AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Z E E U W S C H-V LAANDEREN.
J
ijnen ruimen in de Oost.
61e JAAROANO. No. 14.
Verschijnt elke Woensdag en Zaterdag. ZATERDAG 16 NOVEMBER 1946.Frankeering bij Abonnement Axel.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
V
OMANT1EK EN WERKELIJKHEID.
Evenals in Holland zijn onmiddellijk
den oorlog ook in lndië 3 ploezen
i het werk gegaan om de aange-
jelde mijnen langs de stranden op
ruimen.
£oo was onze ploeg deze laatste
ken aan het werk op Banka, eer.
rad ten Oosten van Sumatra. Ik zal
:hten een getrouw relaas te geven
i een der tochten, die wij daar
akten.
Vij waren per auto gearriveerd te
boali, een plaats aan de Zuidkust
i Banka. Toen de werkzaamheden
tr afgeloopen waren, moesten wij
>r naar Pongkok en Lepan, een
|r eilanden in de buurt,
s Zondagavonds om 6 uur vertrok-
i wij per auto, d w.z. met iets wat
een auto geleek, naar Tokak, een
atsje aan de Westkust van Banka.
ze tocht, hoewel slechts 27 km.
g, was een heete toer voor het
ikke wagentje. Een of ander Chi-
!S had een aantal auto-onderdeelen
irgehouden uit den oorlog tegen de
.pen en daarvan een vehikel gemaakt,
met eenige fantasie een auto ge-
ïmd zou kunnen worden. Enfin,
ding reed1
We gingen door het dichte hooge
likgewas, waar Banka zoo rijk aan
Een werkelijke weg kon je het
t noemen en we werden dan ook
rig door elkaar geslingerd. De na-
r is hier zeer eentonigdit in
enstelling met vele andere deelen
lndië. De grond heeft een rood-
itige kleur en de bodem bevat
latten aan tinertsen. Voedselgewas-
i groeien hier echter zeer weinig,
il moet er dan ook van buiten aan-
'oerd worden, hetgeen in de huidige
standigheden moeilijkheden oplevert,
idat zuinigheid zeer geboden is.
)ndertusschen zijn we met ons
irtuig doorgehobbeld, na eenige
len water bijgevuld te hebben uit
kali's, die wij passeerden. De ra-
tor lekte namelijk als een zeef.
la een paar uur kwamen we le
leak aan, alwaar een zeilprauw gt-
d lag om ons verder te vervoeren,
t zijn hier uitsluitend aangewezen
zeilprauwen, daar een motorboot
gauw 6 voet water steekt en dua
t te gebruiken is in deze wateren
t hun verraderlijke klippen.
Vij maakten kennis met onzen vrien-
ijk lachenden prauwvoerder en zijn
ie satellieten. Ja, hier zijn wapens
rbodig. De bevolking is hier, na-
het eiland door onze Indische
:pen bevrijd was, blij en gelukkig.
kunnen ze weer rustig leven en
rken. Van de extremisten moeten
niets hebben. Vriendelijk komen
ons overal tegemoet en ze willen
ag echte goede samenwerking. Zoo
iet op Java trouwens ook. U moet
ar eens praten met de Marinieis,
ze op Java weer een kampong vrij
naakt hebben, hoe daukoaar die
üschen zijn, dat zij van den drux
extremisten bevrijd zijn.
)it is geen Hollandsche propaganda,
als een zeker gedeelte van ons
lerlandsche volk beweert ik heb
geen behoefte aan, propaganda te
ken. Dit is de waarheid en du
lervinden wij op ouze zwerftochten
>r lndië telkens weer.
let zeil wordt geheschen en met een
ker stijf briesje varen we van de
de weg. Dit moet je meegemaakt
iben om iets te begrijpen van de
:oring, welks er uitgaat van een
jennacht bij volle maan op zee in
zeilprauw.
(toer staat bij het roer de prauw-
irderzonder kompas, zonder kaar-
vaart deze man zoo noodig dagen
|r. De zon en de maan zijn zijn
uwe koersaanwijzers en de vaar
teren rondom deze eilanden zijn in
t bol gegrift. Immers als heel
4ne jongen voer hij met zijn vader
k en leerde het vak spelenderwijs.
He* is stil, heel stil in deze nacnt.
Zacht klotsen de lichte golven tegen
de boeg van het schip. De boeg
golven zijn zacht verlicht door het
phosphorhoudende water en de licht
gevende kleine vischjes.
Alles wordt overgoten door het milde
licht van de tropische maan. Dan in
eens zet de prauwvoerder zijn lied in.
