AXELSCHE COURANT
10AMID
WJttMM&g*
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-V LAANDEREN.
0
V
28 April tot 5 Mei inzameling
Stichting 1940-45.
No. 1 van Liisi 1
„De Partij van
de Vrijheid"
60e JAARQANQ. No. 63.
Verschoot elke Woensdag en Zaterdag. ZATERDAO 4 MEI 1946.
Frankeering bij Abonnement Axel.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
:ens lagen wij in donkerheden,
)e vijand sloeg aan alle kant,
rtaar God zag op ons hier beneden
U hield het oog op 't Vaderland I
iij deed den schoonsten morgen dagen,
Toen Hij aan ons de vrijheid schonk,
)en vijand trots zijn slinksche lagen,
n ketens van Zijn Almacht klonk!
IIpi 1940.... Onuitwischbaar zijn
►'-■-Jeze dagen gegrift in het groote
loek onzer geschiedenis. Zwaar en
mheilspellend hingen boven Europa's
Einden en volken de donkere wolken
ran het onweer, dat de beschaving zou
;aan vernietigen. Het was alsof de
rereld den adem inhield in deze zwoele
lagen, welke voorafgingen aan den
acnt van bijna vijf ontzettende en
iloedige oorlogsjaren, die nederdalen
jing over de menschheid. Wat deerde
iet nog, welke dag het was Het
iven stond reeds stil, toen de harteklop
er menschen als tot razernij werd
pgevoerd. Want millioenen harten
ouden ophouden te kloppen, toen de
lorlogsnacht over de aarde daalde.
|De oorlogsmachine werd in werking
isteld, de jeugd van alle landen snelde
kander tegemoet. Zij wist nog niet,
oe nietig de mensch zou zijn in den
ïachine-oorlog, die ging komen. Hon-
erdduizenden hunner zou men de
initorm pas weer uittrekken, als men
len neerlei in een der tallooze graven
net simpele kruisen. Honderdduizenden
iok zouden zelfs zulk een simpel
ijgsmansgraf niet vinden en tnch niet
eerkeeren, 't Was de bioem der
ugd, wier stoffelijk omhulsel door een
Itrtffer naar alle windstreken werd
irspreid of die den doud vond in de
Iven der wereldzeeën. Misschien
varen zij niet eens ongelukkiger dan
ïun doode kameraden in de eenvoudige
[raven.... De oorlogsmachine raasde
ioort, sneller en sneller, onschuldige
nenschen, die geen uniform droegen,
Werden er wreedaardig en beestachtig
ijgesleurd, gefolterd, gepijnigd en in
lukken gereten.... Een tijdperk verzonk
n den schoot der eeuwigheid....
O, gij sombere dagen van 1940—
1945 Gij donkere nachten vol gesteun
gesnik 1 Wat wil toch de herinnering
n u, thans in een wereld, die toch
ta feite nog in haar binnenste trilt van
Inverzoenlijkheid. Is alles reeds weer
lergeten, wat toen opstond uit modder
n afgrijzen Zijn zij reeds weer
ergeten de jaren, waarin de aarde
leer bloed ontving dan regen? De
agen en nachten, waarin smart en
eed de sombere kameraden waren van
Hen en de dood en het heimwee en
e wanhoop? De nachten, waarover
et woord: „Vrede op aarde" zacht
lansde als een aanklacht en een ver-
chrikkelijke triestheid Neen, gij
loogt niet worden vergeten, nooit mag
w vermanende stem, zeker niet op
ezen dag van vrijheidsherdenking,
lorden vergeten 1
ns land is thans weer vrij. Onbe
schrijfelijk is het leed, dat millioenen
[edragen hebben in alle landen en
noeiiijk uit te drukken is de schade,
elke door de afbraak* en verniel-
oede der onderdrukkers berokkend
erd. Ongeveer vijf jaren lang hebben
de lakens uitgedeeld en onder-
heidene landen, niet het minst ons
id, geteisterd door een niets ontziende
erreur, die in hun aard ligt. Buiten-
[ewoon hinderlijk en gevaarlijk is het
'ptreden van de geuniformde en niet-
umformde nazi-knechten en hand-
ngers van den vijand geweest, die
nselden en verraad pleegden onder
escherming van de „weermacht*. De
|d, die alles slijpt, zal misschien
ngzaam, zeer langzaam, de haat doen
tiflauwen, welke tegen die lieden nog
o sterk oplaait, maar overwegend is
h de meening, dat niet te spo' di
worden vergeten, wat om 1
en volk is aangedaan. Te veel leed
en schade is ons berokkend, tevelen
zijn er door in rouw gedompeld.
[Jet is den wensch der regeering
"■geweest, dat deze gedenkwaardige
dag in onze historie zonder veel uit
bundig f eestvertoon zal herdacht worden.
Veeleer kan men de dag van heden
dan ook beschouwen als een dankdag,
een dag, waarop wij in de eerste plaais
een stille, eerbiedige hulde moeten
brengen aan hen, die in den strijd voor
onze vrijheid, ver van hun vaderland,
het leven lieten. We moeten ook
denken aan onze eigen landgenooten,
aan de gezinnen, die in rouw gedom
peld zijn door de oorlogshandelingen,
in deze herdenking moeten we een
eenheid vormen, slechts dan zal
deze dag werkelijk en in feite herdacht
kunnen worden als onze bevrijdingsdag.
Een jaar ts sindsdien weer heenge-
vloden en als we ons nu afvragen
Zijn we na alle doorgestane ellende,
tnans werkelijk als volk van Nederland
dichter bij elkaar gekomen, ook na een
jaar gulden vrijheid, dan kunnen we
daarop, als we eerlijk zijn, zeker met
geen volmondig „ja* antwoorden. De
ware nieuwe geest, die ons naar een
betere en gelukkiger toekomst zal
moeten voeren, is helaas nog niet tot
de massa doorgedrongen, we kunnen
en mogen dat niet ontkennen. Wc
moeten ons dit terdege realiseeren,
ieder in eigen functie en in eigen kring.
Ohze herwonnen vrijheid is een koste
lijk goed, waarvoor het hartebloed van
duizenden heeft gevloeidlaten wij
dan ook allen trachten er werkelijk iets
goeds van te maken, in eendrachtige
samenwerking, als volk van Nederland.
Vaderland, weleer zoo roemrijk,
Zend uw geestkracht weer in zeel
O, ik voel het, d' overwinning
Trekt met uwe dapp'ren mee 1
Gansch de wereld zal uw vlaggen
Dan weer eeren als voorheen
En gij zult op malsche rozen
Langs den weg van voorspoed treên 1
Axel. J. D. Freekenhorst.
Buitenlandsche Kroniek.
De vredesbouw in Parijs.
Het groote belang van deze bij
eenkomst. Hebben de Russen
overvraagd, om te behouden wat
ze feitelijk al hebben De
Veiligheidsraad wil geen diplo-
matieken of militairen oorlog met
Spanje. Het Fransche grond
wetsontwerp. Aziatische vraag
stukken.
De ministers van Buitenlandsche
Zaken van Engeland, Amerika, Rus
land en Frankrijk z^'n nog steeds
te Parijs bijeen om de vredesverdragen
met de Duitsche satelliet-staten op te
stellen. Het zijn vele problemen met
even vele scherpe kanten voor de ver
houding tusschen Oost- en West-
Europa. Daarmee alleen al zij het
groote belang van deze Parijsche
bijeenkomst aangeduid. In de tweede
plaats het eigenlijke werk aan de
vredesverdragen. Zij houden in het
herstel van den vred^ in Europa, nor
male betrekkingen tusschen de Euro-
peeesche volken en bepaling van het
aangezicht van Europa. De uitwerking
van dezen arbeid op de internationale
veiligheid over de geheele wereld zal
overweldigend zijn.
Falen beteekent niets minder dan
kiemlegging voor een nieuwen oorlog,
ondanks het'bestaan van de Veree-
nigde Naties, ondanks goede bedoe
lingen.
De Parijsche bijeenkomst is een
vervolg op die van Londen in 1945,
waar geen overeenstemming kon wor-
n verkt
-Jaartallen v
In dienst van hei
gehele volk.
de diplomaten in voorafgaande bijeen
komsten De Russen hebben van den
beginne af Oost-Europa als uitslui
tende invloedssfeer gezien en derhalve
reserveerden zij dë politieke macht
voor de communistische partij en de
economische macht en handelsbetrek
kingen voor zich zelf. Het verkeer op
den Donau, de oliewinning in heel
Oost-Europa,, de handelsbetrekkingen
enz., ze werden door Moskou be-
heerscht. Noch de Engelschen, noch
de Amerikanen wilden van hun be
langen afstand doen en daaruit ont
stonden de eerste botsingen. Er kwa
men er meer. Want de Russenstelden
vérgaande eischen inzake deelneming
aan de contröle over de Middelland-
sche Zee. Uit den ltaliaanschen boe
del wenschten zij een der Dodeka-
nesos-eilanden, Tnpolitanië, eenderde
der oorlogsvloot en (voor zien. en
enkele kleinere staten) een schadeloos
stelling van 300 millioen dollar. Daar
bij is er, zooals bekend, nog de aan
spraak der Joego-Slavenop Triest, van
de Hongaren op een deel van Trans-
sylvanië en van de Oostenrijkers op
Zuid-Tirol en ziet, welk een agenda
de Parijsche conferentie heeft af te
werken.
Tot nu hebben de Russen gewei
gerd in te willigen, wat de anderen
vroegen en omgekeerd. Er is dus
slechts één oplossing mogelijk: een
wederzijds afzien van alle aanspraken,
een aanvaarding van den „status quo",
wat zou beduiden, dat de Russen voor
zich Oost-Europa reserveeren en de
Engelschen, gerugsteund door de Ame
rikanen, baas blijven in de Middel-
'andsche Zee. De pessimisten meenen,
dat wel geen accoord mogelijk zal
zijn, de optimisten hopen, dat de Rus
sen slechts hebben overvraagd, om
te behouden, wat ze feitelijk al heb
ben. Mocht er geen overeenstemming
worden verkregen, dan wacht ons een
diplomatieke chaos, omdat dan elk
land een aparten vrede moet sluiten
met zijn gewezen vijanden, waarbij de
machtigsten het meest in de wacht
zullen sleepen en de kleine naties er
slecht zullen afkomen.
Geheel afzonderlek moet dan
zooals bekend de kwestie-Duitsch-
land behandeld worden. Bidault, de
Fransche minister van Buitenlandsche
Zaken, heeft de Amerikaansche regee
ring verzocht, te Parijs de zaak ter
sprake te brengen en deze heeft daarop
Londen en Moskou daarop hun zegen
al gegeven. De vraag is nu, of in deze
aangelegenheid de Russen en Fran-
schen één lijn zuilen trekken. Kan
Moskou dit doen? In Berlijn onder
steunt het de aanspraken op een her-
eenigd Duitschland door de „nationaal-
bolsjewisten", die in de Russische
zöae zijn vereenigd met de socialisten.
Doch de Franschen willen beslist, dat
het Ruhrgebied zal ophouden tot
Duitschland te behooren en de Fran
sche communisten deelen die ziens
wijze, in de hoop, dat ook Moskou
achter hen zal staan. Geheel zeker
is dat echter niet en zoo blijft het
mogelijk, dat de Russen van het eene
naar het andere standpunt overstappen,
al naar het te pas komt in hun poli
tieke combinaties. Frankrijk kan dus
of bondgenoot van de Britten of van
de Russen blijken. Maar de Engel
schen staan steeds vaster op hun
standpunt, dat Duitschland niet verder
moet worden verminkt, dat het demo-
cratisch-socialistisch moet worden her
steld als bondgenoot van de overige
West-Europeesche landen en zoo ge
mobiliseerd tegen de Russische invloe
den. Feitelijk heeft alleen Londen een
vaste politieke lfln uitgestippeld, want
de Franschen wantrouwen wel de
Duitschers en ze willen Saar- en
Rijngebied onder hun contröle, maar
ze deinzen er toch voor terug, een
voortdurende haard van onrust,
uationaal-socialisme of bolsjewisme te
scheppen. En juist dit zou volgens
Engelsche deskundigen het gevolg zijn
van een losscheuren van het Ruhr
gebied uit het Duitsche RijksverbanCf,
te meer daar in het Oosten reeds het
Silezische bekken en groote gebieden
aan Polen verloren gingen. Voor de
Franschen is de keuze moeilijk: een
hersteld Duitschland zou opnieuw hun
vaderland kunnen bedreigen, een ge
kortwiekt Reich zal economisch nood
lijdend en politiek gevaarlijk blijven.
Zoo res( dan feitelijk alleen een nauw
verbond tusschen Engeland, Frankrijk,
België en Nederland, ook economisch,
om Duitschland ontwapend te houden.
Maar vele Franschen vreezen dat
Londen dan de Duitschers zal uitspe
len tegen hen, zooals na 1918. Nu is
dit niet waarschijnlijk. Immers toen
was Frankrijk de grootste vastelands-
mogendheid en het was steeds de
politiek der Engelschen, tegen de
sterkste natie op het continent een
evenwicht te scheppen. Thans echter
is Rusland de machtigste staat en een
tegenwicht zou moeten worden ge
zocht in Frankrijk en West-Duitsch-
land beide. Daarvan tracht Bevin nu
zijn Fransche geestverwantan en de
katholieken te overtuigen.
VVVVVVVVVVVVV
Voor vrijheid
en sociale
gerechtigheid
Stemt op
VVVVVVVVVVVVV
Het is begrijpelijk, dat de belang
stelling voor den Veiligheidsraad ver
mindert. Deze heeft de Perzische kwes
tie nog „pro forma* op de agenda gela
ten, maar het Britsche Lagerhuislid
Foote heeft nog eens pa een reis door
Perzië bevestigd, dat Rusland in Per-
zië een overwinning heeft behaald,
dat het er zeker in zal slagen, druk
Korte Berichten
Uit het rapport van
Generaal Mac Arthur
betreffende de |apan-
sche verkiezingen
Meer dan 27 miljoen
of 73 procent van alle
kiesgerechtigden heb
ben hun stem uitge
bracht, ondanks de
vele transportmoei
lijkheden. Het grootste
aantal uitgebrachte
stemmen bij vorige
verkiezingen bedroeg
11.250.000. Aan po
litici van professie
werd zeer weinig aan
dacht besteed. Vol
gens het overzicht
hebben slechts 6 be
roepspolitici een zetel
in den nieuw gekozen
Landdag verkregen.
In de vooroorlogsche
Landdagen, bestond
de meerderheid van de
leden uit juristen, ver
tegenwoordigers van
de grootindustrie en
beroepspolitici, terwijl
in den nieuwen Land
dag slechts 52 juristen
en 82 grootindustri-
ëelen vertegenwoor
digd zijn. Thans zijn
32 onderwijzers, 22
schrijvers, 13 doktoren
en 49 boeren in den
Landdag opgenomen,
waardoor deze een
scherp contrast vormt
met vroegere wetge
vende lichamen.
Het meest kenmer
kende verschil tus
schen den nieuwen
Landdag en de vroe
gere is dat in den
nieuwen 33 politieke
partijen zijn vertegen
woordigd en 78 onaf-
hankelijken. Nimmer
tevoren in de Japan-
sche en hoogstzelden
in de parlementaire
geschiedenis waren in
een wetgevend lichaam
zoovele inzichten ver
tegen woorclgd,
o—
Het hoofd van
de American Relief
for Holland, Inc. te
New-York, Mrs. Brad
ford P. Smith, heeft
een oproep gericht tot
de voorzitters van alle
plaatselijke afdeelin-
gen in Amerika van de
organisatie voor hulp
verleening aan Neder
land, om ter gelegen
heid van de voorjaars
schoonmaak een nati
onale voorjaars-klee-
reninzameling te hou
den, waarvoor de me
dewerking wordt inge
roepen van alle kerke
lijke groepen, vrou
wenclubs, scholen,
vereenigingen, enz.
o—
Binnenkort zal
voor personen, geb. in
1926 of later wederom
een bon voor servies
goed worden aange
wezen, deze bon zal
een waarde hebben
van twee punten.
o—
Het hoofdbestuur
der Belgische poste
rijen deelt mede, dat
van 1 Mei af een post-
wisseldienst met Ne-
derlanc
f Abonnement!-
prijs i
Loss* nummers 5 et.
Kwartaal-
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andere plaatsen
fl. 1.55
v
Advertentieprijs i
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
15 ct per m,m,
Kleine Advertentlte
(maximum 8 regels)
1 8 regels 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 at
f f
MEI 1940-MEI 1945.
Tussen de Nederlanders groeit
begrip voor elkanders opvat
ting. Alom verlangt men naar
groter eenheid in verscheiden
heid, na de bevrijding.
4 MEI 1945.
Nederland Is vrij. De alge
mene wens is: niet terug naar
het oude!
23 JUNI 1945.
Het kabinet van herstel en ver
nieuwing, met prof. W. Scher-
raerhorn en W. Drees, „het
kabinet der illegaliteit" benoemd.
9 FEBRUARI 1946.
De Partij van de Arbeid ge
sticht. De politieke doorbréak
is een feit. Katholieken,
vrijzinnig-democraten, protes-
tants-christelijken. sociaal-de
mocraten, „politiek-daklozen"
e.a. in één politieke partij.
17 MEI KAMERVERKIEZINGEN.
Het volk van Nederland kiest de
