AXELSCHE COURANT
v.
Otdejaars-OYerpeinzing.
r
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
ZEEUWSCH-VLAAND EREN.
Nieuwsberichten.
Wat kunnen wij vasthouden uit
de jaren, die voorbijgingen?
i
No. 29
VRIJDAG 29 DECEMBER 1944
58e JAARGANG
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK AXEL
Adres Redactie en Administratie:
Markt 12 AXEL
Hoofdredactie:
C. VINK - van VESSEM
•ï1
Ons doen en los gevoel, onsdroev'
[en blijde dagen,
Die worden van den tijd in haasten
[weggedragen
En of het droomen zijn, dan of het
[is geschiedt
Als 't jaar ten einde komt, dan is
[het enkel niet.
Vader Cats.
Het waren niet de twaalf zware
of helle slagen, die in den Syl-
vesternacht verklonken. Ook deze
goede traditie werd verbroken.
Geen sonoor, welluidend ver
kondigen dat weer een oude
jaarkring afgesloten werd en een
nieuwe staat te beginnen, 't Is
ditmaal slechts een zeer schuch
ter en monotoon geluid, twaalf
bescheiden kloppen op 'n niet meer
dienstbare zuurstof-cylinder, ter
vervanging van onze eerwaarde,
nu verdwenen, vijf eeuwen oude
stadhuisklok in den verminkten
toren opgehangen.
Wantals overal elders in den
lande werden ook hier onze
klokken geroofd. Gestolen om
tot oorlogstuig te worden omge-
goten. En onze oude, eerbied
waardige klok van het eertijds
door de woelige Scheldewateren
verzwonden Vremdijcke waaraan
meer dan een legende verbonden
was, deelde dit lot. Immers, het
is historisch, dat het deze klok
was, die na een loos alarm door
de Hoekenaars gemaakt nu
anderhalve eeuw geleden op last
van een Fransch officier van
Hoek naar Axel moest worden
gevoerd. Op dezen gedenkwaar-
digen tocht is de klok van het
voertuig gevallen.
Maar sindsdien geldt nog altijd
de geijkte uitdrukking „Hoek is
van de kar gevallen", telkens als
een Hoekenaar al naar het
uitvalt zich belachelijk maakt
of vergaloppeert, dan wel smade
lijk wordt terechtgewezen.
Hoe het echter zij, de oude
klok was ons dierbaar geworden.
Haar bronzen stem had ander
halve eeuw goede en slechte
jaren over ons uitgeluid. Lief en
leed. Maar hou en trouw.
„Maria hiet ick en zal bevrieën
d' Arme sondaar 't allen tieën".
Zoo luidde haar naam. Dat
was haar kondschap aan den
volke 1
Door Monumentenzorg was
deze bijzondere klok tot een
historische bestempeld. En met
recht. Zij mocht volgens inter
nationaal recht niet worden
geroofd, ook niet in oorlogstijd.
Maar voor den bezetter golden
geen rechten of wetten, zoomin
als eerbied voor historie of garan-
tie's. En met zoovele duizenden
verdween ook onze goede oude
klok in den muil van den oor-
logs-Moloch. En dies werd het
jaar onzes Heeren 1945 door
middel van een surrogaat-klok
ingeluid.
Alsof dit juist het zinnebeeld
moest zijn om te accentueeren,
dat wij nog volop leven in een
niets ontzienden oorlog.
1944 is uitgeluid als een ramp
zalig jaar in een serie van thans
vijf, zes opeenvolgende voor ons
Vaderland en een groot deel der
wereld.
Heeft onze historie, heeft het
Vaderland ooit donkerder en on-
heilsvoller periode te doorworste
len gehad
Het onheilsjaar 1672, toen onze
oude Republiek van vier zijden
belaagd werd en „het land red
deloos, het volk redeloos en de
regeering radeloos was", zoowel
als de Fransche tijd, zij zinken
in het niet bij de beproevingen,
die ons volk in dit tijdsgewricht
heeft moeten doorstaan.
Ons volk geestelijk en ten
deele lichamelijk in boeien gesla
gen. Onmondig en ontrecht, ge
lijkgeschakeld tn geknecht, zoo
kunnen wij met weinige woorden
de toestand teekenen. Maar een
zee yan leed, een vloed van
tranen en bloed, is den aankleve
van dien tot op heden.
En toch is 1944 voor ons, Z.
Vlamingen en Axelaren in het
bijzonder, het jaar der bevrijding
geworden.
Wat hebben wij niet meege
maakt in het semester, dat ach
ter ons ligt! Hjevele weken
waren wij niet gedwongen om
te werken voor den vijand,
onder toezicht van een groep
individen, die zelf grootendeels
altijd schuw van handenarbeid
waren. Hoevelen werden niet
ontrukt aan den kring van ouders,
vrouw, gezin en verwanten, om
in den vreemde gedwongen werk
te gaan verrichten, strijdig met
de belangen van het Vaderland
en indruischend tegen de inter
nationale rechten.