In een voor onze Westersche ooren
eentonige cadans zingt hij van zijn land,
zingt hij van zijn werk, alles geïmpro
viseerd en zijn beide helpers vallen op
het juiste oogenblik in, Soms is het
lied droevig, soms juicht het op in de
stille maannacht.
Zingend verhaalt de prauwvoerder
van het leed, hem en de zijnen aan
gedaan door de Japper, maar de
melodie gaat over in een jubeling
de langverwachte bevtijding Wij
zijn stil, heel stil. Dit kan nooit precies
naverteld worden, de machtige bekoring
die hiervan uitgaat. Zeker een uur
lang zingt hij door, dan zwijgt hij.
Jongens", zeg ik, „nu zulten wij als
tegenprestatie enkele van onze liederen
zingen", en even later klinkt, zoo ver
van ons land verwijderd, uit de kelen
van vier zwervende Hollandsche Ma
rinemannen vol ontroering het „Waar
de blanke top der duinen", riet is
alsof onze bruine broeders het begrij
pen even is het na dit lied stil,
doodstilze voelen diep, o nuch
tere Hollander.
Zoo beloofde de aanvang van de
reis veel goeds. Helaas zou het niet
zoo blijven. De Straat Banka is be
rend om zijn grillige weersverande
ringen. De wind stak op en de dei
ning nam toe. Op een gegeven
oogenblik zeide de prauwvoerder niet
verder te kunnen gaan, het werd met
de kleine zeeprauw te gevaarlijk. De
kust van het eiland Lepar was toen
al in zicht en wij landden een uur
later, te middernacht bij Kampong
Soengei Sangkat. Daar zouden wi]
voorloopig blijven. Wij werden bij
de kepala kampong (hoofd van het
dorp) gebracht, die ons allerhartelijkst
ontving en direct koffie liet zetten.
Onmiddellijk werden de slaapver
trekken in het huis tot onze bi schik
king gesteld, de bewoners zelf gingen
op den grond slapen. Bezwaren maken
of er iets tegen in te Drengen, betee
kende alleen maar geen begrip hebben
van hun manier iemand gastvrijheid te
verleenen. Deze slaapvertrekken zijn
gelegen direct achter het gedeelte, waar
gehuisd wurdt en zijn meestal van
kleine afmetingen. Er staan baleh-
baleh's, waarop rieten matten. Verder
alleen een hoofdkussen. Zoo sliepen
wij in de kampong, na een uurtje gt-
zellig gebabbel met de huisgenooten,
d.w.z. met de mannende vrouwen is
net niet toegestaan aan deze gesprek
ken deel te nemen.
's Morgens was er van uitzeilen geen
sprake. Een onderzoek wees uit, dat
de mijnen, welke wij moesten ruimen
op dit eiland, nog 17 km. van de plek
lagen, waar wij geland waren. De
noodige gereedschappen werden mee
genomen en te voet werd de reis aan
vaard naar de bewuste plek. Langs
den zoom van een groot klapperbosch,
(de klappers groeien bij voorkeur langs
net strand) ging het voorwaarts in de
reeds heete tropenzon. Na enkele
uren bereikten wij de plaats, waar de
eerste mijn lag. Het is met mija be
doeling een technisch verslag te geven
van de inrichting van een zeemijn of
de werkzaamheden te beschrijven, die
noodig zijn om zoo'n apparaat op te
ruimen, maar iets wil ik er toch van
vertellen.
Een zeemijn is rond, meestal 1 meter
in diameter. Ze wordt in vaarwaters
voor anker gelegd en ligt ongeveer 3
meter onder den waterspiegel. Ais een
schip tegen zoo'n mijn aan vaart,
buigt eén der stoothoorns om, het
buisje, dat er in zit breekt en door
een scheikundige reactie ontstaat een
lichte elecirische stroom, welke de
lading ontsteekt. Het is het eenvou
digste principe. Er zijn nog vele andere
soorten, zooals accoustjsche en mag-
netische mijnen,
De verankering van deze mijnen,
weike bestaat uit een vierkanten bak,
waarin zich een kabel bevindt, welke
op een trommel zit en af kan rollen,
zorgt, dat door middel van deze kabel
de mijn op een zekere diepte onder
water blijft.
Wanneer zoo'n ankerkabel breekt,
spoelt de mijn ergens op het strand
aan en moet worden opgeruimd. Af
hankelijk van de plaats, waar zij
terecht komt, wordt zij of opgeblazen
(welke methodo het minste risico
meebrengt voor degenen, die met dit
wei k belast zijn), of wel gedemonteerd
Nadat onze mijn was opgeblazen,
bleek de volgende niet minder dan
achttien kilometer verderop te liggen,
nabij kampong Soengai Pangko. Ook
hier bleek geen prauwvoeidtf bereid
te zijn, gelet op de zware deining om
ons daameen te brengen. Zoo gingen
wij 's middags urn 4 uur op stap voor
de tweede étappe
De laatste loodjes.
