AXELSCHE COURANT jgfe
NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR [H*
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
Een woord tot de bevolking van Axel
v J
Bevrijdingsherdenking.
Attentie I
Verschijnt elke Woensdag en Zaterdag. ZATERDAQ 22 SEPTEMBER 1945.
60e JAAROANQ.
s
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
bunkerbouwers.
van onzen eereburger Kolonel Zydlowski.
Thpre are a few things in every
body's life that are of a great import
ance character en heart in parti
cular. For the second time the people
of Axel prooved that they posses those
characteristic features. No doub' I want
to assure the population of Axel (my
dear fellow-citizens) that the troops of
the 1st Polish Division spent some
unforgetable moments but 1 am also
sure that your future will be very clear
and happy
We wish the childeren of the brave
town will be worth his brave father.
1 also assure you that you will be in
our hearts for ever.
Er zijn enkele dingen in het leven
van den mensch die var, groot belang
zijn karakter en gevoel in het bij
zonder. Voor de tweede maal heeft
de bevolking van Axel getoond deze
belde karakteristieke 'rekken te bezitten.
Ik wil U, inwoners van Axel (mijn
beste medeburgers) ten stelligste ver
zekeren dat de troepen van de le
Poolsche Divisie enkele onvergetelij e
dagen hebben be'eefd en ik wil U ook
de verzekering geven, dat U een zor-
nige en gelukkige toekomst tegemoet
gaat.
Wij met de kinderen van de dappere
stad zullen ons haar dapperen burger
vader waardig toonen. Ik kan U ook
verzekeren dat U voor altijd in onze
harten zult zijn.
Wekenlang reeds maakten vele plaat
sen in het Oostelijk deel van ons gewest
zich op, om den dag, waarop zij een
iaar geleden werden bevrijd, te vieren.
De aanwezigheid van een afdeeling
Poolsche soldaten, bij wie zeer velen,
die vorig jaar aan den strijd voor onze
vrijheid hebben deelgenomen, verleende
aan de feestviering op deze dagen een
uitzonderlijk karakter.
Axel, dat vorig jaar het brandpunt
van den strijd was, vormde nu de kern
van de feestviering. Zondag arriveerde
een klein aantal Polen, die op de plaats
waar de eerste overtocht door het
inundatiegebied plaats vond, een een
voudig metalen kruis oprichtten, ter
herdenking van hun hier gevallen
kameraden. Maandag vond bij dit
kruis een korte plechtigheid plaats.
Een Poolsch aalmoezenier verrichtte
hierbij het godsdienstig ceremonieel,
waarna een Poolsch officier een over
zicht gaf van de hier gevoerde strijd.
Op 16 Sept. werd 's middags een
bruggehoofd van 1 km- gevormd, dat
den volgenden morgen door een Duit
sche tankaanval moest worden terug
genomen. Van de ca. 350 soldaten,
die aan den aanval deelnamen, bedroeg
tet aantal dooden. gewonden en ver
nisten bijna de helft.
Door den burgemeester werd een
kort woord gesproken, waarna namens
de bevolking een bloemstuk werd
gelegd. Ook majoor Koch nam het
woord en dankte onze bevrijders voor
hun dappere en voorzichtig gevoerde
strijd. Een Poolsch officier dankte
daarop de aanwezigen.
Dinsdagmorgen werd in de R.K. kerk
een dienst gehouden voor de verleden
jaar gevallen burgers. Na den dienst
werd namens het gemeentebestuur een
krans gelegd, waarbij de burgemeester
de gevallenen herdacht. Spr. wees op
de schrille tegenstelling tusschen de
plechtigheid waarvoor men hier was
samengekomen in de stad die z'ch
tegelijkertijd opmaakte om feest te gaan
vieren en wonderlijk mooi werd ver
sierd. Onze vreugde heeft een donkere
achtergrond. Bij de bevrijding is bloed
gevloeid, soldaten en burgers, vrouwen
en kinderen zijn gevallen. Zoo zullen
er zijn wien het bitter verlies dat ze
geleden hebben nu weer levend voor
hun staat en zij denken aan de onver
schrokken jongens, die gewonden en
stervenden door het granaatvuur binnen
brachten. Nooit zal ik verge'^n dat
kind dat klaagde over pijn, maar toch
vol vertrouwen was en vol overgave
en vertrouwen het kruis kuste dat de
priester haar toereikte. Qod heeft ge
roepen, zij moesten gaan, wij mochten
blijven, opdat wij elkander zouden
troosten, opdat wij als dat kind tiet
oog zouden slaan op het kruis.
Spr. eindigde door er op te wijzen
dat alleen God de ware troost kan
geven en Hij alleen de kracht kan
geven om deze voor de nabestaanden
zoo zware dagen door te komen.
's Avonds om 6 uur vond op de
algemeene begraafplaats een zelfde
plechtigheid plaats, waar de waarn.
burgemeester het woord voerde en een
krans legde namens het gemeentebe
stuur. Ook door de O. D. en door
enkele vereenigingen en familieleden
werden kransen gelegd. Mej. Scheele
dankte de aanwezigen voor de zeer
groote belangstelling en het medeleven
dat hieruit bleek.
Dinsdagavond ruim 6 uur trokken de
Polen ten tweeden male Axel binnen.
Evenals een jaar geleden konden wij
hen met gejuich begroeten, doch ook
weer als toen werd dit gejuich gedempt
door de gedachte aan hen die hun
leven lieten en aan hun nabestaanden.
Maar wij allen zijn dankbaar, dat wij
elkaar onder zooveel betere omstandig
heden kunnen ontmoeten. Des avonds
werd hun ter verwelkoming in „Hef
Gulden Vlies" een maaHijd aangeboden,
waarbij hartelijke woorden werden
gewisseld, terwijl de avond met een
dansje werd besloten.
Het is gelukkig droog als we Woens
dagmorgen opstaan, doch de wind
heeft nogal schade gedaan aan de
versiert tgen. Padvinders en ruiters
trekken door de straten, waarna koraal-
muziek volgt op den molen.
De Polen rullen eerst een groet gaan
brengen aan hun gevallen kameraden,
waarna een dienst wordt gehouden in
de Kath. kerk, waaraan alle Polen
deelnemen en ook vele Axelaars van
verschillende gezindten wonen deze
plechtigheid bij.
Om 10 nur begint de burgemeesrer
zijn herdenkingsrede, waarbij hij eerst
in het Engelsch het woord richt tot
onze Poolsche vrienden. De burge
meester wees op de onuitsprekelijke
dankbaarheid van de Axelsche bevol
king jegens de bevrijders, die den
verdrukker verjoegen. Als een der
meest verdrukte volken van Europa
behoef ik U geen details te geven van
de ongeioofelijke wreedheid van het
Nazi-spook.
Als blijk van waardeering bood de
burgemdester aan kolonel Zydlowski,
die aan het hoofd staat van het 9ih
Rifles van de 1st Polish Armoured
Division het eereburgerschap van de
stad Axel aan- Spr. eindigde met een
driewerf hoera voor het 9th Rifles
Batalion, Konel Zydlowski en Polen.
Na bovenstaande Engelsche rede
sprak de burgemeester in het Neder-
landsch de ingezetenen In denzelfden
geest toe, Hij deelde mede dat een
eerepenning van de stad Axel is Inge.
De uitbetaling van salarissen
in verband geldzuivering.
DOODELIJK ONGELUK.
Mej. van Doorn is Woensdag te Ellewouts-
dijk met militaire eer ter aarde besteld. Een
groep mariniers loste hierbij een salvo.
MOLENAAR'S
KINDERMEEL.
ER IS WEER MAÏZENA!
Vertrouwde ramen uit het verleden
komen weer te-ug. Er is weer echte
vóór-oorlogsche Hnnig's Mabena in de
winkels verkrijgbaar. Sinds de eerste
schepen mais Koog aan de Zaan heb
ben bereikt zijn de Honig's Fabrieken
druk bezig deze grondstof te verwer
ken. Een dubbel geluk voor de huis
vrouwen want wie is beter dan
Honig in staat uit het edele graan de
zuivere, smakelijke en voedzame
Maïzena te fabriceeren
(Ingez. Med.)
verkeer
^an onze
bben in
tappel ijk
geschie-
eslissen-
dit ge-
i de rest
n. In een
lier wor-
biliseerd
tot een
arde van
:t geheel
j moeten
van den
loone en
door de
ede ver-
nstelling,
;n, voor
J1GEN.
kken de
er week
ag, Don-
vliegtuig
l 22 De-
)ecember
:en dienst
naai per
n wel op
■dag.
IOORD.
de Japan
aal Mac
teld, dat
ar de ge-
eten wor-
gepleegd
i.
oud en
irtefpuille
Over het
\ngelsak-
rnamelijk
gespeeld
nina, op
gers zijn
:ent men,
oord den
ren voor
igen, die
tribunaal
innen zijn.
WS.
ikele per-
:hten van
Vereeni-
het be-
jewustzijn
n zuivere
Vorsten-
ikers, het
zangavon-
deze ver
vegen op
om zoo
te geven,
«staat uit
ter, N. van
ondergem
r Lin-
oelit
e je
nmei
TERU
ig de gi
rk en vi
kele jaren
vertrouwde
zal ook 6e
T§ eerstdaags
e--.-»-- ■nyht dan een
n de klokken terug
hangen, zodat hoogat--
voor K. fntmis onzr
net kleine hioki v
t nog niet tercent Va-J
s hangen,
No. 1.
