AYFTSCHF mi IR A NT
AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
J
Comité voor den Nationalen Omroep.
f
No. 38.
Verschijnt eTke Woensdag en Zaterdag. WOENDSAO 6 FEBRUARI 1946.
60e JAARGANG.
IX-
NO. 36.
Verschijnt elfee Woensdag en Zaterdag. ZATERDAG 26 JANUARI 1946.
60e JAARGANG.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK van VESSEM
V
Buitenlandsche Kroniek.
Zal thans de vrede worden
gewonnen De conferentie van
de Vereenigde Volken te Londen.
De zwakste kant van den nieuwen
Volkenbond. Spanje en Turkije
en de grnote tegenstellingen in
de wereld. Het geschil tusschen
Perzië en de Sovjet-Unie. Stakin
gen door arbeiders enwerk
gevers
De groote vergadering van de Ver
nigde Volken te Londen beheerscht
gesprekken over de buitenlandsche
Dlitiek. Deze bijeenkomst is er eene
in groote belangrijkheid. De ver
achting immers mag worden uitge-
uroken, dat het aan deze nieuwe
ereldorganisatie zal gelukken de
ereldveiligheid en vrede te waar-
irgen. Wanneer wij dit zoo schrijven,
m zien wij echter geenszins over
it hoofd, dat de omstandigheden,
aaronder de nieuwe organisatie haar
erkzaamheden aanvangt, geenszins
lukkige zijn en verder ontveinzen
ij ons niet, dat er nog groote moei-
kheden zullen zijn te verwachten,
tegenstellingen van belangen zijn
deze wereld zeer groot en deze
rdwijnen niet, wanneer een inter
zonale organisatie in het leven
Drdt geroepen, maar het groote
lang van een internationale organi-
tie is gelegen in het feit, dat het
fcreldgeweten- mogelijkheid tot uiting
eft gekregen en dat de internatio-
e politieke machinaties kunnen
irden gesleept voor het forum der
ernationale politieke meening. Daar-
zit een krachtige preventieve wer-
ïg tegen ongehoord optreden, maar
n overschatte de beteekenis daarvan
h ook weer niet. Wanneer het om
rkelijk groote belangen gaat, dan
en kwaadwillige staten zien door
veroordeeling door de internatio-
politieke meening niet van den
eslagen weg afbrengen. Het ver
en beeft met de voorbeelden van
>an en Duitschland voldoende aan-
oond, hoezeer onze meening
aas 1 juist is. Ondanks de felle
tiek, die uit schier alle beschaafde
den hoorbaar was, hebben Duitsch-
d en Japan hun politiek van chan-
;e en oorlogsdreiging gespeeld. Het
en publiek werd onkundig gelaten
i het oordeel van de rest der wereld
Dr een aan banden leggen van de
s, die alleen mocht weergeven wat
propaganda-departementen uit het
tenland doorlieten vaak ver-
aid en door deze instanties
d voorgeschreven.
Vlet staten, die een dergelijke tac-
toepassen als Duitschland en
an, moet uiteraard ook in de toe-
ast worden rekening gehouden. En
is zulks voor den vrede niet zoo
belang als het kleine staten 'be-
1, maar gevaarlijk wordt, wanneer
groote tot zulke practijken zou
rgaan. Wanneer wij over die zaak
k schrijven, dan is reeds duidelijk,
wij niermede een der essentialia
|en: de wereldvrede zal nimmer
werkelijkt kunnen worden zonder
algemeene aanvaarding van den
democratischen staatsvorm met alle
daarmede gepaard gaande vrijheids
rechten. Dictatoriaal geregeerde staten,
onder welken naam de dictatuur ook
voorkomt en uit welke ideologie zij
ook voortspruit, zijn voor den wereld
vrede de eerste groote dreiging.
Voorts dient niet uit het oog te
worden verloren, dat de collectieve
veiligheid niet te verwezenlijken is
zonder collectieve bestaanszekerheid
door collectieve economie. De Brit-
sche premier Attlee heeft daarop ge
wezen in zijn groote openingsrede.
Zijn woorden zijn waard aangehaald
te worden:
„Er is echter iets, dat voor den
burger dreigender is dan de dreiging
van den oorlogdat is de econo
mische onzekerheid. Zonder sociale
rechtvaardigheid heeft de vrede geen
werkelijken grondslag. Bandieten en
agressoren vinden hun aanhangers
onder hen, die niets te verliezen heb
ben. Ik ben daarom van meening, dat
hoe belangrijk de arbeid van den
Veiligheidsraad ook moge zijn, het
van niet minder vitaal belang is om
den Economischen en Socialen Raad te
maken tot een doeltreffend instrument".
Deze verklaring is belangrijk omdat
zij den nieuwen Volkenbond van zijn
zwaksten kant doet kennen. Want het
is immers niet te verwachten, dat de
twee hegemoniale economische mach
ten zich op verstandelijke gronden
alleen zouden beperken in hun hege
moniaal economisch streven. Het is
nog altijd de noodzaak die de voor
uitgang in de wereld brengt, niet het
verstand of de moraliteit. Zoodat de
vooruitgang gepaard gaat met lessen
in schade en schande. Als hoedanig
de oorlogen beschouwd kunnen wor
den en de diverse vormen van ar
moede, die in deze rijke wereld nog
altijd waar te nemen vallen. Zoodat
we er concludeerend nog lang
niet zijn.
Daarvan getuigen in de practische
politiek Spanje en Turkije, twee pun
ten waarin de groote tegenstellingen
in de wereld duidelijk worden, twee
sleutelposities voor de economische
machtsverdeeling in de wereld. Beide
landen beheerschen, kunnen altnans
beheerschen den zeeweg van Oost-
Rusland naar den Atlantischen Oceaan
de Dardanellen en de straat van Gi
braltar. Dat de Strategische aanval
van Ruslands diplomatie zich in het
kleed steekt der politieke overtuiging,
ach dat kennen we. Soms is ons dat
welgevallig. Soms niet. Dal hangt af
van de politieke overtuiging. Franco
moet het thans ontgelden als autotitair
staatsman. Hij plukt de wrange vruch
ten van zijn oorlogsbeleid. Dat zijn
bestrijders vergeten, dat Franco's hoofd-
bestrijder en dus hun eigen toonaan
gevende leider-Stalin-even autotitair
in eigen land regeert als Franco in het
zijne, ach dat is een van die grappige
inconsequenties, die niet zeldzaam zijn
en die slechts een aanwijzing te meer
zijn dat men er met weerstand alieeD
in deze wereld ook niet komt.
De verandering in de windrichting
heeft de Spaanache troonpretendent
weer in den kring van het zoeklicht
gebracht. Hij reisde naar Portugal en
Franco ging op jacht. Natuurlijk wordt
hier wederzijds getast. Belangrijker
evenwel is dat Labour-Engeland Franco
niet om zeep brengt, wat natuuilijk ge
makkelijk zou gaan en dat niet van
wege Franco's politieke overtuiging,
maar vanwege Franco's tegenstander
in hoofdzaak. Waardoor Don Juan's
papieren stijgen, als hij ze weet te
kleuren. Zelfs Frankrijk's leider, De
Gaulle, distancieert zich weer van de
opposilie-regeering tegen Franco's be
wind. Zij ls nog steeds niet toegela
ten in Frankrijk. En Franco zelf. Hij
manoeuvreert. Om de eenheid van
Spanje te bewaren.
De situatie in Turkije is ingewik
kelder van vorm, maar in wezen even
simplistisch. De economische expan
siedrang naar net Westen eischt ze
kerstelling van de Russische vrijheid
in de Dardanellen. En de Turken ma
noeuvreeren ook. Evenals Amerika,
waarvan verluidt dat het een vloot wil
stationeeren in de Middelandsche Zee.
V
Een min of meer delicate kwestie
voor de organisatie der Vereenigde
Volken is al aanstonds het hangende
geschil Perzië en de Sovjet-Unie, dat
door de Perzische regeering te Londen
aanhangig is gemaakt. Premier Haki-
ma rechtvaardigde deze beslissing op
grond van het feit, dat de onderhan
delingen met Moskou vruchteloos waren
gebleven inzake eerbiediging van de
zelfstandigheid en souvtreimteit. De
crisis te Teheran volgt np de misluk
king om de kwestie te Moskou te re
gelen. Gebrek aan gezag en onstand
vastigheid bij de Perzische regeering
eenerzijds. wantrouwen tusschen de
„Big Three" anderzijds geven hier
moeilijkheden. Er liggen Engelsche
en Russische belangen in Perzië.Het
zou een ernstige fout zijn dit te ont
kennen. Ook is onafhankelijkheid ge
garandeerd. Nieuwe besprekingen tus
schen Engeland en Rusland zijn noodig
en zij kunnen niet lang wachten.
Uit de Vereenigde Staten blijven de
berichten over stakingen aanhouden.
Het gaat om loonsverhooging en een
redelijk aandeel in de winst voor de
arbeiders. Dit is van direct belang
voor de industrie en haar leiders, die
zich in hun leiding en materiëele be
langen zien bedreigd.
President Truman heeft slechts in
incidenteele gevallen eenig succes we
ten te bereiken. Daarbij komt de
critiek op het langzame tempo der
demobilisatie. Generaal Eisenhower
heeft echter zijn volk berispt, dat het
de onrust onder de troepen verhoogt
en dat verstrekkende gevolgen voor de
bezetting van üuitschiand op het spel
staan.
Ook werkgevers weten te staken 1
ln Argentinië is alle handel en in
dustrie drie dagen stil gelegd door een
staking van de werkgevers. Zij
teekenden protest aan tegen een ver
plichte loonsverhooging en een maand
extra salaris voor de werknemers, om
dat zij deze maatregel zien als een
„verkiezingsstunt" van de regeering
om Peron, een van de nog bestaande
dictatoriale figuren bij de verkiezingen
van 24 Februari te steunen.
Het Comité voor den Nationalen
Omroep heeft zich tot het Nederland-
sche publiek gericht met een manifest
van den volgenden inhoud
„Er bestaat bij velen in den lande
een groeiende onrust over de huidige
ontwikkeling van het Nederlandsche
omroepherstel.
Men maakt zich ernstige zorg over
het feit, dat de uitvoering van het on-
■angs gepubliceerde vergelijk tusschen
regeering en omroepvereenigingen vrij
wel is uitgeloopen op het herstel van
den vooroorlogschen toestand, daar de
oude omroepvereenigingen elk voor
haar eigen deel, practisch de volledige
voorbereiding van de radioprogramma's
in handen hebben gekregen.
Door talrijke Nederlanders wordt dit
ten zeerste betreurd. Onder hen leeft
sterk de overtuiging, dat het beroep
op „rechtsherstel" nooit den terugkeer
kan dekken naar een situatie, die in
haar totaliteit allerminst representatief
mag worden geacht voor de binnen
het Nederlandsche volk bestaande ver
houdingen en verwachtingen. Het is
hierom, dat Nederlanders van de meest
verscheiden overtuiging zich in dit
manifest vereenigd hebben, den be
voegden autoriteften met den meesten
aandrang te verzoeken, zonder conces
sies aan een verouderd en onsamen
hangend radiobestel, met de grootst
mogelijke voortvarendheid te streven
naar de totstandkoming van een waar
lijk nationalen omroep, Zij verstaan
daarbij onder nationalen omroep niet
een z.g. neutralen of staatsomlevende
verscheidenheid van omroep, maar
een omroep, die aan het volk op reli
gieus, cultureel en sociaal terrein ge
stalte geeft in een met eerlijke zorg
vastgestelde en wettelijk gegarandeerde
verhouding. Een omroep, die zich bij
zijn arbeid bewust is, dat zijn kunste
naars en sprekers de dagelijksche gast
zijn van het Nederlandsche gezin
die zich dienend stelt tegenover de
geestelijke en materiëele nooden van
vandaag een omroep, die geassis
teerd door commissies van de beste
deskundigen, in zijn programma bewust
en met kracht den strijd aanbindt tegen
het goedkoope en triviale en die een
prositieve bijdrage levert tot een waar
achtig Nederlandsche cultuur.
Voorstanders van een nationale op
lossing van het hoogst urgente radio
probleem wordt verzocht adhasiebe-
tuigingen te adresseeren aan het Comité
Nationale Omroep, postbus 110, Am
sterdam".
De onderteekenaars van het manifest
zijn: ds. B. J. Arts; mr. dr. E. Bron-
gersma, advocaat en procureur; ds.
J. J. Buskes prof. dr. F. J. J. Buyten-
dijk; mej. mr. P. E Eldering; ds. K.
H. E. Gravemeyer; dr. C. P. Gunning
Pieter 't Hoen, (F. J. Goedhart)A. J.
KoejemansH. M. van Randwijk;
mr. dr. A. A. van Rhijnprof. dr. Th.
Rutten; dr. Jos. M. A. F. Smits van
Waesberghe S. J. j N. StufkeiMJ. O,
Suurhoff,
telooze
i. Wij
is uur-
vrije 4
ctie).
e R.K.
Kint,
Borm,
al haar
eft ge-
die ja-
l allen
liefde
fscheid
wallen.
vangen
an van
ngstel-
inzage.
amme,
izitting
gem.-
d, die
■gernis
in met
:n van
Aünzer
laarde,
vas en
e brief
an het
twee
gehad.
.Jonge
er op,
>em in
patent
>p een
a brief
r hem
geen
stroop
n sme-
j voor
voor
woord
brief
r aan
moest
naar
ie hem
tl hem
idat u
rden
ander-
maakt,
teester
tichtte
id van
;s niet
Waar-
ar de
er ge-
r pro-
lat hij
n niet
Igestie
tuigen
ert en
sprak
besch.
in het
ar en
woor-
ar een
uiken.
amdat
chorst
in ver-
i reeds
vallen
•Ja-
il
kt»
d
vertelt men en wij geven het hier
onder de noodige reserve door dat
aanwas, gemaakt door personen en
lichamen door hulpverleening aan den
vijand of door gebruikmaking van den
nood van ons volk, voor 90 pet. zal
belast worden. De overblijvende 10
pet. wordt daarna nog getroffen door
Na een kort openingswoord van
dhr. M. Dieleman, sprak dhr. mr. v.
d. Feltz uit Middelburg een propa
ganda-rede.
Spr. richtte zich in zijn critiek vooral
tegen de Nederl. Volksbeweging, die
vrucht Is van de bezettingsjaren. Hun
leuze; «Niets van vóór 1940 terug",
wat Detrett net antwoora op oe
vraag over het isolement van Zeeuwsch-
Vlaanderen komt het ons vreemd voor
dat, ongeacht het beschikbare mate
rieel, nu een goede veerdienst niet
meer mogelijk zou zijn door de finan-
cieele gevolgen van het kostelooze
vervoer, Wanneer dit inderdaad zoo
Louisa
rcusana ae wijn, Demen te Zuiddorpe,
die er van beschuldigd werden met
leden der Duitsche bezetting omgang
gehad te hebben en den marechausée
W. C. Priem bij de Duitschers te heb
ben aangegeven. De besch. werd
echter voor beiden vervallen verklaard.
(Z. Dagbl.)
Korte Berichten.
Op uitnoodiging
van de stichting Nieuw
Walcheren zullen de
voorzitter van de
Tweede Kamer, mr.
J. R. H. van Schaik,
benevens ean zestien
tal leden dier Kamer
deze week een bezoek
brengen aan Zeeland.
Eerst gaat de reis
naar Schouwen, waar
na Walcheren en W.
Zeeuwsch- Vlaanderen
aan de beurt komen.
In Middelburg zullen
verschillende autoritei
ten de volksvertegen
woordigers voorlichten
over het herstel van
Walcheren, over den
wederopbouw en het
schade vergoedings-
vraagstuk.
o—
Bij hun pogingen
het zwarte geld on
zichtbaar te maken en
zoodoende aan den
greep van den fiscus
te ontkomen, zijn vele
duistere elementen ge
vlucht in,... postzegels
en wel in die van de
zg. symbolen en zee
heldenserie, welke
voor het eerst tijdens
de bezetting in omloop
is gebracht. Na onze
bevrijding kon de ver
koop hiervan niet di
rect worden stopgezet,
omdat vervangende
wnarden toen nog niet
gereed waren. Dit is
thans het geval.
Het ligt in het voor
nemen op 1 Maart a.s.
de hierbedoelde zegels
niet meer op de post
kantoren te verkoopen.
Ze zullen van 1 Juni
a.s. af niet meer voor
frankeering geldig zijn.
Laatstgenoemde datum
is gekozen om bona
fide bezitters in de
gelegenheid te stellen
hun zegels op te ge
bruiken. Inwisseling
daarvan zal niet plaats
hebben.
In verband met
de regelmatige plaats
vindende na-uitreiking
van brandstoffenkaar-
ten ten behoeve van
nieuwe gezinnen en
om hen, die door om
standigheden de bon
nen 47 en 48 niet
binnen den voorge
schreven termijn bij
hun leveranciers heb
ben knnnen inleveren,
daartoe alsnog in staat
te stellen, is besloten
deze bonnen van 2
Februari 1946 af tot
een nader bekend te
maken tijdstip op
nieuw geldig te ver
klaren. Ook bon 46
blijft nog tot nader
aankondiging geldig.
De vroeger verlengde
geldigheidsduur van de
bonnen 43, 44 en 45 i9
4 Febr. geëindigd.
—o
De tijdens de be
zetting fung. Comm.
van Zeeland, Mr. P.
Dieleman, die in Nov.
1944 te Middelburg is
geïnterneerd, is ontsla
gen met gelijktijdige
oplegging van huis-
arreit.
«muiracM
L\w, nin-ihr tami-a *nuuu'.ti i*£t liMFUWü
I" tredende
Abonnements-
prl]« i
Loaie nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andere plaatsen
fl. 1.55
Advertentieprtj,
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlto
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
Advertentieprijs
1 7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentién
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.