s
ree
AXELSCHE K COURANT
AXELSCHE 15 COURANT
f-
IEUVF
AX prl1"
;n Amerikaansch journalist
over ons land.
1947
Frdiuseering bij Abonnement Axel.
ZATERDAG 7 JUNI 1947
61e JAARG No. 68
s 4 uur
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Franketrirg bij Abonnement Axel. ZATERDAG 25 JANUARI 1947. 61e JAARO. Na. 33
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH -VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 "Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
G. HERIi
olie u J
s-vla3ntNlEMAND EVENAART DE
HOLLANDERS."
Zijn visie op Amsterdam.
II. (Slot.)
Voor den oorlog was Amster
dam het financieele centrum van
jhrt continent Haar fiiancieele
bandeliingen omspanden den
ardbol De snelle uitbreiding
in het Amerikaansche spoor-
egnet was mogelijk geworden
>or de medewerking der Amster-
fcmsche beleggers. Tegenwoor-
in woAg zijn ongeveer 300 Ameri-
iroemd^nsche fondsen vertegenwoor-
gd, die meest spoorweg-lee
ngen behartigen. Vraag aan
mand ro d den Dam, wat hij
ïnkt over de Southern Pacific
laat hetk hij zal u vertellen hoe hoog
i lachs et laatste dividend was.
Deze rijkdom vond zijn oor
zer
uziek e
aan de
nderhe
le kanl jak in bet feit, dat Nederland
iet zijn negen millioen inwn-
lers het beheer had over een
jr on der grootste en rijkste koloniën
lei wereld, die fabelachtige rijk-
in docllommen voortbrengt. Voor de
MERRfl°"anders is dit rijke bezit van
veralsl 'schatbare waarde. Hun vo^r-
iders veroverden het in den
d, toen verschillende landen
m Europa de wereld verdeelden
s een smakelijke taart. En in
msterdam kwamen tallooze
hepen zwaar beladen met Indi-
he producten.' Hier hadden de
iluniale handels- en bankiers-
Ima's hun kantoren langs de
itige grachten. Hier kwamen
kooplieden uit alie deelen der
ereld tezamen om te koopen
een groot deel der balen en
sten werd weer verscheept
ngs de vele waterwegen tot
,6p in Europa. De wissels
Q J| aren steeds betaalbaar in
tnsterdam. Een klerk die hier
paar honderd gulden had
JB'spaard, belegde die in kolo-
I ale aandeelen. Amsterdams
Br |Hdmacht groeide met de jaren,
ans is het tropisch paradijs
chaduwd door den oorlog,
user beschrijft dan de Japan
se bezetting en hun ophitsing
6" het blanke ras en de ge-
'gen van dien.
„De sch 'ijver had ook een
[#(J/T}nnerhoud met twee kopstukken
Jtr Deli-Maatschappij H.W.L.
an JX°UWPin en Baron van Slyrum.
«ntanfa.' l"aatschaPPii heeft gewel-
"tn ge plantages en brengt meer
- en n de halve Sumatra-opbrengst
0. markt. Beide waren in goede
stee s i mming, omdat juist de eerste
mu i '*kschePen met Sumatra dek-
!U u ld onderweg waren via Ame-
:a naar Amsterdam.
rvaring," zei de baron, „is
rhandi Ongeveer 80 jaar geleden
VUDDI ^en wij het eerste Wester-
le plantage systeem ingevoerd
bij:
op Sumatra. Het vraagt kennis
en veel geduld. Wij hebben ge
woonlijk eer. paar honderd blan
ken gestationneerd. Zij gaan er
heen als zij goed 20 jaar zijn
en komen 25 jaar later terug
met pensioen. Het vraagt erva
ring cm tabak te behandelen, de
inheemschen leeren dat nooit.
Ja, we moeten Indië terug heb
ben."
De inzichten der Amsterdam-
sche zakenlti' zijn begrijpelijk.
Het verlies der koloniën zou
Holland degradeeren tot een
onbeduidende mogendheid en
Amsterdam tot een schilderach
tig en vergeten stad maken.
Natuurlijk wil niemand het ver
leden terug. Onafhankelijkheid
In de toekomst misschien. „Zeker,
na 350 jaar verband tusschen
2 volken kunnen we de inheem-
schen niet in handen van hun
eigen wreede heerschers laten.
Maar onafhankelijkheid beteekenf
nu een chaos. Het is onze taak
ze te leiden tot zij rijp zullen
zijn voor zelfbestuur". Dit argu
ment wordt vaak door den blan
ken mensch in één adem geuit
met de treurige herinnering aan
de Duitsche bezetting, culminee-
rend in de verzuchting: „Het
meest misten wij onze vrijheid".
