t
AXELSCHE IK COURANT
AXELSCHE COURANT
Vmm
V.
Franrceering bij Abonnement Axel.
ZATERDAG 7 JUNI 1947
61e JAARG No. 68
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Frankeering bij Abonnement Axel. WOENSDAG 29 JANUARI 1947. 61e JAARG. No. 34
NIEUWS- en
ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH -VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster-,
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
Het leven aan boord van
een walvischjager.
De speciale verslaggever
aan boord van de .Willem
Barendsz" op „excursie" met
een vangschip.
De speciale verslaggever aan
boord van de „Willem Barendsz"
seint
Wij bevinden ons in open
water, maar er is veel ijs om
ons heen. Je kunt het ook mer
ken aan de temperatuur, want
het wordt steeds kouder en het
ruwe weer vraagt bij het binnen
halen van de visch de uiterste
inspanning van de bemanning.
Het werk verloopt niet altijd
zonder ongelukken in een vroe
ger telegram heb ik daar ai op
gewezen. Zondagavond was er
een spannend oogenblik, toen
de kabel, waarmede de walvisch
aan boord getrokken wordt, in de
slipway brak en naar de groote
sloomlier midscheeps wordt ge
trokken. Persoonlijke ongeluk
ken kwamen gelukkig niet voor,
maar ook de daaropvolgende
dag zaten we weer een moment
in spanning, toen vier menschen
zich nog tijdig in veiligheid
konden stellen op het oog nblik,
waarop een kabel brak, waaraan
1000 kg. spek hing, dat naar de
plaats van bewerking moest wor
den vervoerd I
Op den verjaardag van prinses
Margriet werd een gelukwensch-
telegram verzonder, waarop het
volgende antwoord werd ont
vangen „Prinses Margriet dankt
U allen heel hartelijk voor Uw
gelukwenschen."
Op een der volgende dagen is
eindelijk de gelegenheid geko
men eens poolshoogte te nemen
hoe het aan boord van de jagers
toegaat. De jager immers is de
eigenlijke „vanger" van de wal-
visschen. Daar bevindt zich de
harpoenier, die met zijn kanon
het „doodelijke schot" moet los
sen. Bij helder weer, maar met
een stijve bries, zette ik mij in
de mand, die bij de komst van
een der jagers mij van de „Wil
lem Barendz" af aan boord van
het vangschip moest brengen.
Daar zweefde ik enkele oogen-
blikken fusschen lucht en water.
Het is eeri eigenaardige gewaar
wording en ik denk aan mijn
bureau in het vaderland, waar
het toch veiliger zitten is dan
hier ie zweven, maar als mijn
gedachten zóóver zijn, ben ik al
aan boord van de AM 3 getrok
ken, waar iemand mij vraagt of
ik me gelukkig gevoel. Hij'"én
de anderen, die om me heen
slaan, kijken wat somberze
hebben een ietwat meewarig
gevoel voor me over, doch als
ik hun vertel, dat ik de zee ken
als mijn vader en een Vlaar-
dingschen trawler in drie dagen
heb helpen volvangen, klaren
hun gezichten op. Ik ben hun
dus niet heelemaal vreemd,
denken ze.
Als de jager k'aar is met bun
keren, worden de trossen los-
gesineten en de walvisch, die als
kurk9nzak is gebruikt tusschen
moederschip en AM 3 wordt
naar het achterschip van de
„Willem Barendsz" gesleept, op
getrokken in de slipway en ter
verwerking overgegeven.
Nu stoomen we weg en ik zie
voor den eersten keer in de
Poolzee de trouwe „Barendsz"
met de rookende schoorsteenen
van den anderen kant. Aan dek
heerscht groote bedrijvigheid.
Hoe klein is „Oome Willem" nu
en wat een gevaarte' leek het
schip, toen het nog in de Amster.
damsche haven lag
Wij varen met volle kracht
weg. Ik bevind mij thans in het
hart van het jachtbedrijf. Wat
begint een moederschip, als er
geen kinderen zijn, die den buit
aanvoerenHet valt me niet
mee, zóó van de groote schuit
overgestapt te zijn op het kleine
400-tonnertje. Er staat een ge
weldige deining en het scheepje
danst op de golven, dat het een
lieve lust is. Maar het is geen
lust voor mij. Zou ik dan toch
nog te zeer landrot zijn In elk
geval moet ik wéér eraan geloo-
ven. De eenige troost is, dat
nog nooit iemand aan zeeziekte
is gestorven.
Zoodra ik kan, geef ik mijn
oogen goed den kost. Op het
jagerdek is men druk bezig het
schip vischklaar te maken. Het
kanon wordt geladen met har
poen en krui», de lijn, waarmede
de harpoen straks in bliksem
snelle vaart zal voortschieten,
wordt bevestigd. Zoo'n harpoen
vereenvoudigt de vangtechniek
in hooge mate in vergelijking
met de primitieve middelen,
waarmede onze voorvaderen de
walvisschen te lijf moesten gaan.