De lucht was intusschen angstig
zwart geworden, zooais men dit alleen
in de tropen kent en al spoedig gutste
de regen bij stroomen neer. Maar dit
was het ergste niet, Na een half uur
loopen bleek, dat de zee op verschil
lende plaatsen vlak tegen den bosch-
rand aan stond en tal van klapper-
boomen had ontworteld, welke dwars
over het strand lagen. Wij hadden
geen andere keus dan over de stam
men heen te klauteren, hetgeen ons
verschillende ontvellingen kostte, of
of om de boomen heen te loopen,
waarbij wij tot ons middel in het
water verdwenen en de hooge bran
ding de rest deed.
Vermoeid kwamen we na vier uur
ploeteren bij de mijn aan, waarna
deze kon worden opgeruimd. Toen
Kwam de terugtocht.
Daar de zee inmiddels nog hooger
was gestegen, was het soms onmoge
lijk ons een weg om of over de ont
wortelde boomen te zoeken. Er zat
niets andets op, dan ons langs de
boven het strand gelegen boschrand
een weg door het struikgewas te banen
met het kapmes.
Zoo sukkelden wij voorwaarts en
het waren vijf volkomen uitgeputte
mannen, die s nachts in Tandjong-
Laboe de plaats, waar de eerste
mijn gelegen had aankwamen. De
bewoners van deze kampong, die van
onzen tocht op de hoogte waren,
wachtten ons met koffia op 1 Doch
rust kregen wij hier ook al weer niet.
Een der prauwenvoerders vertelde ons,
dat wanneer de zee een beetje af-
slechtte, de wind nu zeer gunstig
was om naar Pongkok over te steken.
Zoo gebeurde het, dat wij twee uur
later, tot de huid toe nat, alweer in
een visschersprauw zaten!
Ook deze tocht zou niet» zonder
avontuur afloopen. Tot op drie mijl
atstand vau het eilandje ging alles
goed. Toen kwam er een zware regen-
oui met harde, plotselinge windstoo-
ten, die enkele uren aanhield. We
konden onmogelijk verder met de
nogal wrakke zetten en hingen even
tater aan twee houten ankers op goed
geluk, dat deze zouden houden.
Natter dan we al waren, konden wi;
moeilijk worden, maar van het zou
oegeerde uurije rust kwam natuurlijk
niets. Toen wij tenslotte het eiland
bereikten, was de dag reeds lang aan
gebroken.
Gelukkig viel het werk op het
eiland nog al mee en kregen wij bi
het kamponghoofd rijst te eten. Te
onzer eere was de tafel keurig gedekt
zelfs vingerkommen vvwen aanwezig,
doch eetgerei ontbrak. Dus hebben
wij op 's lands wijs met onze vingers
gegeten.
Om twee uur aanvaardden wij den
terugtocht naar Toboali, waar wij om
7 nur 's avonds aankwamen, welis
waar erg vermoeid, maar met weer
enkele streepjes méér aan den mijnen-
balk. Elk streepje vervult ons met
zekeren trots, want een opgeruimde
mijn doet geen schip meer kwaad 1
Adjudant-torpedomaker,
A. Jansen.
MEER KINDERBIJSLAG VANAF HET
VIERDE KIND.
Uit de memorie van Antwoord van
den Minister van Sociale Zaken op
het wetsontwerp „Kinderbijslagwet"
blijkt dat deze, hoewel hij het denk
beeld van een progressieve bijslag als
systeem niet wenscht over te nemen,
toch de bijslag van het vierde kind
af zou willen verhoogen van f2,40
tot f3,per kind en per week.
Hiervoor zal de premie op 5.5 pet.
gesteld moeten worden. Deze premie-
verhooging komt ten laste van de
ondernemers en mag niet via de prij
zen afgewenteld worden.
ROOSENDAALSCHE WINKELIERS
DREIGEN MET STAKING.
Te Roosendaal, aldus „De Stem",
lebben de winkeliers in een druk
bezochte vergadering hun hart gelucht
over de prijzencontrole. Er werden
verscheidene actiepunten besproken.
Mochten deze niet helpen en zou er
met 1 Januari a.s. geen gunstiger rege-
ing aangekondigd zijn, dan zal ge
tracht worden te bereiken, dat alle
winkeliers er het bijltje bij neerleggen
en hun zaken sluiten.
TELEGRAFISCH VERKEER.
Met de overzeesche gebiedsdeelen.