Het klinkt uit den mond der
Hollanders, die»«chijnbaar met
2 monden spreken, bijna over
tuigend
Slechts de communisten willen
nu reeds de banden tusschen
Holland en Indië geheel verbre
ken. „Wanneer zij zichzelf niet
kunnen regeeren„ zoo vertelde
mij een jong communist ophel
derend, „dan is dit immers onze
schuld Hoe komt het dan, dat
na 3 eeuwen Hollandsch bewind,
de Indonesiërs lezen noch schrij
ven kunnen Ik weet wat ik
zeg; mijn vader was tabaks
planter op Sumatra en ik ben
op een plantage opgegroeid. Ik
zag de vreeseiijke mishandelin
gen, die mijn eigen volk de
koelies toediende. Holland werd
de beste koloniseerende natie
genoemd. Ais concentratie-kam
pen, willekeurige vrijheidsben
roovine, het totale gemis van
burgerlijke vrijheden en analfa
betisme een goede kolonie vor
men, dan zijn wij dat inderdaad."
Vervolgens wijdt Hauser een
groot aantal regels aan de
positie der communisten in
Amsterdam en aan de Jordaan-
buurt. Gezien de algemeene
bekendheid van deze dingen,
kan dit verder onvermeld blijven.
Verder beschrijft hij de ons
overbekende Jodenterreur, door
de Duitschers uitgeoefend, waar
door van de eertijds 80 000
Israëlieten er nog maar 6000
over zijn, wat voor het econo
misch leven der stad een zware
slag is. Hun industrie en han
del, zoowel als hun gevoel voor
humor had hen populair ge
maakt bij de overige bevolking.
Amsterdam rouwt om het verlies
van deze groep, die sinds 500
jaar hier burgerrechten hadden.
In het bijzonder betreurt men
het verlies der diamant-industrie,
die dreef op de ervaring der
Joodsche leiders, wier voorouders
de kunst van diamanfslijpen uit
Portugal meebrachten.
Hauser zegt, dat Holland in
sleclitpre conditie uit don oorlog
kwam ^an eenig an^e- H-d H
West-Europa. Ieder opm.rkzaam
toeschouwer valt de naaktheid
van Amsterdam op. De bevrij
ding in Holland was een zaak
van langen duur en de Duit
schers hadden in den laatsten
verschrikkeiijken winter van '45
tijd genoeg om Holland tot op
de huid te berooven.
De voedseltoestand schijnt be
vredigend, maar men kan nog
steeds geen behoorlijke kleeren
koopen. Om een horloge of fiets
te koopen is een vergunning
noodig. Voor de 800.000 inwo
ners van Amsterdam zijn 150
taxi's beschikbaar.
Amerika zal door middel van
dollar-credieten trachten Het eco
nomische leven wepr op gang te
brengen. Reeds zijn credieten
verstrekt tot een bedrag van 400
millioen dollar. Het Amerikaan
sche leger pompt surplus-voor-
raden in Holland voor een waarde
van 20 dollar. Amerikaansche
handelsvertegenwoordigers kan
men overal in Amsterdam ont
moeten. Voor den oorlog was
de U-S.A. Hollands derde impor
teur, nu de eerste. Maar het zal
nog wel eenigen tijd duren eer
Amerikaansche koelkasten in de
Hollandsche keukers verschijnen
en Amerikaanschhe auto's in de
straten. De systematische Hol
lander koopt eerst de meest
noodige dingen.
Hauser had o0k een onder
houd met de directeur van de
„Bijenkorf" en soortgelijke inrich
tingen, die allen vol moed voor
de toekomst waren.
Niet iedereen gelooft aan een
voorspoedige toekomst. In een
bijeenkomst van een club van
intellectueelen, had de Ameri
kaan een onderhoud met een
prominent professor, die zich
ontpopte als een pessimist.
„De strijd tusschen links en
rechts zal zich hier voortzetten.
Wij zullen de wisselende kansen
van den oorlog ondervinden. Het
noodlot is ons de baas. Sovjet-
Rusland blijft de eenige macht
op dit coninent en de roode
vloed zal de rest van Europa
overstroomen tot aan den Atlan-
tischen Oceaan. Amsterdam als
zeehaven is daarbij van groote
beteekenis."
Maar het grootste deel der
Amsterdammers deelt deze som
bere inzichten niet. In deze
drukke stad, waar rijk en arm
overal met elkaar in botsing
5jomen, waar de tramconducteurs
bekend zijn om hun grappen,
waar gezouten haring te koop
is langs de straat en de huizen
rusten op houten palen, schijnt
het noodlot nog ver af. Het feit,
dat hun handelsterrein nu beperkt
is tot de kust en dat niemands
land begint voorbij hun dijken,
is voor hen een' grooie handicap.
