AXELSCHE COURANT
f.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
Andere tijden, andere zeden.
ic
Handel in Belgisch geld.
Langs bevrijde wegen.
No. 33
VRIJDAG 12 JANUARI 1945
58e JAARGANG
j fl I-»
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
T. C.
Hooidredactie:
VINK - van VESSEM
Er is een tijd om te breken en een
tijd om te bouwen.
(Naar Prediker.)
Alweer varia op het oude
themahoor ik al lezers of leze-
iessen uitroepen of lispelen. In
derdaad, het is zoo. Maar het
thema is niet zoo rijk gevarieerd.
Eigenlijk brengen we er geen
nieuws mee. Met Prediker zeg
gen wijer is geen nieuws onder
de zon. In weerwil van alle ver
zekeringen, dat wij op weg zijn
naar een nieuwe toekomst met
nieuwe verhoudingen.
Uit den treure hebben wij dit
nu al maanden hooren herhalen.
En omdat wij in eenvoud voort
willen gaan op dit stramien
voort te borduren, beseffen wij
om met Multatuli te spreken
dat het verhaal op^den^duur
eentonig wordt.
Immers de grondslag van al
ons gedelibereer is steeds en op
nieuw éénheid, vrijheid, soli
dariteit 1
Op zichzelf één voor één en
stuk voor stuk van de hoogste
menscheiijke waarden.
Eik op zichzelf zijn zij waard
er voor te leven 1
Hoevele honderdduizenden zijn
er in den loop der laatste vijf en
een half jaar niet voor ge
storven
En wijHoe staat het eigen
lijk met ons?
Want, onze woorden ?ijn mooi
genoeg. Maar hoe staat het met
de daden, waar het op aankomt
Is het ons werkelijk ernst
Of, is het van den weerom
stuit? Omdat wij in nood zitten
of nog pas zaten En brullen
wij nu maar mee in het koor?
Want, het heeft een eenigs-
zins bitteren bijsmaak maar
het valt ten eenenmale niet te
ontkennen de vijand is het
geweest, die het streven naar en
het geroep om éénheid, vrijheid
en solidariteit vaardig over ons
volk heeft gemaakt.
Niet, dat wij die van den vijand
met zijn bloedige terreur en
dwingelandij hebben afgekeken
en er r.u jalnersch op geworden
zijn. 't Zou te gek zijn om ios
te loopen 1
Ook niet, dat de bezetters de
huns ondanks gegroeide eenheid
graag gewild en gezien hebben.
Beware neen 1 We weten wel
beterDe Moffen-éénheid was
slaafsche onderworpenheid en
kuddegeest. Hun vrijheideen
fictie, een verwrongen wanbe
grip en hun solidariteit bestond
in discipline en Qestapo-terreur
afde schrik daarvoor 1
Maar de Duitsche mentaliteit
vas en is tot op dezen dag
blind voor het feit, dat het hun
optraden was dat éénheid smeedde
en solidariteit in het streven
naar éénheid, naar bevrijding.
Zoo hebben wij het onder ons
volk in geen eeuwen gezien.
Maar het starre en glasharde,
ongevoelige Moffenvolk gaat zijn
ondergang met diezelfde blind
heid tegemoet. De Uebermen-
schen van over den Rijn zijn
immers opgevoed in een sfeer
van verderfelijke rassenhaat, die
o.a. leert, dat roof, zelfs men-
tchenroofgewettigd is, mits
lit ten bate van het Derde Rijk
s Voor heden dus daarover
jezwegen 1
De geestelijke kloof, die ons
'an Muffrika scheidt, is nooit te
iverbruggen.
Wy constateeren aizoo hierin
wis en waaraohtig solidair te zijn
Maar nu verder Zullen wij nu
geleerd door de ervaring
voortaan ook' solidair en een
drachtig blijven in ons maat
schappelijk samenleven
Zullen wij voortaan wars blij
ken van al die pietluttige en
futiele kerkelijke kibbelarijen die
tot aa fluiting van Gods woord
zoo dikwerf aanleiding waren
voor w:derzijdsche verkettering,
ja haat?