Abonnement»-
prtji1
Locs* nummers S ot.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
fl. 1.25
Alle andere plaatsen
11. 1.55
Adv
ivertentieprij»
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlön
(maximum 8 regel»)
1 5 regel» 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
Dezer dagen had een redacteur van A.N.P.-
Aneta een onderhoud met het hoofd der af-
deeling aannemers, bouwers en aanverwante
bedrijven van het bureau voor vooronderzoek
collaboratie en met eenige I inspecteurs van
I de politieke recherche.
Het bureau voor vooronderzoek collaboratie
heeft thans 3,000 belangrijke zaken in onder
zoek. Het zfjn zaken van zeer uiteenloopend
karakter. De werkzaamheden van het bureau,
dat met 25 rechercheurs werkt, zijn zeer 'al
rijk. Ongeveer 1500 bunkerbouwers hebben
in Nederland den vijand geholpen. Het dis
trict Amsterdam telt er 400, waarvan er zich
200 gemeld hebben na den oproep. Bij de
overige 200 zijn een aantal NSB-ers, dat
reeds gedetineerd is, terwijl de niet-N.S.B.-
ers deels gevangen, deels voortvluchtig zijn.
Zij worden echter allen gegrepen aldus
de hoofd-inspecteur die het vooronderzoek
leidt. De gegevens, door de heeren bunker-
i bouwers verstrekt, zijn zeer onbetrouwbaar.
Verscheidene sociale verzekeringsbanken kun-
ci uen echter cijfer-materiaal uit loonlijsten en
u ongevallen-uitkeeringen geven die zeer waar-
[devol zijn.
In 1941 namen de Duitschers diverrse boek
houdingen in beslag en het bleek, dat in de
periode 1940-41 op de voor de weermacht
uitgevoerde werken tusschen de 10Ö en 200
pet. winst is gemaakt Daar deze enorme winst
percentages uiteindelijk ook een economische
chaos in het Duitsche systseem mee zouden
helpen veroorzaken, is hier van Duitsche zij
de tegen opgetreden. Vastgesteld werd toen,
dat een winstmarge van 8 pet. kon worden
toegestaan, terwijl een geregelde Duitsche
controle-dienst op de boekhouding van bou
wers en aannemers in werking trad. Ondanks
deze controle-dienst kan als vaststaand wor-
den aangenomen, dat in de jaren 1942, 1943
en 1944 gemiddeld 35 pet. winst werd ge
maakt. Uit de boekhoudingen echter kon dit
niet blijken, omdat de winst kunstmatig ge
drukt werd vaak met instemming van de
Duitsche ambtenaren die hooge bedragen tou
cheerden voor hun medewerking. Het druk
ken van de winstmarge geschiedde door de
bedrijfsonkosten op enorme wijze op te voe
ren. De privé-uitgaven van den ondernemer
f 500,f 1,000 per week) werden gewoon
lijk als bedrijfsonkosten genoteerd. Voorts
wees het hoofd der afdeeling er op, dat bij
een opgave van de verloonde bedragen mins
tens 20 pet als netto winst voor den üetroK-
ken ondernemer is verdisconteerd, alles ver
der afgezien van de winst die hij maakte uit
zwarte transacties die natuurlijk onconroleer-
baar zijn. De onjuiste boekhoudingen, het feit,
dat de werken van de bunkerbouwers over
het heele land verspreid zijn, maakt het voor
onderzoek zeer lastig. Nauwkeurige gegevens
zijn eisch voor een juiste formuleering van
het ten laste gelegde en slechts dan is be
rechting mogelijk als deze gegevens verzameld
zijn. Een groot deel der gevallen zijn groote
justitiezaken en dossiers van 60 a 70 vellen
zijn geen zeldzaamheid.
Veel bunkerbouwers hebben een financi-
eele carriere gemaakt waar men verstomd
van staat. Een geval is bekend, dat een bun
kerbouwer die millioenen verdiend heeft, kort
1 voor den oorlog eens f 10,van een vriend
wilde leenen, terug te betalen in 4 termijnen
van f 2,50. Hun uitgaven waren enorm. Een
bad in het kleine kasboekje dagposten van
den volgenden inhoud: drank f 200,.spek
en eieren f 300,- brood f 75,.enz., waar
schijnlijk voor de lunches die den Duitschen
controleHambtenaren werden voorgezet. Een
bekend geval is ook dat van een bunker
bouwer die in de periode 1940-1943 bijna
f 200,000,- per jaar uitgaf. Hij had dit geld
verdiend met het, maken ,van prikkeldraadver
sperringen en gecamoufleerde bunkers. Aan
950 arbeidlers keerde hij in deze periode
f 9,000,000 loon uit. Deze man stond in 1923
terecht als offerblokken-lichter en werd daar
voor bestraft.
