AXELSCHE COURANT
ïe brug bjj Kijkuit.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Z E E U W S C H-V LAANDEREN.
bevrijding van
Oost ZeeuwscIrVlaanderen.
De bevrijders van Tangerang.
Een Nederlandsche ontdekking.
61e JAARGANG. No. 10
Verschijnt elke Woensdag en Zaterdag. ZATERDAG 2 NOVEMBER 1946.
Frankeering bij Abonnement Axel.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
C. VINK van VESSEM
ANGSTIGE MOMENTEN Bij
/IER-DAAGSCHE GEVECHTEN.
V.
ten andere gedachte kwelt ons,
de pijnlijke herinnering aan hei
dat we ons reeds vóór deze
ren hebben laten overreden om
r te blijven. Er was kans genoeg
veest om reeds bij de .Tommy's"
zijn. We zouden hun alie positie's
i den vijand kunnen uitleggen. We
>ben er naar uitgezien in steeds
nemende spanning naarmate hel
zwaarder werd en de oorlog larger
aide, om met de geallieerde vrien-
in hun khaki-uniform te spreken
it alleen over ons zelf, maar vragen
i toch de voedselpositie was in
geland en wat men daar in die
rlogsjaren had beleefd. Daar was
deportatie naar Duitschland en
werkstelling bij de Duitsche weer-
cht. Honger, bombardementen, ver
lering, dingen, vroeger alleen be
id uit de geschiedenisboeken ter-
I het haast onmogelijk leek dat
ke barbaarsche dingen midden in
Ee verlichte twintigste eeuw nog
>gelijk waren. En nu misschien te
ieten sterven als een rat in een
absoluut machteloos tegen de
melende kracht der moderne wape-
i, en dat, terwijl zoo lang verbeide
lossing misschien zoo dicht bij was
We waren allen zoo hoopvol ge-
md na de landing, Caen, Avranches,
laise, Parijs, het bliksemsnelle op-
;ken door België tot vlak bij de
:ns, ook bij Zuid-Limburg. Daar
ren de voorschriften per radio voor
ondergrondsche van Rotterdam.
Leek, of het alles van een leien
(je zou gaan. De Fransche omroe-
verklaarde nog voor een paar
gen op theatralen toon: „Pour les
ys Bas k'heure de la oéiiberation
pproche". 't Was als een zalf op
i steeds meer schrijnende wond.
waren er eindelijk vlak bij. Bij de
rrijding.... En nu slachtoffer van de
nderlijke speling van het noodlot,
bepaalde dat de inundatie
loeld als Duitsche tegenmaatregel
>r een verwachte invasie uit het
isten, om de gelande troepen dan
dit gebied dood te drukken, nu
Dr de nooit gedachte aanval vanuit
Zuiden, hier wellicht vele slacht
ers zal eischenZoo heeft ieder
i ons zijn eigen gedachten,
-let blaffen der mitrailleurs klinkt
ds geruimen tijd door de polders,
«wel het in de onmiddellijke omge-
.g van Kijkuit vrij rustig blijft. Toch
:wachten de moffen ook hier blijk-
jr een aanval, want velen sluipen
gebukte houding met gecamoufleerde
men door een sloot in de richting
- halte. Plotseling ontwaren wij tien
daten in khaki-uniform, die dwars
Dr de velden opgejaagd worden,
Dr de moffen bewaakt en met de
iden achter op het hoofd. Als zij
k bij ons langs komen lezen wij
hun bovenarm in witte letters op
i rood veld .Poland* de Engel-
te naam voor Polen. Bepaald be-
edigen doet het onze lotsgemeen-
lap niet. Ten eerste zijn allen ver-
nderd, dat het Polen zijn. Boven-
n vragen wij ons af, wanneer hier
dit kleine gedeelte van het Oost-
ïuwsch-Viaamsche front tien krijgs-
'angenen zijn, hoe groot zijn de ver
een dan wel over de geheele linie.
is de geallieerde macht wel sterk
loeg om deze waterlinie te lorcee-
I? Zouden zij misschien nog moe-
wachten op een hoofdmacht?
hoeveel dagen zal het dan hier
nt blijven?
Wanneer wij onzen blik naar het
jsten richten, zien wij hoe de eene
erderij na de andere in vlammen
baat. Wij denken met weemoed aan
genen, die dit lot treft en ook aan
de onschuldige en weerlooze dieren,
die in dezen strijd bij tientallen op
afschuwelijke wijze ten prooi vallen
en voorzoover zij niet vrij spoedig
een verschrikkelijken dood vonden,
dagenlang rondzwierven, terwijl zij
noch door de gedupeerde eigenaars,
noch door anderen uit hun lijden verlost
konden worden. v
(Wordt vervolgd).
K.L. EN K.N.l.L. BRENGEN
DE „PAX NEERLANDICA".