De dienst der nationale telegram
men, welke bestond in het telegraaf-
verkeer met Nederlandsch-Indië, Cura
sao en Suriname, is met ingang van
1 November '46 opgeheven. Van 23
December '46 tot en met 4 Januari
'47 doch niet op 29 December
zijn in het rechtstreeks radio-telefoon-
verkeer van Nederland met Suriname
Kerst- en Nieuwjaarsgesprekken toe
gelaten tegen het verlaagde tarief van
f 10,50 voor de eerste drie minuten en
f3,50 voor elke minuut daarboven.
Aanvragen kunnen reeds thans wor
den ingediend bij de Rijkstelefoon
kantoren, die ter zake voorts alle ver
der gewenschte inlichtingen zullen
verstrekken.
ALUMINIUM HUIZEN IN AMERIKA
Door de particuliere industrie in de
US.A. worden plannen uitgewerkt
voor de constructie van 100.000 in
fabrieken vervaardigde aluminium hui
zen in 1947, teneinde het noodwo'
ningbouw-program voor de oorlogs
veteranen te bespoedigen. Minstens 5
getransformeerden vliegtuigiabrieke zul
len aan dit program deelnemen en
staan gereed om de productie van
aluminium huizen aan den loopendtn
band in de naaste toekomst te begin
nen.
PALESTIjNSCH STATION OPGE
BLAZEN.
Het hoofdgebouw van het station
Ras el Ein aan den spoorweg van
Palestina naar Egypte is door koffer
bommen opgeblazen.
Drie Joden kwamen met een zwarte
gesloten vrachtauto voor het station
en brachten eenige koffers met het
opschrift „bommen, gevaar" in de
wachtkamer. Zij bedreigden een
stationsbeambte, die hen den toegang
wilde beletten met een revolver. De
daders konden ontsnappen voorda
politie en militairen aanwezig waren
Onmiddellijk werd het bevel gegeven
het gebouw te ontruimen. Een hal
uur later vloog het de lucht in. Hier
bij werden 3 Britsche soldaten et)
een Arabier licht gew<nid>
ONS DAGELIJKSCH
BROOD.
Toen na de bevrij
ding de voedselvoor
ziening weer eenigs-
zins op gang kwam,
leek het alsof in het
bijzonder de voorzie
ning met broodgraan
geen al te groote moei
lijkheden meer zou
opleveren en er zelfs
op betrekkelijk korten
termijn toe zou kun
nen worden overge
gaan de rantsoenee
ring van brood op te
heffen. Nog aan het
einde van het bevrij
dingsjaar bleek, dat
men te optimistisch in
zijn verwachtingen was
geweest- De landen,
die, zooals het onze,
voor een belangrijk
deel aangewezen zijn
op import voor de
voorziening in hun
graanbehoeften, bleken
meer noodig te heb
ben dan de export-
anden konden ople
veren en bovendien
werden het tempo en
de omvang waarin
geleverd kon worden
jeperkt door de te
geringe scheepsruimte.
Met deze situatie
voor oogen heeft ons
and een voorzichtig
beleid gevoerd inzake
de broodvoorziening,
n het voorjaar van
1946 werd het rant
soen op een zoodanig
peil gebracht, dat,
nede door een ver
hoogde uitmaling van
den korrel, verwacht
werd, dat de aanslui
ting op den nieuwen
oogst verzekerd zou
zijn. Deze verwachting
s in vervulling gegaan,
maar de verruiming,
die aanvankelijk na
het beschikbaar komen
van den nieuwen oogst
verwacht werd, bleef
uit door stakingen in
de scheepvaart in de
Vereenigde Staten.
Voor de samenstel
ling van ons brood
moet thans in over
wegende mate van
inlandsche granen,ook
rogge, gebruik worden
gemaakt. Gevolg van
het gebruik van deze
melange is een achter
uitgang in de hoeda
nigheid van het brood,
dat wel aan dezelfde
voedingseischen blijft
voldoen.
Nu de scheepvaart
staking in de Veree
nigde Staten ten einde
is, zou er aanleiding
zijn betere verwach
tingen te koesteren,
maar er moet rekening
mede worden gehou
den, dat de voorzie
ningen van de andere
deelen der wereld,
waar de voedselsitua
tie nog veel te wen-
schen laat, een belang
rijk deel der beschik
bare voorraden op zul*
len nemen, zoodat een
ruime voorziening met
broodgraan voorloopig
niet te verwachten is.
Dit maakt bet nood
zakelijk het inlandsch
graan zooveel moge
lijk voor de brood-
voorilenlng te bezigen
f Abonnement»-
prljf
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
(1. 1.25
Alle andere plaatsen
tl. 1.55
f Advertentleprtji^^
7 ct per m.m.
Ingexonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlftn
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
