AXELSCHE COURANT f. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAAND EREN. Andere tijden, andere zeden. ic Handel in Belgisch geld. Langs bevrijde wegen. No. 33 VRIJDAG 12 JANUARI 1945 58e JAARGANG j fl I-» Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK AXEL Adres Redactie en Administratie: Markt 12 AXEL T. C. Hooidredactie: VINK - van VESSEM Er is een tijd om te breken en een tijd om te bouwen. (Naar Prediker.) Alweer varia op het oude themahoor ik al lezers of leze- iessen uitroepen of lispelen. In derdaad, het is zoo. Maar het thema is niet zoo rijk gevarieerd. Eigenlijk brengen we er geen nieuws mee. Met Prediker zeg gen wijer is geen nieuws onder de zon. In weerwil van alle ver zekeringen, dat wij op weg zijn naar een nieuwe toekomst met nieuwe verhoudingen. Uit den treure hebben wij dit nu al maanden hooren herhalen. En omdat wij in eenvoud voort willen gaan op dit stramien voort te borduren, beseffen wij om met Multatuli te spreken dat het verhaal op^den^duur eentonig wordt. Immers de grondslag van al ons gedelibereer is steeds en op nieuw éénheid, vrijheid, soli dariteit 1 Op zichzelf één voor één en stuk voor stuk van de hoogste menscheiijke waarden. Eik op zichzelf zijn zij waard er voor te leven 1 Hoevele honderdduizenden zijn er in den loop der laatste vijf en een half jaar niet voor ge storven En wijHoe staat het eigen lijk met ons? Want, onze woorden ?ijn mooi genoeg. Maar hoe staat het met de daden, waar het op aankomt Is het ons werkelijk ernst Of, is het van den weerom stuit? Omdat wij in nood zitten of nog pas zaten En brullen wij nu maar mee in het koor? Want, het heeft een eenigs- zins bitteren bijsmaak maar het valt ten eenenmale niet te ontkennen de vijand is het geweest, die het streven naar en het geroep om éénheid, vrijheid en solidariteit vaardig over ons volk heeft gemaakt. Niet, dat wij die van den vijand met zijn bloedige terreur en dwingelandij hebben afgekeken en er r.u jalnersch op geworden zijn. 't Zou te gek zijn om ios te loopen 1 Ook niet, dat de bezetters de huns ondanks gegroeide eenheid graag gewild en gezien hebben. Beware neen 1 We weten wel beterDe Moffen-éénheid was slaafsche onderworpenheid en kuddegeest. Hun vrijheideen fictie, een verwrongen wanbe grip en hun solidariteit bestond in discipline en Qestapo-terreur afde schrik daarvoor 1 Maar de Duitsche mentaliteit vas en is tot op dezen dag blind voor het feit, dat het hun optraden was dat éénheid smeedde en solidariteit in het streven naar éénheid, naar bevrijding. Zoo hebben wij het onder ons volk in geen eeuwen gezien. Maar het starre en glasharde, ongevoelige Moffenvolk gaat zijn ondergang met diezelfde blind heid tegemoet. De Uebermen- schen van over den Rijn zijn immers opgevoed in een sfeer van verderfelijke rassenhaat, die o.a. leert, dat roof, zelfs men- tchenroofgewettigd is, mits lit ten bate van het Derde Rijk s Voor heden dus daarover jezwegen 1 De geestelijke kloof, die ons 'an Muffrika scheidt, is nooit te iverbruggen. Wy constateeren aizoo hierin wis en waaraohtig solidair te zijn Maar nu verder Zullen wij nu geleerd door de ervaring voortaan ook' solidair en een drachtig blijven in ons maat schappelijk samenleven Zullen wij voortaan wars blij ken van al die pietluttige en futiele kerkelijke kibbelarijen die tot aa fluiting van Gods woord zoo dikwerf aanleiding waren voor w:derzijdsche verkettering, ja haat? Moet de splijtzwam op het gebied van de politiek en de vakbeweging weer ter tafel ko men en ons volk weer in hokjes verdeelen, tot schade van allen, waar het toch in hoofdzaak eco nomische dus gemeenschappe lijke vraagstukken betreft, die immers slechts aller stoffelijke