Een andere bunkerbouwer nam per jaar
gemiddeld 250,000,- op voor zijn privé-
uitgayen, terwijl een collega van hem, die
waarscïhjjfilijk nattigheid ging voelen aan het
eind vaA 1944 maar liefst f 1,000,000,- en
een buitenverblijf aan de b.s. als cadeautje
aanboodf. Weer een ander bood bij zijn arres-
tatie aan, zijn kapitaal van f 2,5 millioen te
mqt den arrestatie-officier om zich zoo
'j f te koopen. Een topprestatie leverde de
njterbouwer die het klaarspeelde in 1 maand
ti)dr bij een werkje waaraan 150 arbeiders
me|ededen f 1.650.000,- te verdienen. Bij zijn
ai-rotatie bezat hij f 3.000.000,- belegd in
eten, huizen en schilderijen. Door hun
yoyale levenswijze vallen de bedragen, die zij
uiteindelijk overhielden tegen. Het bij elkaar
gebunkerde grootste kapitaal is f 7.000.000,-
Enele bouwers hadden het zoover gebracht,
dat zij hun arbeiders bij de groene politie
gingen halen na een razzia. Ten een dezer
heeren ondervraagd werd, zeide hij de arbei
ders te hebben noodig gehad voor „eenig
graafwerkDit „eenig graafwerk" bleek een
tankgracht geweest te zijn van 1 k.m. lengte.
In de periode 1940-1944 gebruikten de
bouwers voor de door hen aangelegde vlieg-
ytldtn en bunkers 1,386,000 ton beton,
deelen
's-Gravenhage, 17 Sept. Voor het welsla
gen van de maatregelen tot zuivering van
het geldwezen is het noodzakelijk, dat zoo
spoedig mogelijk na 2 October de weekloonen
voor de tweewekelijksche periode van 24 t..m.
6 October, alsmede de maandsalarissen over
September, in nieuw geld worden uitbetaal.
Maatregelen worden getroffen om deze be
taling mogelijk te Diaken.
In de gevallen, ivaarin de maandsalarissen
over September reeds voor het bekend wor
den van de plannen tot geldzuivering zijn
overgeschreven op een bankrekening van
den werknemer, moet deze overschrijving on
gedaan worden gemaakt, daar de werknemer
anders de beschikking krijgt over een ge
blokkeerd tegoed. De wernemer dient in dit
gevel aan zijn werkgever een cheque ter hand
te stellen tot een bedrag van het hem tegoed
geschreven salaris. De werkgever, die zijn
geld aldus terugontvangt, dient vervolgens
na afloop van de nleveringsweek in nieuw
geld te betalen.
Wanneer het bedoelde maandsalaris reeds
is gestort op een post-girorekening van den
werknemer, moet deze een ongedateerd giro-
overschrijvingsbiljet tot het bedrag van zijn
salaris aan zijn werkgever overhandigen. De
werkgever zal, zoodra er weer giroverkeer
mogelijk is, het formulier moeten dateeren en
aan den postcheque- en girodienst moeten
zenden om terugstorting van het te vroeg be
taalde salaris te verkrijgen. Inmiddels moet
de werkgever zoo spoedig mogelijk na 2 Oct.
den werknemer in nieuw geld betalen.
Zoo noodig kan de loon- en salarisbetaling
na 2 October gescheiden per postwissel.
Postwissels, die met nieuw geld zijn voldaan,
worden aan den belanghebbende in nieuw
geld uitgekeerd.
Middelburg, 17 Sept. Op het nood vliegveld
te Arnemuiden, heeft Zondagavond een enr-
stig ongeluk plaats gehad. Hier landt iederen
avond een vliegtuig uit Den Haag. Dit had
gisterenavond als passagiere aan boord mej,
a.m. van doorn uit Eelewoutsdijk, die als
Marva dienst deed. Nadat zij was uitgestapt,
bracht de piloot de motor weer op gang om
te vertrekken. Mej. van Doorn had evenwel
iets vergeten en beduidde dit den bestuurder.
Deze zocht daarop in het bagageruim, in de
meening dat zijn passagiere zou blijven staan.
Zij liep evenwel voor het vliegtuig langs en
kreeg daarbij een klap van de propeller, waar
door zij vrijwel onmiddellijk werd gedood.
Het stoffelijk overschot is naar het gasthuis
te Middelburg overgebracht.
Ged.
Handelsmerk
Molenaar's Kindermeel wordt
weer in oude samenstelling
gefabriceerd, in dezelfde uit
stekende kwaliteit alsjvroeger.
Verlang op Uw bon het beste
voedsel voor Uw kind:
