AXELSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
2
VrijheidEendracht! Weerbaar!
De Volkshuisvesting.
De rrinsts vertelt over haar
dochtertjes.
De ondergrondsche had een
geheim telefoonnet.
Eerste zeeschepen in
Rotterdamsche haven.
sag.
No. 70
WOENSDAG 23 MEI 1945
59e JAARGANG
No. 69
ZATERDAG 19 MEI 1945
59e JAARGANG
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
T. C. VINK - van VESSEM
Het Kabinet heeft zijn ontslag
aangeboden.
ige
u.
George Reuter s politieke correspon
dent meldt, dat het zeker is dat koning
George aan Churchill als hoofd van de
grootste politieke partij in het tegen
woordige Lagerhuis, zal vragen om een
voorloopige regeering te vormen om tot
aan de algemeene verkiezingen, die
straten, gelukkig begunstigd door
droog weer.
Deze avond war georganiseerd door
de V. V V., die hiermede na langen tgd
van gedwongen rust weer met ver
nieuwden moed in actie is gekomen.
Abonnement»-
priji.
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
AXEL binnen de kom
tl. 1.25
Alle andere plaatsen
tl. 1.55
Advertentieprijs
7 ct per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
15 ct per m.m.
Kleine Advertentién
(maximum 8 regelt)
1 - 5 regelt 62 ct.
iedere regel meer
12 ct. extra
dienitaanbiedingen
52 ct.
O, Vrijheid! Eendracht! Vaderland!
Uw oude roem word' weer herboren!
Dan zal geen opgeruide hand
Den tempel Uwer rust verstoren!
Vervloekt zij hij, die anders denkt,
De wraak der Godheid moet hem treffen.
Zoo moet 's Lands welvaart, zwaar gekrenkt,
Het hoofd weer blij ten hemel heffen!
Keer, Schoone! Sta de Vrijheid bij.
Opdat ons land weer Neerland zij!
We hebben, Goddank! de gulden vrijheid
weer herkregen, na bijna 5 jaren van onder
drukking en leed. Maar nog verkeeren we in
moeilijke tijden. De heele wereld is nog in rep
en roer. In ons bloed is onrust gekomen. In
ons hoofd een leegte. In ons hart iets dat
schrijnt.
Wat moeten we nu doen? Ja wat?
Er zijn heel wat meeningen uitgesproken
over alles, wat in de oorlogsjaren, die achter
ons liggen, gebeurd is en wat er na den oorlog
geschieden moet. Ook in ons land en voor ons
land. Er waren er, die, overtuigd van het be
staansrecht onzer natie, bereid waren tot elk
offer om dat vrije bestaan te helpen verdedigen,
hetzij met de wapenen, hetzij door illegaal
werken.
Anderen vonden zoo'n strijd een kampen
tegen het noodlot, iets doen, wat toch tot geen
resultaat kon leiden en zij legden het hoofd in
den schoot en predikten de leer van berusting.
Er waren er ook ze zijn er nog (en
helaas is deze groep veel grooter dan men wel
gelooft of erkennen wil) die het behoud van
eigen lijf en' het genot van eigen stoffelijk
belang hoog boven de belangen der gemeen
schap stellen. Zij redeneeren niet over de
vraag, wat voor ons vaderland het beste zal
zijn. Neen, hun belangstelling concentreert zich
alleen op het eigen wel en wee. Een strak
doorgevoerd individualisme verlaft hun denken.
Ik zeg maar (zoo is over het algemeen hun
slotsom)beter is het, dat men over mij oor-
deelen moet: ,,Kijk, daar loopt jantje, dan dat
men constateeren kan: kijk, daar ligt Jantje
Ik meen, dat we zoo niet mogen denken of
spreken. We behoeven daarom nog geen
dwepers te zijn, die de volkseenheid tot een
-lies beheerschende tyrannie opvoeren willen,
die graag zouden zien, dat het individu zijn
eigen leven, zijn eigen willen, zijn eigen den
ken aan banden legt om den Staat als opper
machtig, en alles omvattend, op den troon te
verheffen.
