ij
Leven onder de tropenzon.
Bezoek van H.M. de Konin
gin aan Zeeland.
Woensdag op den vastgestelden tijd
arriveerde H.M. de Koningin op het
stationsemplacement te Vlissingen. De
trein bestond uit twee salonrijtuigen
en één bagagewagen.
Nadat de trein stilstond verscheen
de Koningin in de deuropening, gekleed
in een fraaie parelgrijze bontmantel
met breede bontkraag en eenvoudige
matblauwe baret.
Op het emplacement waren te harer
begroeting aanwezig de Commissaris
der Koningin in de provincie jhr. mr.
J. W. Quarles van Ufford, de burge
meester van Vlissingen, mr. B. Kolff,
en de oudste wethouder, de heer L.
P. van Oorschot.
Het oudste dochterjte van den bur
gemeester bood de Koningin een fraaie
bouquet van oranje-bruine chiysanten
aan, waarvoor deze met enkele vrien
delijke woorden dankte.
Terstond hierna begaf de Koningin
zich naar haar auto, een fraaie don-
Kerroode Lincoln Zephy, waarin 2ij
op de voorbank plaats nam. AcMer
HM. zetien zich haar hofdame, mevr.
de Beaufort en de Commissaris der
Koningin, jhr. mr. Quarles van Ufford
De andere leden van H.M.'s gevolg
de adjudant, luitenant ter zee ie klasse
Goossen en de particulier-secretaris
van de Koningin, mr. Kohnstamm,
namen in een volgende auto plaats en
voorafgegaan door twee motoren van
de rijkspolitie en gevolgd door de auto
van den burgemeester, een politie jeep
en enke'e pers-auto's nam de tocht
door Walcheren een aanvang, eerst
door de straten van Vlissingen en ver
der over Biggekerke en Zoutelandt
naar Westkapelle, waar H M. niet al
leen een bespreking zou houder, doch
ook het werk aan de dijk in oogen-
schouw zou nemen- Via Domburg,
Oostkapelie, Serooskerke en Qaptnge,
leidde de route vervolgens naar Veere
en vandaar door Middelburg en Sm
burg naar Rilthem, welk zwaar door
het zeewater geteisterd dorp de Ko
ningin speciaal in haar «tocht het ft
willen opnemen.
Tegen vijf uur arriveerde de Konink
lijke stoet we'r te Vlissingen, waa
H.M. zich terstond in de trein begal
om daar de avond en de nacht doot
te brengen.
Nïdat H.M. in Vlissingen op de
ponton van den Provinciailen Stoom-
booldienst van burgemeester Kolff af
scheid had genomen en belangstellend
naar den toestand van de haven bad
geinformeerd, werd Donderdagochtend
per Prins Willem I, onder bevel va-
kapitein den Outer, de overtocht naar
Breskens gemaakt.
Te Breskens werd H M. bij de boot
begroet door bu'gemeester J. A. Etck-
hout. Door een meisje werden blot-
men aangeboden en vervolgens vond
een conferentie plaats ten gemeente-
huizp, waaraan de burgemeesters va;
Breskens, Aardenburg en Schoon<iijk«
deelnamen, alsmede de hei ren Ramondt
oud lid van Ged. Siaten, Q. Bots, J.
van Dijk, landbouwconsulent, A. Hool-
horst, voorzitter van de Vereemgirg
tot behartiging van de belangen var
West-Zeeuwsch-Vlaanderen, G. dt
Baare uit Breskens, van Belleghem uit
Eede en van Amerom, hoofd van het
Strepkbureau W -Z Vlaanderen.
Evenmin als het bezoek aan Wal
cheren droeg dit een officieel karakter.
De Koningin wilde zien namelijk op
de hoogste stellen van de vorderinger
van het herstel, alsmede van de noo-
dfn en verlangens van de bevolking
In* bedoelde conferentie kwamen dar
ook zeer veel kwesties ter sprak Het
landbouwherstel, de wederopbouw der
verwoeste dorpskommen, de finar ciet I;
vergoeding der oorlogsschade, d>
vlasserij en de visserij vormden even-
zoovele problemen, die besproken
werden.