II.
Nadat reserve was aangerukt, werd
net landhuis stormenderhand genomen.
Den geneelen dag eenter nad men druk
werk om met .snipers" af te rekenen,
die uit de omliggende sawahs vuur
bleven afgeven.
Aan wapening werd buitgemaakt een
Lewis-mitrailieur van Britscne origine,
een aantal landmijnen, afkomstig un
de Pyrotechnisctie Werkplaatsen van
het K.N.l.L. van 1941, zeer veel hand
granaten, detonatoren, mortiergranaten,
wat vuurwapens en een onnoemelijke
voorraad speren en kapmessen. Voorts
vond men belangrijke papieren, ter
reinkaarten, wapeniiistructievoorschnf-
ten, sterktestaten, enz. Geheele schools-
plannen lagen uitgewerkt gereed.
Tusschen de dooden vond men een
terrorist, wien blijkbaar de moed geheel
in de schoenen gezonken was. Hij was
in het geheel niet gewond, maar nield
zich vulkomen buiten westen. Later
verzocht hij onze mannen, hem rustig
te laten sterven. Eenige krachtige uit
drukkingen brachten hem spoedig op
de been.
Tegen den middag onderschepten
onze menscnen een bericht, waarin
gemeld werd, dat twee Japanners bij
de gevechten rond het landhuis gedood
waren en twee anderen gewond, w.o.
kapitein Kakijasi.Ook werd nierin
gemeld, dat 32 terroristen bij deze
actie waren gedood.
Eerst een maand later kon door een
heden van K.L. en K.N.l.L. de paci
ficatie tot Tangerang aoorgevoera
worden, die een vreedzame marsch
werd, afgezien van enkele schermutse
lingen op kleine schaal. Na de ge
beurtenissen bij Tjengkareng zat de
schrik er bij ue terroristen geducht in.
De opmarcheerende troepen werden
voorafgegaan door een tweetal pantser
wagens en een jeep, die Tangerang
verkenden voor men den grooten op
marsen inzette. Deze rit verliep mei
zonder moeilijkheden. Nog steeds waren
in de nabijheid van Tjengkareng vele
versperringen aanwezig, die door de
Genie moesten worden opgeruimd.
Verder naar het Westen werden deze
versperringen lichter: de verkennende
pantserwagens konden deze zelf op
ruimen en de enkele nog resteerende
valkuilen kon men gemakkelijk ont-
wijke i.
Even vóór Tangerang ligt over de
Mookervaart een groote brug, welke
ondermijnd bleek. De springlading
werd verwijderd.
De aankomst in Tangerang was een
verrassing voor onze verkennersde
terrortseerende elementen nadden de
stad inderhaast verlaten en de bevol
king begroette onze menschen aller-
naiielfjkst als bevrijders.
Alie gebouwen, welke door de thans
gevluchte terroristen verlaten waren,
nad men voor het vertrek in brand
gestoken. Hieronder bevonden zich
de beide jeugdgevangenissen en de
opvoedingsgesiicnien. Bij aankomst der
verkenners brandden aeze objecten
hier en daar nog. Op het inrijhek
van een der gebouwen vond men nog
de aanduiding „Tentara Repoeblik
Indonesia".
Men vond een groote hoeveelheid
propagandamateriaal en wat munitie.
De wapens hadden de terugtrekkende
terroristen meegenomen.
Dadelijk nadat de verkennende pant
serwagens hun bevindingen aan de hen
volgende Infanterie konden berichten,
werd de opmarsch per truck ingezet
en een uur later was Tangerang
geheel onder onze bescnerming
gebracht.
Het in Tangerang gebleven deel der
bevolking begroette onze mannen met
gejuich, vooral toen de inheemsche
militairen van het K.N.l.L. een aantal
vrienden en verwanten ontdekten! Van
de Chineezen bleek een zeer kl.-in deel
te zijn weggevoerd. De overigen ont
vingen onze menschen met eetwaren
en koele dronken.
Wij maakten spoedig een levendig
handelscontact. Het bleek, dat de prij
zen hier lang niet zoo hoog waren als
in Batavia, zoodat de M.P. oogenblik-
keiijk maatregelen moest nemen, om
afvoer naar Batavia en „leeghalen" van
dit geheel verarmde gebied te voor
komen.
Het station was geheel onbeschadigd.
Rollend materieel en een locomotief
werden eveneens onbeschadigd aan
getroffen. Aangezien de spoorbaan
tusschen Tangerang en Batavia slechts
over enkele meters opgebroken was,
konden na enkele dagen de treinen
weer over dit baanvak rijden.
De kampongs rondom Tangerang
bleken geheel verlaten.