We mogen ons echter ook niet te eng in
graven binnen de grenzen van die streek, wel
ke ons vaderland werd. Wc moeten meevoelen
voor de heerlijke verbroederende gedachte van
cosmopolitische toenadering met allen, die van
goeden Wil zijn. Maar we mogen ook niet zoo
slap zijn, dat we weerbaar-zijn als een fout be
schouwen. We kunnen dat ook niet in ons
persoonlijk leven (waar kleine oorlogjes van
weinig bloedigen aard wel eens tot die weer
baarheid dwingen), noch in ons gemeenschaps
gevoel. Allen weten we toch wel, dat het op
geven van de gedachte zichzelf té zijn, zoowel
voor een persoon als voor een natie, niet die
verbetering brengen kan, die ideale opleving,
welke het nastreven waard is.
Al wie voor Nederland weerbaar is, zoo
denk ik. die strijdt voor een mooi bezit. Het is
geen chauvinisme van ongezonden aard, om
zulks te bewijzen. Want ons land is een mooi
land, dat zijn bewoners te eten geven kan, dat
zijn inwoners nijverheid en ontwikkeling geeft.
Ons land is een land, dat waard is als een
groot bezit beschouwd te worden, in de aller-
eerste plaats voor hen die er 't meeste recht
op hebben: de Nederlanders.
Als we over dit alles eens diep en ernstig
nadenken, dan zullen we ook moeten begrijpen
en gevoelen, wat thans onze plicht is tegen
over het vaderland, waarin we thans als vrije
bewoners weer mogen arbeiden en leven.
Er zijn nog teveel menschen, die een prikkel
noodig hebben om de waarde van de vrijheid
en het weerbaar-zijn te doen gevoelen. Ge
lukkig lang niet allen. Want dan zag het er
treurig met ons uit. Maar velen toch. Die
luidjes van „beter Jantje loopen, dan Jantje
liggen" wel In de eerste plaats.
Er zijn er véél, te véél van in ons goeje
Vaderland, 't Is treurig, maar 't is waar. Ik
denk nu niet alleen aan oorlog, maar meer aan
den strijd, die ons allen nog wacht in het
maatschappelijk leven. Eendrachtig moeten we
die aangaan; slechts dan zal hij tot een goed
einde gebracht kunnen worden.
Elk ding, wat waard is bezeten te worden,
is waard dat er om gestreden en dat het ver
dedigd wordt. En wie niet de durf en de lust
heeft om iets goeds te bezitten, iets goeds te
veroveren, iets goeds te verdedigen, die is geen
knip voor zijn neus waard.
Er is thans verzamelen geblazen voor het
geheele land; dat ieder zijn plichten jegens het
vaderland versta en ten uitvoer brenge. De
natie wacht op allen, die van goeden wil zijn!
Axel. J. D. FREEKENHORST.
Aan het bouwbedrijf zullen in de toekomst
zeer zware eischen gesteld worden. Vernielde
wegen, bruggen, sluizen, kanalen en havens
zulien immers in grooten omvang moeten wor
den vernieuwd, terwijl huizen, labrieken, stads
wijken, ja, geheele steden herbouwd zullen
moeten worden. Het zal vele jaren vorderen,
vooraleer de verwoesting, die over een groot
deel van ons land gekomen is, zal zijn her
steld, maar dit mag geen reden zijn om het
herstelwerk niet onmiddellijk krachtig aan te
pakken. Vele herstelwerkzaamheden zijn voor
directe uitvoering vatbaar. En dat in dit ver
band in belangrijke mate aandacht zal worden
besteed aan het nijpende probleem der volks
huisvesting, is duidelijk en behoeft geen nader
betoog.
Geldt van de eene zijde het parool „aan
pakkenvan den anderen kant moet vermeden
worden, dat ieder maar op zijn eigen houtje
aan het bouwen en het herstellen gaat. Gezien
de precaire materiaalpositie ten opzichte van
de geweldige behoefte, luidt het wachtwoord:
Ueen verspilling van grondstotten door on
doelmatig gebruik! De subsectie Volkshuis
vesting van de sectie Openbare Werken van
Militair Gezag is daarom belast met de taak
er voor te zorgen, dat al hetgeen met de volks
huisvesting in ons land verband houdt zoo snel
en zoo goed mogelijk verloopt. Zij is dus geen
nieuw rad in den molen, doch het centrale
punt, dat de beslaande instanties zal inschake
len en tot samenwerking zal brengen.
Reeds onmiddellijk na de bevrijding hadden
de Dienst van den Wederopbouw en de In
specteurs der Volkshuisvesting gegevens ver
zameld betreffende de woningbehoefte en de
oorlogsschede in de verschillende provincies.