Een moderne harpoen weegt 90
kg. en is aan een tros van onge
veer 800 meter lengte verbonden.
Zij heeft den vorm van een dikke
ijzeren staaf met aan de punt
een explosieve kop, voorzien van
weerhaken. Als de kop in het
het lichaam van den walvisch
dringt, ontploft de in den kop
aangebrachte granaat en de weer
haken zetten zich vast in hei
lichaam Zoo kan het dier naar
het vangschip worden gesleept.
De schok, die het vangschip zou
krijger, zoodra een walvisch
door een harpoen is gelroffer,
wordt opgevangen door buffer-
veeren, waarmee de tros aan
boord verbonden :s.
Wij stuiven nu als het ware
door het water en passperen ijs
bergen soms dichtbij. Sommige
hebben een platten vorm, die je
zou doen verleiden even over te
stappen om een rondje te
schaatsen. Het wordt nu ont
zettend koud de wind snijdt me
door alles heen, hel water go'ft
over den boeg, het achterschip
slaat voortdurend blank. Het
schip danst over de zee en het
wendt zich op iederen draai van
het roer.
Ik sta met den kapitein op de
brug en zie hoe een matroos
langs een touwladder naar het
kraaiennest klimt. Nu is alleen
nog maar zijn hoofd en iets van
zijn hand te zien. Hij zit er
hoog. maar zwiert met zijn „nest"
alle kanten uit. Zijn taak is be
langrijk. Zijn er walvisschen
vooruit? De man geeft seinen
met zijn handen. Een zwaaiende
hand beteekent naar bak- of
stuurboord, voor- of achteruit.
Iedereen aan boord -is gespan
nen. De kapitein loert als het
ware om zich heen om alle
voorwerpen, die in zijn gezichts
kring komen, op te „slorpen".
De jager valt onophoudelijk over
stuur- en bakboord, en als we
gaan eter, hebben we geen
rustig oogenblik. Slingerlatten
zijn er niet. We houden onze
borden soep in de handen en
gaan met de zeetjes mee. Dat
duurt zoo den geheelen maaltijd.
Het water heeft een blauw
groene kleurde wolkenstoeten
zijn betooverend van vorm. De
Kaapsche duiven en walvisch-
vogeltjf s zwermen rond het schip
roofzuchtige orca's duiken in hef
water op. Op de brug is de
luidspreker ingeschakeld. Ik hoor
hoe de andere jagers hun vang
sten aan het moederschip op
geven Het wordt een wedst'ijd
wie de meeste binnenbrengt.
Aan de gezichten van de be
manning lees ik af, dat het werk
een spel gelijktwie wint var-
daag, van de week, wie vangt
de meeste walvisschen We
snuffelen de ijskoude zee af Dat
gaat zoo dag en nacht door en
hoogstens wordt des nachts
enkele uren gestopt. Van werken
in ploegen is geen sprake. Allen
zijn vrijwel voortdurend in de
weer ter voorbereiding en in
afwachting tevens van de dingen,
die komen zullen.
Soendaland.
De patrouille hield rust in een
kampong. Een behoorlijke kam
pong waar niet zoo heel erg veel
huizen verlaten waren. De erfjes
goed schoongehouden, de gabah
nog versch om het rijstblok.
Wij zaten op het erf van den
vroegeren kapala-kampong. Een
huis met gemetselde halve muur
tjes, de rest bilik en een dak
van pannen.
Een vrouwtje met 4 kinderen
de kapala zelf was in japanschen
tijd om zeep gebracht, wie zal
deze historie nog weten
De bevolking was schuw, maar
niet onwelwillend. Neutraal eigen
lijk maar de helle kleuren van
dit goede Soendaneesche land
zijn versomberd en vergrauwd,
de baadjes zijn lompen en de
menschen hebben verwaarloosde
zweren en schurft. Onze „Dok",
klein en vriendelijk, zoon van
dit land en enthousiast patrouille-
looper, bekeek de wonden en
behandelde ze. Dit bracht ver
trouwelijkheid. In deze vertrou
welijkheid werd het magere
manneke gebracht door een
soldaathij liep daar en daar.
Groezelig wit» jasje met rafels
aan kraag en mouwen, pendekje
zwart geweest en ontelbare malen
opgelapt. Laten we eens wat
praten, ouweheer. Een gezellig
kringetjede dok en de compies-
commandant, het ouwe manneke
en ikzelf en dan komt nog een
Javaansch soldaat binnengeslen
terd en er bij hurken om van de
partij te zijn.
Ja, hij is onderwijzer geweest
van een normaalschool en al
erg oud. Zoo-zoo,de Ja-
vaansche soldaat met de vermetele
kop onder de opgeslagen klep
vraagt, of hij vroeger ook in
zulke kleeren voor de klas stond.