Na een opqnthoud van ruim een uu;
vertrok de stoet. Ook nu had H.M
in een open auto naast den chauifeu
plaats genomen, terwijl achter haat
ditmaal naast den Commissaris dei
Koningin de burgemeester van Aarden-
burg gezeten was.
Het werd een ware triomftocht dooi
het zor.brsch,,npn 70Ptn"«ch-VI**ndc-
ren, mpi zij feisicisjk versierde et
b-viagde do pen.
Ov. r Q o"d N fuw^iifi tr S'nls
girg hel f-aa' Aude<hu'g F.rte,
waar H M spo >ta,i"< ui ri -r„Wat 's
hel hier mooi ve'S'eid'l Zij n zoet
een houten noodwoning waar zij e*n
kopje thee gtbru'kt-% de bewoners bij
haar vertrek ontroerd achterlatend
Ook bezichtigde zij een steever; nood
Haar weiden, evenals in Groede,
drie pakjes eigen gebakken su k rwa-
f fis aa'peboden voor de drie kleire
prinsesj's. H. M betuigde haar bij-
z nder groo'e waardeerirg voor de
o t angst in dit grensdorp en verzocht
later den burgemeester, die Haar tot
Ternpuzen vergezelde, nogmaals de
zen dark tot uMinp te brengpn
Via OoRtburg, Schoondijke, Ijzen
dijk', Philippine jen Ho'k werd d
tocht voortgezet raar Terneuzjr, waar
de Koningin aan boord van de kanon
neerboot Van Speyk, na door hu'g -
meester Te'Iegen begroet te zij-, h t
noenmaal gebruikP.
Te circa 4 uur verliet H. M. de
Van Speyk.
Voor het verlaten van e oorio s
bodem onderhield H.M zich geruirhen
tijd met de 'eden der b manrirg die
op het achterdek stonden aangetreden.
De rit door de straten van Temeu-
zen ging in langzaam tempo, zondat
de bevolking ruimschoots gelegenheid
kreeg blijk te gevn van zijn gene
genheid voor de geliefde vo-Rlin.
A's van ouis wachtte H M. daarna
te Zaamslag een buitengewoon haite-
lijke ontvangst. De w'g was over
spannen met orarj?, terwijl burge
meester Van Hoeve ter begroeting
aanwezig was en de harmonie het
Wilhelmus ten gehoore bracht.
Uitgeleid do^r den burgemeestei
ran Zaamslag ging de (ocht nu o ei
Kuitaart naar Klonsierzande, waar
burgemeester van H lotegem t°r be
groeting aa-w?zig was en H.M to
aan de pr <v. boot begeleidde. M t d-
„Prins Willem I" werd de ove t< ch
g maakt naar Kruiningen, waar ee
enth ms aste men'gte op <Je i dijk dt
komst afwachtte. Hier boden twn
peuters in Z euwsch costuum boler-
babbelaars aan en om ongeveer ba'f
■es besteeg H M den koninklijke
trein, na nogmaals haar bijzonderer
iank voor de hartelijke belangstellirg
'e hebben geuit.
ii.
De wondbehandeling, om maar iets
te noemen, is nu uitgesloten, terwijl zij
zelf geen goede middelen hebben en
bovendien heel weinig begrip van hy
giëne bezitten. Nu ontstaan, mede door
de slechte physieke gesteldheid, de z.g.
„tropen-zweren". Het ligt niet in mijn
bedoeling hierover uit te wijden, maar
dit wil ik er toch van zeggen: Het is
iets afschuwelijks. Tijdens de bezetting
kwamen deze zweren in de kampen op
Java en elders ook voor als gevolg van
een klein ontstoken wondje en de
slechte voeding, waardoor 't lichaam
zich er niet tegen kon verzeten. Zelf
heb ik ze gelukkig nooit gehad, maar
wel veel behandeld en gezien. Het is
iets ontzettends en ze genezen, zelfs
onder de beste behandeling, uiterst
langzaam. Laat staan zonder secure
verzorging. Daar 't vocht uit de wond
besmettelijk is, zal ieder speldeprikje
weldra zo'n zweer worden en kan men
ze over het hele lichaam krijgen. Ieder
schrammetje groeit uit tot een grote,
gapende afschuwelijke wond. Hoge
koortsen met de daaraan verbonden
gevolgen blijven niet zelden uit Vroe
ger was dit een zeldzaamheid, doch
thans as het geen uitzondering meer en
talloze Javanen lijden onder deze won
den. Zo zijn er nog vele voorbeelden
te noemen van de vvreselijke ziekten
die de Inheemse bevolking thans be
dreigen. Bovendien is dit alles het re
sultaat van onvoldoende, ja, zelfs ge
heel uitblijven van hygiënische controle
in de dorpen. Hierover wil ik verder
zwijgen, maar toch moest ik hierover
het een en ander vertellen, opdat als
later deze onrust-periode achter de rug
is, we ook zullen bedenken, dat niet al
leen de-Europeanen het slachtoffer zijn
geweest, maar dat de Inheemsen ook
een hoge tol hebben moeten betalen.