Deze gegevens moest verwerkt worden. En
hiermede ving genoemde sectie haar taak aan.
Een der belangrijkste vraagstukken betreft
de noodwoningen. Het aantal, de situatie, de
constructie en de indeeling van deze nood-
woningen zijn problemen, die binnen den kortst
mogelijken tijd moeten worden opgelost. Men
heeft dan ook besloten hiermede een speciale
Kleine Commissie te belasten, bestaande uit
vertegenwoordigers van de drie instanties.
Simpel cijfermateriaal kan een idee geven
van de moeilijkheden, die overwonnen moeten
worden. Van de 600.000 woningen in bevrijd
gebied zijn er tot nu toe 130.000 herstelbaar en
30.000 onherstelbaar vernield, Roermond en
Venlo niet meegerekend. De aanbouw van
woningen bedroeg vóór den oorlog in het ge
heele land 40.000 per jaar. Dit is in de oor
logsjaren stopgezet, met het gevolg, dat een
achterstand van 200.000 woninggen is ont
staan. Men zal jaarlijks ongeveer driemaal zoo
veel woningen moeten bouwen als vóór den
oorlog het geval was, wil men het tekort in
tien jaren opheffen.
Dit is onmogelijk, als men de normale bouw
methode volgt. Daarom zijn wij aangewezen op
den bouw! van z.g. „pre-fabricated" huizen,
waarvan alle onderdeelen al in de fabriek zijn
gefabriceerd. Voor ons is dit iets ongewoons,
maar in andere landen, zooals Zweden en
Amerika b.v„ wordt dit principe al jaren met
succes toegepast. Tachtig procent van deze
Zweedsche en Amerikaansche woningen zijn
van hout gemaakt. Voor Nederland is hout
echter niet het geschikte materiaal, omdat op
vele plaatsen de huizen zeer dicht bij elkaar
staan en houten huizenrijen een te groot brand-
I gevaar opleveren. Bovendien is hout niet in
voldoende mate aanwezig. Daarom wordt ge
dacht aan andere materialen. Een mogelijkheid
zou b.v. zijn een betonnen skelet met stroo- of
rietplatenbekleeding.
Het is duidelijk, dat niet onmiddellijk na de
bevrijding tot den bouw van nood- en per
manente woningen kan worden overgegaan.
De plannen hiervoor zullen eerst nauwkeurig
bestudeerd moeten worden. Voorloopig zullen
ale krachten gewijd moeten worden aan het
herstel van licht beschadigde woningen.
Van de herstelbare woningen is 70 tot 80
pet. slechts gering beschadigd, maar voorloopig
toch onbewoonbaar. Daarom is men in de
eerste plaats dan ook overgegaan tot nood-
herstel. Dit beteekent een huis waterdicht ma
ken en minstens één kamer (voorzien van een
ruit met een minimum-formaat van J4 M2)
bewoonbaar maken. Het benoodigde materiaal
komt uit verschillende bronnen. Een gedeelte
was in Nederland voorradig, een gedeelte is
in België en Frankrijk gekocht, waarvoor spe
ciale inkoop-officieren zijn aangesteld. Het
meerendeel zal echter via eigen industrie ver
kregen moeten worden.
Van de materialen, die hier in vrij groote
hoeveelheden voor herstel en bouw van nood
woningen geproduceerd kunnen worden, zijn
houtwol-, riet- en stroopiaten de belangrijkste.
De moeilijkheid is echter, dat de grondstoffen
voor deze materialen ook voor dakbedekking,
mest, enz. noodig zijn. Of de landbouw dan
wel de volkshuisvesting prioriteit op deze ma
terialen geniet, is een vraag die alleen kan
worden beantwoord door een instantie, welke
dit in zijn geheel kan 'overzien. Men is bezig
een dergelijke instantie in het leven te roepen.
Bij het beschikbaar stellen van materiaal stelt
men zich voor de volgende rangorde aan te
houden:
1. Noodherstel en noodboerderijen.
2. Noodwoningen.
3. Volledig herstel.
4. Permanente bouw van nieuwe huizen.
Het voorafgaande moet tot de conclusie lei
den, dat alle krachten worden aangewend om
aan het woningtekort, zooals dit zich nu in
ongekende vormen gaat voordoen, zoo goed
mogelijk het hoofd te bieden. Men kan er van
overtuigd zijn, dat de Subsectie Volkshuis
vesting den urgenten woningnood zoo spoedig
en afdoend mogelijk zal bestrijden.
