Aagje Debo Levina Mar G. AGTEI De toestand in onze groote steden. Prooien v. h. Nazi-monster. R< Vele b verlangen bevrijde j autoriteite omstandig keer ovei beperkt. I het gebiec foort—W Op dit ve gelijk. Oosten e moet met te Nijmej beekschew bureau he ziet, dier Civil Affa Keizen va den nief t MEDEI Is het kinderen i tot zij ste toond Antw. s Ei dat de bo de aanvo drijfsomsti het uitvall noeg kon wordt na de circulat plaats heb komen. Heden o onze diepe onze innif Echtgenoote Behuwd- i moeder, in den oud 68 jaar en J Namens A S Kinderen, B en Klei Axel. 27 M Weststraa Heden onl de treurige op 24 Octi in het gesti nenoord"te na een laf smartelijk overleden, geliefde Doi ter, Behuwc Tante, M ju in den oude 37 jaar en 4 Haar diep Fa Q. WIJNA. L. VERS JAC. VERST S. M. MAAS A. MAAS en P. v. GELD A. P. v. GEI Axel. 28 Me Op Vrijda ï.s. hoopt tijn 25-jar rum als si ie ta>fabriek Wij hopen aren met he ;en samenwe Het Per? der Gai Ingezonden Stukken XV. Kleine wagen „de jeugd behoort ons". Simpel, doch gevet, I juffrouw. ALBERT HEIJN. delen zijn week jler micelli teg Al met tot heden zijn, dat a meer voor door Jan Goderie, Oorlogscorrespondent van ANEP-ANETA. 13 Mei. In de afgeloopen dagen heb ik een grondig onderzoek ingesteld in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht en ik moet met nadruk vast stellen: er heerscht inderdaad een nood toestand in dit gewest en onze landgenooten hier hebben in de afgeloopen maanden geleefd in een zwarte hel van honger en ellende. Ik heb in de genoemde steden gesproken met de leiders van de openbare gezondheids diensten, met vele doktoren en met vertegen woordigers van bestuurslichamen. Slechts één conclusie is mogelijk: de toestand in onze groo testeden, is door line-crossers en andere be richtgevers niet te zwart geschilderd. Ik heb menschen gesproken, die per week f 600,- hebben uitgegeven aan boter en ik hoorde van een geval, dat iemand een huis had geruild tegen een mud tarwe! Een pakje Consi. om even van het voedsel af te stappen, kostte f 70,- a f 80.-! Het officieele rantsoen bestond sinds Uct. 1944 uit 400 gram brood per week en 1 K.G. werd er eens in de veertien dagen een bonnetje aardappelen. Er was echter vaak geen brood én er waren slechts zelden aardappele'i. Somi aangewezen voor een ons kaas. "Wat er ge lukkig wel waren en men kan gems': :ec;gen, dat daardoor de bevolking op de beer, gehou den is, dat waren de suikerbieten, maai ook die waren nog niet zoo heel makkelijk te krij- Er werd in veel ijscowinkels een „lekkernij verkocht die men slagcreme noemde en die practisch alleen bestond uit geklopte lucht. Zij kostte 75 cent per portie en er waren menschen die voor f 15,- en f 20,- emmers vol gingen Wilt U weten,- wat buiten deze bijvoeding het doorsnee menu was voor de maaltijden van de massa? Zie hier: Ontbijt: bij arme menschen niet als een kop je theesurrogaat, voor beter gesitueerden, twee dunne sneedjes droog brood, met als het er was een beetje kaas of suikerbietenjam. Lunch: drie dunne sneedjes droog brood, metenz. Diner: een halve liter dunne watersoep van erwtenmeel uit de centrale keuken en als ze er waren -- een paar aardappelen. Is het wonder, dat het vaak voor kwam, dat menschen op straat, arbeiders op hun werk en ambtenaren op hun kantoor flauw vielen van den honger? Is het wonder, dat honger-oedeem een zoo algemeen verschijnsel is geworden, dat er op het njoment b.v. in Den Haag per dag ongeveer 800 en in Rotterdam zelfs per dag ongeveer 1400 aanvragen binnen komen om extra voedsel wegens honger-oedeem? Schrikt U dan, als ik U zeg, dat er in Rotterdam in den laatsten winter (van October 1944 tot en met Maart 1945), 5928 menschen zijn