Moet de splijtzwam op het
gebied van de politiek en de
vakbeweging weer ter tafel ko
men en ons volk weer in hokjes
verdeelen, tot schade van allen,
waar het toch in hoofdzaak eco
nomische dus gemeenschappe
lijke vraagstukken betreft, die
immers slechts aller stoffelijke
belangen beoogen
Zal de onzalige klassenstrijd
voortaan plaats maken voor een
streven naar wederkeerig begrip
een bedrijfsvrede, waarbij de
werkgever of patroon tot richts-
snoer zal nemen een noodzakelijk
ménschwaardig bestaan voor den
werknemer
Slechts deze enkele vragen
stellen wij, lezer 1 Maar zij zijn
met vele aan te vullen, al staan
deze in het brandpunt onzer
belangstelling.
Durven wij de konsekwentie
van een oprecht en eerlijk,
dus van goeden wil getuigend
antwoord aan
Zooals de Kerstboodschap ons
veertien dagen geleden ook ge
werd, die toch ook gericht was
aan de menschen van goeden
wille 1
Komaan, hetgeen menschelijk
is, moet mogelijk zijn I
Wij zijn menschen en wij
achten niets menschelijks ons
vreemd.
En zonder aan een hemel op
aarde te gelooven of een Utopia
van wereldgeiijkvormigheid na te
streven is er zooveel ten goede
voor ons te doen.
Zou, wat b-v. in Engeland en
Amerika wel mogelijk is in Hol
land niet kunnen, ik noem
slechts het terrein van politiek
en vakbeweging
Een basis van breede ver
draagzaamheid is er nu.
Laat ons die benutten eer het
getij ten kwade keert. Want er
zijn nog kapers op de kust.
En ons verarmde vaderland
zal nooit meer groot worden,
tenzij in eendracht en verdraag
zaamheid.
Zoodai wij concludeeren dat
de nieuwe tijd gepaard dient te
gaan met andere en betere zeden
BRAM.
De Afdeeling Voorlichting van
het Militair Commissariaat in
Zeeuwsch-Vlaanderen zond ons
het volgende artikel
Het is begrijpelijkerwijs voor
vele Nederlanders, die wei eens
(al of niet clandestien) in België
komen, een genoegen om daar
veelal in de winkels dingen te
koop geboden te zien, die voor
hen zelf langzamerhand tot het
rijk der legenden zijn gaan be-
hooren. Als zij dan bovendien
enkele van die schoone zaken
kunnen koopen met Belgisch
geld, dat zij van Geallieerde
militairen voor verrichte diensten
ontvangen hebben (of op andere
wijze hebben bemachtigd), dan
lijkt het of zij daarbij voor hun
land nog iets nuttigs doen, door
het aan roerende goederen te
vergrooten, zonder daarvoor Ne-
derlandsch geld naar het bu ten-
land te brengen. Toch schuilt
er in deze redeneering een fout
en beteekent een dergelijke han
delwijze een ernstig gevaar voor
ons economisch leven.
De regeering heeft, in een
tweetal besluiten, alie in- en
uitvoer van buitenlandsche waar
depapieren verboden, evenals alie
handel in en met deze buiten
landsche deviezen, tevens de
verplichting gesteld om al deze
deviezen te laten registreeren.
Als eenmaal bekend is hoeveel
buitenlandsch, bijv. Belgisch geld
aanwezig is, kan de Regeering
dit tegen de officiëele prijzen
opkoopen en daarvoor op groote
schaal die materialen aankoopen,
die voor den herbouw van ons
land noodzakelijk zijn. Hoe ple
zierig het ook is om van zijn
Belgische francs voor zich zelf
iets, misschien zelfs zeer nood
zakelijks te koopen, is het uit
een oogpunt van vaderlands
liefde toch heel wat beter om
niet het eigen, maar het nationaal
belang in het oog te houden en
te zorgen, dat vele kleintjes één
groote kunnen maken I Zoo
beschouwd zal ieder, die zich
door aankoop in België zelf be
voordeelt, zijn land schade be
rokkenen.
Er is aan de kwestie van het
handelen met en het handelen
i n Belgisch geld nog een andere
zijde, minstens even bedenkelijk
ats de eerstgenoemde. Het schijnt
dat vele zwarthandelaren hun
luguber spel nog willen voort
zetten. Konden zij daar voorheen
nog eenig vaderlandslievend
motief bij suggereeren, nu is hun
eenig oogmerk geld te verdienen
en het zoo mogelijk ook veilig
ie sttlien. Daartoe probeeren zij
hun zwartverdiende geld in
Belgische waarden om le zetten.
Door de schrikbarende pi ijzen,
die zij voor Belgische francs
over hebben, doen zij de waarde
van ons eigen geld aanzienlijk
zakkendit is devaluatie, het
spookbeeld, dat wij met alle
middelen moeten trachten te ver
jagen En zij trekken Belgisch
geld in veel grooter dan normale
mate naar ons land, waarmee een
Belgisch economische penetratie
in de hand wordt gewtrkt. (Het
komt hier en daar al voor, dat
de schaarsche artikelen slechts
tegen francs te krijgen zijn in
plaats van tegen guidons). Hoe
graag wij ook goed met de Beigen
willen samenleven en hoezeer wij
een nauw economisch contact
met hen principieel op prijs
stellen en op het oogenblik voor
ons eigen herstel noodig hebben,
toch moet ernstig gewaarschuwd
worden tegen een eenzijdig en
ongecontroleerd binnendringen
van vreemde munt. Op econo
mische penetratie voigt politieke
hierbij hoeven wij de lezers
nauwelijks te herinneren aan de
wijzj waarop Zeeuwsch-Vlaan
deren gereageerd heeft op het
Belgisch annexionislische streven
in 19191
Wie zich zelf bovenmatig be
voordeelt zal daardoor altijd an
deren benadeelen, maar wie zich
zelf nu door manipuiaties met
Belgisch geld probeert te ver
rijken, doet afgezien van het
overtreden van verordeningen
iets wat ons geheele iand ontzag
lijke schade kan berokkenen en
wat ons als Zeeuwsch-Ylamingen
I
wel bijzonder
moet stuiten.
tegen de borst
„Vmtdaaag geen evacueering".
Dat is waarlijk geen wonder.
De Buffalo, die twintig meter
verder zich op toeren ligt te
ronken, is volkomen onzichtbaar
door een mist, zoo dik dat je er
divankussens mee zou kunnen
vullen. En bovendien is het el
lendig koud na dien vorst van
de laalste dagen. De meisjes van
het V. H. K. loopen met roode
neuzen en koude beenen rond
hun wagens, die ze in mist en
duisternis door de als cement
zoo harde, diepe karrensporen
moesten sleuien. Maar ze waren
stipt op tijd met de zware trucks.
Üe te evacueeren menschen in
Vrouwenpolder zullen nog een
dagje moeten wachten. De trucs
zouden wellicht hun weg ook
door den dichten mist weten te
vinden, maar men moet rekening
houden met het getij en men kan
de geëvacueerden niet Dloot stel
len aan de kans twaalf uren op
een zandplaat te moeten door
brengen.
Met Majoor M. Bokhorst van
het Militair Gezag, die de eva-
cueenng op Walcneren leidt en
zijn dapper pioegje helpers krui
pen we in de kazerne, waar de
Bemanningen of heeten ze nu
chauffeurs? van de amphi-
biscne wagens rond een ioeieu-
den benzinekoker zitten. Overal
iangs den wand fladderen „sie-
gende Adlers" en een bloedroode
curve in den gang vertelt, wie
het gelooven wil, „wie es steht
mit dem U-bootkrieg", Je zou
zou bijna zeggen, dat hier mof
fen hebben gewoond.
De lui van den evacueerings-
dienst veitfllen van hun erva
ringen. Het zijn een paar ver
pleegsters en enkele jonge kerels
üie een diploma E.H.B.Ü. bezit
ten. Voor een deel zijn het onder-
gedokenen uit België een
student, die niet wilde „teekenen",
een arbeider, die naar Frankrijk
was gedeporteerd en die toen
de bevrijding begon op de ambas
sade in Brussel hun diensten
kwamen aanbieden. Voor ze 't
wisten trokken ze in autobussen
naar Zeeuwsch-Vlaanderen, waar
de majoor als verbindingsofficier
bij het Canadeesche leger de
evacueering der bevolking moest
verzorgen.
De grooie proef kreeg de
„major's team", zooals de Engel-
schen dit groepje noemen, te
doorstaan, toen de Duitschers
tijdens den strijd in Zeeuwsch-
Vlaanderen plotseling te kennen
gaven, dat ze het dorp Groeoe
met langer als Roode Kruis-dorp
wenschten te beschouwen. In
enkele uren tijds moesten toen
duizenden menschen worden weg
geleid en wel zoo dat de hoofd
wegen voor den geallieerden
aanval niet werden geblokkeerd.