Neen, dat niet; voorbeeld voor
de anak-anak, immers, dus steeds
netjes gekleed. En wat zeggen
zijn gewezen anak-anak, als ze
hem nou zien? Een verlegen
afwenden van het gezicht, dat
wijze, gerimpelde en goede
gezichtMaloe.
Had je pensioen, ouwe-heer?
Ja toean, eèn goed pensioentje,
waar je rustig bij toeggoeh-mati
kon plegen op een eigen grondje,
met je istri in een eigen, net
huisje en eens in de maand je
tjoetjoeks (kleinkinderen) op
zoeken, want je eigen kinderen
waren al tot volwassen en goede
steunpilaren van de maatschappij
opgegroeid.
En nu dan, ouweheer?
Niet genoeg te eten, geen
pensioen, te oud om te werken.
De kinderen zijn goed en steunen
met geld en voedsel, toean.
Maar wij verarmen, en honger,
toean,hongerdie je niet
dempt met een schijf oebi en wat
magere sajoeran van de kali-kant.
Waarom ga je niet naar Betawi,
ja, zelfs naar Bogor, ouweheer,
en vraag je om je pensioen van
de Belandahs
Takoet, toean.
Takoet, wie zal jou als oude
man iets doen?
Nu bent u hier, toean. Morgen
is de pemoedah hier. De be
volking weet niet waar ze zich
aan te houden heeft en blijft
verontrust. Zij is de dupe, toean
van deze toestand.
En jij dan, ouweheer, wat
denk jij dan
De kleine waterige oogjes in
de diepe kassen zien onderzoe
kend naar ons op. Hij spreekt
langzaam en duidelijk en als een
profetie klinkt dit.
aren. Met het oprich-
erkrijgen van subsidie
Ook leerlingen en
>odig. De geschikte
P. Lefeber. Hij was
iet ervaring en een
ig. 4 Juni 1935 ging
Sept. 1937 ging hij
n rust, want hij wist,
s, die overblijft voor
et Bestuur der Land-
rom de aanwezigheid
hoogen prijs,
t 2 klassen met 39
jaar geleder, op 4
r. Lefeber de schoo»
Booij, die wel een
meemaakte van de
de Zeeuwsche klei,
«froömingwi volkomen gelijkmatig voort
beweegt op> 6 km. boven zeeniveau (iuim
1000 m. hd'oger dan de top van de Mont
jc Kaaien. uoK--*-r^Tfcx^nten
Hij leert hem." (Jesaja 28: 26.) Axel, Zaams'ag. TemewüFO. P. van 3»e-
Boven het podium hing èen Axelsch gen het hunne bij. Da? P. O., beiden
wapen, geflankeerd door de jaartallen oiok éontribuanten, i v.-J3p. Genietroepen re subsidie toegekend
eerde jongens verlie-
ïans bijna 70 leerlin-
len op tot nog meer-
:hool dan tot dusver,
thans in het centrum
D jaar was dhr. joh.
ïrwijl spr. deze functie
in de bezettingsjaren
ran vreemde smetten,
.andstand betrad de
jaar landbouwonder-
groiidslag. Daardoor
1 en beseffen dat alles
er. Dan is en wordt
ilaus.)
zenuwen
een
loor het Hoofd der
r. K, Booy.
t bestuur met deze
is alle begin moeilijk,
en dhr. P. ie Feber,
eens iets. Landbouw-
bij wijze van proef.
Ie officieele opening
laarna een overzicht
sur en exterieur der
lieten de eerste ge-
i de school. Zoo ging
le school had steeds
am in 1929 een kink
zich geen leerlingen
;ing dat weer beter.
68 leerlingen,
sen dag vuor 12 jaar
temoreerde zijn eerste
candidaten werd hij
.varen toen vele auto-
)ied van landbouw-
>esturen enz. Dhr. le
evensloop. De over-
as voor hem een teer
am dhr. le Feber nog
)1. Op 5 September
onvergetelijke vriend.
Ier aan den steen op
dankbaarheid door de
ïn.
spr. uitvoerig enkele
ngaande belevenissen
b veel met de jongens
Booy. „Mooie, maar
ngen".
boer-zijn zien in bet
Want wat baat het
le heele wereld gewint
ijn ziel
met Jchoolbestuur en
cht was steeds, goed.
tal van provinciale en
te mogen begroeten,
gden van verschillende
en de leerlingen,
rs en inzonderheid
vij dank verschuldigd
heeft geleid en tot
oge God ons werk
en tot heil van onze
ïus).
i volgde de
van de Commissaris
v Koningin,
die zijn geruxwenschen uitsprak met dit
jubileum. Ook het provinciaal bestuur heeft
het nut van landbouwonderwijs Ingezien en
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
2U cent per m.m.
Abonnements
prijs
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andere plaatsen
il. 1.55
^^Advertentieprt).
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlön
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.