(Door een ANEP-ANETA-medewerker).
EINDHOVEN, 6 Mei 1945. Anep-Aneta).
Onze geliefde en charmante Kroon-Prinses
is, na 5 jaar ballingschap, in ons land terugge
keerd. Met H.M. de Koningin heeft H.K.H.
ergens in bevrijd gebied een voorloopige resi
dentie gekozen, waar een onzer medewerkers
een gesprek met Haar mocht voeren.
Gekleed in een lichtgroene jurk, waarop een
dof-zilveren margriet, ontving de Prinses hem
in een der rustige kamers van het buitenver
blijf.
„Zelf ben ik pas drie dagen hier en nu
vraagt U mij al wanneer ik de kinderen zal
laten overkomen? Neen, dat weet ik werkelijk
niet",
„Ook heb ik nog niet besloten, waar wij ons
zullen vestigen. Er zijn nog zooveel dingen te
bekijken. Zoo weet ik bijvoorbeeld niet, of
Soestdijk te oneconomisch in het kolenverbruik
zal zijn".
„Trix zit nu met haar Nederlandsch vrien
dinnetje in de eerste klas van een Canadeesche
school bij ons in de buurt, waar zij voor de
derde klas worden klaargestoomd. Irene volgt
van haar derde jaar af een kleuterschool en
's middags volgt zij met hear klas het rooster
van het eerste leerjaar. Zelf bereid ik hen door
lessen in lezen en schrijven van de Nederland-
sche taal voor op het Lager Onderwijs hier te
lande".
„Ik hoop, dat ze daar gauw veel vriendinne
tjes zullen maken".
De Prinses vindt blijkbaar een dagelijksche
omgang van haar meisjes met Nederlandsche
(kinderen zeer gewenscht.
„Haar Nederlandsche jaargenooten", ver
volgt H.K.H.hebben, ondanks hun jeugdige
leeftijd veel onder de bezetting geleden en on
willekeurig is «en groot gedeelte van hun ge-
dachtenleven daar ook nog mee verweven. Uit
gesprekken met hun vriendinnetjes zullen Trix
en Irene dan spoedig begrijpen, wat de jeugd
hier in de afgeloopen jaren heeft meegemaakt".
,Weet U, waar Trixje dol op is? Natuurlijk
op poppen, maar zij is het meest verdiept in
haar spel, wanneer zij haar fantasie kan uiten
in verkleedpartijtjes, het verzinnen van ver
halen en het maken van allerlei teekeningen.
Ireentje blijkt meer sportief te zijn aangelegd.
Aan de ringen is zij haar makkertjes verreweg
de baas.
Margriet draaft en speelt den geheelen dag
door ons huis. Zij probeert, op haar manier,
zooveel mogelijk de „grooten" na te doen".
„Ik mis ze allemaal erg. Den laatsten tijd
vroegen zij mij steeds: „Mama, wanneer mogen
we nu naar Holland toe?
Dat zal hun grootste oogenblik zijn".
Prinses Juliana toonde hierop een teekening
door Prinses Beatrix gemaakt, haar terugkeer
naar Nederland op een groot schip voorstellen
de.
Hopelijk zal dit blij gebeuren, waarnaar zoo
wel het Koninklijk Gezin als het Nederlandsche
Volk met zooveel verlangen uitzien, niet ver
meer af zijn.
Thans kan worden openbaar gemaakt, dat
de ondergrondsche beweging in Nederland
over een geheim telefoonnet beschikte met ver
takkingen over het geheele land. Zelfs kleine
dorpen waren aangesloten. Elke groote plaats
had zijn eigen centrale. Toen de Duitschers de
IJselbruggen hadden opgeblazen, was de ver
binding met het Oosten van het land verbroken,
maar leden van de verzetsbewegingen brachten
een nieuwe telefoonkabel met een roeiboot naar
den anderen oever van de rivier. Ook Duitsche
telefoonlijnen werden afgetapt. De leider van
deze enorme organisatie luisterde op 7 Sept.
een gesprek af tusschen Rauter en Hitier, toen
Rauter den Fuehrer mededeelde, dat Brussel
was opgegeven. Ook telexgesprekken werden
afgetapt, zoodat men kennis kreeg van belang
rijke inlichtingen, die via eigen telefoonlijnen
aan de geallieerden werden doorgegeven.