belangen beoogen Zal de onzalige klassenstrijd voortaan plaats maken voor een streven naar wederkeerig begrip een bedrijfsvrede, waarbij de werkgever of patroon tot richts- snoer zal nemen een noodzakelijk ménschwaardig bestaan voor den werknemer Slechts deze enkele vragen stellen wij, lezer 1 Maar zij zijn met vele aan te vullen, al staan deze in het brandpunt onzer belangstelling. Durven wij de konsekwentie van een oprecht en eerlijk, dus van goeden wil getuigend antwoord aan Zooals de Kerstboodschap ons veertien dagen geleden ook ge werd, die toch ook gericht was aan de menschen van goeden wille 1 Komaan, hetgeen menschelijk is, moet mogelijk zijn I Wij zijn menschen en wij achten niets menschelijks ons vreemd. En zonder aan een hemel op aarde te gelooven of een Utopia van wereldgeiijkvormigheid na te streven is er zooveel ten goede voor ons te doen. Zou, wat b-v. in Engeland en Amerika wel mogelijk is in Hol land niet kunnen, ik noem slechts het terrein van politiek en vakbeweging Een basis van breede ver draagzaamheid is er nu. Laat ons die benutten eer het getij ten kwade keert. Want er zijn nog kapers op de kust. En ons verarmde vaderland zal nooit meer groot worden, tenzij in eendracht en verdraag zaamheid. Zoodai wij concludeeren dat de nieuwe tijd gepaard dient te gaan met andere en betere zeden BRAM. De Afdeeling Voorlichting van het Militair Commissariaat in Zeeuwsch-Vlaanderen zond ons het volgende artikel Het is begrijpelijkerwijs voor vele Nederlanders, die wei eens (al of niet clandestien) in België komen, een genoegen om daar veelal in de winkels dingen te koop geboden te zien, die voor hen zelf langzamerhand tot het rijk der legenden zijn gaan be- hooren. Als zij dan bovendien enkele van die schoone zaken kunnen koopen met Belgisch geld, dat zij van Geallieerde militairen voor verrichte diensten ontvangen hebben (of op andere wijze hebben bemachtigd), dan lijkt het of zij daarbij voor hun land nog iets nuttigs doen, door het aan roerende goederen te vergrooten, zonder daarvoor Ne- derlandsch geld naar het bu ten- land te brengen. Toch schuilt er in deze redeneering een fout en beteekent een dergelijke han delwijze een ernstig gevaar voor ons economisch leven. De regeering heeft, in een tweetal besluiten, alie in- en uitvoer van buitenlandsche waar depapieren verboden, evenals alie handel in en met deze buiten landsche deviezen, tevens de verplichting gesteld om al deze deviezen te laten registreeren. Als eenmaal bekend is hoeveel buitenlandsch, bijv. Belgisch geld aanwezig is, kan de Regeering dit tegen de officiëele prijzen opkoopen en daarvoor op groote schaal die materialen aankoopen, die voor den herbouw van ons land noodzakelijk zijn. Hoe ple zierig het ook is om van zijn Belgische francs voor zich zelf iets, misschien zelfs zeer nood zakelijks te koopen, is het uit een oogpunt van vaderlands liefde toch heel wat beter om niet het eigen, maar het nationaal belang in het oog te houden en te zorgen, dat vele kleintjes één groote kunnen maken I Zoo beschouwd zal ieder, die zich door aankoop in België zelf be voordeelt, zijn land schade be rokkenen. Er is aan de kwestie van het handelen met en het handelen i n Belgisch geld nog een andere zijde, minstens even bedenkelijk ats de eerstgenoemde. Het schijnt dat vele zwarthandelaren hun luguber spel nog willen voort zetten. Konden zij daar voorheen nog eenig vaderlandslievend motief bij suggereeren, nu is hun eenig oogmerk geld te verdienen en het zoo mogelijk ook veilig ie sttlien. Daartoe probeeren zij hun zwartverdiende geld in Belgische waarden om le zetten. Door de schrikbarende pi ijzen, die zij voor Belgische francs over hebben, doen zij de waarde van ons eigen geld aanzienlijk zakkendit is devaluatie, het spookbeeld, dat wij met alle middelen moeten trachten te ver jagen En zij trekken Belgisch geld in veel grooter dan normale mate naar ons land, waarmee een Belgisch economische penetratie in de hand wordt gewtrkt. (Het komt hier en daar al voor, dat de schaarsche artikelen slechts tegen francs te krijgen zijn in plaats van tegen guidons). Hoe graag wij ook goed met de Beigen willen samenleven en hoezeer wij een nauw economisch contact met hen principieel op prijs stellen en op het oogenblik voor ons eigen herstel noodig hebben, toch moet ernstig gewaarschuwd worden tegen een eenzijdig en ongecontroleerd binnendringen van vreemde munt. Op econo mische penetratie voigt politieke hierbij hoeven wij de lezers nauwelijks te herinneren aan de wijzj waarop Zeeuwsch-Vlaan deren gereageerd heeft op het Belgisch annexionislische streven in 19191 Wie zich zelf bovenmatig be voordeelt zal daardoor altijd an deren benadeelen, maar wie zich zelf nu door manipuiaties met Belgisch geld probeert te ver rijken, doet afgezien van het overtreden van verordeningen iets wat ons geheele iand ontzag lijke schade kan berokkenen en wat ons als Zeeuwsch-Ylamingen I wel bijzonder moet stuiten. tegen de borst „Vmtdaaag geen evacueering". Dat is waarlijk geen wonder. De Buffalo, die twintig meter verder zich op toeren ligt te ronken, is volkomen onzichtbaar door een mist, zoo dik dat je er divankussens mee zou kunnen vullen. En bovendien is het el lendig koud na dien vorst van de laalste dagen. De meisjes van het V. H. K. loopen met roode neuzen en koude beenen rond hun wagens, die ze in mist en duisternis door de als cement zoo harde, diepe karrensporen moesten sleuien. Maar ze waren stipt op tijd met de zware trucks. Üe te evacueeren menschen in Vrouwenpolder zullen nog een dagje moeten wachten. De trucs zouden wellicht hun weg ook door den dichten mist weten te vinden, maar men moet rekening houden met het getij en men kan de geëvacueerden niet Dloot stel len aan de kans twaalf uren op een zandplaat te moeten door brengen. Met Majoor M. Bokhorst van het Militair Gezag, die de eva- cueenng op Walcneren leidt en zijn dapper pioegje helpers krui pen we in de kazerne, waar de Bemanningen of heeten ze nu chauffeurs? van de amphi- biscne wagens rond een ioeieu- den benzinekoker zitten. Overal iangs den wand fladderen „sie- gende Adlers" en een bloedroode curve in den gang vertelt, wie het gelooven wil, „wie es steht mit dem U-bootkrieg", Je zou zou bijna zeggen, dat hier mof fen hebben gewoond. De lui van den evacueerings- dienst veitfllen van hun erva ringen. Het zijn een paar ver pleegsters en enkele jonge kerels üie een diploma E.H.B.Ü. bezit ten. Voor een deel zijn het onder- gedokenen uit België een student, die niet wilde „teekenen", een arbeider, die naar Frankrijk was gedeporteerd en die toen de bevrijding begon op de ambas sade in Brussel hun diensten kwamen aanbieden. Voor ze 't wisten trokken ze in autobussen naar Zeeuwsch-Vlaanderen, waar de majoor als verbindingsofficier bij het Canadeesche leger de evacueering der bevolking moest verzorgen. De grooie proef kreeg de „major's team", zooals de Engel- schen dit groepje noemen, te doorstaan, toen de Duitschers tijdens den strijd in Zeeuwsch- Vlaanderen plotseling te kennen gaven, dat ze het dorp Groeoe met langer als Roode Kruis-dorp wenschten te beschouwen. In enkele uren tijds moesten toen duizenden menschen worden weg geleid en wel zoo dat de hoofd wegen voor den geallieerden aanval niet werden geblokkeerd. Dat lukte en sindsdien zijn eenige tienduizenden gtëvacueerüea door de handen van deze actieve