gestor ven, tegen 3287 over dezelfde maanden in den vorigen winter, die ook al in een slecht oorlogs jaar viel? Het zal U zonder meer duidelijk zijn, als U zich even herinnert, dat het normale aantal calorieën voor een persoon in ruste 2000 be draagt, voor iemand die werkt, 2800 en voor iemand die zwaar werk verricht 3500—4000 en ik U dan vertel, dat het aantal calorieën in onze groote steden varieerde van 400 tot 600! Het aantal sterftegevallen door honger is dan ook tusschen Maart en nu, nog steeds toe genomen. Feitelijk zou men daarbij ook kunnen mee rekenen de velen, die aan een of andere ziekte bezweken zijn, doordat zij wegens ondervoeding geen voldoende weerstand hadden. Amsterdam had in het najaar een typhusepidemie, doch die is gelukkig den kop ingedrukt. Dyphterie heeft allerwege zwaar geheerscht. In Utrecht had men maanden met 300 a 400 gevallen, tegen over vroeger 100 in een heel jaar. De tuber culose en helaas vooral ook de open T.B.C. zijn onrustbarend toegenomen. In Amsterdam zijn zeker 250 gevallen van open tuberculose, die niet in een ziekenhuis konden worden op genomen. De oorzaken voor deze toename zijn voor een groot deel gelegen in de achteruitgang van de hygiëne. Er is geen zeep, er zijn geen kolen (in de gunstige gevallen is er gedurende den afgeloopen winter één mud verstrekt), er is groot gebrek aan textiel. Geen wonder ook, dat er in het Westen een ware luizenplaag heerscht en tienduizenden schurft hebben. Door het gebrek aan vervoermiddelen kon de gemeentereinigingsdienst niet afdoende functionneeren. Het huisvuil werd eenvoudig op de straten gemikt. Ook nu nog zijn er b.v. in Den Haag, dat toch altijd zoo prat ging op zijn zindelijkheid, vele straten, waar het rond uit gezegd, vreeselijk stinkt. Het tekort aan voertuigen is van funesten invloed op het ziekenvervoer. Terwijl b.v. de G.G.D. in Amsterdam, met zijn moderne auto's, op den eersten dag van den oorlog 1800 zieken kon vervoeren, moet dit nu gebeuren met ou- derwetsche postkoetsjes. Vraagt men de leiders van de instituten voor volksgezondheid wat zij het hardst noodig heb ben, dan vragen zij niet in de eerste plaats voedsel en medicamenten, maar in de aller eerste plaats kolen en dan accumulatoren, zeep, soda, fietsen en auto's. Die zijn voor de zieken nog harder noodig dan voedsel. Laat ik deze sombere opsomming staken. Het zal voldoende zijn om iedereen van den ernst van den toestand te overtuigen. Maar het is me een behoefte te eindigen met een woord van lof voor de taaiheid en de ongebroken geestkracht van onze Amsterdammers, Hage naren, Rotterdammers en Utrechtenaren, die zich meer dan kranig door dezen verschrikke- lijken tijd hebben heengeslagen. Zij mogen dan jnager geworden zijn als brandhout, hun ener gie is met de bevrijding teruggekeerd. Het is niet noodig medelijden met de Hollanders te hebben, dat vragen zij ook niet, zij vragen al leen een behulpzame hand bij het herstel en den wederopbouw, die zij zoo spoedig en zoo energiek mogelijk willen aanpakken. Hij wist met bovenmenschelijke inspanning naar Zuid Frankrijk te komen; zag kans dwars over de Pyreneeën Spanje te bereiken en de rich ting naar Madrid in te slaan. Jammer genoeg bereikte hij zijn doel om naar Engeland te gaan niet, daar hij in de Spaansche hoofdstad door Duitsche handlangers werd gearresteerd. Hij schildert de wijze waarop de SS bewakers in het Lager Dora, bijgestaan door Duitsche dieven en moordenaars, die eveneens in het kamp tewerk gesteld waren, hun lusten bot vierden. Wij ijzen bij het hooren van de aan slagen, die dit gespuis op een fieren Holland- ichen jongensziel pleegden. Een zakenman uit Amsterdam heeft tranen n de oogen als hij ons