Moge weldra voor beide partijen een
verandering ten goede komen
Een stad op Java
Er zijn vele steden op Java. Laten
we beginnen met de grootste o.a. Soe-
rabaja, Batavia, Bandoeng, Semarang,
Malang en nog enige anderen. Hier
woont een groot aantal Europeanen,
zodat deze het meest van alle plaatsen
't cachet hebben van een Europese
stad. Verschillende grote zaken hier
in Holland hebben daar een filiaal, om
maar een voorbeeld te noemen. Ger-
zon! De bediening gebeurt door Hol
landse verkoopstertjes. Daartegenover
staat, dat er ook vele winkels, groten
en kleine, in handen zijn van Chinezen,
Japanners, Arabieren, Brits-Indiërs,
Bombayers, 1
digers hebben, o.a- Engelsen, maar dat
zijn alleen grote zaken. De anderen
hebben echter zowel grote als kleine.
De inheemsen bezitten meest kleine
winkeltjes, zoals leer, acquarvissen,
verkoperingen of schoenmakers. In
het binnenland hebben de kleinere
plaatsen alleen zulk soort winkeltjes,
zodat de Europeanen die daar wonen,
naar de grote steden gaan om te win
kelen, zoals men hier op de dorpen
voor grote inkopen ook naar de stad
gaat
De bouw van de steden is ook naar
Europees voorbeeld. In Soerabaja re
den, en de laatste tijd voor de oorlog
eveneens in Batavia, electrische trams
en verder vele kleine taxi's, bestuurd
door Javaanse chauffeurs. De z.g. dog-
car, een klein 4 persoons rijtuigje, ge
trokken door een klein paardje, raken
in de grotere steden steeds meer uit de
omloop en worden vrijwel uitsluitend
nog door het inheemse publiek gebruikt
In de kleinere plaatsen is het echter
het enige vervoermiddel en daar ziet
men ook vaak Europeanen er in rijden
Verder wordt er veel gefietst en is
menig particulier in 't bezit van een
eigen auto, nieer dan in Nederland.
Ook omdat de afstanden tussen de ver
schillende plaatsen veel groter zijn en
de treinverbindingen lang niet zo goed
als in Europa.
De woonwijken voor de Europeanen
bestaan uit dezelfde stenen gebouwen
als hier met het enige verschil, dat
verdiepingshuizen in de laagvlakte een
zeldzaamheid zijn, terwijl alie vertrek
ken een hoge zoldering hebben en ook
de daken tamelijk hoog zijn, opdat het
in huis zo koel mogelijk is- Zolders en
kelders kent men in Indië niet, maar
als bergruimte heeft men in de bijge
bouwen, die aan het huis vastgebouwd
zijn, aparte kamertjes, de goedaugs, ter
wijl de levensmiddelen bewaard wor
den in met blokken ijs gekoelde ijs-
kisten of frigidaires, electrisch gekoel
de kasten, zoals de slager ze hier in
de zomer voor z'n vlees gebruikt, maar
dan in 't klein. Het is niet mogelijk eten
buiten zo'n gekoelde ruimte te bewa
ren, aangezien alles, wat niet verduur
zaamd is, binnen een dag of wat be
derft. De eenvoudige Javaan en zij, die
niet zo'n koelinstallatie bezitten, kun
nen ook moeilijk iets overhouden tot
de volgende dag.
