AXELSCHE SB COURANT AXELSCHE COURANT De vijfde colonne in Zwitserland. Franxeering bij Abonnement Axe!. ZATERDAG 7 JUNI 1947 61e JAARG No. 68 NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN 61e JAARQ. No. 60 Tweede Zaterdag 3 Mei 1947. Blad Onlangs heeft de Zwitsersche regeering een witboek gepubliceerd over de anti democratische activiteit van Zwitsers en vreemdelingen tijdens den oorlog. Deze publicatie heeft een vreemd licht geworpen op de omstandigheden, waaronder de Duitschers plannen maakten voor de invasie van Zwitserland. Dat die invasie niet doorging is te danken aan een samenloop van omstandigheden, waarover de Zwitsers zich ten eeuwigen dage gelukkig mogen prijzen. In het begin scheen het vast te staan, dat Zwitserland het lot van Nederland, België, Noorwegen en Denemarken zou deelen. Onder den dwang van handhaving eener stricte neutraliteit nam Zwitserland alle maatregelen om het gevaar af te wenden. Hiertoe behoorde ook een wijdvertakte contra-spionnage. Den geheelen oorlog door heeft men hier en daar iets kunnen merken van den nooit-aflatenden strijd tus- schen de beide geheime machtenDuit- sche spionnage en Zwitsersche contra- spionnage. De Zwitsers hebben aldoor geweten, dat zij bedreigd werden, doch hoe ernstig deze bedreiging is geweest, hebben zij onlangs pas ervaren. Zij wisten ook, dat er Zwitsers waren, die de Duitsche voorbereidingen actief steunden. Nog voordat de nazi's in Duitschland aan de macht kwamen, maakte de Duitsche kolonie in Zwitserland er geen geheim van, dat de inlijving van althans de Duitsch- sprekende kantons van Zwitserland bij het rijk alleen een kwestie van tijd was. Reeds voor 1933 werd de buitenlandsche afdee- ling der N.S D.A.P. gesticht en begonnen de vertegenwoordigers daarvan hun werk zaamheden onder de Duitschers in de staten, die aan het rijk grensden. In 1932 werd de groep Zwitserland gevormd onder leiding van Wilhelm Gustloff, een Duitsch beambte aan het meteorologisch instituut te Davos. Zooals het overal geschiedde, kreeg de groep concrete opdrachten. Haar werd opgedragen een systeem van parti culiere spionnage te organiseeren tegen Duitschers en Zwitsersvoorts moesten zij de Zwitsersche pers nauwkeurig volgen en rapport uitbrengen over de redacties en hun opvattingenook moest zij acht slaan op de Duitsche consuls en andere ambtenaren in Zwitserland. Aanvankelijk werd ook een groot aantal Zwitsers als lid aangenomen, maar al spoedig achtte men het gewenscht hen bijeen te brengen in een aparte natio- naal-socialistische beweging. De georgani seerde Duitschers gingen te werk op de voor dien tijd provoceerende wijze der nazisdit werd zoo erg, dat de Zwitsersche autoriteiten genoodzaakt werden te inter- venieeren. De eerste schuchtere poging hiertoe werd gevormd door het verbod nazi uniformen te dragen in Zwitserland. Nadat de nazi's aan het bewind waren gekomen, werd de groep-Zwitserland steeds actiever. Zij versterkte haar ronselarlj onder de Duitsche kolonie zij organiseerde haar aanhangers in de gebruikelijke „plaatselijke groepen", „steunpunten* en „cellen". In 1935 waren er een 45 plaatselijke groepen met een 5000 leden. Deze legden den eed op Hitier af. De geheele organisatie gaf duidelijk blijk van een diepe minachting voor de Zwitsersche democratische instel lingen. De Zwitsersche publieke opinie werd ongerust en de herhaalde verzekerin gen van Hitler over de nooit te schenden integriteit en neutraliteit der confederatie namen die onrust niet