aanspreekt. Evenals alle andere is hij dankbaar voor de goede zor gen, die aan hem worden besteed. Wanneer wij hem naar enkele ervaringen vragen deelt Hij in alle eenvoud mede, dat hij kans had ge- -,ien in de boeken op het bureau van het kamp e neuzen. Onuitwischbaar staan de cijfers, die Hij daar zag, in zijn geheugen gegrift. In de naand Maart van dit jaar stierven er in het Oager Dora bij Nordhausen 2962 menschen xan ondervoeding, typhus, longontsteking, pleu- •itus en darmziekten. In hetzelfde tijdvak wer- len er 143 opgehangen en pleegden 3 wan- Hopigen zelfmoord. Van de buitenlanders, die met het eerste ransport naar Nederland zijn meegekomen, is -r in de eerste plaats de Tsjechische meester in de rechten uit Praag. In vloeiend Fransch deelt hij ons mede, wegens verzetswerk in Tsjecho- Slowakije door de Duitschers gearresteerd te zijn. Hij hekelt het groote schandaal en de flagrante schending van internationale rechten om ter dood veroordeelden in auto's van het Roode Kruis naar den galg te rijden en om het grootste deel der gezonden Roode Kruispak- ketten achter te houden en te verdeelen onder de mannen der S.S. Ook de kleeding was aler- bedroevendst. De gevangenispakjes waren op een gegeven moment niet meer voorhanden en zoodoende bleven de nieuw aangekomen in het Lager Dora rondloopen in hun gewone costuum. Als herkenning werd echter op den rug of arm een stuk gestreepte gpvangenisstof genaaid, het gevangenennummer aangebracht, alsmede op rug en borst met witte lak de let ters K.L. (Konzentrations-Lager) geklad. De Tsjech roemt de vriendschap der Nederlanders en verzekert ons ten stelligste, dat hij, noch zijn drie landgenooten, zijn vrienden uit het kamp ooit zal vergeten. Het is moeilijk om alles in ons op te nemen. De tongen komen meer en meer los en tien tallen geschiedenissen en voorvallen, die stuk voor stuk bloed hebben gekost, krijgen we nog te hooren. Wij willen ieder woord noteeren, maar helaas, wij dienen ons te beperken. Wij spreken nog met een Pool, een musicus, die eerste kapelmeester is geweest op het be kende Poolsche stoomschip „Pilsudsky". Hij zorgde met een Nederlandschen accordionist voor de eenige ontspanning, die er tusschen de folteringen van lichaam en geest mogelijk was. De gesprekken kruisen elkaar over de tafel, nu over het transport van het Lager Dora naar het kamp te Bergen-Belsen. Van de 18.000 menschen behoefden er nog maar 10.000 ver voerd te worden. Van de anderen was de asch reeds in dè kuilen gegooid. Onophoudelijk stierven er onderweg menschen. Met zieken kon geen rekening worden gehouden. Als zij te veel moeiten opleverden, werden zij op be vel van Oversturmfuhrer Hessier óf levend be graven, óf aan den kant van den weg doodge schoten. Wij hebben deze vaststaande feiten niet ge noteerd met het doel de haat in ons volk nóg meer te doen oplaaien. Wij willen alleen een ieder duidelijk laten weten, welke offers onze landgenooten ten dienste van ons vaderland hebben gebracht. Wij dienen het daarom als een eerezaak te beschouwen om alles en alles in het werk te stellen om deze menschen en de duizenden, die nog volgen zullen, zoo spoe dig als maar eenigszins mogelijk is, de plhats in onze gemeenschap terug te geven, die zij in aller belang hebben prijs moeten geven. De Nederlandsche Consul te Parijs, die ook tot de juist teruggekeerde slachtoffers van het Nazi-despotisme behoort, roept ons bij het af scheid na: Wij hebben geleerd wat samen werking en onbaatzuchtige vriendschap be- teekenen, wij hebben gezien, dat Nederland jongens van stavast bezit. Met denzelfden zin van offervaardigheid zullen wij thans in vrij heid werken om ons vaderland er weer boven, op te