AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Z E E U W S C H-V LAANDEREN.
Rondom de
Zuiderzeewerken.
Leven onder de tropenzon.
y
60e JAAROANO. No. 103 Verschijnt elke Woensdag en Zaterdag. WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1946.
Frankeering bij Abonnement Axel.
60e JAAROANO. No. 102 Verschijnt elke Woensdag en Zaterdag. ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1946. Frankeering bij Abonnement Axel.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK van VESSEM
V
Duizende jonge boeren zitten op
het moment te wachten dat ze
zelf een eigen bedrijf zullen kun
nen exploiteren, een mogelijkheid
waarvoor de Kansen nu niet zo
bijzonder gunstig staan.
Geen wonder dat de Zuiderzee
werken zich in een grote belang
stelling mogen verheugen. Vve
meenden er goed aan te doen
hierover een beschouwing en
enkele gegevens te publiceren
welke wij ontleenden aan het
Algemeen Agrarisch archief.
Noord-Oostpolder en Wieriogermeer.
In 1927 begon men met de indijking
van de Wieringermeer. In 1930 viel
deze polder droog. Het Nederlandse
grondgebied was met 20.000 h.a. uit
gebreid, voor ruim 500 boeren was een
bedrijf geschapen. In 1937 werd be
gonnen met de indijking van de N.O.-
polder, welke in 1942 droog kwam.
Was de bodem van de Wieringermeer
nog sterk zouthoudend, bij de N.O.-
polder was dit niet het geval, daar het
IJselmeer na de afsluiting geleidelijk
aan is verzoet: het zoute water werd
gespuid, zoet water stroomde doorlo
pend van het omringende land toe. De
N.O. Polder is 48.000 ha groot en mo
menteel is 19.000 ha ontwaterd. Eén
van de grote belemmeringen voor een
vlotte voortgang van het afwaterings
werk is het tekort aan arbeidskrachten
Momenteel zijn er 5000 arbeiders
werkzaam (1500 bij de waterbouwkun
dige werken, 3.500 bij de cultuurtech'
nische werken en in de landbouw
Nog 3000 arbeiders zouden ingescha
keld dienen te worden om de ontgin
ning e.d. in voldoend tempo te doen
geschieden. Het land is verdeeld in
kavels van 24 ha oppervlakte. De be
drijven welke worden gevestigd, zullen
12, 24, 36, 48 en enkele grotere 60 ha
beslaan. Van uit de hoofdplaats Em
meioord lopen een drietal kanalen wel
ke behalve voor de watertoevoer naar
de drie gemalen, voor de scheepvaart
dienen. Er van uitgaande, dat elke ha
land een transport van 6 ton oplevert
zal dus jaarlijks 300.000 ton aan land
bouwproducten af te voeren zijn.
Op de in cultuur gebrachte gronden
worden dit jaar de volgende gewassen
geteeld:
Wintertarwe 2600 ha
Zomertarwe 1300
Winterrogge 900
Zomerrogge 275
Wintergerst 1250
Zomergerst 1510
Haver 3210
Koolzaad 425
Lucerne 1920
Aardappelen 85
Suikerbieten 85
Voederbieten 110
Rode klaver 70
Grasland 725
Voorts nog een kleine oppervlakte
tuinbouwgewassen voor eigen gebruik
Men verwacht met inschakeling van de
arbeiders, die bij de cultuur-technische
werken werkzaam zijn, de oogst geheel
binnen te kunnen halen. Hierbij is het
gebrek aan landbouwmachines een be
lemmering.
Momenteel wordt de landbouw uit
geoefend op Staatsbedrijven van 500
ha met een landbouwkundig opzichter
aan het hoofd. Dit geschiedt omdat de
eerste jaren steeds extra kosten en risi
co's meebrengen, die niet door de land
bouwers zelf kunnen worden gedragen
Men stelt zich voor in den herfst van
1947 tot de verpachting van een 150-
tal boerderijen over te kunnen gaan, zo
dat deze pachters de oogst 1948 geheel
voor hun rekening kunnen jiemen.
Voor deze bedrijven zijn reeds een
500-tal gegadigden (boerenzoons) in
de polder werkzaam
Indien zij geschikt zijn, hebben zij en
tevens ook de landarbeiders die momen
teel in de polder werkzaam werkzaam
zijn, bij deze en volgende verpachtin
gen voorkeur. De arbeidsvoorziening
is trouwens over het algemeen voor de
landbouw in de N.O. Polder een moei
lijke kwestie. Het loon ligt ongeveer
10 cent per uur boven het normale ar
beidsloon in de landbouw, een peil, dat
voor het boerenbedrijf te hoog is. Daar
naast is er de kwestie van de huis
vesting. Thans wonen de arbeiders
meest in kampen (4000). Op de begro
ting 1947 is voor de bouw van een
groot aantal arbeiderswoningen een
flink bedrag uitgetrokken. Het is echter
de vraag wat hiervan tengevolge van
materiaalgebrek terecht zal komen.
Een zuivelfabriek zal voorlopig niet
gebouwd worden daar de veeteelt voor
lopig een ondergeschikte rol zal spelen
Wel wordt gedacht aan een vlasbe-
werkingsinrichting, daar deze niet in
het Noorden aanwezig is en de grond
zeer geschikt blijkt voor vlasteelt. Een
klaverdrogerij werkt te Ens. Graan
maalderijen zullen in de polder niet
worden gebouwd, wel denkt men aan
een graanopslagbedrijf en zal in Em.
meioord een graanbeurs worden ge.
vestigd.
Wieringermeer. Na de bevrijding is
men zo spoedig mogelijk begonnen met
het opnieuw droogleggen van de ge
inundeerde Wieringermeer. Dit werk
was Kerstmis 1945 voltooid. Huizen en
boerderijen hadden zwaar geleden, van
de 512 boerderijen waren er slechts 60
over. Het draineerstelsel was er goed
afgekomen, wegen en sloten hadden
betrekkelijk weinig geleden hoewel de
sloten over het algemeen van een dik
ke sliblaag waren voorzien. Men is er,
daar de bodem weinig schade geleden
heeft doordat met zoet water geinun-
deerd werd, in geslaagd op tijd de ge
hele polder te bezaaien en naar wij uit
„Herrijzend Wieringmeerland' van 6
Juli '46 vernemen, staat men verbaasd
over de goeden stand der gewassen.
Z.O. en Z.W.polder. Wat de beide
overige polders, die het plan tot droog
making van de Zuiderzee omvat, nl.
den Z.O. en Z.W. Polder, het is nog
niet te bezien wanneer men met de uit
voering der werkzaamheden tot droog
Nu iets over het maal!
Natuurlijk zullen er velen onder
jullie zijn, die denken dat we in Indië
allemaal iedere dag ook Indisch eten
wat heel begrijpelijk is, maar hierin
moet ik jullie helaas teleurstellen, want
velen onder ons prefereren nog steeds
de Hollandse boven de Indische kost,
zodat in menig gezin grotendeels Euro
pees gegeten wordt, d.w z. aardappelen
en Europese groenten. Groeien die
daar dan in die warmte? Neen. niet
in de vlakte maar wel in de bergen
waar alle soorten gekweekt worden.
Sommige gewassen die beslist in een
heel koel klimaat het best gedijen zelfs
op 1500 - 1800 meter hoogte o.a. in
Tosari, in het Teuggergebergte. Wij
zijn daar dikwijls geweest, daar het
ook een vacantieoord is. 's Avonds en
's nachts is het daar zo koud dat je
wollen kleren moet dragen en onder
2 tot 3 wollen dekens slaapt, maar
overdag is het er een heerlijk klimaat.
Je kunt het het best vergelijken met
olie, zoals aardnoten- en cocosolie,
gebakken wordt
Voor de Europeanen wordt uit Aus
tralië en Holland boter geïmporteerd,
terwijl men reuzel en vet bij de slager
kan krijgen, of op de parsar Uit eigen
ervaring weet ik dat je de Indische
kost moet leren eten en ook lang niet
alle Hollanders houden ervan. Zo zien
jullie dat je gerust naar de grote Oost
kunt gaan, als je denkt niet van dat
scherpe goedje te kunnen houden,
hoewel het op de buitenbezittingen
moeilijker is om aan Europese groenten
te komen, tenzij je ze zelf kweekt,
wat dan ook velen doen.
Nog even iets over het eten van de
Javaan. Brood eten ze in 't geheel
niet maar wel 3 x per dag voor een
paar centen een enorme portie rijst,
met een zout visje, wat sambal (met
een beetje zout en uien, fijngewreven
lombok) wat groenten. Soms een klein
stukje rundvlees. Verder nuttigen ze
heel veel tempèk, dit zijn koeken van
gegiste sojaboonen, die ze dan in
stukjes snijden en dan koken, in een
een koele zonnige zomerse dag. De sajoes b v. of in olie bakken. Een
andere producten worden ook lager
geteeld en alles gaat per vrachtauto naar
de markt, de passar, in de steden
waar iedere morgen de Javaanse vrou
wen, baboes en kokki's, keukenmeiden
die bij de Europeanen dienen, voor ze
hun dagtaak beginnen, inkopen komen
doen voor het middageten van de
familie. Om er enig idee van te geven:
Wij zelf aten voor het uitbreken van
de oorlog ongeveer 3x per week rijst;
waarvan lx rijsttafel, waarvan ik dade
lijk nadere uitleg zal geven en dan
nog 2x een mdisch rijst gerecht, b.v.
rijst met kerrieragöut, of nassi goreng
(d.i. in kruiden en uien gebakken rijst).
De andere dagen was het gewoon
Europese kost. Wel waren bloemkool,
peuljes en erwtjes een tractatie, omdat
ze vrij duur zijn als gevolg van het
langdurig transport van de hoog in de
bergen gelegen plaatsjes naar de steden.
Nog even iets over de rijsttafel, want
dat interresseeit misschien de meisjes.
Het is een vreselijk ingewikkeld eten j
en een goede rijsttafel toe bereiden
is misschien wel moeilijker dan een
uitgebreid diner. Het is een tamelijk
kleine hoeveelheid rijst waarbij echter
een „sajour", die het best te vergelijken
is met een sterk gekruiden, scherpe
groentesoep en dan nog wel 12 of
meer verschillende kleine gerechtjes,
bijzonder lekker gerecht en bovendien
heel gezond.
Na de oorlogsverklaring in '42, aten
we thuis uit zuinigheid, zelfs alleen
nog bij wijze van feestmaaltijd aard
appelen en groenten, maar verder
iedere dag rijst met het één of ander
Indische gerecht, wat ons best beviel.
Rijst met Europese groenten appreci
eerden we geen van allen erg. Zoals
de Javaan het eet is het toch het
lekkerst.
Hollandse vruchten, als appels, peren,
kersen enz., groeien in Indië niet,
daartegenover staat dat er het hele
jaar door een enorme verscheidenheid
aan inheems fruit is, dat werkelijk
heel lekker is, hoewel je ook aan de
smaak moet wennen. Bananen komen
er in talloze variëteiten voor, niet
alleen de West-Indische die jullie hier
kennen. Sinaasappels, appels, peren
enz kennen we wel, maar die worden
uit Australië en Californië ingevoerd
en zijn daardoor natuurlijk vrij duur,
zodat we ze slechts bij heel feestelijke
gelegenheden te proeven kregen.
Ik geloof dat jullie nu wel zo'n
beetje een idee zult hebben van ons
leven in de tropen. Op verzoek wil
ik in 't kort nog iets over onze inter-
neringstijd gedurende de Japanse be
zetting verteilen, hoewel we weinig
er
de sambalans b.v. gebakken bananen plezierige gedachten er aan hebben
(pisang), kroepoek (luchtig gebakken Als ik er aan terug denk, ben ik weer
koeken van gedroogde garnalen of van zoo onuitsprekelijk dankbaar, dat alles
plantenknollenj, hard gekookte eieren voorbij is en dat wij tot de bevoor-
en allerlei soorten groenten met een rechten hebben mogen behoren die
gekruid, heet sausje; gebakken kip,
saté's (dit zijn aan een stokje geregen
kleine stukjes geroosterd vlees en nog
veel meer. Nergens ontbreekt echter
de Spaanse peper, de lombok, die
overal in vrij grote hoeveelheden bij
wordt gebruikt. Het Indische eten is
veel minder vet dan het Hollandse,
omdat je daar in de warmte niet zo'n
behoefte aan hebt.
Bovendien houdt de Javaan niet van
ïïlSSrXtaï £3 boter, en reuzel Ie hen. rioor z n geloot regelde.0,.hel ons zoo prettig moge-
-1a a 'verboden, zodat alles in plantaardige lijk te maken,
af van de zqateriaalgositiej
als één van de eersten hier met open
armen in een hartelijk welkom hetend
Nederland werden begroet. Al die
jaren heeft niemand van ons ooit
gedroomd, nog eens ontvangen te
worden door een land dat werkelijk
van alles deed en zich zo tot het
uiterste inspande om ons weer geschikt
te maken voor het gewone leven.
Het was roerend en overweldigend zo
als iedereen zich uitsloofde en alles
ïder-
eeds
was
mid-
men
;gen.
larie
be-
Til-
ekte
itge-
lde
ester
ïven
deel
land
nen.
man
942
5ens
;st.
die
wel
eeft
een
t in
ten.
teer
een
het
het
dat
erd
an-
ter-
het
ga-
ïog
)n-
ee-
ïit-
les
ïen
de
tak
le
de
de
tge
en
an
He
en
en
lie
ig
ïb
is.