weg. Off cieel aan vaardde de regeering de verzekeringen, maar tegelijk begon zij het apparaat voor de nauwkeurige observatie der Duitschers op te bouwen. Hoe noodig dit was, bleek al spoedigi Nog eens greep de Zwitersche regeering in toen zij het Duitsche gezantschap te ver staan gaf, dat het verstrekken van inlich tingen aan de Duitsche regeering alleen langs de officieele diplomatieke kanalen behoorde te geschieden en dat zij niet kon dulden, dat particulieren hieraan deelnamen. Het Duitsche gezantschap antwoordde hier op, dat het den geheelen inlichtingendienst aan zich zou trekken. Hiermede ging de Zwitsersche regeering accoord, daar er een soortgelijke overeenkomst met Italië bestond. Het duurde echter niet lang, of Zwitserland ontdekte, dat het verkeerd was geweest op dit voorstel in te gaan. Deze gebeurtenissen vielen nl. samen met de benoeming van een nieuwen „groeps leider", die dank zij een functie aan de Duitsche legatie alle diplomatieke voorrech ten genoot. Gedekt door zijn diplomatieke onschendbaarheid werd de nazi-organisatie nog actiever. De pressie op de Duitschers uitgeoefend oin lid te worden van de partij, werd steeds grooter; deden zij het niet, dan konden zij hun passen enz. niet ver lengd krijgen, zoodat zij niet in Zwitser land konden blijven. Toen de oorlog uitbrak, was de „gelijk schakeling" volledig. De groepsleider baron Von Biba hield de partij in Duitschland volledig op de hoogte van de gedragingen van vrijwel eiken Duitscher in Zwitserland bovendien verschafte een legertje spionnen den Duitschen geheimen dienst tal van bijzonderheden over de verdediging en bewapening van Zwitserland. Het ledental steeg weer na de eerste militaire successen. De uiteindelijke overwinning leek verzekerd en de aarzelenden haastten zich lid te worden. Twee redenen dreven hen hiertoe de eerste was de angst, dat zij wellicht straks de consequenties van hun weigering zouden moeten ondergaan; de tweede de vrees, dat zij, als de inlijving eenmaal een feit zou zijn geworden, als niet-lid niet zouden kunnen profiteeren van alle mate- rieele voordeelen, die den Duitschers dan ongetwijfeld ten deel zouden vallen. Man zou kunnen vragen en de Zwitsers hebben dit menigmaal gevraagd waarom Zwitserland niet ingreep en zonder meer de geheele beweging liquideerde. Een dergelijke stap is vele malen overwogen, maar er waren verschillende argumenten, die er tegen pleitten. De Zwitsersche regeering hield er rekening mee, dat zij bij Hitler de kans liep, dat er besluiten genomen werden niet op grond van militaire of politieke over wegingen, maar in drift. Een overhaaste actie zou rampzalige gevolgen kunnen hebben. Ook was het niet mogelijk iets te ondernemen tegen bepaalde personen, daar dit onvermijdelijk represailles ten gevolge zou hebben gehad tegen de Zwitsers in Duitschland en de bezette landen. De regeering gaf er daarom de voorkeur aan uiterlijk op goeden voet te blijven met haar hinderlijk: gasten, maar al hun bewegingen nauwlettend gade te slaan. Binnen korten tijd had zij de volledige gegevens over alle gevaarlijke nazi's en lagen de bevelen tot hun inhechtenisneming gereed, zoodat op het critieke oogenblik onmiddellijk zou kunnen worden ingegrepen. Dat oogenbik is nooit aangebroken. Tijdens den oorlog heeft Zwitserland meermalen ernstig rekening moeten houden met een Duitschen inval. De Zwitsersche staf was precies op de hoogte van wat er in Hitiers hoofdkwartier omging en eiken keer had hij de gelegenheid de