Bepaalde gedeelten van de grote
steden, de z.g. kampongs, bestaan uit
1 of 2 kamerige huisjes, met muren
van gevlochten bamboe, waarover
heen soms een laagje cement, rieten, of
in de laatste tijd, meest pannendaken
en lemen of bakstenen vloeren. Dit zijn
de woningen van de eenvoudige Ja
vaan, de bedienden, verkopers, de
boodschappenbezorger enz. Toch vindt
men er ook stenen huizen, van de iets
rijkeren, maar de meer gegoeden en
hoger ontwikkelden wonen in de euro-
pese woonwijken en hebben ook be
dienden. Bovendien zijn er in de meeste
steden nog aparte woonwijken in het
oude -stadsgedeelte, het Chinese- en
Arabische kamp, waar deze mensen
indien ze dat wensen, goedkoper kun
nen wonen, maar de laatste jaren huis.
den ze meer en meer in de stad
Het onderwijs
Reeds vaak heb ik gemerkt, dat de
mensen hier zo verbaasd zijn over het
feit, dat wij, die uit Indië komen soms
zo goed Hollands spreken! Men ver
wachtte zeker van ons, dat we een of
ander vreemd taaltje zouden uitslaan.
Neen, hoor!
Voor de Hollandse hinderen bestaat,
net als hier, de leerplicht, maar de Ja
vaanse jeugd gaat in de dessa's vaak
niet meer dan hoogsten een jaar of 4,
naar een volksschool, die te vergelijken
is met een dorpsschool in holland,
waar in het Javaans les gegeven wordt
en ze o.a. ook Maleis, de voertaal in
Ned. Indië, leren. Ook bestaan er
Hollands-Inlandse scholen, waar bo
vendien nog enig Hollands onderwezen
wordt. De jeugd mbet reeds vroeg mee
helpen op 't land of bij het buffels „de
karbouwen" en koeien weiden. Indien
de ouders hun kinderen meer willen la.
ten leren, sturen ze hen naar de Hol
landse lagere scholen, waarna ze dan
automatisch met een toelatingsexamen
op de HBS, MULO of Ambachtschoo.
etc. kunnen komen, maar dit is niet
verplicht. Het aantal inheemse leer
lingen op de Hollandse scholen is dan
ook zeer gering, hoewel dit de laatste
jaren sterk toenam en in de toekomst
ook wei aanmerkelijk groter zal zijn.
Zowel de lagere scholen als de Hogere
Burgerschool en Lycea zijn volkomen
gelijk aan de overeenkomstige scholen
hier en we leren er net zo goed Hol-
hier. Maar er is deze uitzondering, dat
de lagere scholen allen uit 7 klassen
bestaan en dat we meer uitgebreide
aardrijkskunde over Indië krijgen dan
jullie. Hiertegenover staat, dat we min
der van Nederland hoeven te leren.
Voor het overige is alles absoluut ge
lijk en sluiten de verschillende klassen
vrijwel aan met de overeenkomstige in
Holland. Dit is natuurlijk van belang
voor de kinderen die door hun ouders
uit Indië worden gestuurd, hetgeen
zeer veel gedaan wordt, aangezien het
studeren in Indië nog niet vele moge
lijkheden biedt. De omgang met de
Javaanse kinderen was in de grond ge
lijk aan de manier waarop wij elkaar
behandelen. Het is echter typisch op te
merken, dat vooral de meisjes zich al
tijd enigszins afzonderden en elkaar
zochten. Toch waren er ook vele, die
hier niet aan mee deden, want per slot
zijn ze ook geen haar minder omdat ze
een bruine huid hebben. Nee, ze zijn
vaak veel fijner besnaard dan de
meeste Hollandse jongelui, wat wel
enigszins het gevolg is van het feit, dat
het meest kinderen van adelijke familie
waren
Sport.
Wat de sport betreft, aan dezelfde
takken van sport als hier wordt er ge
daan. Wel wordt er naar verhouding
minder gevoetbald, daar hiervoor ei
genlijk de temperatuur overdag te hoog
is en ik vond zelfs ook 't zwemmen in
't warme, lauwe water niet erg prettig.