Ie
e-
le
wagen kregen verwondingen.
De Rijkspolitie uit Krabbendijke was
spoedig ter plaatse voor de regeling
van het verkeer op dezen drukken weg.
Zij stelt een onderzoek in.
OPNIEUW ER IN QEVLOQEN.
Een Haagsche fabrikant van was-
produeten had Zeeland all z||n opera
handel in eieren waartoe denkelijk
begin van het volgende jaar kan wor
den overgegaan verzekerd te zijn
van een verantwoord prijspeil, zullen
in de komende maanden eenige voor
raden worden aangelegd.
Zoodoende wil men gedurende den
eersten tijd na het opheffen der
distributie ook aan de te verwachten
u. W. de Koster te Koewacnt was
niet van veel belang.
Be3ch. wien ten laste was gelegd
lidmaatschap N.S.B. verklaarde onge
veer twee maanden lid te zijn ge
weest er. dit, omdat hij door bekeu
ring van een NS.B.-er in moeilijk
heden geraakte. Verder bleek, dat De
Koster op verschillende wijzen mede-
hét vooral Koe
wacht, die het spel beheerschte. De
rust kwam met 0—4. Na de thee
kwam Kruiningen er wat beter in en
wist den Koewachtkeeper tweemaal te
passeeren. Beide elftallen mogen
terugzien op een zeer sportieven
wedstrijd van vrij hoog spelpeil.
Vogelwaarde II—Koewacht II 2—0.
i erneuzen IV—K ;.tit Hl 5—2
ONTSMET AL UW
WINTERZAAIGRAAN
Dit jaar viel in de
tarwe bijzonder veel
steenbrand waar te
nemen. De oorzaken
die daar toe hebben
geleid en die we niet
alle kennen, zijn ver
schillende. We denken
daarbij aliereerst aan
het onvoldoende ont
smetten gedurende de
oorlogsjaren, waardoor
het kwaad hand over
hand toenam. Verder
aan het niet voldoende
zorg besteden aan de
ontsmetting wegens
personeelsgebrek.
Meermalen hoort
men de meening uiten,
dat de ontsmettings
middelen van mindere
kwaliteit zouden zijn.
Dit lijkt ons over het
algemeen niet waar
schijnlijk. Proeven,
o.a. in den Wilhel-
minapolder, wezen uit,
dat bij toepassing van
de ontsmetting op de
juiste manier een
ziektevrij gewas te
verkrijgen is.
Het is zaak de be
strijding der zoo scha
delijke brandziekten
der granen krachtig ter
hand te nemen. Alle
zaaigraan dient dan
ook ontsmet. Dit kiemt
te meer, nu veel graan
met kiemschimmels is
bezet. Deze worden
met de ontsmetting
gelijk vernietigd.
De aandacht zij er
op gevestigd, dat de
zoo gevreesde stuif-
brand niet te bestrijden
is met de gewone
ontsmettings middelen.
Hiertegen helpt alleen
de warmwaterbehan
deling.
Men bedenke voorts,
dat iedere ontsmetting
secuur volgens de
voorschriften moet ge
schieden, wil deze
doel treffen. Wie daar
mee niet bekend is
kan zich om inlich
tingen wenden tot den
R ij k slandbouwconsu-
ient of diens assisten
ten, de leiders van de
landbouwscholen en
de controleur van den
Plantenziekte kundigen
Dienst te Terneuzen.
Ontsmet men droog,
dan is het zaak de
trommel voldoende
lang rond te draaien
(minstens 3 minuten).
Bij nat-ontsmetten
moet circa 15 minuten
worden omgeschept.
Ook de zakken dienen
te worden ontsmet
evenzoo de vloer
waarop het graan te
drogen wordt gelegd
en de machine waar
mee wordt gezaaid.
VERVOERSVERBOD
VOOR EIEREN.
Vanaf 21 September
is het vervoer van
eieren verboden. Zoo
als bekend, wasvoor-
dien het vervoer van
25 stuks ook aan par
ticulieren zonder ver
gunning toegestaan. In
het vervolg mogen
slechts eieren worden
vervoerd, welke door
de vereischte formu-
Abonnement*-
prtj».
Lotfl* Qummtn S ct.
Kwartaal-
abonnement
AXEL binnen de kom
il. 1.25
Alle andere plaateen
il. 1.55
Advertentleprtji
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlta
(maximum 8 regelt)
1 5 regelt 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct
Advertentleprije
rt per m.m.
jezonden
sdedeelingen
ct per m.m.
eine Advertentlta
aximum 8 regels)
S regels 62 ct.
lere regel meer
ct. extra
mstaanbiedlngen
ct.
