AXELSCHE COURANT
De brng bij Kijkuit.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Z E E U W S C H-V LAANDEREN.
De bevrpng van
Oost Zeenwsch'Viaanderen.
60e IAAROANO. No. 101. Verschij.l ene Woensdag en Zaterdag. WOENSDAO 18 SEPTEMBER 1946. Frankeerlng bij Abonnement Aid.
Drukker- Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
v x
ANGSTIGE MOMENTEN BIJ
VIER-DAAGSCHE GEVECHTEN.
Zooals overal in de wereld, was
ook hier, na jarenlange onderdrukking,
terreur en verarming, de verheugende
tijding der invasie in Normandië
het grootste militaire evenement der
historie dat zoolang in toenemende
spanning verbeid was, met groote
inwendige vreugde begroet.
Nog hoopvoller werden de gemoede
ren gestemd na de débacle der moffen
bij Caen en Faiaise, het omsingelen
en Innemen van Parijs, gevolgd door
de bliksemsnelle opmarsch door Noord-
Frankrijk en Belg welke gebeurte
nissen ook ons, Zeeuwsch-Vlan ingen,
op een snelle bevrijding deden hopen.
Nieuwe zeer gunstige berichten
waren die omtrent de bevrijding van
Lokeren en St. Nicolaas. Immers net
kon haast niet anders of nu zou na
enkele dagen het triomfantelijke geal
lieerde leger ook bij ons zijn „joyeuse
entrée* doen en vanzelfsprekend zou
den zij op geen tegenstand meer
stuiten en de bevrijding zou dan een
feit zijn. Men maakte allerlei toespe
lingen op de geestdriftige ontvangst
der zegevierende bondgenooten en
ieder wilde liefst bij de eerste tank
zijn, terwijl de geuniformde vrienden
ons zouden tracteeren op alles en nog
wat
Het zou evenwel anders loopen 1
Reeds enkele dagen na „Dolle
Dinsdag* deed het gerucht de ronde,
dat een S.S.-divisie op terugtocht was,
die niet wilde capituleeren en overal
waar mogelijk hardnekkigen tegenstand
bood.
Inderdaad, het zou bittere werkelijk
heid worden 1
Immers, tengevolge der inundatie
werd van Hulst tot voorbij Axel een
verbeten strijd gevoerd, die het leven
eischte van honderden Poolsche sol
daten en 30 burgers in Axel. Een
strijd van vier dagen, die soms zulk
een hevigheid bereikte, dat de Polen
naderhand allen verklaarden, dat hij
na Caen en Faiaise tot dusverre de
bloedigste was uit den Westelijken
veldtocht. Westelijk Zeeuwsch-Vlaande-
ren was.toen nog geen strijdtooneel en
over Arnhem werd als gevolg van de
gebeurtenissen hier, weinig of niet
gesproken.
De gevechten rondom Axel hadden
hun culminatiepunten in den strijd
om de brug te Kijkuit en aan de
Tweede Verkorting en in verbitterde
gevechten van man-tegen-man aan den
Kanaaldijk
Want nadat de Polen 's Zaterdags
morgens een verkenningsactie onder
namen aan de brug te Kijkuit, trokken
om ongeveer 12 uur de eerste troepen
over het kanaal en bezetten een ge
deelte van den Kanaaldijk, terwijl ook
een patrouille via Armendijk en Lange-
dreef wist door te dringen tot den
Bokkendijk.
Te 2 uur begonnen de gevechten
rond baanwachtershuis 87 en de hof
stede van de familie van Hoeve, waar
bij het eerste in brand werd geschoten
Toch was om 5 uur de Armendijk
reeds bezet vanaf Langedreef tot
aan de hoeve van de familie v.d.
Hooft, de stellingen inbegrepen. In de
duisternis trokken de geallieerden zich
gedeeltelijk terug, terwijl op de hof
steden van Van Hoeve en Verplanke
kleine eenheden achterbleven. De
nacht werd door de geallieerden be
nut om een voetbrug te slaan over
het kanaal, aansluitende op de 2e
Verkorting. De Duitschers rukten ge
holpen door de duisternis op naar
reeds meer genoemde hofsteden.
De Zondagmorgen leek in dezen
front-sector zoo vredig, dat men de
koeien ging melken. Doch zoodra de
geallieerden, die den nacht hier had
den doorgebracht, voor den vijand
opdoemdtn, brak waarlijk dg hel los.
De Duitschers, in een maïsveld ver- j
scholen, opinden een moorddadig
mitraillcurvuur. Dit werd nog erger,
toen verschillende Duitsche tarks, die
vanaf Kpuit waren opgerukt zich
in den strijd wierpen, zoodal alleen
op de hoeve van Verplanke '8 Polen
sneuvelden. Di bewoners dezer boer
derij komt een woord van lof toe
voor de doodsverachting, waarmede
zij poogden de gewonden van melk
te voorzien, terwijl ook andere bewo
ners in dit frontgedeelte door het oog
van een naald kropen. Eén hunner
werd verdacht vanhulpverleenlng aan
de Polen door de moffen tegen den
muur gezet, doch op het laatste oogen-
blik bleef zijn leven gespaard Iemand
wees, kruipend over den Kanaaldijk
den terugtrekkenden Polen den weg,
terwijl een ware regen van kogels
aanhoudend om hun ooren floot. Een
gezin zat in zijn woning ingesloten,
terwijl de zuidelijke gevel door de
Polen en de noordelijke gevel door
de moffen werd verdedigd. Ook de
belevenissen van de familie Van
Hoeve vormen een aangrijpend ver
haal. Ik hoop hierop nog terug te
komen.
De strijd op dien prachtigen herfst-
Zondag in geheel deze omgeving ge
streden, was verschrikkelijk, één op-
en-neer-golven van terrein winnen en
-verliezen en granaat-en mitrailleur-
vuur waren niet van de lucht. De
beide boerderijen werden een prooi
der vlammen. Beide partijen leden
zware verliezen. Des avonds hadden
de Duitschers de spoorlijn weer in
hun bezit, terwijl zij de voetbmg over
het kanaal deden springen.
Na hevige gevechten is het den
Polen tenslotte des Maandags gelukt
ter hoogte van de hofstede van dhr
G. Koekkoek het kanaal te overschrij
den met vlotten. Vandaar uit is vech
tende de halte bezet. In den nacht
van Maandag 18 op Dinsdag 19 Sep
tember is daarna de Bailey-brug ge
legd, waarna 's morgens in den nevel
de eerste tanks te half zes aan de
overzijde waren. Vandaar verspreidden
de Polen zich rondom Kijkuit voor
een zuiveringsactie, waarna zij langs
ve schillende wegen oprukten in de
richting Axel.
Hoewel ik mij bewust ben, dat er
met name in het Westen veel
verschrikkelijker dingen gebeurd zijn,
zoo meende ik toch deze gebeurte
nissen, als onderdeel van den strijd
om Axel, om Oost Zeeuwsch-Vlaan-
deren, ja om de Schelde-boorden, aan
de vergetelheid te moeten ontrukken.
Het is op herhaald verzoek, dat
ik deze regelen schrijf, ook ai omdat
ik evenals deze verzoekers de mee
ning ben toegedaan, dat hier de
strijd om Axel werd gestreden. Het is
me bekend, dat verschillende perso
nen uit de kom van Axel hiervoor
slechts een minachtend schouderop
halen betrachten. Mugen deze regelen
hun een andere en helaas de juiste
meening bijbrengen,
Wel verre van aanspraak te willen
maken op volledigheid, wil ik met enkele
korte notities en uit persoonlijke bele
venissen trachten weer te geven dat
gene, wat bij alle toenmalige bewo
ners van het Oostelijk deel onzer
gemeente voor altijd tn hun levens
boek zal blijven gegrift.
(Wordt vervolgd).
PLAATSELIJK NIEUWS
HET PROGRAMMA DER
BEVRIJU1NGSHERQENKING.
Werd vorige week het verheugende
bericht ontvangen, dat ook dit jaar
weer afgevaardigden van onze Poolsche
bevrijders op 19 September aanwezig
zullen zijn in ons stadje, thans is ook
bekend uit hoeveel leden deze deputatie
zal bestaan.
Hedennamiddag kunnen wij nu on
geveer 50 manschappen met eenige
officieren, onder wie de eere-burger
van onze stad, kolonel Szydlowski
verwachten.
Het ligt in de bedoeling ven de
Poolsche militairen om dan nog de
zelfde middag een krans te leggen bij
het kruis.
Om 7 uur zullen de gasten officieel
door het gemeentebestuur worden ont
vangen en zal hun een diner worden
aangeboden.
Om 8 uur volgt dan de Poolsche
avond welke zal worden geopend door
de burgemeester en waar ook koL
Szydlowski aanwezig zal zijn, terwijl
onze Poolsche gasten vrije toegang
hebben.
Donderdag om 6 uur starten de
deelnemers aan de afstandsmarsch,
terwijl muziekvereenigingen en pad
vinders om 8 uur een reveille-marsch
door de straten van de stad zullen
maken.
Van 9.30 10 30 uur bestaat er ge
legenheid tot het houden van Kerk
diensten.
Voor de Protestantsche ingezetenen
zal in de Ned. Herv. Kerk een gods
dienstoefening worden gehouden, waar
in zullen voorgaan ds. Saraber, ds.
Couvée en ds. Post.
Om elf uur volgt zanguitvoering
door de kinderen der lagere scholen,
met begeleiding van de Chi. Harmo
nie „Hosanna". Na terugkeer in de
scholen zal aan de leerlingen een
gedenkplaat worden uitgereikt.
Om twaalf uur worden de deel
nemers aan den afstandsmarsch terug
verwacht voor het stadhuis, waar zij
door den burgemeester zullen worden
toegesproken.
Om 2 uur zal op de weide van
den heer D. v. Cadsand, naar wij hopen,
begunstigd door fraai zomerweer, een
kinderfeest worden gehouden, met
goocheltoeren, buikspreken, zang en
muziek.
Om 3 uur volgt de voetbalwedstrijd
Axel—Poolsch elftal, en om 5 uur het
défilé voor de Polen, waarna tezamen
naar het Gedenkteeken wordt gemar
cheerd om de gevallenen te huldigen.
De opstelling van deze stoet is als
volgt: 1. Padvinders, die voor afzet
ting zorgen, 2. Zangver. „Thalia",
3. Gemeentebestuur en feestcommissie,
4. Polen, 5 Muziek, 6. Ver. Axel-
Polen, 7. Herv. Jongerenclub „Jonge
Kracht", 8. Herv. Meisjesver. „Olijftak",
9. Jongensclub „Gideon", 10. M.V. op
GG. „Tryfena", 11. Zeeuwsche Platte-
landsmdsjes (Z.P.M), 12. Landbouw
Jongeren Gemeenschap (L.J G13.
Boks- en Jiu Jitsu Club (B.J.J14.
Padvinders, 15 Padvindsters, 16 Gid
sen en Welpen, 17. Voetbal, 18. Muziek,
19. Bevolking.
Alle deelnemende vereenigingen
mogen vlaggen en vaandels mede-
nemen.
Van 8 'tot 10 30 wordt geconcer
teerd op het Marktplein.
Ds. P. J. Pennings heeft het
beroep naar de Ned. Herv. Kerk alhier
aangenomen.
ONDER WIJSZUIVERING.
Bij besluit van Ged. Staten van
Zeeland is verklaard dat H. S. E. M.
Joukes, gewezen hoofd der openbare
lagere school te Axel met ingang van
8 Juni 1945 zijn bevoegdheid tot het
geven van onderwijs heeft verloren.
GEZELSCHAP HERMAN RINKET.
Schitterend geslaagde
variété-avond.
De hooggespannen verwachtingen
t a.v. dezen avond zijn bij het wel wat
matig opgekomen publiek zeker niet
beschaamd geworden.
Daar was allereerst Alex de Haas,
de alom in den lai de bekende confe
rencier, die reeds onmiddellijk de juiste
snaar wist te treffen, zoowel door zijn
boeiende conference als later door zijn
levensliedjes. Wij noemen hier „Sche-
veningen* en „Hotel Het Gouden
Kwastje', In welk laatste hij vooral
marhtig in voordracht was.
Het optreden van het duo Scholten
en Van 't Zelfde werd een der grootste
successen van den avord.
De bekende Kilima Hawaïians o.l.v.
Bill Buijsmans brachten ons op verras
sende wijze de sfeer van de Stille
Zuidzee bij.
Dit kwartet viel op door het bijzon
dere klankgehaite, o.a. in „Sarina" met
zang van mevr. Buijsmans, zoowel als
in hun potpourri van bekende K lima
Hawaïian-melodieën en in „I'm riding
my horses". Dit viertal viel dan ook
na elk nummer een geweldig applaus
ten deel.
Het optreden der twee Corelli's
de antipodisten was het evenement
van dezen avond. De fenomenale
staahjes van zelfbeheersching en con
centratie-vermogen werden door het
publiek in ademiooze spanning gevolgd.
Het programma was niet bijzonder
lang, doch het gebodene vergoedde
zulks ruimschoots en werd beloond
met een daverend applaus.
FESTIVAL EN MARSCHCONCOURS
TE HANSWEERT.
Ter gelegenheid van het 60-jarig
bestaan der harmonie „Scheldegalm"
te Hansweert werd Zaterdag aldaar
een luisterrijk festival gehouden, waar
aan niet minder dan 26 gezelschappen
deelnamen.
Tevens vierde dhr. J. H. Polderman,
de actieve directeur van „Scheldegalm",
zijn zilveren jubileum, terwijl hij reeds
58 jaren lid is van dit gezelschap. Hem
komt de eer toe, dit jubileerende ge
zelschap te hebben groot gemaakt.
Ook uit O. Z.-Vlaanderen waren
een zestal vereenigingen aanwezig en
wel „Concordia" van Axel, „Volhar
ding" van Zaamslag, .St. Cecilia" van
Kloosterzande, „St. Cecilia" van Stop
peldijk, „Excelsior" van Terhole en
Viijheid-Eendracht" van Lamswaarde.
Na de rondgang werd een aanvang
gemaakt met het marschconcours,
waarvoor groote belangstelling bestond
eenige duizenden stonden gedurende
dit concours langs het parcours ge
schaard.
De jury bestond uit de heeren Joh.
H. Caro, muziekleeraar te M'ourg en
D. Speets, muziekleeraar te Santpoort-
De uitslag was als volgt
2e afdeelingFanfare „Ons Genoe
gen", Kapelle, le pr. met 64 punten.
„Concordia", Axel, 2e pr. met 60 p.
Fanfare „Prinses Juliana", Baarland,
eveneens 2e pr. met 60 p. en de
harmonie „St. Cecilia" van Klooster
zande, 2e pr. met 56 p.
le afdeeling: „O.K.K.", Wemeldinge,
le pr-, 68 p., Tamboers- en Pijperscorps
„Excelsior" te Goes, ie pr., 66 p.,
„Scheldegalm", Hansweert, le pr., 64 p.
Deze voor Hansweert waaMijk
schoone dag werd besloten met een
groot vuurwerk aan het kanaal.
PREDIKBEURTEN TE AXEL.
Christ. Geref. Kerk. Nieuwstraat.
Donderdag 19 September, des avonds
7 ure Ds. J. van Ravenswaay.
GEVONDEN.
Een lederen actetasch. Terug te
bekomen aan de Rijkspoiitiekazerne
te Axel.
KOEWACHT.
Dat de controle aan de grens ver
scherpt is, moesten de laatste week
diverse personen tot hun schade o- d r-
vinden. Vooral op frauduleuze invoer
van deviezen (ook te goeder trouw)
werden verschillenden betrapt.
Slechts enkele vlaggen (en een
bevrijdings-bai) herinnerden eraan, dat
het Maandag 2 jaar geleden was, dat
Koewacht bevrijd werd.
ZEEUWSCH CONGRES VOOR
ZEEUWSCHE PROBLEMEN.
Op 4 en 5 October zal de afd.
Zeeland van de Mij. voor Nijverheid
en Handel een congres houden te
Midd ibu% waar deskundige sprekers
de Zeeuwsche belangen en problemen
zullen bespreken.
Zoo zal Ir. den Hollander, dir der
Ned. Spoorwegen en afkomstig uit
Goes, de verkeersproblemen bespreken,
terwijl de vestiging van industrieën zal
worden behandeld door dr. Kohnstamm
van het Departement van Handel en
Nijverheid.
Ook landbouw- en sociale problemen
zullen op dit congres worden besproken.
Men denkt voor deze onderwerpen aan
de ministers Mansholt en Drees.
Korte Berichten
POSTZEGEL
„HERRIJZEND
NEDERLAND".
Met ingang van 1
Jan. 1947 zal de bij
zondere postzegel voor
Herrijzend Nederland
zijn geldigheid voor
de frankteririg ver
liezen.
Van die datum af
zal men de zegel dus
niet meer voor fran-
keering kunnen ge
bruiken, terwijl er geen
gelegenheid bestaat
nog resteerende hoe
veelheden ervan in te
wisselen.
o—
KONINGIN ONDER
SCHEIDEN ALS
SCHILDERES.
H.M. Koningin Wil-
helmina is benoemd
tot eerelid van de Bel
gische Kon. Academie,
zoo is officiëel bekend
gemaakt te Brussel.
De Koningin is be
noemd tot lid van de
afdeeling voor schil
derskunst, waarmee de
verdiensten van H.M.
als amateur-schilders
worden erkend. De
benoeming werd ge
daan tijdens een bui
tengewone zitting van
de academie, die haar
honderdjarig bestaan
viert.
o—
PRINS BERNHARD
NAAR ZWEDEN.
Svenska Dagbladet
meldt, dat Prins Bern-
hard 22 Sept. naar
Zweden zal gaan om
in gezelschap van Ko
ning Gustaaf aan de
elandenjacht deel te
nemen.
—o
PROJECTIELEN
BOVEN ONS LAND.
Nadat eerst berich
ten doorgesijpeld zijn
over geheimzinnige
projectielen boven
Zweedsch en Grieksch
gebied, komen thans
uit ons eigen land me-
dedeelingen over die
spookachtige projec
tielen.
„Trouw meldt n I.
het volgende
In Zwolle bewoog
zich een vlammende
bal, ter grootte van
een voetbal langs den
hemel in Zuidoostelijke
richting en spatte in
kleinere deeltjes uit
een.
Een lichtend voor
werp, torpedo-model,
bewoog zich in Vrie;
zenveen door de lucht.
Komend uit het Zuid
westen, verdween het
in Noordoostelijke
richting.
In Enschedé en Ol-
denzaal werden lich-
tende projectielen, ver-
Imoedelijk vliegende
bommen gezien, die
I met groote snelheid
van Oostelijke en Wes
telijke richting door
de lucht vlogen.
Abonnements-
priji t
Losm Qumntn 3 ct.
Kwartaal*
abonneme&t
AXEL binnen de kom
il. 1.25
Alle andere plaatsen
il. 1.55
f Advertentleprlji
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentiên
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