Wij zwemmen veel in de bergen, waar
het water lekker koel is en 't zwemmen
een genot. Tennissen deed ik altijd
s avonds met lamplicht, maar zelfs
dan transpireerde je nog behoorlijk.
Velen beoefenen die sport echter over
dag, hetgeen een warm werkje is. Er
is echter ook een prettige zijde aan
't sporten in Indië. Je kiint alles 't hele
jaar doen en niet zoals hier, in bepaal
de maanden, "t Laatste jaar reed ik ook
paard in de manege, op Australiscne
paarden, d.w.z. op „grote" paarden zo
als men daar zegt, want de gewone Ja
vaanse, eigenl. Soembase paardjes zijn
zoals hier de pony's en worden in de
stad alleen gebruikt voor de dogkars.
In de berplaatsjes, waarheen vele men
sen uit de stad, weg van de warmte,
met vacanties of weekenden vluchten,
doen ze ook dienst als rijpaardjes, maar
je hoeft geen goed paardrijdster te zijn
om er niet afgegooid te worden. Voor
m'n broer en mij was 't altijd heerlijk
als we te paard naar boven gingen,
zoals men het naar de bergen gaan
noemt. Van daaruit werden grote toch
ten o.a. naar de bergtoppen gemaakt,
of met de tent mee, een paar dagen de
bergen in. Bij zulk kamperen in Indië
komt veel meer kijken dan hier. Aan
gezien zo hoog geen dessa's of win
keltjes zijn, ja, er wonen op de bos
wachter of een enkele Javaanse op
zichter na, zelfs in 't geheel geen men
sen meer. Alles, wat je in die dagen
nodig hebt aan levensmiddelen en
brandstof voor de primus (het hout is
meestal te vochtig) moet je vanuit de
stad meeslepen. Dat waren altijd heer
lijke dagen. Het gewone leven voor
een langere tijd in de stad heeft me
nooit zo erg aangetrokken.
De huisvrouw heeft daar lang niet
zo veel te doen als hier, wat met het
oog op het klimaat ook heel wenselijk
is. De meeste mensen hebben 2, vaak
wel meer bedienden, dat hangt af van
de grote van het huis en van de in
komsten van de heer des huizes, deze
mensen doen al het zwaardere en vuile
re werk en meestal koken ze ook het
middageten, hoewel er wel dames zijn,
die dat zelf doen. Het schoon maken er
van gebeurd dan toch door de was-
meid, de baboe, zoals men haar noemt
MEER KOFFIE.
Voor de period'- van 6 Oei. tot 17
Nov. zal h't kr ff r.rar tjrre1 dat tol
h den op 100 gram per 4 weken ws
gtbaseerd, worden ver'ioogd tot 200
gram per 6 weken.
MEER BOTER, MINDER
MARQARINE.
In verband met de moeilijkheden bij
ie aanvoer van de grondstoffen ter be
reiding van margarine zal van 15—28
Sepf, en eveneens van 28 Sept12
Oc\ mind rmargarn worde ver*' t-kt.
Hi rtenpnover zal het rantsoen boter
'ijdelijk me» een gelijke hoeveelheid
W rden veihnogd.
Het ra tsoen vo d'^osvetten voor
I ersonen geboren in 1941 of vroeger,
zal 'n d'e neriode r me^grsteld zijn
u i 250 gr. boter en 250 g« margarine
of 200 gr. vet naar keuze, en voor
kinderen, geboren in 1942 of later, uit
250 gr. bote
PLAATSELIJK NIEUWS
DE POLEN KOMEN! I
Het Bestuur der Vereeniging,%é-
3olen" heeft tffciëel bericht oatpi-
gtn, dat een afdeeling Poolsche
tairen op 18 September a-s. tefcl
zal arriveeren en hier zal blijven om
aan de herder king der bevrijding!»
dé feestelijkheden deel te nernen. »j
wekken vtrett igingtn op, zich ope
.{even voor deelname aan heldtil,
ipdat de aanwezige Polen eengoecai
indruk van ons zullen krijgen. 1
EEN ZELDZAAMHEID,
In den tuin van den heer vit
a'hier is een koolraap gegroeid,it
iet ^respectabele gewicht hetfl fl
wee kilogram.
TOONEELUITVOERING.
