1
5 September 1944.
ééMhhéméé
„DOLLE DINSDAG."
Donderdag twee jaar geleden was
de beruchte „Dolle Dinsdag", de dag,
waarop alle mogelijke geruchten de
ronde deden, waarop Engelsche troe
pen in Breda zouden zijn en waarop
zij zelfs volgens sommigen de Moer-
dijkbrug al in handen hadden. Deze
geruchten waren mede gegrond op
net Maandagavond door Radio Oranje
omgeroepen bericht, dat inderdaad
geallieerde troepen Breda bereikt had-
aen. De bekende radio-omroeper L.
de Jong, thans directeur van het Rijks
bureau voor oorlogsdocumentatie, ver
zamelt nu gegevens over deze dolle
Dinsdag en heeft het A.N.P. eenige
gegevens verstrekt
De grondoorzaak voor de geruchten
was gelegen in de overstelpende
vreugde, die voortsproot uit den
weergaloos snellen opmarsch ooot
België, waardoor bijna iedereen het
weerstandsvermogen van de Duit-
schers begon te onderschatten. Ook in
de hoogste geallieerde militaire krin
gen werd de situatie onjuist beoor
deeld. Door een samenloop van om
standigheden kwam daarbij het vol
komen onjuiste bericht, dat Breda zou
zijn bevrijd. Dit bericht wakkerde den
reeds vonkeuden geruchlenhaard aan
tot een laaiende en enthousiaste vlam
menzee. Had de toch altijd zoo be
trouwbare nieuwsdienst der B.B.C.
gefaald, of was hier sprake van be
wuste misleiding van den vijand?
De heer de Jong, die aan de uit
zending van dien lijd actief heeft
deelgenomen, meent, dat van hei
laatste geen sprake is geweest, al
voegt hij daaraan toe, dat de B.B.C.
in dezen weinig schuld treft, omdat
de nieuwsberichten gedeeltelijk afkom
stig waren van het War-Office en
bovendien de censuur van het Political
Intelligence Department van het Foreign
Office waren gepasseerd.
Een greep uit bij den nieuwsdienst
binnenkomende berichten maakt hei
begrijpelijk, dat in dezen emotioneelen
tijd wel wat voorbarige berichten den
aether ingingen: volgens een onbe
vestigd beticht zijn Amerikaanscht
troepen aangekomen in Zuid-Limburg
bij het Juliana-kanaal. De censor liet
dit bericht door. Generaal Dempsey,
bevelhebber van het Engelsche tweede
leger, verklaarde Maandagmorgenhet
Duitsche leger bevindt zich in staat
van ontbinding. Het geallieerde opper
bevel liet reeds Zondagmiddag raad
gevingen voor de Nederlandsche be
volking omroepen en zeide letterlijk
het uur der bevrijding, waarop Neder
land zoo lang gewacht heett, is nu
zeer nabij.
Dat men hiervan in de hoogste
militaire kringen vrijwel overtuigd was,
blijkt ook uit het feit, dat, naar Chur
chill later in het Lagerhuis mede
deelde, de „combined chiefs of staffs"
te Washington besloten, belangrijke
convooien naar den Pacific te sturen
in plaats van over den Atlantischen
Oceaan. Maandagmorgen deelde het
War Office aan enkele Nederlandsche
instanties mede, dat het Engelsche
leger al in de buurt van Breda was.
Waarschijnlijk was dit niet ver bezij
den de waarheid.
De Nederlandsche regeering en met
haar de nieuwsdienst bevond zich nu
in een moeilijk parket. Eenerzijds
moest men ernstig rekening houden
met een spoedige bevrijding en daar
voor maatregelen treffen, anderzijds
had men over deze bevrijding geen
zekerheid. Prof. Gerbrandy hield een
toespraak, waarbij hij voorzichtigheids
halve geen plaatsnamen noemde, hoe
wel het op de bevolking van een
reeds bevrijd gebied natuurlijk een
allerdwaasten indruk zou maken, wan
neer de minister met geen woord over
die bevrijding repte. De verleiding
verder te gaan in de berichten werd
nog grooter, doordat het de regeering
bekend was,, dat drie luchtlandings
divisies voor Rotterdam, Eindhoven en
Arnhem gereed stonden in te grijpen
en er slechts op goed weer gewacht
werd om de operatie uit te voeren.
Daarvoor moesten toch instructies
worden uitgezonden.
Het misverstand.
Eerst later is gebleken, dat niet het
Engelsche leger Breda genaderd was,
maar een liente gemotoriseerde ver
kenningseenheid, die zeer snel terug
gekeerd was. Meegesleurd door het
optimisme sprak men dus blijkbaar op
de geallieerde stafkwartieren reeds van
de noofdmacht, wanneer het slpchts
verkenniugseenheden betrof. Maandag
4 Sept. wist de Nederlandsche regee-
-=*—
en prepareerde! dus jhet bericht, dat
Breda door de Engelschen was bereikt.
Dit bericht werd voorgelegd aan den
censor, die het liet passeeren omdat
hij meende, dat de regeeringsvoorlich-
tingsdienst het bericht uit eigen infor
matiebronnen had. De dienst had er
echter op vertrouwd, dat de censor
eventueel het bericht zou tegenhouden
op grond van zijn informaties. Zoo
werd Maandagavond 4 September Breda
„bevrijd". De B.B C. verspreidde het
bericht in twee dozijn talen. Dolle
Dinsdag brak uit.
Ook ons eigen gewest heeft Dolle
Dinsdag gekendwij liepen te wachten
of „ze" nu nog niet kwamen, later op
de dag werd de jeugd rumoerig en
kwamen zelfs plunderingen voor. Ten
slotte was de volksmassa door het
dolle heen en alleen dank zij het naar
voren treden van een nieuw gezag
onder leiding van onzen huidigen
burgemeester voorkwam men brand
stichting en erger. Zaamslag vierde
feest, vlagde en de onthutste Duitschers
die doortrokken waren (gelukkig), zoo
van streek, dat ze haastig verder trokken,
zonder zich ook maar om al het oranje
en de vlaggen te bekommeren. En
zoo ging het overal, tot dat we enkele
dagen later weer ontnuchterd werden
door het uitblijven van de geallieerden
en het terugkeeren van Duitsche b
zettingstroepen. Gelukkig is deze te
leurstelling voor ons niet van langen
duur geweest.
De Duitsche troepen waren alle
gereed voor den strijd, wat ons met
angst vervulde, maar toch ook hei
vertrouwen in de snel naderende be
vrijding levend hield.
Gelukkig volgde deze dan ook vrij
spoedig en hebben wij na Dolle Dins
dag niet meer de laatste en ergstt
oorlogswinter moeten doormaken, die
onze familie en verwanten boven de
rivieren hebben doorstaan.
We mogen echter nu, nu we een
ruimer overzicht krijgen over de ge-
oeurtenissen nog wel even bedenken
wat in de dagen rond Dolle Dinsdag
door velen is geriskeerd en hoe anders
dit alles nog had Kunnen aflooper.
indien de in die dagen gedemorali
seerde Duitschers en N.S.B.'ers eens
wat minder hard op de vlucht waren
geslagen.
PLAATSELIJK NIEUWS
BEVRIJDINGSFEEST TE AXEL.
Dinsdag jl. vergadeide het feest
comité en werd het programma vast
gesteld met dien verstande, dat er nog
enkele kleine wijz'gingen kunnen wor
den aangebracht voor wat betreft de
uren, enz.
6 uur. Afstandsmarsch van 30 K.M.
(Georganiseerd door de Axelscht
Sportclub „B. j. J.") Deze marsch zal
in zes uur worden afgelegd, zoodai
om 12 uur de deelnemers kunnen
worden terugverwacht. Men kan zich
niervoor opgeven bij het secretariaat
Noordstraat 55 en 60.
8 uur. Groote Marsch-reveille.
9.30—10 30. Vrij voor kerkdiensten.
10.30 Kinderzang.
11.30 Uitdeelir.g gedenkplaat aan
de schoolkinderen.