brengen. (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie). De jury van de optocht heeft gemeend goed te doen, een beknopt omschreven verslag te geven over de deelnemende groepen van de optocht, gehouden tijdens de Victoriedag op Woensdag 9 Mei 1945. Mogelijk kan het voor de toekomst van be lang zijn met hare opmerkingen, die bedoeld zijn als opbouwende critiek, rekening te houden. Over het algemeen kan gezegd worden, dat wat hier in 24 uur van voorbereiding tot stand is gebracht, buitengewoon is, mede in aan merking genomen, de zeer bescheiden midde len die voor een dergelijk doel in ons uitge- roofde en geplunderde land nog ter beschik king waren, De jury had zich tot taak gesteld waar deringscijfers te geven voor orginaliteit en ar tisticiteit. De orginaliteit overtrof in het alge meen de artisticiteit, wat in de gegeven om standigheden niet te verwonderen viel. Toch zij hierbij opgemerkt, dat een eenvoudige ruwe schets, waarbij de vorm niet uit het oog ver loren is, het heel wat beter doet, dan een druk ke vormlooze versiering of opschrift. De he raldiek (Wapenkunde), een bij uitstek geschikt onderwerp om als versiering toe te passen bij Nationale feesten, was bijna of niet aanwezig (en het weinige, dat er nog was), was onvol doende verzorgd. Een eenvoudig schild met een simpele verdeeling in passende kleuren, doet reeds wonderen. Hier volgen de opmerkingen over de ver schillende deelnemende groepen. I. Verbonden Natie's. Met eenvoudige middelen was hier inderdaad zeer veel bereikt. Het geheel was te gedwongen samengesteld, waardooi het aan uitdrukking te kort schoot. (Zie vooral ook de opmerking over heraldiek). Door deze groep is in 24 uut wel zeer hard gewerkt. De indruk zou over het algemeen suggestiever geweest zijn als de elag- gen der verschillende naties mede gegroepeerd waren geweest door personen. II. Het Nederlandsche Rijk. Zeer orgineel en smaakvol. Dit groepje de monstreerde duidelijk wat men met eenvoudige middelen bereiken kan. Als alle 5 personen, in- plaats van 3, door Oranjelinten verbonden waren geweest, was de eenheid van Moeder land en Overzeesche bezittingen nóg beter tot uitdrukking gekomen. Het ontbrekende devies „Je Maintiendrai" onder het wat te naieve wapentje van Nederland, was werkelijk een verzuim. Overigens, keurig! III. Glorierijke uittocht der moffen. Zéér orgineel. Hetzelfde romantische karre tje op Duitsche manier gecamoufleerd, waarin de moffen waren gevlucht, benevens een ma ger paard. Vooral het achteraan sjokkend type was gelukkig gevonden. Het touw om den nek had kunnen gemist worden. Zóó nam de eene mof de andere niet mee. IV. Groep gidsen, meisjes te voet. Een goede gids is in 't leven onmisbaar, voor al in deze onzekere tijden. Goed bedoeld dus. V. Een versierde kraanwagen met een jolige groep feestgangers. We missen hier orginaliteit. Verder goed bedoeld. De hulde aan onze bevrijders had meer tot uitdrukking kunnen komen. VI. Wagen: „De weg terug". Zeer geslaagd, voorel de typen Hitier en Göring waren zeer goed. 't Was geestig en toch net. VII. Georganiseerde arbeiders met wagen. Mooie wagen, uitdrukkend den wil tot wer ken. Deelnemende personen mogen niet ver sierd worden. Blijft de natuur getrouw bij der gelijke wagens. U wint dan orginaliteit en schoonheid. Het opschrift, dat zeer juist ge kozen was, geeft hoop voor de toekomst. VIII. Hervormde Meisjesvereeniging „Mar grieten". Een smaakvolle Dstelijke groep, mooi mar- cheerend. De versierende functie der margrie ten behoefde geen commentaar. Een actueeler voorstelling, speciaal voor dezen dag, had deze groep een hoogere prijs gegeven. IX. Wagen landbouw. Van deze actieve jonge menschen hebben wij voor de toekomst hooge verwachtingen. De bedoeling en het symbolische „bouw" was prachtig; door het publiek echter niet voldoen de begrepen. Een ploeg, een karn en wat meer landbouwproducten hadden o.i. meer indruk kunnen maken. De versiering was te weinig doelbewust. Waarom hier geen toepassing van de heraldiek? U beschikte toch over het noo- dige materiaal? De opschriften waren kern achtig; doch te veel in aantal. Hou vol. X. Geref. Meisjesvereeniging. Een aardige jeugdgroep van meer jonge meisjes. Het in V-vorm marcheeren was zeer actueel voor dezen dag en goed bedacht, maar vrij moeilijk en werd dan ook in de marsch niet streng genoeg gehandhaafd. De enkele af wijkingen in de costuumpjes was storend, maar in dezen tijd volkomen begrijpelijk en misschien onvermijdelijk. XI. Wagen met kanon. Symbool van de resten der hooggeroemde Duitsche bewapening, met geestige blikvanger van „de Fuhrer" en „de Duce Het opschrift boven deze fanatieke volksmisleiders „Wir captulieren nie" was geestig en vermakelijk. Een grooter verzameling van ruines der Duit sche oorlogsbewapening was noodzakelijk ge weest. 't Geheel was nu te ijl. XII. Voetbalclub. Hiervan hadden we als voetbalclub, gezien 't verleden, iets meer verwacht, doch de aan dacht die door veel hunner actieve leden aan „De saboteurs" is besteed, zal daar wel de oor zaak van zijn geweest, XIII. Saboteurs. Een zeer goede combinatie van orginaliteit en schoonheid. Het publiek, dat deze wagen van een verhooging kon bekijken, kon haar het meest waardeeren. Voor 100 pet. nuttig effect was zij iets te hoog, doch dit was niet gemak kelijk te ondervangen. De wat talrijke en al tijd niet juist geplaatste opschriften werkten hier ook niet toe mee. De kleuren der op schriften, die toch als versierend element moe ten aangemerkt worden, waren te flets. Ten slotte won de orginaliteit het van de schoon heid. 't Was de beste groep uit den optocht. XIV. „Wijlen O. Todt". Zóó hebben wij ze gezien, lummelig, slenterig en rustend. Eén stuk sabotage van de le orde. De kop, klein en groot bij de Todt, door twee uitzonderlijke figuren uitgebeeld, was knal. In de „Todt-keuken" kon men met de warmte naar hartelust terecht. Een dankbaar en uit stekend uitgebeeld nummer. XVI. Individueelen: groepje Le Feber. Een keurig koppel. Netjes gekleed. Had met een kleinigheid actueeler kunnen zijn. XVII. Vluchtelingen te voet. Een uitbundige groep met profane neigingen en enkele buitengewoon geslaagde typen. Het publiek, voor zoover het niet heett moeten vluchten, kon er om gieren, op het andere ge deelte maakte ze een tegenovergestelde indruk. Naast waardeering, meenen wij toch tot voor zichtigheid te moeten aanmanen. Hier was van de tragedie een blijspel gemaakt. Vluchtende N.S.B'ers had o.i. mooier geweest. XVIII. Vluchtende Duitscher. De commissie had de optocht in drie afd. verdeeld n.l. wagens, groepen en eenlingen. Welnu, deze eenling bleef een eenling. Hij vluchtte en daarmee af. Hij was actief en werk te mee. Dat zegt genoeg. XIX. Brandweer. Moet in de toekomst eens met een smaak-1 volle impressie voor den dag komen. De krach ten hiervoor zijn in ruime mate aanwezig. XX. Korfbalclub. Hiervan hadden we meer mogen verwachten. De groep was aanwezig, maar had geen enkel toepasselijk motief. XXI. Gekroonde wagen (van Haver). Een gezellige buurte, zouden we zoo zeggen, die een rijtoer meemaakte op een „gekroonde" wagen op een prachtige lenteavond. Dank voor de medewerking. XXII. Padvinders. „De Volksturm". Zeer orgineel. Was geestig i en toch ordelijk. Bovendien actueel en goed ge demonstreerd. Moest voor een eereprijs loten. Het publiek had hier buitengewoon veel waar deering voor. XXIII. Kinderkoor „Jac. Hamel". Een geestige leutige groep. Mooie levende carricatuur. Deze meneer Hamel was niet zoo streng op orde en tucht als de orgineele. Maar daar was 't ook feest voor. XXVI. Individueelen. Arabieren. Een flink stel vreemdelingen, die wij voor hun medewerking bedanken. De strijd in Noord-Afrika zal aan dit orgineel wel niet vreemd zijn. Bij El-Alamein begint de Victorie. XXVII. Volksturm. Nóg een groepje volksturm. Deze groep kon het bij de eerste niet halen. XXVIII. Gekroonde bloemenwagen. Een mooi fleurig wagentje met zeer geestig opschrift. De inhoud was weelderig aan leven de bloemen en de versiering aan de buitenzijde van het wagentje van papier. Dit is foutief. Waarom hier ook de natuur niet toegepast? XXIX. Groep meisjes te voet. Een fleurige jeugdgroep, waar we tot onzen spijt geen symboliek in konden opmerken. XXX. Auto fa. Oggel. Geestig, actueel en dankbaar. Goed uitge drukt met pakkende opschriften. Tegelijk met de bevrijding weer voldoende voedsel. Wat meer gedetailleerd had de wagen fijner doen zijn, nu was het wat massaal. XXXI. Dames hulpcomité. Was in ai z'n eenvoud actueel. Wij ver wachten van deze groep eens iets grootschers. Gij kunt het. 't Was nu al te bescheiden. XXXII. Individueelen (mej. Sorbes). Aardige costuums. Wandelende Amerikaan- sche vlaggen. Dit groepje had bepaald iets deftigs, doch wat hebt ge er mee bedoeld? XXXIII. Wagen de Feijter-Misseghers. Een aardig versierd wagentje, dat ons nog eens aan de gepleegde sabotage herinnerde; met te weinig uitdrukking. XXXIV. Groep meisjes „Hervormde Jeugd club". Stak wat al te pover af met hare zusters, „de Margrieten". De tijd was kort, zeker. Maar meer uitdrukking had toch wel gekund, 't Kan soms met heel'weinig, dat hebben sommige groepen getoond. Uwe medewerking wordt echter op prijs gesteld. Vervolg nieuwe deelnemers. Prei de Wieze en Leune Seute. Bijzonder orgineel. Het herinnerde ons nog eens aan de verheven editie s van wijlen de Zeeuwsche Stroom. Voor ons, Axelaren had het nog een bijzondere bekoring. De carica- tuur van de beroemde gemeentevarkens werd in de optocht meegedragen, 't Was vermake lijk. Waren bleven jullie 's Woensdags? Groep N.S.B-ers. Een aardige groep, die we 's Woensdags erg gemist hebben. Zeer orgineel met goede typen. Jammer, dat de opschriften onvoldoende dui delijk waren. Hierdoor ging heel wat moois verloren. Versierde wagen met rasechte Oranjeklan ten, wat mede uit het opschrift bleek. Hun ver siering was te verward en de inhoud van de wagen te groot, waardoor de personen indivi dueel te weinig tot hun recht kwamen. Versierd wagentje met Zeeuwsche boeren en boerinnen. Walcheren en 't Land van Axel. Ze zagen er welvarend uit en bleken ook op dat terrein de traditie getrouw. Versiering was te gemengd. (Kunst en natuur). Piet surrogaat z'n prikkeldraad. Als dit nu eens uitgewerkt was geweest, zoo als het in de tijd van de bezetting uitgevoerd is, was het zeer orgineel en actueel geweest. Een schooljongen of 15 er bij met 2 a 3 onder wijzers als leiders, dan was het spul volmaakt geweest. Konden hier de onderwijzers niet aan meegewerkt hebben, de schooljongens hadden het wat graag gedaan. Kinderwagen met negers. Een humoristische groep. Jammer, dat het opschrift niet duidelijk was. Max Blokzijl. Orgineèl, maar onvoldoende uitgewerkt en wat rommelig. Een betere afwerking had wel licht tot een prijs kunnen leiden. Over het geheel genomen, is de optocht een waar succes geweest en Wat niet in het minst te danken is geweest aan de spontane mede werking van alle deelnemers, die we hoofd voor hoofd hartelijk dank zeggen. .uiwijavi

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1945 | | pagina 4