r
AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
ANNEXATIE.
DE ATOOMBOM.
No 93.
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1945.
59e JAARGANG.
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK van VESSEM
V V
Sr
Van geallieerde zijde is nog nader
medegedeeld
Reeds'in 1939 waren geleerden van
vele landen van oordeel, dat atoom
splitsing mogelijk zou zijn en men
besloot daarom het onderzoek op dit
gebied voort te zetten. In 1941 kon
worden gezegd dat een redelijke kans
bestond dat de atoomsplitsingsbom
voor het einde van den oorlog zou
kunnen worden geproduceerd. Door
president Roosevelt werd in October
1941 voorgesteld om in het onder
zoek samen te werken en dit in Ame
rika uit te voeren, gezien de moei
lijkheden bij het onderzoek in Enge
land door de voortdurende bombar
dementen en de mogelijkheid van een
invasie
Ook Duitschland deed onderzoe
king op hetzelfde gebied doch bleef
ver bij de geallieerden achter, terwijl
installatie's in Noorwegen die voor
het onderzoek dienst deden door aan
vallen met parachutisten buiten wer
king werden gesteld. Op 16 Juli van
dit jaar werd een proef genomen met
de bom in de woestijn van New-
Mexico. Na een ontzettende lichtflits,
die het terrein helderder verlichtte
dan het daglicht, volgde een geweldig
aanhoudend gerommel. De luchtdruk
was zoo hevig dat 2 mannen op 8 km
tegen den grond werden geslagen. Een
stofwolk steeg op tot 12 km hoogte
De Engelsche bladen wijzen bij de
mededeeling van deze nieuwe bom
op het monsterachtige van deze uit
vinding en de mogelijkheid dat ook
andere ladden dan Engeland, Amerika
en Duitschland proefnemingen op dit
gebied doen en er in zullen slagen
successen te boeken zonder dit aan
de wereld bekend te maken
Reuter meldt uit Guam Naar uit
het hoofdkwartier van generaal Spaatz
wordt medegedeeld, heeft een op
Hirosjima geworpen atoombom 4V'io
vierkante mijl, dat is zes tiende ged
(60 pet.) van dit Japansche militaire
centrum vernietigd.
Weerberichten.
Rond 15 Augustus zal De Bilt weer
dagelijks een weerbericht geven. Op
dat tijdstip verwacht men nl aansluiting
op het West-Europeesche meteotelex
net, een van de belangrijkste nieuwe
vondsten op weerkundig gebied De
weerberichten zullen in een voor. het
De Emmabloem-collecte.
Dit najaap in September zal wederom
de populaire Emmabloem collecte, ten
bate van de tuberculosebestrijding,
gehouden worden. Vooral nu door
den oorlog de tuberculose zoo sterk
is toegenomen, is het zaak dat alles
in het werk gesteld'wordt, om deze
kwaadaardige ziekte met kracht te
bestrijden. Hiervoor is echter vee
geld noodig en de Nederl Centrale
Vereeniging tot bestrijding van de
tuberculose rekent dan ook op milde
publiek begrijpelijker vorm gegoten j tuberculose rekent dan ook op mil
woeden. gaven van het Nederlandsche Volk,
De gezondheidstoestand van H.M.
de Koningin blijft zeer bevredigend,
toch zal H M. zich gedurende de maand
Aug nog moeten ontzien en zich van
groote vermoeienissen onihouden. Zij
wenscht haar verjaardag in alle stilte
in Haar familiekring te vieren.
De grootste vliegboot.
h
Abonneraents-
pri)«
Losse nummert 5 ct
Kwortaal-
abonnement
AXEL binnen de kom
il. 1.25
Alle andere plaatten
n. 1.55
f Advertentieprijs"
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentlön
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 62 ct.
Iedere regel meer
12 ct. extra
dienstaanbiedingen
52 ct.
Het Ned. Comité voor Gebiedsuitbreiding
schrijft ons: „11™
Wat in de annexatie-kwestie van ons allen,
staatsburgers, gevraagd wordt, is in betrekke
lijk kort tijdsbestek te komen tot een meemngs-
en in zekeren zin een wilsvorming, die onze re-
qeerders bij hun onderhandelingen als richtsnoer
moet dienen voor het stellen van hun schade-
vergoedingseischen tegen Duitschland en net
bepalen van onze nationale politiek ter mede
beveiliging van den vrede tegen een nieuwe uit
barsting van aanvalszucht uit dat land. Z.ulk
een raadpleging van het geheele volk op een
terrein, dat bij uitstek de buitenlandsche poli
tiek aangaat, is even democratisch als nieuw.
Er blijkt uit hoe onze bewindslieden zich bewust
zijn, met een neuw .Nederland in een nieuwe
wereld te doen te hebben. Maar dat nieuwe ver
onderstelt, dat dan ook ieder staatsburger zich
omtrent de annexatievraag een klaar denkbeeld
vormt en ervan doordrongen is, dat zoowel een
antwoord in den zin van wèf- als van met-
annexatie ons land bindt voor vele tientellen
jaren, zoo niet voor eeuwen.
Er wordt den pro-annexatiegezinden hier en
daar reeds verweten, dat zij zich door „gevoel
laten leiden, en dat het „gezond verstand der
nuchtere Nederlanders" tegen hen zou zijn. Na
tuurlijk is juist dit te zeggen een gevoelsargu
ment, een speculeeren op gevoel. Nuchterheid
is niet het patent van degenen die zich ver
beelden, dat Neerland's grenzen binnen de ko
mende orde van zaken in Europa bij voorbaat
ingevroren zijn. Zoo nuchterheid hetzelfde is
als onwetendheid, onverschilligheid en behoud
zucht, bedriegt zij zichzelf. Zoo zij gelijkzeggend
is met de idee, dat een „klein Nederland
aanstonds dezelfde levensmogelijkheden, voor
alle lagen der bevolking, biedt als voor den
oorlog, is zij een gevaarlijke illusie. Zoo nuch
terheid zich spiegelt aan onze neutraliteit van
vóór '40, mtjge zij tevens bedenken waarheen
deze ons gevoerd heeft. Het „gevoel", óók der
voorstanders ven annexatie, is tegen gebieds
uitbreiding, en dat gevoel siert ons allen. Het
gezond verstand, de nuchtere kijk op feiten ge
biedt hun echter, er vóór te zijn, in het besef
dat zcrnder bodemwinst ons volk niet slechts
voor vele geslachten den last der Duitsche ver
nielingen en uitplunderingen, den last der en
orme pensioenbetalingen en verloren bestaans-
kansen zelf zal moeten torsen, maar ons land
in de wereld een te verwaarloozen factor wordt,
als een Andorra, een Lichtenstein van voor den
oorlog. Een wereld, die niet te rekenen heeft
met Nederland in Europa, trekt zich uiteraard
ook veel minder aan van Nederland's belangen
daarbuiten. Een krachtig en spoedig tot rede
lijken welstand teruggekeerd Nederland kan
niet alleen zeker zijn van Amerikaansche cre-
dieten (men leent niet aan paupers), het biedt
ook de eenige reëele basis voor een samen
werking min of meer op voet van gelijkheid
tusschen ons land en de rijksdeelen in Oost en
West. Ons herstel in welvaart, in volkskracht
en in aanzien mag geen generaties duren. Wij
moeten er snel bovenop, willen wij niet be
zweken zijn als natie, aleer de versterkende
middelen zijn toegediend. Welnu, alleen aan
hechting van Duitsch gebied zal de spoedig re
aliseerbare waarden leveren, voldoende om al
thans een deel van het' enorme gapende gat in
ons volksvermogen aan te vullen.
De staatscommissie, belast met de raming der
totale oorlogsschade van ons land, is gekomen
tot een voorloopig cijfer van 20 milliard gulden,
berekend naar vooroorlogsch prijspeil. Weet
iedere Nederlander wat dit zeggen wil?
Dit bedrag vertegenwoordigt óver de helft
van het totale vooroorlogsche volksvermogen.
Zou de Nederlandsche Staat deze schade voor
zijn rekening nemen en aan de bevolking willen
vergoeden door haar daarvoor geld te leenen
V/2 pet. rente, dan zou dit een eeuwigdurenden
rentelast op ons volk leggen van 15 pet. van
het totaal vooroorlogsch volksinkomen. Moet
Nederland dezen last zelf geheel of grootendeels
op zich nemen, dan heeft het geen tans tot her
opbouw van een redelijk levenspeil. Dat raakt
een ieder: maar den arbeider en den kleinen
spaarder in de eerste plaats.
Vanzelfsprekend dus, schadevergoeding door
Duitschland, en wel eene die zoowel voor Ne
derland, als ook internationaal, acceptabel is,
Wat het eerste betreft: Nederland heeft geen
belang bij levering van arbeidskrachten, waar
van wij reeds een teveel hebben, of van roe
rende goederen, waardoor ons eigen productie
apparaat in de war zal komen, terwijl hiervoor
bovendien noodig is, dat Duitschland eerst zelf
op de been wordt gebracht. Betalingen in de
toekomst, alleen gegarandeerd door verdragen,
en te verkrijgen van een weer sterk geworden
Duitschland, zijn natuurlijk volkomen illusoir.
De eenige voor Nederland acceptabele compen
satie is door gebiedsoverdracht, welke op kor
ten termijn kan worden afgewikkeld.
Voor de aan Duitschland grenzende staten is
internationaal bezien vergoeding door gebieds
overdracht gewenscht, omdat voor de niet aan
Duitschland grenzende staten, die geen territo
riale wenschep kunnen hebben, dan de andere
vergoedingsmogelijkheden blijven gereserveerd.
Uit Nederlandsch en uit internationaal veilig
heidsoogpunt is voorts het afsnijden van die
Duitsche grensgebieden, waarin de steenkolen
velden liggen, noodzakelijk in verband met de
daarop berustende mogelijkheid tot wederop
richting van een groote „zware industrie", die
steeds tot oorlog aanleiding gaf en wederom
zou geven. Het ontbreken van deze „ware in-
dustie" zal het Duitsche volk nopen zich meer
agrarisch te oriënteeren en daardoor zelfs, wel
licht en op den duur, leiden tot een voor Europa
gunstige geesteswijziging. Niet alleen wij be
grijpen dit zoo. De Amerikanen zien het even
zoo en de Russen hebben het begrepen en
ernaar gehandeld.
Voor heden niet meer betoog. Het voren
staande echter moge reeds toonen, dat het
werken op „gevoel" niet aan den kant der
voorstanders van gebiedsvergrooting ligt. Ge
gevens als deze vertolken niet de hartstochten
die gewekt, noch de tranen die vergoten zijn,
en evenmin roepen zij nieuwe sentimenten of
ressentimenten op. Zij richten zich tot den
nuchteren aard van den Nederlander, wiens
nuchterheid niet op onkunde of zelfgenoegzaam
heid berust dat waande het volk, dat van
,dumme Hollander" sprak maar die in staat
feiten en cijfers onder oogen te zien en te af
te wegen.
Londen, 21 Juli (ANEP-ANET). In de
„Radio Times", het programmablad van de
B.B.C., vertelt de bekende verslaggever Frank
Gillardrover zijn ontmoeting met collega s van
de Russische radio. De Russen waren erg be
nieuwd, vertelt Gillard, naar de wijze waarop
de B.B.C. erin slaagde om zoo gauw het
nieuwe oorlogsnieuws naar Londen te krijgen,
en daar uit te zenden. Zij wilden alles weten
omtrent de mobiele installaties voor het Op
nemen van grammofoonplaten, waarop de ver
slaggever zijn indrukken van het front vast
legde.
De Russische correspondenten zonden oor
spronkelijk hun materiaal via een vaste ver
binding over land naar Moskou. Naarmate de
Duitschers terugtrokken werd die verbinding
verlengd. Aan het eene uiteinde van de lijn
had men dan in de haast in elkaar geknutselde
studios, waar het nieuws werd gelezen. Nader
hand gebruikte men de Engelsche methode van
de gramofoonplaten, die naar de studio in het
veld werden gebracht en daar afgedraaid en
naderhand in Moskou officieel uitgezonden.
Duplicaten van de platen werden per specialen
dienst naar Moskou gevlogen, als er, in alle
opzichten, een „kink in den kabel" kwam.
De Russen vertelden Gillard interessante
dingen over Radio-Leningrad,, dat zijn uitzen
dingen den geheelen tijd van het beleg niet had
onderbroken. Men had niet veel moeite om het
nieuwsmateriaal bij elkaar te krijgen, maar de
bezwaren zaten hem in het uitzenden ervan.
De Duitschers kenden natuurlijk de positie van
het origineele station. Gevolg: Beschieting en
bombardementen. De masten kwamen neer. De
zender werd beschadigd. Toen begonnen de
Russen verplaatsbare zenders te bouwen, die
op vrachtwagens waren gemonteerd. Men ge
bruikte geen zendmasten meer, maar kabels die
in de lucht werden gehouden door sperbalons.
Eenige malen schoten Duitsche .vliegtuigen de
ballons neer, waardoor de heele zaak brandend
naar beneden kwam, doch dit kon Radio-
Leningrad het zwijgen niet opleggen. De zen
der bleef, ondanks alle bezwaren en de ellende
'van het beleg, in de lucht en de Duitschers
konden er naar raden hoe die verwenschte Blsje
wisten het klaarspeelden!
Stichting vau een .Cité Maritime"
te Rotterdam.
De eerste zeemansclub geopend.
Rotterdam, 28 |uli (A.A.) De Stichting
„Havenbelangen" te Rotterdam heeft groot
sche plannen voor de vorming van een
„Cué Maritime'', ter vervanging van het
oude centrum van vermaak, dat in de Mei
dagen van 1940 door de Duitschers werd
verwoest. Het zal echter op een veel hooger
plan komen te staan, dan de verzameling
weliswaar schilderachtige, maar niet zeer
beschaafde gelege->heden, die de Maasstad
vroeger rijk was. Men heeft het voornemen
café s, resiaurants, eetzalen, bibliotheken,
hotels, kerken, concertzalen, zwembaden en
theaters voor de zeelieden te gaan bouwen.
Al zal dit alles een kwestie van jaren wor
den, de verschillende zeemanstehuizen en
de vakvereenigingen zijn vastbesloten met
de uitvoering van de plannen zoo spoedig
mogelijk te beginnen. Een eerste stap in de
goede richting is gemaakt met de opening
vau een Uni ed Na ions Seamen's Club
in het Café Caland West aan den Nieuwen
Binnenweg. Uè club wordt eiken avond
j door een kleine vierhonderd zeelui uit alle
deeien der wereld bekocht E'k"men Engel
i sctie, Amerikaansche, Noorsche, Zweedsche
en Hohandscne zeelui, die lij zijn, dat ze
in Rotterdam tenminste één gelegenheid
vinden, waar ze zich goed en goedkoop
kunnen vermaken.
Merkwaardig is. dat de plannen tot
stichting van een Cité Maritime eigenlijk in
het gijzelaarskamp van St. Michielsgestel
zijn ontstaan. Op een propagandadag voor
de Rotterdamsche haven, die daar onder de
gijzelaars werd gehouden, werd het idee
geopperd en uitvoerig door de gijzelaars
besproken.
Amerikaansche delegatie in ons land.
Een delegatie, samengesteld uit 11 leden
van verschillende commissies van het Ame
rikaansche huis van afgevaardigden, heeft
een bezoek gebracht aan Amsterdam en
Den Haag. De voorzitter van de delegatie
zag den toestand niet pessimistisch in, aan
gezien de Amerikaansche productie de
meest urgente ptoblemen wel zal kunnen
oplossen. (A.A.)
De Amerikaansche vliegers.
Tachtig procent van het Amerikaansche
vliegeipersoaeel dat deelnam aan den strijd
in Europa en het Middeliandsche zeegebied
zal in de Vereenigde Staten blijven. 2.130.000
man zullen naar den Stilien Oceaan worden
gezonden, maar deze zullen worden gere-
cruteerd uit degenen die niet overzee hebben
dienst gedaan.
Een Vliegtuig heeft den afstand Dayton
-New-York, 850 km. in 62 min. afgelegd.
Het overtrof daarmee de snelheid yan een
vliegtuig, dat New York—Parijs in 14 uur
en 12 min. vloog. (A.A.j
Inzameling van blik.
Voor het vervaardigen van huishoudelijke
artikelen en vetpakkingen heeft de industtie
dringend behoelie aan meer biik dan thans
kan worden ingevoerd. In verband hiermede
heeft het tijksbureau voor oude materialen
en afvalstoffen de inlevering vootai van
chocolade- en biscuitbltkken door de gros
siers en detaillisten georganiseerd. Ook de
huisvrouw kan medewerken door dergelijke
van den winkelier ontvangen blikken bij
dezen weer in te leveren. Voor het inza
melen bij het publiek van ieege stamppot
en vleeschblikjes zullen binnenkort plaatse
lijke regelingtn worden bekend gemaakt.
Tot dien tijd kunnen ook deze normaal aan
den vutlnisdienst worden meegegeven. Zij
komen ook dan aan de industrie ten goe-e.
Londen, 18 Juli (ANEP-ANETA). De.
grootste vliegboot ter wereld wordt ep het
oogenblik gebouwd door de Howard Hughes
fabriek te Culër City in Californië. Het ge
vaarte weegt 190 ton, heeft een vleugelspanning
van een kleine 100 meter en kost ongeveer 20
millioen doliar. De „Hercules", dat is de naam
van het luchtmonster, zal acht motoren van elk
3.000 p.k. hebben. Maxmumsnelheid is pl.m. 330
km. per uur. Vervoerd kunnen worden o.m. een
tank van 60 ton plus bemanning, of 750 vol-
ledig-uitgeruste soldaten. De „Hercules" kan
ook worden gebruikt als hospitaalvliegtuig
het kan 350 patiënten op draagbaren vervoeren
Het Britsche ministerie van luchtvaart deelt
mede, dat boven Birma proeven zijn genomen
met het'neerlaten van muilezels door middel
van parachutes. De proef slaagde. De strate
gische waarde van een en ander is zeer groots
dear men thans ezels naar voren kan brengen
in uren, waar vroeger dagen of meer voor
noodig( waren.
In bet begin waren er moeilijkheden want de
langooren vertikten het de vliegtuigen in te
wandelen. Per ezel waren gemiddeld drie uren
noodig. Thans is dit veranderd, want men
heeft de dieren er van te voren aan gewend en
vrijmoedig huppelen ze thans de Dakota's in,
waar ze de parachutes aankrijgen.
Hoe staat hei met de auto-
en motorbanden
's-Gravenhage, 3 Aug. 1945 (A.A.) Toen
de Duitschers in 1940 ons land bezetten, was
er een respectabele hoeveelheid motor- en auto
banden aanwezig. In den loop der bezettings
jaren werden deze voorraden door den bezetter
of gevorderd of tegen den laagst mogelijken
prijs opgekocht. Het gevolg hiervan was, dat
er momenteel nagenoeg geen banden in Neder
land aanwezig zijn. Daar het voor particulieren
verboden is motor- en autobanden te impor
teeren, stelde de geering direct na de bevrijding
alles in het werk om deze belangrijke producten
ingevoerd te krijgen, teneinde 'den handel niet
uit te schakelen, werd een bandensyndicaat ge
vormd, waarin een aantal bandenimporteurs
zitting heeft. Deze instelling heeft met de be
voegde regeeringsinstanties een overeenkomst
gesloten, waarin werd vastgesteld, dat alle door
de regeering aangekochte banden door het
syndicaat zullen worden overgenomen en daar
na gedistribueerd. Bij deze distributie zal ook
de detailhandel worden ingeschakeld. Hoewel
er groote orders in het buitenland loopen, zal
het voorloopig noodig blijven de aflevering te
verbinden aan een vergunning yan b,V, (U(
Rljks-Verkmtinspectie.