Voor een vrijwel geheel btietteail
{at de tooneelclub „K.T.C." Wots-
dagavond in „Het Centrum' tsr
eerste uitvoerirg in dit stizuen. lit
moet gezegd, deze jonge vtrienigsj,
die vorig jaar na de btviijdingtleMi;
/oor het eerst cp de plankenin-
scheen, vrijwel gtneel zonder rouite
>p tooneeigebied, heeft onder gade
aiding na tik optreden zichlbate»
dtrir gen g. maakt. en de jor gsteAl-
voering hetft daarop geen uitzonde
ring doen zien. Er schuilen eiteie
{oede krachten in „K.T.C die ten
belofte inhouden voor de toekom»!,
Opgevoer 1 weiden ditmaal een»
.al kluchten, getiteld „Amor en Baa
ien* en „Papa strijkt de Viag'jde
aatste zcris een „doiit" kid,
waarin Manus als arbst Dikmaiujt-
.amovfleerd als Drenken botrijs
aanwezigen deed schatertn van het
tac^en. Doch ook de anderen droejen
jaartoe het hunne bij. Ook voor „Aaor
en Bananen" zette ieder zijn tal!
oeentje voor tn voelde Manus lich
blijkbaar weer 'best thuis als Sen
slikker, die tcch maar neljes een
verloopen bananenzaakje wett ii
reine wist te brengen, om teislollt
met de dochter van zijn „baas'!»-
roor scheep te gaan op ae itvensiee.
Beide kluchten vielen in gotde
aarde en als we een wensch wille»
uitspreken, is ha deze: „ga zoo voort,
KT.C." Meer succesvolle avonflen
zuilen dan ongetwijfeld nog volgen.
1de pauze had een tenotoj
plaats, waarvoor prachtige, nuliigeti
iok zoete prijzen waren btsente
{esteld En als klap op de vuiifji:
tot besluit een gezellig bal.
Zoo tusschen de bedrijven dooit»
rok tijdens het spel werd weer met
Ja r.oudige stilte in acht genoi»,
Zou'n beetje „duiventil-achtig-gtdot',
oo'n „btuiioier si van voor i,aai actkr
v v." o ijft altijd hii.ücriijk vootie
ware lief he bb s Wanneer zal daten
o ter warden 1
RECTIFICATIE RAADSVERiLAO,
Ons is gebleken dat in hel vetert
verslag door samenvatting enkele sla
gen o-.juist <ijn weergegeven
Zoo heeft dhr. Scheele bij de,be-
sprt king over de wethoudersviikwg
vt rk'aaid niet bij rechts of bij unite
kunnen worden 11 gedeeld, docnich
alleen door het gtnutnUbrlaiijie
aien leiden en dat hij het uitdij-
vunt ook gi-werischt acht ca uitzie
5 een wethouder zai worden gerot
Bij de ronovraag hetfl dhr. Settle
over het woonwagenkamp geztgdiat
het thats in gebruik zijnde temkie
klein is en hier practisch geen toenit
te ifouden is. Spr. vraagt üan der
geen ar der, meer geschikt tetreilie
vinden is.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Licnlblauwe kii.derniuts, witte sjül
met blauwe rand Schapenb ut 067.
Vulpenhouder. A J. N yl, By oog
straat 17.
PREDIKBEURTEN TE AXEL.
Ned. Herv. Kerk. Voorm. 10 ïi{
Lr eskerk en nam. 2 30 ure Ds. Kt®.
tK>u', van Hoek.
Geref. Kerk. Voorm. 10 ure to
nam. 2.30 ure Ds. Zemel.
Gertf. Kerk. (Ds. Jan Scharpstr.l).
Voorm. 10 ure en nam. 2 30 ure Ds.
Couvée.
Ger-f Gjn^ Voorm. 10 ure en nm
2 30 nr* L'fSkark.
VEFSVtOKKELAAR DOOD
GESCHOTEN.
NibJ de grens te Sluis.
Dinsdagmorgen is in de nabjtód
der grens te Sluis het lijk geroAi
van den 20 jarigen Nederlander»
rice Fyssels uit Sluis, die samer. met
a- deren poogde vee over de
smokkelen en toen door Nedf!»
bten is doodgcsclÉ!''