De eerste binnengekomen gegevens
na de bevrijding van Tangerang geven
een duidelijk beeld van de toestanden
aldaar, vóór de aankomst der Neder-
landsche troepen. In het kort gezegd:
terreur van de ergste soort.
De militaire leiding berustte bij de
T.R.I. en hiervan was vooral de P.T.
zeer gevreesd. Deze Polisi Tentara
scheen te Tangerang een waardig
dochter van haar moederde Japan-
sche Kempeitai. Het noemen van den
naam alieen wekte wijd en zijd ont
steltenis onder de bevolking. Geen
wonder, dat men de Nederlanders als
bevrijders inhaalde 1
Verhalen over de welvaart in de
reeds door ons gepacificeerde gebieden
waren doorgedrongen en men wist,
dat wij heeiemaal niet zoo vreeselijk
waren, als de propaganda van terro
ristische zijde deed voorkomen. Vooral
na de bevrijding door de onzen, van
het nabijgelegen Serpong, wisten de
Tangeraugers hoe wij optraden tegen
over de bevolking.
(Slot volgt)
ZOETM1DDEL, 4000 MAAL ZOETER
DAN SUIKER 1
„Wij hebben nog steeds te maken
met een wereldsuikertekort, dat zeker
de eerste twee jaren nog zal voort
duren. in die richting bewegen zich
althans de cijfers, zeker wat Amerika
en de Scandinavische landen betreft.
En dan is daarbij nog geen rekening
gehouden met het feit, dat in Azië
ook voor het tekort zich demonstreerde,
veel saccharine gebruikt werd, omdat
suiker niet te betalen was."
In dezen geest liet Dr. C. P. van
Dijk, conservator van Prof. ür. Ir. P.
E. Verkade, zich uit in een onderhoud,
dat een A.N.P.-redacteur met hem had
naar aanleiding van lezingen, welke
deze Delftsche hoogleeraar, die thans
in Amerika vertoeft, daar gehouden
heeft. Daarin heeft hij gewag ge
maakt van een nieuwe zoetstof, welke
hier te lande ontdekt is,en vierduizend
maal zoo zoet is als rietsuiker.
Naar uit de mededeelingen van Dr.
van Dijk bletk, is hier inderdaad
sprake van een ontdekking, Reeds voor
den oorlog was prof. Blanksma bezig
met ondezoekingen op net gebied van
smaakstoffen. Toen hij in samenwer
king met dr. van der Weyden pogin
gen deed een bepaalde stof te be
reiden, werd een donkerbruine vloei
stof verkregen, welke bijzonder zoet
was. Nadien is prof. Verkade erin
geslaagd uit dit product twee stoffen,
van oranje en roode kleur, af te
scheiden, De oranje ftgt bleek een
zoetstof te zijn, ruim 4000 maal zoo
zoet als rietsuiker.
Deze stof in den handel gebracht
als „zoetstof O.K." heeft buiten de
veel grootere zoetkracht die andere
preparaten bezitten, nog andere voor-
deelen.
Zoo heeft ze in het geheel geen bij
smaak en ze is geheel onschadelijk.
Bovendien is ze „vrij eenvoudig", zoo
als de chemicus het uitdrukt, te berei
den. Zonder gebruikmaking van om
vangrijke fabrieksinstallaties. De grond
stoffen zijn in ons land overvloedig
aanwezig.. Voor de bereiding heeft
men slechts eenige chemicaliën noo-
dig, welke in voldoende mate worden
ingevoerd.
Men heeft dus, vrijwel zonder dat
het deviezen kost, een product kun
nen maken, dat ons land deviezen
kan opleveren.
Ook wanneer het wereldsuikertekort
te eeniger tijd zal zijn opgeheven,
behoudt het product zijn beteekenis
niet slechts voor die streken waar
men den suikerprijs niet kan opbren
gen, maar ook met het oog op het
gebruik door diabetici.
Zooals gezegd is de nieuwe zoetstof
in den handel. Hoofdzakelijk is het
nieuwe product aan fabrikanten gele
verd, die het reeds verwerken.
I
DE PRINSESJES ALS BRUIDS
MEISJES.
Onder aanwezigheid van de vol
ledige Prinselijke familie de drie
Prinsesjes waren bruidsmeisjes trad
Dinsdag te Hilversum onder groote
belangstelling in het huwelijk jkvr.
S. C. Feith, de gewezen gouvernante
der Prinsesjes, en jhr. ir. J. Roëll.
Als bruidsmeisjes fungeerden Prinses
Beatrix en Prinses Irene, benevens
twee freules Roëll van gelijke leeftijd,
gekleed in jurkjes van lichtblauw tule,
waarover de Prinsesjes een grijs bont
manteltje hadden.
Prinses Juliana fungeerde als getuige
bij het huwelijk.
De kerkelijke inzegening geschiedde
in de Doopsgezinde kerk door ds. A.
L. Broer. Hier waren ook Prins Bern-
hard en Prinses Margriet aanwezig.
Prinses Margriet liep hier in den
stoet mede als bloemenstrooistertje.
De publieke belangstelling was zeer
groot en een groote politiemacht was
np de been om voor de afzetting zorg
te dragen. Na de plechtigheid begaf
de stoet zich naar het Paleis Soestdijk,
waar het Prinselijk Paar een lunch
aanbood.
DE WERELDSCHEEPSBOUW.
Eind Sept. waren in Groot Brittan*ië
en Ierland 1.874.878 brt. koopvaardij
schepen in aanbouw. Dit is de grootste
tonnage sedert Juni 1922 (1.919,504).
De in aanbouw zijnde tonnage in
de wereld beliep 3 569.150 brt., enkele
landen niet inbegrepen. Het percen
tage voor Engeland en Ierland was
52,5 procent daarvan.
In verschillende landen waren in
aanbouw
Vereenigde Staten 354 000 brt. Zwe
den 241.000 brt., Britsche Dominions
(Canada) 146.000 b. r. t., Nederland
167 000 ton. Italië 167.000 ton, Dene
marken 146 000 ton, Frankrijk 138 000
ton, Spanje 95.000 ton, België 89.000
ton, Noorwegen 83.000 ton, Portugal
12 000 ton, Argentinië 3000 ton. De
cijfers van Frankrijk zijn niet volledig,
doch vollediger dan voorheen. 46.000
ton der in Nederland in aanbouw zijnde
tonnage is voor export bestemd.
BANANEN NAAR DE
VUILVERBRANDING.
Te Rotterdam is een Noorsch schip
met ruim 600 ton bananen gearriveerd.
Toen men in de Jobshaven met de
lossing wilde beginnen, bleek de koel
installatie onderweg niet gefunction-
neerd te hebben, zoodat zoo goed als
de geheele lading bedorven is. Het is
een triestig gezicht de bananen te
zien deponeeren in groote lichters van
de vuilverbranding. Van de lading was
niets bestemd vqq* Nederland
Korte Berichten
De Aartsbisschop van
Utrecht, Z.E. Kardi
naal de Jong, heeft
in een proiesttelegram
aan Z.H. den Paus
uitdrukking gegeven
aan de verontwaardi
ging van de Neder
landsche Katholieken
over de veroordee
ling van den Aarts
bisschop van Zagreb,
mgr. Stepinac.
o—
Dinsdag is het
laatste contingent van
de 7 December-divi-
sie naar Indonesië
vertrokken. Er zijn nu
in totaal 18.000 man
van deze divisie ver
trokken, benevens zes
bataljons voor de be
waking met tezamen
4000 man. Tot onge
veer Maart zullen gean
nieuwe troepen wor
den uitgezonden.
o—
DAG VAN HET
OORLOGSGRAF
Op 11 November,
wapenstandsdag van
den eersten wereld
oorlog, eeren de Engel-
schen hun gevallenen,
leder siert zich dan
met de klaproos, die
eens de graven hun
ner dooden in Vlaan
deren met zijn vuur-
roode bloemkroon
merkte.
Men wil 11 Nov.
ook voor ons land tot
een klaproosdag ma
ken. In onzen bodem
liggen 40.000 geal
lieerde soldaten be
graven. Op hun gra
ven te Margraten en
Oosterbeek, te Bergen
op Zoom, Vaikens-
waard, Holten, Groes-
beek en Amsterdam
zullen Zondag 10 Nov.
bloemen worden neer
gelegd, die door de
bevolking bijeen zullen
worden gebracht en
plechtige herdenkin
gen worden gehouden.
Reeds 30.000 van de
40.000 graven zijn
geadopteerd door Ned.
families. Ook de tien
duizend overigen zul
len geadopteerd wor
den, zoodra de iden
tificatie beëindigd is.
Er wordt een klap-
rozenverkoop georga
niseerd, waarvan de
opbrengst zal dienen
om het aan niet kapi
taalkrachtige familie
leden mogelijk te ma
ken het graf van hun
in Nederland gevallen
man, vader of zoon te
bezoeken.
Woensdag slaag
den twee gedetineer
den uit het kamp te
Rilland—Bath erin te
ontsnappen. Het zijn
van Sannee uit Nie-
wendijk en J. v. Mee
rei uit Middelburg.
Ze zijn gezien in een
auto rijdend in de
richting van Bergen op
Zoom, waaróp, 4
vermoedegrdgtraat,
f oontróle-
Pi"? uiW ul.
buitenaf terug te
u van dit
Abonnement»-
prl|i i
Lovse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andere plaatitn
11. 1.55
f Advertentieprijs
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentito
(maximum 8 regelt)
1 fl regelt 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct