ALGEMEENS VERGADERING
AXELSCHE mCOURANT
Spreker: De WelEd.Destr. Heer CH. v. d. HEUVEL/'
van de C.B.T.B, op 15 JANUARI, des namiddags 4 uut
te TERNEUZEN in het Bötel „Des Pays Bas". J
het onderwerp:
61e JAARQ. No. 49
Tweede
Zaterdag 22 Maart 1947.
Blad
Andere wetten andere zeden.
Even buiten de muur van het oude Jeru
zalem, schuin tegenover de Damascuspoort,
ligt het vervallen koffiehuis van Mahmoed
den Egyptenaar. Het is een groote kale
ruimte met havelooze lage krukjes als eenig
meubilair. De beschimmelde wanden ver-
toonen nog de laatste resten van een hel
blauwe verf, waarmee ze eenmaal, in betere
tijden, bestreken zijn geweest. Maar de
strooperige Arabische koffie, die onophou
delijk door Mahmoeds vetten doch een-
oogigen dienaar uit het geheimzinnige
donkere keukentje wordt aangedragen, is
geuriger dan overal elders. En als bijzon
dere attractie is er de radio met de laatste
schlagers uit Kaïro: wonderlijk verarabi-
seerde tango's en rumba's, gezongen met
de jammerende vibratietechniek van Arabië.
In dit oude café zetelt, iedere avond na
zonsondergang, Sjech Hasan temidden van
een kring toegewijde discipelen. Hij wordt
eerbiedig aangesproken met „Sjech" omdat
hij oud is en zeer wijs. Want heeft hij
niet zestien lange jaren gestudeerd in Kaïro,
aan de Islamietische hoogeschool El Azhar
En de duur van een studie is in het Oosten
belangrijker dan de behaalde resultaten.
Niemand zal de geleerdheid in twijfel trekken
van een man, die zoo lang student is
geweest. En al had hij zijn kennis alleen
maar verworven in de kleine koffiehuizen,
die men rondom de hoogeschool vindt,
wat dan nog? De wijsheid van El Azhar
is als een bron in de woestijn: men voelt
de verkwikking ervan al op een afstand
Sjech Hasan verstaat de kunst zijn gehoor
te imponeeren. Zijn meest gewaagde theo
logische stellingen geeft hij een diepe fun
deering door brutaalweg te verwijzen naar
de klassieke schriftgeleerden „zooals Al-
boechari heeft geschreven" of „ieder weet
dat Ghazzali dit al heeft geleerd Hij
heeft een vreemde spottende manier van
betogen en goochelt de leerstellingen van
de meest buitennissige Mohammedaansche
sekten net zoo lang door elkaar, tot hij
zijn inval van het oogenblik tot een gods
dienstig dogma heeft opgebouwd. En
evenals zijn groote voorganger Socrates, is
hem niets liever dan een argeloozen om
stander door een listig spel van vraag en
antwoord in het nauw te brengen.
Zoo word ik, als ik vanavond het café
van Mahmoed binnenloop, met verdacht
vertoon van hartelijkheid door Sjech Hasan
begroet
Ahlan we sahian (wees welkom) mijn
vriend uit Holland, zet u neer in onze
kring en versier ons gezelschap met uw
tegenwoordigheid.
De eerste vijf minuten verloopen vredig
met het wisselen van de vele vereischte
hoffelijkheden, het telkens opnieuw over en
weer informeeren naar eikaars bevinden en
gezondheid, elke keer beantwoord met een
„hamdoelillahi" alle lof komt Allah toe
daarna de plichtplegingen van het eerste
kopje koffie, begeleid met de zegenwensch-
dat er altijd koffie in uw huis moge zijn.
Maar Sjech Hasan zit kennelijk te popelen
om tot den aanval over te gaan. Zijn
vingers graaien ongedurig door zijn warrig
krulbaardje en in zijn leepe oudemannetjes,
oogen blinken lichtjes, die zeker niet in de
hemel ontstoken zijnEn zoodra de
beleefdheid het ook maar even toelaat,
begint hij doceerend uiteen te zetten
Sommigen van de jongeren hier willen
wijzer zijn dan de ouden waren en zij
denken dat de huwelijkswetten in het westen
beter zijn dan de onze. Da dwazenOnze
Profeet vrede zij op hem kende de
harten der menschen, en hij heeft gezegd
„Huw de vrouwen met wie het u goeddunkt,
twee of drie of vier..." En ook heeft hij
geleerd„Maar de manner. staan een trede
hooger dan zijDaarom wordt er in
onze wet wèl voor gewaakt, dat de vrouw
rechtvaardig behandeld wordt, maar haar
plaats is die van dienares van den man.
Zoo is het, en zoo is het goed.
Een paar ouderen uit de kring knikken
goedkeurend. Maar de jonge Joenoes, die
zich als beambte op een belastingkantoor
westersche ideeën veroorlooft, protesteert
Maar werkelijk, o Sjech, het is toch
niet goed, dat de man zijn vrouw zoo maar
zonder reden verstooten kan met een talak
Niet goed Het is juist de grondslag
van het heele huwelijk 1 De vrouw is een
zwak wezen en geneigd misbruik te maken
van haar positie. Daarom moet de man de
macht hebben haar op haar plaats te hou
den, en zij moet een prikkel hebben om
haar best te doen. En daarvoor is de angst
voor verstooting. Als ik een dienaar heb,
die weet dat ik hem elk oogenblik kan
ontslaan, dan zal hij goed werken. Maar
neem nu bijvoorbeeld (en Sjech Hasan kijkt
opzettelijk langs Joenoes heen) een ambte
naar van de regeering, zooeen, die zich
voor zijn leven geborgen voelt, wat doet
zoo iemand Koffie drinken, sigaretten
rooken en gapen..
Joenoes stemt wat schaapachtig in met
het algemeen gelach op zijn kosten en de
oude Sjech gaat voort:
Daarpm zorgt bij ons de vrouw een
goede huisvrouw te zijn, ze is bang haar
man te ergeren en zorgt ervoor dat de
kinderen schoone neuzen hebben, Maar ont
neem ons het recht tot verstooting, en wij
worden de slaaf van de vrouwIs het
niet zoo in het westen Wat denkt onze
Hollandsche vriend hiervan
De frontaanval is geopend en de „Hol
landsche vriend" moet maar zien hoe hij
er zich uitredt. Maar om de een of andere
reden schijnen alle argumenten, die de
handboeken van onze wetgeving in zoo
ruime mate opleveren, in deze omgeving
erg onvoldoende te klinken. En als ik, nog
al stumperig, heb uitgelegd hoe bij ons
de echtscheiding is geregeld, heft de Sjech
zijn armen ten hemel
Bij Allah, dit is toch de wereld op
zijn kop. Hoe is het mogelijk, zooveel
moeilijkheden voor een eenvoudige echt
scheiding? En wat ik niet begrijp, als het
dan zoo lastig is een huwelijk te ontbin
den.... Ik kan toch niet gelooven, dat
jullie zoo maar een jongen man met een
wild hoofd een verbintenis laat aangaan,
waar hij niet meer af kan. Hoe gaat dat
Is er een soort examen of een speciale
school
Nu zit ik in den hoek van den ring,
waar hij me hebben wil. En het eenige
dat ik nog weet te zeggen is, dat de
menschen bij ons daarom zooveel later
trouwen dan in het oosten. Maar dat is
koren op zijn molen.
Dat is de reden, dat er in het westen
zooveel loszinnigheid is. Onze Profeet
vrede zij op hem weet wat een man
toekomt. En hij geeft hem de gelegenheid,
binnen het kader van onze wet. Zelfs als
ik voor korten tijd in een andere stad kom,
dan kan ik een huwelijk aangaan op kor
ten termijn. Wij noemen dat moet'a. Het is
allemaal precies geregeld, het is handig en
het verhindert een mensch te zondigen
Maar volgens de Soennieten is de
moet'a toch verboden, werpt een van de
ouderen in het midden.
Ach wat, SoennietenLees maar
eens na, wat de groote Ibn Abbas erover
heeft geleerd, en je brein zal verlicht wor
den. Insja Allah, als God het wil, ten
minste Nee, deugd is een kostbare
zaak, en de deugdzamen komen in het
Paradijs, waar stroomen wijns zijn, koste
lijk voor de drinkenden, en bekers vol
zuivere honingMaar deugd moet be
reikbaar zijn voor ieder, zonder het onmo
gelijke te vergen. Deugd en genoegen zijn
broeders
Staat dit niet bij Alboechari probeer
ik stoutmoedig.
Nee, bij Ghazzali, zegt Sjech Hasan
zonder aarzeling.
Zoo gaat het gesprek verder. Sjech Hasan
is het meeste aan het woord en tracht zijn
hedonistische wijsbegeerte van hedenavond
in overeenstemming te brengen met de uit
spraken van den Koran en van de beproefde
commentatoren. Hij raakt meer en meer op
dreef en laat al zijn vernuft schitteren ter
verdediging van zijn iibertijnsche levens
houding. Tot hij eensklaps een blik werpt
op zijn horloge, opspringt en met een veel
te korte afscheidsfoimule haastig verdwijnt
Even is het stil. Dan zegt één, met
een glimlach
Hij is laatDat zal wat geven.
En als ik niet begrijp, legt hij uit
Sjech Hasan is al twintig jaar ge
trouwd met een oudere vrouw. En ais hij
later dan negen uur thuis komt, dan maakt
ze een scène enze neemt 's nachts zijn
kleeren weg en dan moet hij den heelen
dag in bed blijven
Maar waarom verstoot hij haar dan
niet?
Verstooten? Als hij het probeerde,
zou ze met een stuk hout zijn hersens
inslaan
V. N.
Geheimen van de Britsche
Marine.
In het begin van den tweeden wereld
oorlog slaagde de Britsche admiraliteit erin,
door een „lokvloot" de Duitschers op een
dwaalspoor te brengen.
Deze spookvloot bestond uit namaak-
oorlogschepen, die uitgerust waren met
houten kanonnen. Het waren koopvaardij
schepen met een ingewikkelden boven
bouw van triplex en linnen, zoo geschil
derd, dat zij de illusie gaven van oorlogs
schepen en een vliegtuigmoederschip.
Na den oorlog deelde de admiraliteit
mede, hoe deze oude list die ook in
den vorigen oorlog met succes werd aan
gewend luchtaanvallen afwendde van
echte oorlogsschepen in Scapa Flow en
Firth of Forth en den vijand in onzeker
heid liet verkeeren omtrent de positie van
de voornaamste schepen.
Drie 7900-tons koopvaardijvaartuigen wer
den hiertoe gebruikt. Het s.s. „Fakeha" en
het s.s. „Waimana" werden de 33.500 tons
slagschepen „Revenge" en „Resolution".
Het s.s. „Mamari" stelde het 12 000-tons
vliegtuigmoederschip „Hermes" voor.
Zij werden bemand met een schijnbe-
manning, en hun ruimen werden gevuld
met duizenden leege vaten om ze grooter
zeevastheid te verleenen. Omstreeks 1941
hadden zij aan hun doel beantwoord. De
„Mamari" (alias „Hermes") is gezonken de
andere twee varen weer als koopvaardij
schepen.
Maar ook een echt slagschip nam deel
aan het spel. De 33-jaar oude „Centurion",
ontwapend volgens het Vlootverdrag van
Washington, werd veranderd in een imitatie
van het nieuwe slagschip „Anson", met
een valsche achterpijp, hoofdmast en bewa
pening, en voer uit voor een tocht van
20.000 mijl rond de Kaap met Bombay
als eindpunt met een bemanning van
16 officieren en 265 manschappen.
Eens, in een moesson op den Indischen
oceaan, veegde een zware zee haar val-
schen „A"-toren overboord en verbaasde
toeschouwers van het convooi zagen hoe
een 14-inch-kanon achter het schip aan
dreef
De „Centurion" werd tenslotte gebruikt
als blokschip bij de Normandische kust op
den dag der invasie.
Dan was er het geheim van „Port T,"
een marinebasis op de vitale toevoerroute
van Indonesië en Australië. Deze maiir.e-
basis werd ingericht, of beter gehakt, uit
het oerwoud op Addoe Atol, een ^roep
koraaleilanden zonder drinkwater in den
toegezonden,