landgenooten gegaan. Hun wei nige burgerkleren gingen er bij dit werk aan de fourier in Brussel had in zijn magazijn niet veel meer dan een zak met sterren maar zoo geleidelijk aan konden ze hier een broek en daar een buisje van een battle- dress oppikken, zoodat het major's team er op het oogen blik militair uitziet. De mist en de vorst komen ontzettend ongelegen, want er valt op Walcheren nog et., massa te doen- Er zijn nu onge veer zes duizend menschen V2ti het eiland weggehaald, doch er zitten duizenden anderen op de weinige droge piekKen. Voort durend komen er grimmige ver halen binnen. Een Durgemeester vond op een eenzaam boerde rijtje vier kinderen op een wrak vuerinkje. In de keuken was het fornuis dat te zwaar was voor de vliering op een ver hooging gezet en daarvoor stond de moeder eten te koken...,.tot haar middel in het water. En toch wat een moeite kost het om de menschen te bewegen om zich te laten evacueeren. De majoor had een poging gedaan om een groep als kikkers op een kluitje bijeen zittende boeren te overtuigen van de noodzake lijkheid der evacueering, maar ze zeiden, dat ais het de wil v- den Heer was om hen op deze wijze te straffen, geen mensch zien daarmee te bemoeien had. En als de regeering zich daat niet aan hield, dan was het een onchristelijke regeering. Ze haal den daarbij vele oua-tesiamen- tische teksten aan, waar slechts weinig tegen in te brengen was. Doch de evacueering moest doorgaan en toen men nen een maal had bewogen nun bueltj. te pakken, toen waren ze ook stipt op lijd met hun vlotjes op de plaats, waar de ducks hen konden overnemen. De prachtige Gothische kerk van Veere verscnait nu onderdak aan eenige honderden geëvacu- eerden. Er zijn noodstallen, in opgeslagen, waarin vermagerde, schenkige koeien staan te her kauwen of futloos in het stroo liggen. Met groote toewijding verzorgen de boeren deze trieste restanten van Walcneren's eens zoo prachtige veestapel, in een hoek. naast de groote betonnen kamer, waarin de oude perka menten van de Midueiburgsche abdij zijn opgeslagen nog ruikt men de braudiuent uit het jaar 1940 staan geiten en elders in de enorme ruimte roskammen boeren bun paarden. Veel vee heelt op Zuia-Beveland een on derkomen en verzorging gevon den doch de toestand van C i beesten is zoo dat men nog geen definitieve oaians van deze zware slag kan opmaken. Op Zuia-Beveland heeft ook het meerenüeel der Walcheren- scne gtëvacueerdcn een onder dak gevonden. Dat is nogal wat stroet gegaan zoo hier en daar. „Wij betalen dertig gulden voor oe boter en daar kan je tocli zoo maar niet anderen van laten mee eten", is een geregistreerde opmerking. Aan den anderen kant kan men niet zeggen, dataiie grëvacueeiden er hard naar ver langen de handen un de mouw te steken een ve.schijnsel, dat men ook elders wei waar neemt. Wanneer men door ons land trekt, dan doet het vaaL pijnlijk aan wanneer men gea', lieerde soldaten van 's morgens vroeg tot 's avonds laat zwaar grondwerk ziet veiricnten om de kostoare wegen tn orde te bren gen. De bezetter heeft waarlijk op elk gebied schade aangenent. De Weitr/nacht net is merk waardig hoe men in Nederland tnans nog dit woord gvbruikt om „de militairen" aan te dui den betaalde dikke loonen, tenminste 25 procent meer dan ABONNEMENTSPRIJS: I Losse nummers 5 ct. 1 Kwartaalabonnement: [AXEL, binnen de kom: (1 1.25 I Alle crndere plaatsen: «TWïi 1"" f ADVERTENTIEPRIJS: 7 ct per m.m. Ingezonden Mededeelingen: 15 ct per m,m. Kleine Advertentiën: (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 62 ct. iedere regel meer 12 ct. «xtro dienstaanbiedingen 52 cl.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1945 | | pagina 1