AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
NO. 31.
Verschijnt elke woensdag en Zaterdag. WOENSDAQ 9 JANUARI 1946.
60e JAAROANO.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
n
Behouden Schoonheid".
Dat ons nationaal kunstpatrimonium
ondanks vijf jaren oorlog en bezetting,
ongeschonden bewaard mocht blijven,
is een voorrecht dat wij niet genoeg
kunnen waardeeren. Meer en meer
dringt het besef tot ons door dat wij
de geestelijke cultuurwaarden moeten
hoog houden indien wij onze Christe
lijke beschaving voor den ondergang
willen redden. Daarom verdient de
poging, die thans gedaan wordt, om de
kuast in het bereik te brengen van bree-
dere kringen der bevolking, onze volle
aandacht en sympathie. De tentoonstel
ling die onder de auspiciën van het
Departement van O.K. en W. sedert
enkele' weken te Middelburg is ge
opend en slechts nog voor korten tijd
in de Zeeuwsche hoofdstad zal blijven,
bevat meer dan 80 schilderijen van de
grootste waarde, behoorende tot de
verzamelingen van het Rijksmuseum en
het Mauritshuis. Iedereen kan daar,
zonder een dure of al te lange reis te
moeten ondernemen, de heerlijke schep
pingen van onze groote 17e eeuwsche
meesters, gaan bewonderen en ten volle
genieten, elk volgens zijn persoonlijk
gevoel, van de schoonheid, op eigen
bodem, gedurende de eeuwen, voort
gebracht.
Dat deze expositie een succes is
geworden lijdt geen twijfel. Duizenden
Zeeuwen hebben reeds de uitnoodiging
van de Z.V.U. beantwoord. Laten wij
hopen dat nog zeer velen, in de enke
le dagen die ons nog gegund zijn, van
deze unieke gelegenheid, een dankbaar
gebruik zullen maken.
Nu een korte beschouwing over de
meesterwerken zelf.
Tijd en ruimte ontbreken ons om ze
alle te vermelden, we moeten ons tot
het essentiëele beperken. Vanzelfspre
kend gaan onze gedachten en bewon
dering op de eerste plaats naar de 2
Rembrandts.de Oosterling" en „Titus
in monniksdracht", twee geniale schep
pingen die elk een verschillende rich
ting in de kunst van den meester
openbaren.
Ondanks de schitterende kwaliteiten
van den .Oosterling", het prachtige
modelé, de heerlijke kleur of liever het
geheimzinnige licht als van gebrand
goud, dat den witten tulband en al de
sieraden van de rijke kleedij doet
glanzen, gaat onze voorkeur toch zon
der aarzeling naar den jeugdigen Titus.
In dit werk, da' behoort tot Rembrandts
laatste levensjaren is alle uiterlijke praal
verdwenen maar hoeveel rijker is het
aan diep menschelijk gevoel en inner
lijke bezonkenheid. Hierin heeft de
kunstenaar het innigste van zijn ziel
uitgestort. Het tengere gelaat van den
knaap, bijna geheel gehuld in de scha
duw van de wijde monnikskap, de
melancholische blik, de zachte glimlach
zijn zoo aangrijpend dat het beeld ons
nog lang voor den geest blijft, wanneer
wij de zaal op de eeiste verdieping
reeds hebben verlaten.
Frans Hals, naast Rembrandt, de
belangrijkste figuur in deze zaal, is
hier vertegenwoordigd door een aantal
portretten die ntet alle van gelijke waar
de zijn. Vooral het kleine manspor
tret (Kalal Nr. 29) schijnt ons merk
waardig. In enkele forsche penseeltrek-
ken gemodeleerd, geeft het een indruk
van overvloedige levenskracht. Ook
de gelaatskleur is schitterend. De han
den, zoo als dit bij Hals meer voor
komt, zijn echter wat verwaarloosd.
Dicht bij den Haarlemschen meester
staat de prachtige, schertsende .Nar"
van Judith Leyster, een imponeerend
Stuk dat onmiddelijk de aandacht van
den bezoeker trekt.
In .Isaac zegent Jacob" van Qovert
Flinck is de invloed van Rembrandt
duidelijk merkbaar. Dezelfde invloed
spreekt ook uit de werken van A. van
Ostade die nochtans een geheel ander
genre beoefende. Evenals Jan Steen
en Brouwer, specialiseerde deze zich
in het schilderen van meer volksche
realistische tafereelen, zooals drinkpar
tijen tn boerenbruiloften waarin wij
misschien een aspect v?n het uitbun
dige leven onzer voorvaderen weer
spiegeld zien.
Veel voornamer is G. Terborch of
schoon zijn .Moederlijke zorgen" even
eens aan een realistische opvatting
beantwoordt. Het meisjeskopje is een
verrukkelijk stukje natuur. Hoe con-
ventionneel daarentegen schijnen zijn
portretten waarin fnen tevergeefs de
bezieling van het leven zoekt.
Van Pieter de Hooch, een typisch
interieur met openstaande deuren
waarlangs het heerlijke zonnelicht naar
binnenstroomt.
Ook onze grote landsschapsschilders
zijn op de tentoonstelling aanwezig
Ruisdael, Hobbema en van Goyen.
Van deze laatste het onvergetelijke
.Vergezicht", zoo grootsch in zijn een
voud, zoo ver van alle romantische
fantasie, zoo echt hollandsch.
Wat de buitenlandsche schilderkunst
betreft, deze is slechts door weinige
werken vertegenwoordigd, zoodat wij
ons hier geen duidelijk beeld kunnen
vormen over de kunst en de school
waartoe de verschillende meesters be-
hooren. Niet ieder zal het gegeven
zijn, de schoonheid en de heteekenis
van al deze schilderijen, ontsproten uit
een vreemden volksaard, onmiddellijk
aan te voelen en te begrijpen. Van
den dichter bij ons staanden grooten
Antwerpenaar, Rubens, krijgen wij twee
prachtige paneelen, te bewonderen.
Een .Kruisgang", wellicht een voorbe
reidende studie voor het groote schil
derij uit het museum te Brussel. Ty
pisch rubeniaansch is de Compositie
in obüeke lijn evenals het grootsche
lyrisme dat deze lijdensweg van Chris
tus naar Golgotha omtoovert in eeri
waren triomftocht. De fijne, harmo-
nieuse kleurschakeeringen, het warme
licht dat alles omstraalt, maken van
deze schets een kunstwerk op zich
zelf, dat in menig opzicht sommige
voltooide schilderijen van den meester
ver overtreft. Van Helena Fourment's
beeltenis, o.i. een van de mooiste por
tretten die Rubens schilderde, gaat een
onuitsprekelijke charme en bekoring
uit. Hoe koel daartegenover staat het
groote, officieële portret van het En-
gelsche prinsenpaar, door Van Dijk
Gelukkig kennen wij van dezen meester
vele andere werken waar een warmer
gevoel voor leven en kleur tot uiting
komt.
Ook het sobere portret, van een
Spaansch edelman, zoo geraffineerd van
teekening en expressie, dat toegeschre
ven wordt aan A. Moro, moet worden
vermeld.
In de zaal, waar de Italiaansche en
Spaansche schilders vereenlgd zijn,
wacht ons bij den ingang een Madonna
van Fra Angelico, vol teere poezie en
zachte ingetogenheid die ons terstond
doet opklimmen tot de hoogere sfeeren
der mystiek. Minder verheven en ook
minder naïef is de Madonna van Mu-
rillo. Gezeten op een troon van wolken,
in een glorie van heerlijke warme kleu
ren, bekoort deze ons door een meer
aardsche schoonheid welke ongetwij
feld vele bezoekers in verrukking zal
hebben gebracht. Welk een contact
tusschen deze werken en het paneel
van El Greco, .Christus aan het kruis",
waaruit de geest spreekt van een vi-
sionnair. Het drama van Calvarie,
heeft de Grieksche meester in al zijn
sublieme intensiteit weten weer te
geven. Men blijft instinctmatig stil
staan, getroffen door de grootschheid
van dit schouwspel.
Van den Venetiaan Tintoretto, een
prachtig poitret dat uitmunt door so
berheid en harmonie.
Tenslotte nog het meesterlijke doek
van Goya. De bijna levensgroote fi
guur van Don Satue, met schitterend
brio en doordringend realisme gebor
steld, maakt een geweldigen indruk
v^aaraan men niet gemakkelijk ontkomt.
M. J. O.
Radiotoespraak van
H.M. de Koningin
H.M, de Koningin heeft Zondag
avond tot gerepatrieerden uit Nederl.-
Indië .en tot de uit de gevangenkam
pen teruggekeerden de volgende radio
toespraak gehouden
Landgenooten, die zijt teruggekeerd
uit de hel van concentratiekamp, ge
vangenis, werk- of gevangenkamp, of
een of meer van deze beproevingen hier
te lande hebt ondergaan, en gij, die
thans uit Indië zijt aangekomen, tot u
allen wil ik heden een persoonlijk
woord richten
Nu de eerste schepen uit het eens
zoo vredige en welvarende Insuiinde
met uitgeputte kinderen, vrouwen en
mannen zijn binnengeloopen en deze
thuiskomst in zoo groot getale, na
zoo verre reis over oceaan en zeeën,
wellicht nog duidelijker tot de ver
beeldingskracht spreekt van iederen
Nederlander en deze nog meer doet
beseffen, welk nameloos leed hij ge
roepen is te lenigen, dan bij den
stroom huiswaarts gekeerden uit
Duitschland en de door dat land
bezette gebieden, heb ik dit oogen-
blik aangegrepen om tot u allen het
woord te richten.
Hartelijk welkom heet ik u, land
genooten, die de verre reis naar hier
nebt volbracht, gij zijt voor ons in
Nederland de verpersoonlijking van
hetgeen geleden is onder de hiel van
den meedoogenloozen Aziatischen
overweldiger en van de daarop ge
volgde geestelijke en 1 chamelijke
martelingen na den val van Japan.
Met open armen ontvangt u het veilige,
gastvrije Nederland, dat u zeker alles
zal geven, wat het te geven heeft. Wij
ailen hier wenschen u toe rust en
spoedig herstel van krachten. Diepe
onrsteitents heeft zich van elkeen
meester gemaakt bij het vernemen
van de berichten over het gruwelijke,
dat zoovelen, die zich trouw verbon
den voelen aan ons rijk, is overkomen,
waarbij ik niet zou willen vergeten zij,
die neergeveld werden om der wille
van hun geloof.
Vol eerbied en bewondering zijn wij
voor uw onoverwinlijke geestkracht,
taaiheid en volharding in de tijden
van vernedering en smaad. Zij deden
u de moeilijke omstandigheden, waar
onder de thuisreis moest worden vol
bracht, moedig aanvaarden. Dat ver
vult ons met vertrouwen, dat gij de
toekomst met dezelfde geestkracht
tegemoet zult gaan.
En gij, die eerder en langs anderen
weg het vaderland hebt bereikt, soms
na lange omzwerving en moeizame reis.
Gij, vrouwen en mannen, die daar
ginds de verschrikkingen van concen
tratiekamp en gevangenis hebt door
staan of wel gij, die in het vaderland
door deze hel zijt heengegaan, ik weet
hoe zwaar gij geleden hebt naar ziel
en lichaam en hoe langzaam uw ge
knakte gezondheid, uw uitgeteerd
gestel zich weder oprichten en noe gij
meestentijds nog steeds het beeld van
al die verschrikkingen in u omdraagt.
Maar ik weet ook, hoe gij bovenal
door de diepten van uw geestelijk
lijden heen, kunt opklimmen tot een
punt, waarop gij u keert naar de toe
komst om met nieuwen moed een
nieuw leven aan te durven.
Ik begrijp uw teleurstelling en ont
goocheling omdat thans alles niet
zoo geloopen is, als gij u de toe
komst hadt voorgesteld. Deze teleur
stelling en ontgoocheling liggen zoo
zeer in de natuur der dingen. Toch
zie ik ook in het lijden van ons
gehetle volk, zij het op andere wijze
dan gij, de verklaring voor de traag
heid in het u zielkundig begrijpen en
tegemoetkomen, zooals gij dit ver
wacht en gehoopt hadt.
Op het tijdstip, dat gij onze grens
overschreedt, waren de geesten geheel
in beslag genomen door de zorg om
het dagelijks bestaan tn de eigen ont
beringen en met het overwinnen van
de eigen moeilijkheden. Toch lijdt het
geen twijfel, dat Nederland weet wat
gij over gehad hebt voor de zaak der
vrijheid en de bevrijding des vader
lands tn dat het trots op u is. Wij
mogen en zullen dit niet vergeten.
In een tijd, als waarin wij thans le
ven, kunnen wij uw bezielend voorbeeld
en de kracht die van u uitgaat als
strijder en strijdster niet missen, willen
wij een nieuw en beter vaderland bou
wen, wij hebben ieder van u noodig,
onverschillig of gij weer tot werken in
staat zijn of nog gekluisterd zijt aan een
smartelijk ziekbed. Wilt ook nu voor
gaan met de inspiratie, die u bezie'd
heeft en de geestkracht, die gij aan
den dag gelegd hebt tijdens de ver
schrikkelijke jaren die achter ons lig
gen. Geef u opnieuw op deze wijze
voor ons allen voor het vaderland, mei
hart en hoofd geheel vervuld met dit
levensdoel, zal opnieuw geluk uw le
ven binnenstroomen en God geve u
daarbij innerlijke rust en vrede.
Gij kunt vertrouwen, dat ieder die
op dit punt verantwoordelijkheid draagt
zich van die verantwoordelijkheid be
wust is en dat de resultaten van hun
handelen, naarmate het herstel toeneemt
steeds duidelijker zullen worden.
Nu ik tot u spreek, gaan als vanzelf
mijn gedachten ook met trotsche vol
doening uit naar onze dappere strij
ders te land, in de lucht, ter zee en
bij de koopvaardij, van wie veel geest
kracht en moed gevraagd wordt om
de gevolgen die de oorlog voor hen
met zich heeft gesleept voor het ver
dere leven te dragen, die hetzij gewond
werden in den strijd of wel als gevan
genen de daarmede gepaard gaande
ellende hebben moeten verduren. Hier
behoef ik slechts Thailand te noemen.
Hun allen roep ik toe: wij hebben
ook u noodig. Vervult uwe roeping
bouwt allen mede, geestelijk en ook
s'offelijk aan het nieuwe vaderland en
aan het nieuwe rijk.
Ten besluit spreek ik tot alle Ne
derlanders. Wij zijn aan onze driekleur,
die ons in deze jaren zoo dierbaar is
geworden, verplicht te toonen dat het
ons diepe ernst is, met onze dankbaar
heid tegenover al deze vrouwen en
mannen, die het beste gaven voor Ne
derland, voor ons rijk en voor ons. Het
is onze eereplicht hen niet teleur te
stellen.
BERUCHT ZWENDELAAR
GEARRESTEERD.
Een berucht zwendelaar, Siegfried
W„ is op 18 December in handen van
de Brusselsche recherche gevallen.
Siegfried W., is 1893 in Polen ge
boren, was vijl jaar voor den oorlog
naar Nederland uitgeweken. Zich voor
doend als groot zakenman, wist hij bij
velen vertrouwen te wekken. Van zijn
eerste opzienbarende oplichters-affaire
hier te lande werd in 1937 een bank
instelling te Amsterdam het slachtoffer.
Zich uitgevend als manager van een
filmonderneming te Hollywood, maakte
hij voorts tal van argelooze meisjes
met filmsteraspiraties geld afhandig.
Doch tenslotte rekende de politie hem
in en kreeg hij twee jaar gevangenis
straf.
Na zijn vrijlating was Nederland be
zet gebied geworden. De jodenver
volgingen namen in kracht toe en tegen
betaiing van f 30C0 a f5000 verleende
W. zijn bemiddeling" voor de vrijla
ting van de siachtoffers der Duitsche
terreur. Later slaagde hij erin, familie
leden van gearresteerde illegale werkers
voor een bedrag van f50.000 per ge
vangene op te lichten.
Na de bevrijding onderhield W. nog
even relaties met zwarte handelaars,
doch hij vestigde zich toen al spoedig
te Brussel. Daar klaagde een gérant
hem wegens oplichting bij de politie
aan. Vermoedelijk zal hij nu mettër-
tijd zich ook wel in ons land voor zijn
zwendelarijen te verantwoorden hebben
o—
Met ingang van 4 Januari j.l. is
„Polygoon's wereldnieuws", waarvan
de vertooning in Juni 1940 werd stop
gezet, weer gaan verschijnen, Dit inter
nationale filmnieuws wordt in Haarlem
samengesteld en van toelichting voor
zien.
Korte Berichten
De heer Martin, on
derdirecteur van de
K.L.M., heeft verklaard
dat hij hoopte, dat een
ééndaagsche luchtver-
binding met Indië in
Februari van dit jaar
tot stand zou komen.
o
Blijkens mededee-
ling van It.-generaal
C. G. Simonds, bevel
hebber van het Cana-
deesche leger in Ne
derland, zijn drie offi
cieren onder streng
arrest gesteld wegens
tegen hen ingebrachte
beschuldigingen aan
gaande beweerde on
rechtmatige versche
ping van drie auto
mobielen van Rotter
dam naar New-York.
Aodere hoogere offi
cieren zijn gedurende
het onderzoek in hun
functie geschorst.
o—
Tegen J. D. de With
uit Lopik, die in 1941
te Maarsseveen vrij
willig in dienst trad
bij de Waffen SS en
en die bij Arnhem
heeft meegevochten, is
voor het bijzondere
gerechtshof de dood
straf geëischt. De ad
vocaat-fiscaal, mr. Gee
ling, grondde zijn eisch
op de principieele
overweging, dat ieder
SS-man, die den eed
op den Führer heeft
afgelegd, des doods
schuldig is.
o—
Zaterdagmorgen heeft
op het vliegveld Val
kenburg een ernstig
vliegongeval plaats ge
had, dat. aan twee
Nederlandschc vlie
gers het leven Leeft
gekost.
Toen een Neder-
landsch Austertocstel
kwam landen werd het
tijdens de landing door
een eveneens landende
Spitfire geraakt. De
vleugel van dit toestel
raakte de Auster ter
hoogte van de cockpit,
met het noodlottige
gevolg, dat de twee
inzittenden, de Serg.-
vliegers Ottesen Zwaai
op slag gedood wer
den.
o—
TERUGKEER VAN
NEDERLANDERS
UIT POLEN.
Dezer dagen vertrekt
uit Polen een aantal
Nederlanders naar het
Vaderland.
Daar de reis over
land in dit seizoen met
veel moeilijkheden ge
paard gaat, vindt het
transport plaats over
Zweden.
In Zweden worden
onze landgenooten
door deNederlandsche
missie verzorgd en zoó
noodig in de kleeren
gestoken. Daarna gaan
zij per vliegtuig naar
Nederland.
Zoodra Nederlanders
in het Oosten opge
spoord zijn, worden
hun namen onmiddel
lijk aan hun familie
leden opgegeven.
Abonnements
prijs i
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
il. 1.25
Alle andore plaatsen
il. 1.55
Advertentieprijs
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentiên
(maximum 8 regels)
1 - 5 régels 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.