AXELSCHE COURANT
r
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLA D VOOR
ZEEUWSCH-VLA ANDEREN.
No. 33.
Verschijnt else Woensdag en Zaterdag. WOENSDAO 16 JANUARI 1946.
60e JAAROANG.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
Geldsmijterij.
Indertijd heeft minister Schermer-
horn „op de brug" een opbracht in
geluid voor ons ALLEN, waarvan velen
de groote en pijnlijke beteekenis nog
steeds niet beseffinden strijd tegen
de GELDSMljTERIJ.
Er is daarginds in Londen tijdens
de bevrijding en na de bevrijding met
geld gesmeten. En het gebeurt nog.
Bovendiener is onbetamelijk veel
verdwenen... weg-georganiseerd of hoe
men het noemen wil.
Er werd vrijwel overal met geld ge
smeten, er zijn o.a. honderden en nog
maals honderden wagens volstrekt
noodeloos door slordigheid, gemakzucht
ruw rijden, onvoldoende onderhoud,
vernield en op den oud-roest-hoop
geworpenbenzine, olie, onderdeden,
banden werden voor een waarde van
honderdduizenden weg-georganiseerd.
Er werden prille ambtenaresjes en
ambtenaartjes aangenomen voor stom-
eenvoudige baantjes op salarissen en
toeslagen, welke hun pa met moeite en
eerst tegen zijn 50ste jaar kon bereiken.
Er is een ongebreidelde baantjes-
jacht ontstaan en ontelbare jagers kwa
men met goeden buit thuis„50 pet.
van de mannen zijn nu ambtenaar en
de andere 50 pet. zoeken ze", zoo
ongeveer werd het wrange mopje.
Zoo kan men doorgaan. Waar men
den vinger steektgeldsmijterij.
Dit verschijnsel brengt de tijd mee.
Tallooze factoren zijn aan te wijzen
de dikwijls dolle omstandigheden, de
ontwrichting, de bandeloosheid, het
vervagen van het onderscheid tusschen
mijn en dijn.
Daarbij komt de ambtenaar is als
regel een zuinig man, waar het zijn
eigen beurs betreft. Maar zoodra hij
„op kosten van het algemeen" op dienst
reis gaat, dan wel zijn onkosten mag
declareeren, verandert hij vaak in een
vlot, royaal en levenslustig mensch.
Er is nog iets. Er waren-en zijn,
godlof, nog ambtenarenkorpsen, waarin
de eerste en sterkste wet blijfthier
wordt nooit gegapt - een heer blijft al
tijd en overal héér. Die korpsen waren
en bleven volstrekt intégre, Zoo zijn
ze echter niet allen meer. Onverbidde
lijk uitsnijden van het zeer en.... op
voeding moeten de geneesmiddelen
worden.
Zie, dat is juist zoo voortreffelijk in
de Engelsche opvoeding en opleiding
tot tallooze ambtelijke en niet-ambte-
lijke beroepen: de jongen wordt voor
alles gevormd tot gentleman. Hier ligt
ook voor ons de vingerwijzing.
^.Dan gedurende al deze jaren werkte
de regeering en werkte dus feitelijk
de ambtenaar, zonder begrooting, d.w.z.
zonder de rem van bet preventieve en
desnoods repressieve toezicht van een
volksvertegenwoordiging. Gevolg geld
smijterij.
In elk geval, wij staan nu met z n
allen tegenover een verontrustende en
ongemeen schadelijk verschijnsel, dat
practisch tot in bijkans alle ambtelijke
hoeken en gaten is doorgedrongen en
dat bedragen heeft geeischt, waarvan
de cijfers - indien ze althans ooit be
kend worden - onmogelijk zullen lijken.
Het uitroeien van die geldsmijterij
is ons aller taak, aldus de zin van pro
fessor Schermerhorn's betoog. En hij
gebruikte daarbij in alle Hollandsche
nuchterheid een beeld, dat ook alle
Hollanders zullen aanvaarden: het is
in strijd met ons fatsoen.
Niet Multatuli's fatsoen van de Hal-
lemanr.etjcs. die zoo bijzonder fatsoen
lijk waren
Maar het zakelijke, degelijke fatsoen,
het fatsoen inzake mijn en dijn, het
fatsoen, dat eischt het geld van de ge
meenschap even zuinig en even effici
ent te besteden als eigen geld.
Het zal in onze ontwrichte samen
leving niet gemakkelijk zijn aan deze
verdefflijke geldsmijterij een einde te
maken. Maar onmogelijk is het niet.
Mits ALLEN medewerken, ook de „sim
pele burger", die in zijn daagsche doe
ning dikwijls meer ziet en zien kan
dan de mannen op de brug, en die
niet schromen^moet te spieken als hij
spreken moet.
Want het gaat hier om de zaak van
ons allen.
Stichting herstel Zeeland
1945 opgericht.
Dezer dagen is te Middelburg be
sloten tot de oprichting van de Stich
ting Herstel Zeeland 1945 Aan de
besprekingen werJ. deelgenomen door
Ged. Staten en afgevaardigden van de
stichting „Oarlogsgetroffanen Zeeland",
de stichting „Nieuw Zeeland", de stich
ting Geïnundeerde grondgebruikers op
Walcheren", de Samenwerkende Land
bouworganisaties in Zeel. de stichting
„Schoduw" te Zierikzee, alsmede de
Kamer van Koophandel, de U.V.V. en
de H.A.R.K.
De stichting heeft ten doel overkoe
pelend op te treden over de vele in
Zeeland bestaande organisaties, die
ijveren voor wederopbouw en herstel.
Tevens zal zij de werkzaamheden van
het Commissariaat Noodvoorziening,
dat opgeheven is, voortzetten. Aan
vankelijk zal de werkzaamheid gericht
zijn op den wederopbouw en de be
langen der oorlogsgedupeerden, maar
ook de economische wederopbouw zal
niet verwaarloosd worden.
De afgevaardigden waren met het
college van Ged. Staten unaniem van
oordeel,;dat de totstandkoming der
stichting urgent is te achten en dat zij
zoo spoedig mogelijk haar werkzaam
heden dient aan te vangen.
Evenals de stichtingen in de pro
vincies Limburg Noord-Brabant en
Geldeiland, zal de stichting Zeeland
in direct contact staan met den Raad
voor Herstel en Wederopbouw bestaan
de uit den min.-president en 6 minis
ters.
Het stichtings- of hoofdbestuur zal
naast den Commissaris der Koningin,
ambtshalve voorzitter, bestaan uit een
lid van het college Gedep. Staten, ver
tegenwoordigers van meergenoemde
organisaties en enkele afgevaardigden
uit de kringen van landbouw, handel
en nijverheid. Aan het hoofdbestuur
zal in ieder deel van de provin
cie Noord-, Midden- en Zuid-Zee
landeen regionale adviescommissie
met een werkbureau worden toegevoegd.
Aan het hoofd van elk bureau komt
een directeur te staan met naast zien
een administratieve kracht. Voorloopig
wordt aan de Stichting een levensduur
toegedacht van 5 jaar.
In de financiering der stichting zal
worden voorzien door bijdragen van
rijk, provincie en gemeenten en door
subsidies van andere instellingen, die
belang hebben bij of streven naar het
welzijn der provincie-
Getracht zal worden de stichting nog
deze maand haar werkzaamheden te
doen aanvangen.
De nieuwe stichting zal ongetwijfeld
nuttig werk kunnen doen en wij zien
dan ook met belangstelling de resul
taten van haar arbeid tegemoet.
dat enkele gunstige elementen optreden,
die de bctïrpositie verruimen. Ver
hooging vrn den aanvoer, die niet van
zoo groote beteeksnis is dat de voor
ziening me consumptiemelk ruimer kan
worden gesteld, komt wel tot uitdruk
king in de boterproductie, die in den
winter zeer laag is. Bovendien is er
nog een redelijke kans, dat er een
partij boter binnenkart kan worden
geïmporteerd.
Het is op deze gronden, dat besloten
is voor de periode van 20 Januari tot
2 Februari behalve de gewone 250
gram boter voor de kinderen van 0—4
jaar, wederom 125 gram boter toe te
wijzen aan de personen van 4 jaar en
ouder. De veehouders door wier
medewerking immers deze boterpro
ductie wat meegevallen is, hebben naar
net inzicht var. den Minister recht op
een deel van deze ex'ra boter. Derhalve
is tevens bepaald, dat de veehouders
en hun gezinsleden op hun margarine-
öonnen, geldend voor bovengenoemde
periode, eveneens boter zullen ontvan
gen op de wijze, zooals die \óór 25
November j.l. gebruikelijk was.
De toezegging van den Minister,
dat, zoodra de boterpositie het moge
lijk zou maken, de huidige regeling,
die margarine ook aan veehouders toe
wijs', zou worden gewijzigd, wordt
dus nagekomen.
Dit verstrekken van boter aan vee
houders kan voorloopig uitsluitend
gelden voor deze veediendaagsche pe
riode. Tenzij mocht blijken, dat de
boterproductie ook verder nog bijzon
der meevalt, terwijl daarnaast de ge
ïmporteerde boter de helpende hand
Komt bi den, zullen na 2 Februari
veehouder zoowel als de gewone con
sument van 4 jaar en oudei voorloopig
weer met margarine genoegen moeten
nemen.
Voor de vierde maal boter.
Veehouders krijgen in de nieuwe
periode het volle pond.
De Minister van Landbouw, Vissche-
rij en Voedselvoorziening is indertijc
gedwongen geweest de verstrekking
van boter aan veehouders op de mar
garinebonnen met ingang van 25 No
vember j l. stop te zetten, omdat, daar
deze bijzondere voorziening een on
evenredig deel van de beschikbare
boter zou opeischen, anders zelfs de
botervoorziening voor de kleine kin
deren op de huidige rantsoeneerirgs-
basis in gevaar zou komen. H l liet
zich aanzien, dat voor alle consumen
ten boven vier jaar nog slecht» drie
maal de gebruikelijke hoeveelheid van
125 gram boter verstrekt zou kunnen
worden, hetgeen inmiddels is geschied.
De berekeningen over de beschikbaar
komende hoeveelheid boter zijn geba
seerd op schattingen en verwachtingen,
waarbij uiteraard de voorzichtige weg
wordt bewandeld. Thans is gebleken,
REGIONALE OMROEPEN.
Daar is gebleken dat de uitzendin
gen van Hilversum I en Hilversvm li
niet overal in den lande even goed
worden ontvangen is het plan opgevat
in de hoeken van ons land geweste
lijke zenders op te richten.
Zooals bekend is in Limburg dit voor
nemen reeds werkelijkheid geworden
door het in werking stellen van een
zwakke zender (golflengte 245 m.) die
in Z.-Limburg gjed gehoord kan wor
den. De zender geeft iedere dag van
18.30 - 19.30 een programma dat wordt
verzorgd door Limburgsche musici en
waarin verder Limburgsche belangen
(zooals de mijnen) worden besproken.
Behalve deze Limburgsche zender
zal ook voor de Noordelijke provin
ciën, voor het Oasten en voor Zee
land een dergelijke instelling wor
den opgericht.
GEEN REISVERGUNNINGEN MEER
NOOD1G.
De chef staf militair gezag heeft
besloten met ingang van 15 Januari
1946 de reisvergunningen voor reizen
naar het butenland af te schaffen.
Van 15 Januari 1945 af zal men nu
zonder ee ige formaliteit van Neder-
landsche zijde naar het buitenland
kunnen reizen.
Noodig blijven voorloopig een gel
dig Nederlandsch paspoort en het
visum voor het land waar men heen
wenscht te gav, evenals voor de
landen, waar men doorheen reist.
Voor zakenreizen, waarvoor men
deviezen wenscht, bUJ/en de z.g. „Or-
dres de mission" te verkrijgen bij het
ministerie van handel en nijverheid,
Bezuidenhout 58, den Haag, noodig,
Maandag jl. is de voormalige
„Wehrmachtsbefehlshaber" in Neder-
la id, generaal Christiansen, naar
Nederland terug vervoerd. Hij wordt
ervan verdacht het bevel gegeven te
hebben in October 1944 het dorp
Putten plat te branden en de manne
lijke bevolking te tus'lleeren als een
represaille-maatregel in verband met
het doodschieten van twee Duitsche
officieren en zal hiervoor in Arnhem
voor het Bijzonder Gerechtshof terecht
staan.
DE FRANSCHE
BROODKAART.
(van onze eigen cor
respondent)
Het is nog zoo lang
niet geleden, dat de
doorsnee Franschman
zichzelf wijsmaakte dat
de economische toe
stand er beslist roos
kleurig begon uit te
zien. En een eerste
overtuigend bewijs van
dezen „rooskleurigen"
toestand zou zijn het
verdwijnen van de
algemeen gehate brood
kaart. Dat was gedu
rende de periode vlak
voor de ve< kiezingen.
De candidaten hadden
propaganda - materiaal
noodig en aan beloften
ontbrak he» niet. Een
dezer beloften was het
„vrije brood". Er werd
besloten een poging
te doen en als datum
werd vastgesteld 1
November '45.
Het Fransche volk
danste en het zong,
vierde feest.
Tot den volgenden
morgen 6 uur heeft
men gedanst in vele
groote steden.
Maar de „spelen"
zijn van korten duur
gebleken. Met ingang
van 1 Jan. jl. werd de
op 1 Nov, ter aarde
bestelde broodkaart in
haar oude eere hersteld
Het Fransche volk
heeft te vroeg gejubeld
en de afschaffing van
de eerste rantsoenkaart
is niet alleen een mis
lukking geweest, maar
vooral een volslagen
gebrek aan logica ge
bleken. Tijdens het
bestaan van de brood
kaart zaliger hadden
wij per dag 350 gram
brood, hetwelk voor
den doorsnee Fransch
man onvoldoende is,
gezien de afwezigheid
van het meerendeel
der voedingsmiddelen,
die het brood zouden
kunnen vervangen.
Maar het afschaffen
van de broodbonnen
heeft tengevolge gehad
dat mijn buurman, die
30 konijnen, 12 kippen
4 eenden, 2 katten en
1 hond bezit, onmid
dellijk zijn veestapel
heeft doen profiteeren
van dit heuglijk feit.
En ik ken een koetsier
die eiken dag 5 broo
den koopt. En toch
heeft deze man slechts
één vrouw, geen kin
deren, maar een paard!
Toen ik aan de bak
kersvrouw vroeg wat
hij met al dit brood
ffing uitvoeren, zei ze
„U begrijpt dat een
brood van 8 franrs per
kilo heel wat goed-
kooper is dan haver
van 30 francs. En
voegde ze er lachend
aan toe „z'n paard
lust ons brood best,
'tis van goede kwa
liteit".
Dit zijn slechts twee
feiten, maar zoo zijn
er hondeidd'iiztnden.
De Franschen heb
ben de weelde niet
kunnen dragen en
moeten onnteu w 'feren
„zuinig* te worden.
De oud-gouverneur-generaal van
Ned.-lndië, jhr. mr. Tjarda van Star-
kenborch Stachouwer is benoemd tot
Nederlandsch ambassadeur te Parijs.
De minister van Binnenlandsche
Zaken heeft aan Mr. Dr. K. J. Frede-
riks, oud-secretaris-generaal van het
departement van Binnenlandsche Zaken
eervol ontslag verleend. Hoewel aan
de trouw aan Koningin en Vaderland
van den heer Frederiks niet valt te
twijfelen en hij door zijn aanblijven
veel leed heeft kunnen voorkomen, is
hij toch te toegevend geweest bij in
williging van eischen van den bezetter.
BOMBARDEMENT VAN
ROTTERDAM.
In zijn nieuwjaarsrede tot den nood-
gemeenteraad heeft burgemeester Oud
officieele gegevens bekend gemaakt
met betrekking tot het bombardement
van 14 Mei 1940, dat, zooals hij zeide,
aan ruim 900 burgers het leven heeft
gekost. Het verwoeste gebied beslaat
258 H A. 11.000 panden, 24601 wonin
gen, 1212 fabrieken en werkplaatsen,
2323 winkels, 566 café's en hotels, 21
kerkgebouwen, 4 ziekenhuizen. 69 scho
len, 20 bankgebouwen, 12 bioscopen,
2 schouwburgen en 6 vergaderzalen
werden met den grond gelijkgemaakt.
77.000 inwoners werden door het bom
bardement dakloos.
-o—
METEOOR IN ROTTERDAM
GEVALLEN.
Donderdagmiddag omstreeks half
twee is op den Nieuwen Binnenweg
te Rotterdam, ongeveer ter hoogte van
den winkel van Vroom en Dreesman,
een meteoorsteen neergekomen en in
drie stukken gevlogen. Deze stukken,
die een lengte heoben van ongeveer
80 centimeter en ongeveer 6 centime
ter breedte, yertoonen aan den buiten
kant een gele kleur, overeenkomende
met die van zwavel. Op de breuk was
de kleur als die van bazalt.
o—
De „Johan van Oldenbarneveldt"
is Zondag met 2000 geëvacueerden
uit Tandjong-Priok vertrokken. Het
schip zal 10 Febr. in Engeland aan
komen. Alle kinderen die nog geen
mazelen hadden gehad, werden voor
het vertrek verwijderd in verband met
de ernstige mazelen-epidemie, die op
de „Nieuw Amsterdam" uitbrak.
DE TROEPEN VAN DE
„NOOR DAM".
A.N.P. meldde Woensdag uit Singa
pore
De „Noordam" is thans bezig troepen
te ontschepen, welke naar de kampen
op Malakka zullen worden overgebracht,
o—
In China zijn de vijandelijkheden
gestaakt. Alle troepenbewegingen wor
den stopgezet, behalve ten zuiden van
den Jangtse en in Mandsjoerije.
PLAATSELIJK NIEUWS.
NATIONALE VEREEN1G1NG
„NEDERLAND EN ORANJE".
Deze vereeniging hield Maandag
avond haar eerste openbare bijeen
komst, en wel in den vorm van een
volkszangavond, waartoe de speelzaal
van de chr. bewcaischool met
foto's der Kon. familie, nationale kleu
ren en emblemen versierd geheel
met belangstellenden gevuld was.
Na opening op de gebruikelijke
wijze werd het volkszang-programma
atgewerkt onder deskundige leiding
van dhr. P. C. Brakman, die betee
kenis en strekking der te zingen vader-
landsche liederen uiteenzette en ook
de heusch met overbodige muzikale
aanwijzingen gaf. Hij had o.i. geen
gemakkelijke taak, te meer omdat het
in de ^aal somtijds vrij rumoerig was.
De voorzitter, dhr. C. Smies Jz.,
gaf in een korte inleiding een samen
vatting van Nederiandsche prestaties,
ook in onze dagen. We tnemoreeren hier
de K.L.M., de wereldreis van de duik
boot K 18 i de grootste sleepboot ter
t it
Abonnements
prijs
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andore plaatsen
<1. 1.55
Advertentieprijs
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentiön
(maximum 8 regels)
1 5 regels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
luvumn'imyii'JiliW-T-Til