1.30 Harddraverijen.
2 uur. Voor de kinderen der lagert
scholen zal een goochelaar en buik
spreker optreden alsook een zanger.
3 30 Dtfilé door alle vereenigingen
voor de Polen.
7 uur. Concert door een der beide
plaatselijke muziekgezelschappen.
8 uur. Optreden van de Turn ver
eeniging „Tnoi" te Sas van Gent.
9.30 Siotconcert.
Daar <le komst van een detache
ment Polen nog niet officiéél vaststaat,
kan er nog geen definitief programma
worden uitgegeven. Hopen wij dat dit
spoedig het geval zal zijn.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN NOG
ALTIJD STIEFMOEDERLIJK
BEDEELD
Nu met de dienstregeling van 26
Aug. de Moerdijkbrug weer in gebruik
is genomen, lezen wij in de Prov.
Zeeuwsche Crt, dat de N.S.-autobussen,
die de dienst Rotterdam—Roosendaal
reden en aansluiting gaven op de D-
treinen naar Brussel en Parijs, zijr.
overgegaan naar de Stoomtram Wal
cheren, zoodat ook hier weer eenige
verbetering in het autobusverkeer te
bemerken valt.
Z.-Vlaanderen is klaarblijkelijk ook
nu weer niet bij de gelukkigen, want
hoewel wij wel overal in den lande
„bellenwagens" en omgebouwde vracht
wagens voor personenvervoer hebben
aangetroffen, hebben wij tot dusver
deze vehikels een zoo overwegende
plaats innemen als in dit gewest.
Zien we elders bellenwagens rijden,
dan staat hier toch wel een gelijk of
grooter aantal normale autobussen
tegenover, bier echter behooren de
normale bussen tot de uitzonderingen.
Dat hierin spoedig verandering moge
komen en wij ook hier weer wat
comfortabeler kunnen reizen
Bussen die elders voor plezieruit-
stapjes worden gebruikt zouden hiei
een nuttiger emplooi kunnen vinden.
DE ROOFOVERVAL TE ABSDALE.
Naar de Viije Zeeuw meldt zijn te
Terneuzen een 2 tal personen gearres
teerd, verdacht van de roofoverval.
Men had nl. van de auto waarmede dr
overvallers waren vertrokken het num
mer en heeft deze auto nu in een
garage in Terneuzen teruggevonden.
Hoewel de gearresteerden ontkennen
iets met de zaak te hebben uitstaan,
verklaren de slachtoffers in hen de
overvallers te herkennen.
o—
ADMINISTRATIEVE VERGISSING.
Geruimen tijd geleden,- werd een
onzer stadgenoten een oproep toege
zonden om zich te melden voor uit
zending als militair naar Indië. De
betrokkene moest hiertoe in Bioemen-
daal worden opgeleid. Na meerdere
weken deze opleiding te hebben mee
gemaakt werd hem plotseling medege
deeld dat hij hier niet thuishoorde,
aangezien hij vrijgesteld was van dienst
en hier een vergissing in het spel was
De H. Bureaucratius bewandelt soms
wel wonderlijke wegen.
o—
AMERIKAANSCHE SCHOENEN.
Zooals reeds in de dagbladen is
gemeld is de verkoop van Amerikaan-
sche schoenen met ingang van 5 Sep
tember vrij. Het A.N.P. meldt hierover
nader dat nog meerdere partijen Ame-
rikaansche heerenschoenen zullen vol
gen waardoor de gelegenheid bestaat
voor volwassenen deze schoenen te ko
pen en de door de distributie verstrekte
bonnen te gebiuiken voor kinderschoe
ner, waarvoor voorloopig nog geer.
andere regeling zal komen.
PREDIKBEURTEN TE AXEL.
Ned. Herv. Kerk. Voorm. 10 ure
Ds. Talma en nam. 2.30 ure Ds. Saraber.
Geref. Kerk. Voorm. 10 ure Ds.
Zemel en nam. 2.30 ure Ds. Post.