Dat lukte en sindsdien zijn eenige
tienduizenden gtëvacueerüea
door de handen van deze actieve
landgenooten gegaan. Hun wei
nige burgerkleren gingen er bij
dit werk aan de fourier in
Brussel had in zijn magazijn niet
veel meer dan een zak met
sterren maar zoo geleidelijk
aan konden ze hier een broek
en daar een buisje van een battle-
dress oppikken, zoodat het
major's team er op het oogen
blik militair uitziet.
De mist en de vorst komen
ontzettend ongelegen, want er
valt op Walcheren nog et.,
massa te doen- Er zijn nu onge
veer zes duizend menschen V2ti
het eiland weggehaald, doch er
zitten duizenden anderen op de
weinige droge piekKen. Voort
durend komen er grimmige ver
halen binnen. Een Durgemeester
vond op een eenzaam boerde
rijtje vier kinderen op een wrak
vuerinkje. In de keuken was het
fornuis dat te zwaar was
voor de vliering op een ver
hooging gezet en daarvoor stond
de moeder eten te koken...,.tot
haar middel in het water.
En toch wat een moeite kost
het om de menschen te bewegen
om zich te laten evacueeren. De
majoor had een poging gedaan
om een groep als kikkers op
een kluitje bijeen zittende boeren
te overtuigen van de noodzake
lijkheid der evacueering, maar ze
zeiden, dat ais het de wil v-
den Heer was om hen op deze
wijze te straffen, geen mensch
zien daarmee te bemoeien had.
En als de regeering zich daat
niet aan hield, dan was het een
onchristelijke regeering. Ze haal
den daarbij vele oua-tesiamen-
tische teksten aan, waar slechts
weinig tegen in te brengen was.
Doch de evacueering moest
doorgaan en toen men nen een
maal had bewogen nun bueltj.
te pakken, toen waren ze ook
stipt op lijd met hun vlotjes op
de plaats, waar de ducks hen
konden overnemen.
De prachtige Gothische kerk
van Veere verscnait nu onderdak
aan eenige honderden geëvacu-
eerden. Er zijn noodstallen, in
opgeslagen, waarin vermagerde,
schenkige koeien staan te her
kauwen of futloos in het stroo
liggen. Met groote toewijding
verzorgen de boeren deze trieste
restanten van Walcneren's eens
zoo prachtige veestapel, in een
hoek. naast de groote betonnen
kamer, waarin de oude perka
menten van de Midueiburgsche
abdij zijn opgeslagen nog ruikt
men de braudiuent uit het jaar
1940 staan geiten en elders in
de enorme ruimte roskammen
boeren bun paarden. Veel vee
heelt op Zuia-Beveland een on
derkomen en verzorging gevon
den doch de toestand van C i
beesten is zoo dat men nog geen
definitieve oaians van deze zware
slag kan opmaken.
Op Zuia-Beveland heeft ook
het meerenüeel der Walcheren-
scne gtëvacueerdcn een onder
dak gevonden. Dat is nogal wat
stroet gegaan zoo hier en daar.
„Wij betalen dertig gulden voor
oe boter en daar kan je tocli
zoo maar niet anderen van laten
mee eten", is een geregistreerde
opmerking. Aan den anderen
kant kan men niet zeggen, dataiie
grëvacueeiden er hard naar ver
langen de handen un de mouw
te steken een ve.schijnsel,
dat men ook elders wei waar
neemt. Wanneer men door ons
land trekt, dan doet het vaaL
pijnlijk aan wanneer men gea',
lieerde soldaten van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat zwaar
grondwerk ziet veiricnten om de
kostoare wegen tn orde te bren
gen. De bezetter heeft waarlijk
op elk gebied schade aangenent.
De Weitr/nacht net is merk
waardig hoe men in Nederland
tnans nog dit woord gvbruikt
om „de militairen" aan te dui
den betaalde dikke loonen,
tenminste 25 procent meer dan
ABONNEMENTSPRIJS:
I Losse nummers 5 ct.
1 Kwartaalabonnement:
[AXEL, binnen de kom:
(1 1.25
I Alle crndere plaatsen:
«TWïi 1""
f ADVERTENTIEPRIJS:
7 ct per m.m.
Ingezonden Mededeelingen:
15 ct per m,m.
Kleine Advertentiën:
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 62 ct.
iedere regel meer 12 ct. «xtro
dienstaanbiedingen 52 cl.