noodige defensieve maatregelen te nemen. Het was bekend, dat bij een inval de vijfde colonne als voorhoede in actie moest komen. Er waren opvallend weinig Duitschers in Zwitserland onder de wapenen geroepen; het omgekeerde was zelfs gebeurd: nazi leiders waren van het front teruggeroepen ten einde sleutelposities in de Duitsche ge lederen in Zwitserland in te nemen. Er is vaak gesproken over de sterkte dier vijfde colonne. De Zwitsers nemen algemeen aan, dat er een lijd was, waarop er een leger van 10.000 Duitschers in hun midden leefde, klaar om op het eerste bevel in actie te komen. Dit is ongetwijfeld overdreven. Er was een grooter aantal Duitschers, die de wapenen zouden kunnen dragen, aanwezig, maar de meesten van hen waren geen ge oefende soldaten en de vijfde colonne had wel wat wapenen, maar zij beschikte toch geenszins over de uitrusting noodig voor zulk een leger. Waarschijnlijker is, dat een betrekkelijk kleine, maar zeer goed getrainde troep zou hebben moeten handelen en dat de anderen a's reservisten zouden zijn ge bruikt. Maar hoe het zijde situatie was gevaarlijk genoeg om zorgvuldige tegen maatregelen te rechtvaardigen. Den geheelen oorlog door was de Duitsche propaganda in Zwitserland ten nauwste verbonden met de vijfde colonne. Zij had de dubbele taak van de verspreiding der nationaal-socialistische leerstellingen en van het belachelijk maken en tegenwerken van Duitschlands tegenstanders. De geheele Duitsche pers zong natuurlijk in dit koor mee; zij werd hierbij krachtdadig gesteund door stroomen propaganda-publicaties in 3 talen, welke de Zwitsers moesten overtuigen. Er kwamen stapels boeken, pamfletten, prentbriefkaarten, gramofoonplaten en vooral documentaire en nieuws-films. De geheele Duitsche film-industrie werkte voor het nazi-regiem, maar de Duitsche films werden in Zwitserland niet gewaardeerd, daar zelfs in speelfilms een ondertoon te hooren was van anti-democratische propaganda, waarop de Zwitsers allerminst gesteld waren. Er zijn tallooze pogingen aangewend om de Zwitsers te winnen voor de idee van het nieuwe Europa onder Duitsche leiding, vooral omstreeks 1942, 1943. Die pogingen hadden heel weinig succes Er was een speciale afdeeling, die er op uit was de Zwitsersche jeugd te winnen. De Zwitsers hebben zich hier niet om bekommerd in de eerste plaats voerden de geallieerden heel veel tegen-propaganda, maar bovenal vertrouwden de Zwitsers op den invloed van hun eigen kranten en scholen. In dit vertrouwen zijn zij niet al te zeer beschaamd, al moet worden gezegd, dat de Zwitsersche pers niet altijd weerstand bleef bieden aan Duitschen druk en dat niet alle Zwitsersche onderwijzers vrij waren van nazi-invloeden. De posterijen stelden pogingen in het werk de Duitsche propaganda uit het land te weren, maar zij konden niet geheel alleen beslissen. De vijfde colonne trachtte tusschen de mazen door te slippen met behulp van gecamoufleerde zendingen en gefingeerde adressen. De posterijen werden echter steeds slimmer in het ontdekken van der gelijke dingen en zij confiskeerden de zaak, wanneer zij maar konden. Maar de Duitsche legatie had rtiet het minste bezwaar tegen het misbruik van diplomatieke kanalen voor dit doel. Aanvankelijk werden er kleine hoeveelheden propaganda-materiaal op deze wijze Zwitserland binnengebracht, maar al spoedig kwamen er wagonladingen vol, waarvoor diplomatieke onschendbaarheid werd verlangd. Toch is dit de tak van werk der vijfde colonne geweest, die het minste succes geboekt heeft. De Zwitsers hadden al gauw ontdekt, waarom .ze zooveel gratis lectuur kregen en de zaak verdween in den prullemand. De vijfde colonne faalde vrijwel geheel in het gebruik van wat hun krachtigste wapen had moeten zijn: over redingskracht. Tusschen 1943 en 1945 was de ontwikke ling der Duitsche organisaties een getrouwe afspiegeling van succes en tegenslag in den oorlog. Het keerpunt van den oorlog was voor het naziregiem de eerste tegenslag in Rusland. Naarmate er meer berichten over nederlagen aan het oostfront binnen kwamen, nam de activiteit der vijfde colonne in Zwitserland af. De eerste aanwijzingen hiervoor leverde de verminderde belang stelling voor Duitsche bijeenkomsten en demonstraties. Het enthousiasme zakte weg. Zelfs de uit Duitschland komende sprekers probeerden niet langer vertrouwen in te boezemen met behulp van fanatieke rede. -aren. Met het oprich- rerkrijgen van subsidie Ook leerlingen en oodig. De geschikte r. P. Lefeber. Hij was net ervaring en een ig. 4 Juni 1935 ging Sept. 1937 ging hij n rust, want hij wist, is, die overblijft voor et Bestuur der Land- rom de aanwezigheid hoogen prijs. :t 2 klassen met 39 2 jaar geleder, op 4 ir. Lefebtr de schooi r. Booij, die wel een meemaakte van de r de Zeeuwsche klei, eerde jongens verlie- tians bijna 70 leerlin- llen op tot nog meer- chool dan tot dusver, thans in het centrum 0 jaar was dhr. joh. erwijl.spr. deze functie in de bezettingsjaren van vreemde smetten. Landstand betrad de jaar landbouwonder- groudslag. Daardoor 1 en beseffen dat alles er. Dan is en wordt )laus.) zenuwen '«Ggtuig zien ongenmaera aoor %omingwi volkomen gelijkmatig voort beweegt ojp 6 km. boven zeeniveau (ruim 1000 m, hd»oger dan de top van de Mont „en zijn uoa onaernent nem van ae wijze, Hij leert hem." (Jesaja 28: 26.) Boven het podium hing een Axelsch wapen, geflankeerd door de jaartallen een door het Hoofd der r. K, Booy. :t bestuur met deze is alle begin moeilijk, en dhr. P. Ie Feber, eens iets. Landbouw- n bij wijze van proef. de officieele opening laarna een overzicht :ur en exterieur der rlieten de eerste ge- de school. Zoo ging de school had steeds am in 1929 een kink zich geen leerlingen »ing dat weer beter. 68 leerlingen, zen dag voor 12 jaar ïemoreerde zijn eerste candidaten werd hij waren toen vele auto- aied van landbouw- oesturen enz. Dhr. Ie levensloop. De over- fas voor hem een teer ram dhr. Ie Feber nog ol. Op 5 September onvergetelijke vriend. Ier aan den steen op dankbaarheid door de en. spr. uitvoerig enkele ngaande belevenissen b veel met de jongens Booy. „Mooie, maar ngen". boer-zijn zien in het Want wat baat het de heele wereld gewint ijn ziel 5 met fchoolbestuur en cht was steeds, goed. tal van provinciale en te mogen begroeten, igden van verschillende i en de leerlingen, >rs en inzonderheid wij dank verschuldigd heeft geleid en tot oge God ons werk en tot heil van onze sus). volgde de van de Commissaris Koningin, vterae in ae Kosten, uofc-^^a'^enten die zijn getukwenschen uitsprak met dit Axel, Zaamslag, Terneuzen G. P. van^sfl- jubileum. Ook het provinciaal bestuur heeft gen het hunne bij. Daa P. O., beiden het nut van landbouwonderwijs ingezien en ook Contribuanten, z \J$lp. Genietroepen te subsidie toegekend. Abonnements prijs: Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom Advertentie prijs 7 cent per m.m. Ingezonden Mededeelingen 20 cent per m.m.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1947 | | pagina 5