Geref. Kerk. (Ds. Jan Scharpstr. 1).
Voorm. 10 ure en nam. 2 30 ure Ds.
Couvée.
Geref. Gem- Voorm. 10 ure en nam.
2.30 ure Leeskerk.
GEVONDEN.
3 rijksdaalders. Albert Heijn, Axel.
Een polsho.loge. Nieuwendijk 13.
KOEWACHT.
Bij de alhier gehouden wethouders
verkiezing werden als eerste en tweede
wethouder gekozen de heeren M. de
Waele en A. Matthijs.
Naar ons door den directeur van
het circus Hollandia werd medege
deeld, zal dit circus binnen enkele
weken onze gemeente bezoeken.
In de nacht van Zondag op Maan
dag is bij de landbouwer H. Matthijs
alhier een koe uit de weide gehaald.
De dieven zijn er mede in de richting
van België vandoor gegaan.
Dezer dagen werd bij dhr. R.
Onghenae een rijwiel-gestolen. Het
spoor liep tot in de glmeente Stekene
(B waar de fkts werd teruggevonden.
De dader kon worden achtervolgd en is
inmiddels onder arrest gesteld.
De ontvanger der lnv. Acc.,
de heer E. Veldhoen alhier, werd met
ingang van 1 September overgeplaatst
naar het douane-kantoor Veldzicht.
Voor het examen van de Eerste
Zeeuwsche Vlassersschool te Koewacht
slaagden de heeren Jos. de Schepper
te Koewacht, Hub. Buysse teljzendijke
(met zeer veel vrucht); R. Hesters te
St. Jansteen, M. Martens te Koewacht,
Wubo Botten te Groningen, (met veel
vrucht)en H. Mortier te Kapellebrug,
G. Gijsel te Koewacht, E. Thuye en
E. Gijsel te Heikant (met vrucht).
De uitreiking der diploma's, waarbij
vele bekendheden uit de Ned. Vlassers
wereld aanwezig waren, ging met de
noodige luister gepaard.
Aan een loopcourse over ongeveer
2500 M. op Belgisch Koewacht, ter
gelegenheid van het sluiten der kermis
nam 30 man deel, w.o. ook enkele
leden van de V.V. „Koewacht*. Zij
bemachtigden resp. den le, 2e, 3e, 5e
en 7e prijs. Eerste was Rob. Buys,
OVERSLAG.
In de alhier gehouden vergadering
van den nieuwen raad werden tot le
en 2e wethouder gekozen de heeren
J. de Cock en J. de Nijs.
Ter gelegenheid van de jaar-
lijksche kermis alhier zal op Maandag
9 September a.s. een wielerwedstrijd
worden gegeven. Voor dezen wedstrijd
zijn reeds 25 renners ingeschreven en
men verwacht, dat er nog velen zullen
volgen. Onze dorpsgenoot De Wijn,
die eveneens aan dezen wedstrijd zal
deelnemen, heeft een groote kans om
met den eerepalm te gaan s ijken.
We hopen dat hij geen pech zal
ondervinden en onder het gejuich van
eigen publiek als eerste over de eind
streep zal bollen.
JO VINCENT.
Dinsdagavond heeft een tot de nok
gevulde Royal Albert Hall, die 7000
menschen Kan bevatten. Jo Vincent,
die voor het eerst ra de oorlog in
Londen optrad, een enthousiaste ont
vangst bereid. Jo Vincent bracht, be
geleid door het B.B.C. Symphome Or-
xest onder leiding van Sir Adrian Boult,
de Italiaansche cantate van Bach ten
gehoore. De prachtige sopraan van
de zangeres deed de vertolking in deze
monstrueuze ruimte uitstekend tot haar
recht komen. De toehoorders waren
opgetogen en de zangeres werd met
oioemen gehuldigd.
Op 14 Sept. zil Jo Vincent opnieuw
te Londen optreden in een Oratorium
van Handel.
Bovenstaand bericht troffen wij aan
in een onzer dagbladen. Het is daar
om wel een mooie prestatie van de
Z.V U. dat zij haar 2e jaar inzet met
een optreden van deze beroemde zan
geres in Zeeland. Zooals uit een an
nonce in ons vorig nummer blijkt zal
Jo Vincent n.l. op 9 September a.s. in
Terneuzen optreden.
O.i. behoeft dit optreden geen nadere
toelichting en de Z.V.U. toont met dit
oegin dat zij ook in haar tweede jaar
net voornemen heeft Zeeland mee te
laten genieten van de prestatie var,
onze grootste kunstenaars.
RAADSVERGADERING
van Donderdag 5 Sept. 1946.
In deze zitting waren alle leden aan
wezig. Allereerst werd door alle leden,
behalve dhr. Tollenaar, wiens geloofs
brieven nog moesten worden onder
zocht, de eed of gelofte afgelegd. De
notulen van de vorige vergadering
worden zonder meer goedgekturd,
waarna een commissie bestaande uit
de heeren Sytema, Fanoy en Wonder
gem de geloofsbrieven onderzoekt. Na
onderzoek wordt besloten ook dhr.
Tollenaar toe te laten als lid, waarna
beëediging volgt en de voorzitter een
kort openingswoord tot den nieuwen
raad spreekt. Voor het eerst na jaren
nebben wij weer een constitutioneel
democratisch gekozen raad. Een tijd
van afbraak ligt achter ons en wij
staan aan den aanvang van een
periode van opbouw. Groote en be
langrijke beslissingen zullen door dezen
raad moeten worden genomen. Ik
hoop, aldus de voorz., dat U met
wilskracht, energie en besluitvaardig
heid Uw werk zult aanvangen en dat
de belangen van de gemeenschap
steeds in het middelpunt zullen §jaan.
Het moge U gegeven zijn in dezen
moeilijken tijd en de mogelijk nog
moeilijkeren die komen zal, de juiste
besluiten te nemen.
Als volgende punt staat op de agenda
de verkiezing der wethouders.
Alvorens niertoe wordt overgegaan
wordt echter door de leden C. van
Bendegem, v. d. Berg, Sijtema en
Scheele, nog uitvoerig betoogd dat in
deze gemeenteraad de beide prot.-chr.
{roepen niet het recht hebben om alleen
de beide wethouderszetels te bezetten,
doch dat uit een oogpunt van evenredige
vi rtegenwoordiging ook de groep der
5 overigen recht heeft op een wet
houdersplaats. Deze 5 zullen dhr. v.
d. B irg als candidaat stellen. Ook
het motief van bestuurservaring, dat
door de andere zijde naar voren wordt
gebracht, geldt hier niet. Ook van
links heeft men menschen met ervaring,
terwijl bovendien ook menschen zander
ervaiing, maar met een gezond verstand
het'recht hebben een kans te krijgen.
Na een vrij uitvoerig betoog wordt tot
verkiezing overgegaan, waarbij als eerste
dhr. de Ruijter wordt gekozen, met 7
stemmen (v. d. Berg 5, Pijpelink 1),
terwijl bij de tweede verkiezing dhr.
P. J. van Bendegem wordt gekozen
met 8 stemmen (v. d, Berg 5).
Als leden der gascommissie werden
I tVondergem. Van de bouwcoq (ie
j de h.h. de Putter, C. van Beïjni
en Kesbeke, als plaatsverv^
leden de h.h. Pijpelink en Wonto
Als lid der commissie voor geel
seerd overleg in ambtenaarszakeiij
gekozen dhr. Rijpelijk. Als verk
woordiger bij de Waterleiding Mp.
Vlaanderen wordt gekozen dhr.J F»),
terwijl als leden der commissie van
advies voor strafverordeningen jiji
gekozen de h.h. v. d. Berg, Sclitle,
Fanoy en W. de Feijter.
Van de zijde v h. feestcomité'!
verder een verzoek ingekomen lotbel
geven van een bijdrage van i250-.
Gezien de geiinge offervaardigheid
bevolking (collecte bedroeg sleds
f 400) besloot de raad dit vrrzoebicl
in te willigen. Wel werd beslotenbq
een eventueel bezoek van Poleaop
19 September, deze officieel dooide
gemeente te ontvangen. Op venei
van dhr. van C. Bendegem werdiier-
voor een max'mum-bedrag bepild,
zijnde f 10 per persoon, met als mal
maximum van f 1000.
Bij de rondvraag wijst dhr. Sijlni
op het uiterlijk van Axel en acht si-
deihoud der plantsoenen diinpd
gewenst. Ook het autokerkhoiaarde
Buthdijk ontsiert daar het schoon ran
onze omgeving. Ook de straatverüh-
ting behoeft volgens spr. dringnd
verbetering.
Dhr. C. van Bendegem vraagto!
B. en W. het z.g. plan Ronde Puien
met afgraving van de Axelsche (ijk
en aanleg weg naar Vaartwijk nipos
in studie willen nemen. Ookonbi
het in het begin van de bezettingait-
worpen plan voor speeltuin enz ias
de kleine kreek zou spr. graag ween
of dit plan nog voor uitvoehng in
aanmerking komt.
Tenslotte informeert dhr. C. <an
Bendegem naar het onderhoud vande
toagangsweg met brug naar schet-
terrein en voetbalveld en de verplth-
tingen, die de gemeente hier heeft.
Dhr. Kesbeke zou graag nadere
bijzonderheden weten over de geruih-
ten omtrent de onthulling van tea
gedenksteen in den stadhuistoren op
19 Sept. De voorz. is hierover echer
niets bekend.
Dhr. W. de Feijter zou graag de
mogelijkheid van electrische verlich
ting in de buitenwijken onderzocht
zien. Dhr. Scheele wijst tenslotte ng
op het niet branden van de stnt-
veriichting op Kijkuit, de noodzakeljke
omheining van het Poolsche kruis aan
den Kanaaldijk en de toestanden in
het woonwagenkamp, waar Ml
dringend noodig is.
HET REIZEN NAAR DE
JAARBEURS.
Hel laat z.ch aanzien, dat voorde
Z.-VIaamsche zakenlieden het bezoek
aan de najaarsbeurs niet eenvoudig
zal verloopen. De Nederl. Spoorwejen
laten op 13 September een extra-Kin
rijden vanaf Vlissingen. Men heeltt.-
Vlaanderen bij deze trein niet vergelen
en zoowaar 100 plaatsen toegewea
Of, gezien het feit, dat ongeveerde
helft van de Zeeuwen, die vandt*s
trein kunnen prohteeren, in Zeeuws*-
Vlaanderen woont, deze plaatsen e!
het juiste aantal vormen, wagen tij
te betwijfelen.
Het is bovendien tot dusver
niet zeker of voor de bezoeker]
extra-boot zal worden ingelegd,
bij zij 's avonds weer naar Zee
Vlaanderen kunnen terugkeeren.
de reis per bus zooals die ditvi
jaar door velen is gemaakt, zal hoi
waarschijnlijk ditmaal niet mo|
zijner zijn verschillende moei
heden, die dit onuitvoerbaar scbij
te maken.
Er wordt nog gewerkt om eenrjk-
gelegenheid tot stand te brengen. lij
zullen hopen dat dit nog lukt en li,
in ons volgend nummer voor dek-
(rokkenen beter nieuws kunnen meldtn.
Voor degenen die van de trein è-
bruik wensen te maken en kansac
een plaatsbewijs te bemachtigen Mo
wij hier de vertrektijden volgen:
Vertrek Vlissingen 5 44, MiddeMf
554, Goes 6.27, Kruiningen—Ierto
6.47, aankomst Utrecht 10 23.
Uit Utr cht 18,45, Kruiningen-1*'
s ke a 21,19, Guts a 22,40, Middelbfg
a 23,04, Vlissingen a 23,17.
P C-J, GROET ZEEVARENDS
De Nederlandsche kortegolf
P.C.J., die dagelijks de prograi
uitzendt voor de afdeeling Werel
roep van „Radio Nederland",
ook den afstand verkorten tui