Ongeacht hun levensbeschouwing
houden zij van hun prachtige
Centrum va* het Christendom
Als de Westersche beschaving is
gegrondvest op vrijen handel, met
den wil tot overeenstemming, als
er hoop is. dat met voldoende
gemeenschapsgevoel al het moge
lijke gedaan wordt om ieder een
kans te geven, en er wederzijd-
sche waardeering kan zijn, als
dit de grondslagen voor onze
handelingen kunnen zijn, dan is
Amsterdam inderdaad een cen
trum.
Vreemde lectuur kan een genot
zijn. Zij is dat in hooge mate'
wanneer over ons land en zijn
inwoners geschreven wordt. De
publicatie van dit epistel houdt
niet in, dat men het met alles
eens behoeft te zijn. d. w.
Buitenlandsche reizen.
VERSPILLING
VAN DEVIEZEN?
Een comité van reisvereeni-
gingen heeft een adres aan den
minister van financiën gericht,
waarin wordt aangedrongen op
deviezenverstrekking ten behoeve
van reizen naar het buitenland.
Wellicht zuilen sommigen zich
de oogen uitwrijven bij het lezen
van dit singuliere bericht, zoo
contrasteerend met den tijd en de
omstandigheden, waarin en waar
onder wij leven.
Wel wordt hier een slag om
den arm gehouden met de zin
snede „zoodra dit mrar eanigs
aren. Met het oprich-
erkrijgen van subsidie
Ook leerlingen en
>odig. De geschikte
P. Lefeber. Hij was
iet ervaring en een
ig. 4 Juni 1935 ging
Sepl. 1937 ging hij
n rust, want hij wist,
s, die overblijft voor
et Bestuur der Land-
rom de aanwezigheid
hoogen prijs,
t 2 klassen met 39
jaar geleden, op 4
r, Lefeber de schooi
Booij, die wel een
meemaakte van de
de Zeeuwsche klei,
stroomingsUi volkomen gelijkmatig voort
beweegt oJ> 6 km. boven zeeniveau (ruim
1000 m. ho^og" dan de toP van de Mont
Hij leert hem." (Jesaja 28: 26.)
Boven het podium hing èen Axelsch
wape-n. geflankeerd door de jaartallen
xaire
iten
Axel, Zaamslag, Terneuze#G. P. van *pe-
gen het hunne bij. Da? P. O., beiden^
oiok Contribuanten, i vJjy- Genietroepen "te, subsidie toegekend.
eerde jongens verlie-
ïans bijna 70 leerlin-
len op tot nog meer-
:hool dan tot dusver,
thans in het centrum
3 jaar was dhr. joh.
ïrwijlspr. deze functie
in de bezettingsjaren
ran vreemde smetten,
.andstand betrad de
jaar landbouw onder-
groudslag. Daardoor
i en beseffen dat alles
er. Dan is en wordt
daus.)
zenuwen
een
loor het Hoofd der
r. K, Booy.
t bestuur met deze
s alle begin moeilijk,
en dhr. P. le Feber,
:ens iets. Landbouw-
bij wijze van proef.
le officieele opening
laarna een overzicht
:ur en exterieur der
lieten de eerste ge-
i de school. Zoo ging
le school had steeds
am in 1929 een kink
zich geen leerlingen
[ing dat weer beter.
68 leerlingen,
sen dag voor 12 jaar
lemoreerde zijn eerste
candidaten werd hij
waren toen vele auto-
>ied van iandbouw-
>esturen enz. Dhr. ie
tevensloop. De over-
as voor hem een teer
am dhr. le Feber nog
)1. Op 5 September
onvergetelijke vriend.
Ier aan den steen op
dankbaarheid door de
ïn.
spr. uitvoerig enkele
ngaande belevenissen
b veel met de jongens
Booy. „Mooie, maar
ngen".
boer-zijn zien in bet
Want wat baat het
le heele wereld gewint
ijn ziel
met schoolbestuur en
cht was steeds, goed.
tal van provinciale en
te mogen begroeten,
gden van verschillende
en de leerlingen,
rs en inzonderheid
wij dank verschuldigd
heeft geleid en tot
oge God ons werk
en tot heil van onze
ïus).
j volgde de
van de Commissaris
m koningin,
nschen uitsprak met dit
jubileum. Ook het provinciaal bestuur heeft
het nut van landbouwonderwijs ingezien en
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Inqezonden
Mededeelingen
Abonnement!-
Losse numicers 5 ct.
iCht 1 (wartaal-
abonnement
AXEL binnen de kom
II. 1.25
I Alle andere plaatsen
k 1.55
j
Advertentieprt).
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlön
(maximum 8 regels}
1 5 regels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
f
„Wie weet, waar de beste thee vandaan
komt?"
„Ik, Juf, van Niemeijer uit Groningen
Niemeijer's Gala-thee!"
wc iiuaien.
