Nederlandsche textiel
nijverheid.
linds het Jaar 1830 hééft de textielnijver-
j zich in Nederland belangrijk uitge-
id en sedert vele jaren bood zij een
me werkgelegenheid aan de arbeidende
lolking. Zoo waren in het jaar 1938 in
ial ongeveer 780)0 arbeidskrachten (ad-
iistratief personeel niet medegerekend)
de textielindustrie werkzaam. Nog dui-
jiker treedt de belangrijkheid dezer
ustrie voor Nederland naar voren, wan-
men weet, dat laatstgenoemd aantal
?erirhl 15 pet. uitmaakte van het totaal aantal
«Hals elders, werkzaam in de geheele Neder-
tdsche industrie.
De belangrijkste centra voor de katoen-
linnennijverheid zijn te vinden in Twente
wel vnl. in de plaatsen Enschede, Hen-
[p, o, Borne, Almelo, Oldenzaal, terwijl
eruit wis de Geldersche Achterhoek en Noord-
bemant en Zeeuwsch-Viaanderen dienen te
irden vermeld.
icitvedDe kunstzijde-industrie concentreert zich,
ker, kiitde spinnerijen betreft, in Arnhem, Ede,
imegen en Breda.
Het grootst aantal ondernemingen op het
bied van de wolnijverheid bevindt zich
en rond Tilburg en overig Noord-Bra-
nt, waarbij ook Leiden en Veenendaal
belangrijke centra moeten worden be
bouwd.
Voor de tricotage-industrie zijn geen
paalde centra aan te wijzen. Deze fabrie-
11 bevinden zich zeer verspreid over ons
IN Onmiddellijk na de bevrijding in Mei
145 bevond de Nederlandsche industrie
•h in een toestand van ontreddering,
loorzaakt door het oorlogsgeweld en door
of en plundering van den bezetter.
Ook de textiel-industrie had zwaar gele-
hetgeen blijkt uit de volgende cijfers,
oor oorlogsgeweld werden buiten bedrijf
steld
ca. 8 pet. van de katoenspinnerlj-capa-
eit ca. 5 pet. van de katoenweverij-
paciteitca. 33 pet. van de kunstzijde-
,aciteit.
ten ontstellend gebrek heerschte op ieder
irein. Nederland beschikte noch over
ilenvoorraden, noch over grondstoffen,
achines ontbraken geheel of gedeeltelijk,
transportwezen was gedesorganiseerd,
arbeidskrachten waren verstrooid (gede-
iirteerd, in militairen dienst of noodge-
nongen in andere functies werkzaam, enz)
Dat binnen beerekkelijk korten tijd de
rtiel-industrie zich in aanzienlijke mate
■eft hersteld, is voor een groot deel te
inken aan het in snel tempo wederop-
leren der kolenproductie, waardoor de
lergie-voorziening belangrijk verbeterd
trd, aan het uitermate snelle herstel van
tt transportwezen, doch zeker riet in de
iatste plaats aan het vele werk, dat door
utiel-fabrikanten zelf werd verricht.
:e productie in de verschillende sectoren
(droeg, volgens de laatst bekende gcgS"
ens, op 1 April 1947, uitgedrukt in pro-
tnten van de producten in de jaren 1938-
539
Kunstzijdespinnerijen 95, katoenspinnerijen
katoen-, kunstzijde-, linnen- en jute-
itverijen 70, brei-, tricot- en kousemndu-
rie 22, wolspinnerijen 160, wollenstoffen-
everijen 101, wollen deken-weverijen 118,
infectie-industrie 53.
Hieruit blijkt duidelijk, dat de wolspin-
tiij zich wel zeer gunstig ontwikkeld heeft,
twijl meer wollen dekens dan in 1938
erden geproduceerd.
Bij de kunstzijde-sector doet zich, in
'eenstelling tot de katoensector, de omstan-
ieheid voor, dat de spincapaciteit grooter
dan de weefcapaciteit. Nederland heeft
lus een aanzienlhk overschot aan kunst-
ijden garens, dat ook geëxporteerd wordt.
)it bete 'kent een belangrijke deviezenbron.
Vóór de oorlog moest, als gevolg van een
(kort aan spincapaciteit, een belangrijk
wantum katoenen garens worden ingevoerd.
)c invoer is nu minder dan vroeger, aan-
ezien de exporteerende landen deze garens
node kunnen missen. Bovendien is de
uidige productie van de katoenspinnerijen
og niet op het peil van 1938. Een en
ider is oorzaak van een lage piodudie
jn de katoenweverijen.
ItYtï®/Geconstateerd kan worden, dat textiel nog
hn schaarsch artikel is. In hoofdzaak ligt
kit aan de achterstand in de voorziening,
die in te halen valt. in de laatste oorlogs
uren kon de bevolking practisch geen
textiel koopen. Bovendien ging tengevolge
van oorlogsschade heel wat textiel verloren»
zoodat op de dag der bevrijding een groot
deel der bevolking niet meer trxtiel bezat
dan de kleeren die men aan had. En die
verkeerden dan nog in een toestand, die
dringend om vervanging riep.
In 1938 bedroeg de waarde van de textiel-
export ca. 100 millioen gulden, hetgeen
neerkomt op één-zesde gedeelte van de
totale industriëele export.
O/er 1946 bedroeg de totale waarde van
de textielexport ca. 93 millioen gulden, een
ferentage van ruim 22 pet. uitmakend van
de totale industrietle export. Het belang
rijkste was de u tvoer van kunstzijden garens.
Hiervan werd in 1946 in totaal voor ru'm
f 20 millioen uitgevoerd, dus bijna een kwart
van de totale textielexport. Voorts werden
uitgevoerd tapijten, gordijnstoffan e.d. terwijl
van de artikelen, waaraan de bevolking
groote behoefte had, slechts geringe hoe
veelheden werden geëxporteerd voor het
onderhouden van de relaties met vropgere
afnemers.
Duitschland gedeporteerd. Als volwassenen
kwamen we terug. Dat harde leven maakte
ons rijp. Wat wisten we vroeger in Neder
land eigenlijk van de wereld af. We hadden
gewoon ons levenlje geleefd. Er werd voor
ons gezorgd op allerlei gebied en we
behoefden alleen maar den mond open te
doen en le slikken.... Voor de ouders
van die jongens zal het feit, dat hun zoons
nog weer anders zijn geworden, geen ver
rassing meer zijn. Toch zal de verandering
na de twee Indische jaren nog grooter zijn
dan na tw-'e jaren Duitschland. Immers
Neder'and en Duitschland zijn Westersche
landen, maar Indië is een Oostersch land.
(Wordt vervolgd.)
4EL.I
VERZORG UW HUID I
Tegen zonnebrand, stuklopen, door
zitten, schrijnen, smetten en ter
verbetering der huidPurol of
Purolin. Door 't creme-karakter
is Purolin geliefd bij de vrouw
voor zichzelf en voor de baby.
Ouders vragen zich al
Een militair in Indië antwoordt.
IV.
Van al de in ons vorig artikel opgesomde
belevenissen ontvingen de achtergblevenen
brieven, dikwijls met foto's, maar zij ont
vingen geen grafik met kurve, waardoor
de veranderingen, die zich geleidelijk vol
trekken in het innerlijk van den jongen,
worden weergegevenDe meeste jon
gens kunnen daar niet over schrijven, of zij
beseffen de verandering niet eens, dié zich
bij henzelf voordoet, of zij willen er met
over schrijven-
Beseft gij, familie in Nederland, dat er
iets met den jongen is gebeurd? Ook al
bespeurt gij dat niet zoo uit z n brieven.
Om het maar eens echt op z'n Hollandsch
te zeggen: Al die nieuwe dingen, vreemie
ervaringen, angst, teleurstelling en schoon
heidsmomenten gaan hem niet in z'n kouwe
kleeren zitten.
Zijn betrekkelijk enge Hollandsche ge-
dachtenkringetje is voorgoed doorbroken.
De tropenjaren hebben z'n denken ruim
baan verschaft en hem een overvloed aan
bontgevarieerde gedachten gegeven. Neder
land beteekent voor de meesten niet meer
alles en ook in de toekomst zal Neder
land niet alles meer voor hen beteekenen.
Uw jongens zijn anders geworden.
Dat hebben sommige ouders eigenlijk
nooit verwacht en nu ontstaan er vage
angstgedachten en voorgevoelens. Onbewust
wordt het woord s 1 e c h te r gedacht voor
het woord anders. Maar dan zijn de
ervaringen er om te zeggen, dat Uw zoon
niet slechter is geworden als hij terug
komt, maar alleen a n d e r s, door hetgeen
hij in de wereld daarbuiten meemaakte.
Beseft terdege het verschil tusschen deze
beide woorden. Anders wil niet zeggen
slechter. Integendeel, a n d e r s zal in
vele gevallen beteekenen beter. Een aal
moezenier zei eens„Een jongen, die
goed het leger ingaat, komt er als een
beter mensch uit" en dat is zoo. Beter
wil dan zooveel zeggen als gelouterd, ge
kneed, gevormd door het leven. Maar van
zelfsprekend is hij dan ook a n d e r s ge
worden. De ouders hadden hem weer liefde
vol in hun bescherming willen nemen, hem
weer willen vertroetelen en hem weer hun
wijze vermaningen op het hart w Hen druk
ken. Maar de zoon is twee jaar lang zelf
standig geweest en hij heeft het niet merr
noodig, dat vader en moeder hem bescher
men. En de achtergeblevenen moeten dit
leeren begrijpen om teleurstellingen te voor
komen....
De ouders, wier zoons gedurende den
oorlog in Duitschland hebben vertoefd,
hebben reeds een verandering geconstateerd
toer. hun jongens terugkwamen na de be
vrijding
Een van deze jongens zei toen„Ik ben
twee jaar ouder in leeftijd geworden, doch
veel meer wat levenservaring betreft. We
hebben versteld gestaan van heel veel din
gen, die we nooit hadden durven of kunnen
gelooven. Als kinderen werden wij naar
De „Edam" aan het woord.
Buiten brandt de zon op de wachtende
vliegtuigen. Boven het betonnen platform
trilt de lucht. In de beschermende schaduw
der machtige hangar, staat een luchtreus.
Een paar mannen in groezelige overalls
werken zwijgend. De motorkap wordt ver
wijderd en een wirwar van buizen en lei
dingen wordt zichtbaar. Ergens onder de
vleugel staat een groep menschen, klein
afstekend.
Daar klïhkt de stem van de rondleider:
„En hier, dames en heeren, ziet U een ander
type K.L M.-vliegtuig, de DC-4. Dit is nu
het toestel, dat twee keer per week naar
Montevideo vliegt in slechts drie dagen;
eens in de 14 dagen vliegt het in twee et
malen naar Zuid-Afrika en tot voor kort in
37 uur naar Curasao. Deze kist is 28,53 m
lang, 8,40 m hoog en de afstand tusschen
de vleugeltips bedraagt 35,35 m, dus aardig
uit de kluiten gewassen. Er kunnen 44
passagiers in en een bemanning van 8 9
koppen. Als het geheel de lucht ingaat
weegt het 33 ton, die zich met een snelheid
van 330 km per uur door de lucht begeven.
Als dit toestel spreken kon, zou het veel
kunnen vertellen."
Als het spreken konmaar waarom
zouden wij onze verbeelding niet een
oogenblik de vrije teugel laten en het woord
geven aan deze Flying Dutchman"
„Mijn geboorteplaats is Santa Monica,
ergens onder de stralende Californische
heme'. Ik hoorde, dat ik de K L.M. a's baas
zou krijgen. Mijn collega's, die in lange
rijen naast mij stonden, vertelden dat ik dan
nog niet zoo beroerd af was.
En zoo kwam ik Zaterdag 12 Juli was
het precies een jaar geleden boven
Schiphol. Een vreemd gedoe was het daar
beneden. Midden in het vlakke groene land,
aan de rand van een groote stad, een houten
doro met vreemdsoortige gebouwtjes.
Het had iets weg van een goudzoekers
kamp in Klondike. Het lieve leven begon
Vliegen 1 Eerst korte afstanden, dan langere
trajecten, maar nog steeds was ik de DC-4
PH-TCE. Toen werd er een wapen oo mijn
neus geschilderd, met het woord „Edam"
eronder. Op een mooie zomerdag, het was
12 Augustus, werd ik weer naar buiten
gesleept, Op het platform stonden veel
menschen. Mooie vrouwen in Edimsche
costuums. Mannen met ronde kaasjes en
muziek. Een flesch met bruiserde champagne
kletterde tegen mijn neuswiel. De muzikanten
speelden. Een meneer in een zwart pak
wenschte mij vele voorspoedige reizen toe
en de vrouwen in hun mooie kleeder
drachten gingen aan boord. Ik liet hun
Edam zien vanuit de lucht.
Mijn eerste groote vlucht was 6 October.
Dagenlang was men bezig geweest mijn
motoren na te zien.
ik maakte de openingsvlucht naar Zuid-
Afrika. Parmeniier bracht mij erheen.
Naar het Tunis van de helle kleuren ovei
het sprookjesachtige Sardinië en de Middel-
landsche Zee, blauw als de hemel.
De Saharaéén groote broeierige zandbak.
Op 3000 m hoogte op weg naar de bran
dende einder: Kano. De heuvels waren
tot lange schaduwen geworden door de
schuin invallende zon. De passagiers keken
naar beneden, hier en daar weerkaatsten de
kristallen van de witte zoutvelden het zon
licht. Het zicht bij Kano was slecht. Wat
lager hadden de zandstormen de lucht
heiig gemaakt.
Na KanoLeopoldville.
Wouden en nog eens wouden, die haar
geheimen niet prijsgeven, ook niet vooj mij,
die er ronkend overheen vloog.
De Victoria Falls. Schuimend en bruisend
stortten de watermassa's zich naar beneden.
Het einddoelJohannesburg lag niet ver
meer af.
Een dame nam het gastenboek, dacht
even na en schreef glimlachend, het boek
op haar knieën
Die vlug in die „Edam, voel so glad
[soos n kans
Ons kom daar vinniger as die
[vinnigste hasie,
Die passagiers trek almal 'n vrolike fasie
En ek is so blijek gaan terug na
[mijn basie.
Het blauwe boek verhuisde naar een
heer, die de heele Sahara lang had liggen
slapen, weggedoken in zijn stoel. Hij zette
zijn bril op en in gelijkmatig schoolmees
terhandschrift verscheen er „Vroeger in
1846 ging men per trekechuit van Amster
dam naar Edam in twee dage»1. Nu in 1946
gaat men per „Edam" van Amsterdam
naar Johannesburg in twee dagen. Waar
voor hulde."
In Johannesburg kreeg ik rust. Enkele
dagen. Toenterug met 44 nieuwe pas
sagiers. Richting Schiphol, weer naar het
land van de groene rechthoeken en steeds
zag ik weer nieuwe dingen.
Toen kwam mijn eerste reis raar Zuid-
Amerika. Er waren veel Spaansch en Portu-
geesch sprekende^passagiers aan boord-
Over Frankrijk en een stukje Spanje naar
het prachtige Lissabon. Vandaar in één ruk
naar het warme zondoorstoofde Dakar en
toen over den Oceaan naar den oosthoek
van het kleurige Zuid-Amerika. Midden in
den nacht kwam ik er aan, beschenen door
het licht van schijnwerpers. Er kwam een
andere bemanning aan boord, die me ver
der naar het einddoel zou brengen.
Eenzame moerassen, afgewisseld met
uitgestrekte, massieve wouden. Gsen hui
zen, geen teeken van leven, kilometers en
en kilometers ver. Dan naar Rio, de witte
moderne stad. Wolkenkrabbers als wijs
vingers omhoogstekend. Het machtige „Sui
kerbrood", de toegangen beheerschend. Om
de stad wazige bergen.
Verder weer, naar Montevideo.
Een groot gedeelte over het vlakke land,
dat me even aan Nederland deed denken,
ofschoon ik maar weinig huizen en heele-
maal geen molens kon ontdekken. We vlo
gen door naar Bueno3 Aires over de breede,
modderige grauwe La Plata. Aan de over
kant ontelbare lage huizen, duizenden dan
sende lichtjes in het onmetelijk groote-
Buenos Aires, ds grootste stad, die ik nog
gezien had.
Zoo bleef ik vliegen Zuid-Afrika, Zuid-
Amerika, soms kortere routes. Steeds nieuwe
bemanningen, soms weer oude bekenden.
Menschen van alle mogelijke landsaarden
vervoerend op de snelst denkbare manier
door de vrije lucht
Op een goeden dag: Cura9K>.
Via Schotland in de avondschemering
over den Atlantischen Oceaan. Ik vloog
rustig brommend boven het tot een grillig
berglandschap omgetooverd wolkendek.
Van Cander naar New-York was met
veel meer dan een stapje. Als een wazige
lichtvlek lag de millioenenstad beneden me.
Van New-York naar het Zuiden, naar
Curasao. In acht uur. Vliegveld Hato met
zijn lux ïeuse stationsgebouw, waar ik door
enthousiast zwaaiende "menschen werd be
groet en ik trots het rood-wit-en blauw uit
de stuurhut liet wapperen. Dezelfde drie
kleur, die daar aan den vlaggemast hing
om me te verwelkomen.
Of ik ook ii Batavia geweest ben
Rome Cairo-Bagdad-Basra-Kuachi-Ca'cutta-
Bangkok-Singapore naar Batavia, aan de
andere zijde van den aardbol
Het zou een lijvig boekdeel worden ,als
ik alles moest vertellen.
Eu nu sta ik weer even in de hangar op
het g^ede oude Schiphol en ik denk terug
aan het vele mooie, dat ik in het afgeloo-
pen jaar heb gezien.
Vijftien maal den afstand der aardomtrek
heb ik alles bij elkaar tot nu toe afgelegd.
Ik heb er een klein steentje toe bijdragen
de menschen, onverschillig van welke natio
naliteit of aard nader tot elkaar te brengen
Een taak, die ik nog vele jaren hoop te
vervullen."
NIEUWE ZOMERZEGELS
Gedurende het tijdvak van 1 Augustus
tot en met 30 Sept. a.s. zullen, evenals dit
vroeger het geval was, op de postkantoren
zomerzegels verkrijgbaar worden gesteld,
met een toeslag boven de frankeerwaarde
die ten goede zal komen voor de helft aan
sociale en voor de helft aan culturele doe
leinden.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië il. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