(A.A.)
Londen, 9 Mei 1945 (A.A.). Volgens mede-
deeling van de Britsche admiraliteit zijn in de
laatste dagen Britsche koopvaardijschepen in
de haven van Rotterdam aangekomen. Zij zijn
beladen met steenkool en voedsel voor de
Nederlandsche bevolking.
De regeeringsvoorlichtingsdienst meldt
het volgende: De voorzitter van den raad
van ministers, prof. mr. P. S. Gerbrandy,
daartoe gemachtigd door een eenstemmig
genomen besluit van den ministerraad, heeft
aan H.M. de Koningin het ontslag van het
thans zittende kabinet aangeboden, zulks ter
voldoening aan de toezegging meerdere
malen asn het Nederlandsche volk bekend
gemaakt. H M. de Koningin heeft het ver
zoek tot ontslag van de leden van het
thans zittende kabinet in overweging geno
men en de ministers verzocht zich niet
slechts met de afwerking van de ioop< ntie
zaken te belasten, maar tevens al datgi ne
te verrichten, wat het landsbelang vereischt.
Deze taaiste, van den gebruikelijk n vorm
afwijkende toevoeging, waaidooi hel kamnet
lijdelijk normaal kan doorg'an, is noodzake
lijk geacht, omdat H. M. de Koningin af
doende tijd en gelegenheid zal vinden de
formatie van het nieuwe kabinet te bevor
deren, zonder dat de duur van het raad
plegen, die daarvoor noodig zou kunnen
blijken, de behartiging van 's lands zaken in
dezen moeilijken tijd in den weg zou staan.
Het kabinet is thans derhalve demissionair
cn kan, tot in de opvolging is voorzien, al
datgene verrichten, wat een niet demissionair
kabinet behoort te doen.
ïtieprij»
nqen
n.m
irertentiet.
8 regels)
62 ct
el meer
>ledingen
zijn bevrij
ay trok een
uit De Or
Sep vluchte-
Br ni i De
.elliny en tot
t leest vuort-
edeeld, data.s*
van evacuatie
de week van
jureau Axel.
NdE NfcuER-
HL.iNu.
er brengi het
ormaücouieiu
lureren cu »er-
etfenuc iNeaer-
nd ziju öede-
eente zijn for
te into.mceren
t tiet roi van
uisch.anu ver-
eruggekeerd.
ren iets oekend
jmstig uu deze
aie in i.uuscn-
iirottci., a.aaur
ot aiiuciszins,
spoedi&sie ter
:entraal 'e ver-
tamme kunnen
u, waai ui deze
i van uiticiëeie
uueu vernemen
/ameu.
medewerking
irnoemd,
1 OEVEKÈN.
s bekend ge-
de ee.ste drie
de pzoviucies
irechi mag.
vormeu mili-
,n voedsel- en
idere personen,
overheidswege
worden aange-
Lommissaris van
Vlaanderen,
P. O. M. Koch.
en Commissaris
anderen d.d. 15
ling Jeugdbe-
van het district
itoefende de be-
t Militair Gezag
van het in bij-
keerende grond-
heid van den
:n worden gege-
ugd;
bepalingen van
staat van beleg;
G.
inder:
mannelijke en
den leeftijd van
jehuwde marine
man zeventien en
'ogden.
ugdige personen
-staurants, lunch-
jkheden. Onder
vorden ten deze
toegelaten voor
lucht tusschen 22
ang.
en aaar is aues mee gezegu. «t cm geven
heeft de Prinses heel wat kleine, kleverige
handjes gedrukt en in vele paren schitterende
oogen gekeken.
Na de uitdeeling van het speelgoed,
waarvan nog een groot deel overbleef voor
zieke en geëvacueerde kinderen en zij, die
niet konden komen, werd de dankbaarheid
van de kinderen in een spreekkoor tot uiting
v J
emd in artikel 2
ugdige personen,
ap en onder toe
zicht van een hunner opvoeders, of
b. behooren tot de Nederlandsche of Ge
allieerde Strijdkrachten.
Artikel 4.
1. Hij, die een der in artikel 2 genoemde ver
bodsbepalingen overtreedt, niet nakomt, of de
uitvoering daarvan verhindert of belemmert,
wordt, onverminderd het bepaalde in den