Wij denken verder aan de
geestelijke terreur op alle terrein.
De vergeefsche, duurzaam tot
mislukken gedoemde poging om
ons te nazificeeren, onder een
schijn van éénheid, die slaafsch-
heid was en niets meer. Op
listige, duivelsche wijze ging de
overweldiger te werk. Maar alle
toeleg was mislukt, daar zij wars
was van barmhartigheid en waar
heid. Wreed, satanisch en leugen
achtig, kreeg vijand noch land
verrader vat op ons.
Wij denken terug aan de inun
datie, die een groot deel van
onze gemeente trof en vele inwo
ners dwong tot evacuatie en
geweldige schade veroorzaakte.
Vele weken lang werden wij
's avonds om 9 uur door slam
pampers met geweren op den
rug in huis gejaagd, omdat één
van die ellendelingen een lang
verdiend pak rammel was tot-
bedeeld. Met welk een innerlijke
gelatenheid, ja met welk een
voldoening hebben wij dat ver
dragen.
Totdat met eiken dag het uur
der verlossing nadar kwam, nadat
de invasie in Frankrijk geslaagd
en geconsolideerd was en ein
delijk België in een minimum van
tijd gezuiverd werd van het mof-
fengespuis.
toen naderde de maand Sep
tember en toen was wij ge
voelden het de ure der bevrij
ding aanstaande. Wij beleefden
dolle Dinsdag en volop onder de
Duitsche bezetting de overname
van het civiel gezag, daar de
N.S B.-fur.ctionarissen van hoog
tot laag reeds een paar dagen
te voren de beenen hadden ge
nomen.
Maar dramatische dagen volg
den 1 Vier dagen lang lag onze
stad onder het vuur van Poolsch
en Duitsch geschut. Vier dagen
lang! Ach, voor hoevelen zullen
deze dagen immer als rouwdagen
herdacht worden.
Bijna dertig burgerlijke slacht
offers, mannen, vrouwen en kin
deren, brachten hun leven ten
offer op het altaar van onze be
vrijding, die na schier ondrage
lijke spanning op 19 September
piaats had. Wij herdenken hun
ner nagedachtenis hier nog met
weemoed. Met smart in het hart
en door medegevoel bewogen
want in zulke uren wordt eerst
de ware gemeenschapszin gebo
ren volgde niet de anders
gewis tot uitbarsting gekomen
spontane feestvreugde. Maar toch
welden de gevoelens van dank
baarheid en ontroering bij velen
onder onze burgerij naar de keel.
Tranen van blijdschap werden
den vrijen loop gelaten en veler
knieën hebben zich in die uren
gebogen tot dankbaarheid aan
God, die ons de dappere Polen
gezonden had, die voor onze
gemeente onsterfelijke verdienste
verwierven.
Wat duurde het lang eer wij
tot het klaar besef kwamen wat
wij aan onze bevrijders te danken
hadden, nu dan het zoo vurig
verbeide uur der verlossing ge
slagen had.
Het was of de toesfand van
doffe apathie waarin wij jaren
lang geleefd hadden chronisch
geworden was.
Vrij te zijn, verlost van terreur
en bedeiging in allerlei vorm,
weer vrij te mogen spreken,
denken en schrijven Het was
niet te gelooven. Maar nochtans
het was een feit.
Met groote vreugde werd de
verschijning van onze oude
plaatselijke „Axeische Courant"
door de burgerij in al haar gele
dingen begroet. Ook dat hadden
wij weer terug. Onze vrije, eigen
Vaderlandsche pers, zij het dan
dat de oplaag en de kwantiteit
van hetgeen geboden kun wor
den, vootioopig door de oorlogs
omstandigheden aan beperkingen
gebonden wordt.
Wij zijn in 1944 weer vrije
Axelaars en Nederlanders gewor
den. Vrij onder het bewind onzer
vurige strijders van het militair
gezag en niet te vergeten die van
van het „ondegrondsche fiont",
van wie meer dan één vaak het
leven in de waagschaal heeft
gesteld. Het Vaderland zal deze
moedige mannen niet vergeten.
Maar bovenal, vrij zijn wij weer
onder Oranje I En dat is voor
ons Volk het hoogste, want zon
der Oranje geen Nederland, geen
vrijheid 1 Deze wetenschap is het,
die ons sterkt.
Daarom zeggen wij het in
diepe ontroering den prins onzer
dichters, den begenadigden Von
del na
O, hoe zalig is 't te duiken
Onder den Oranjeboom.
Onder dezen boom is 't stil,
't Weer mag ruischen hoe
[het wil.
Oranje zal en moet ook voor
de toekomende tijden de ver
persoonlijking blijven van onze
éénheid eri ons gemeenschaps
gevoel. Het schitterend karakter
onzer edele Landsvrouwe is een
waarborg daarvoor. En moge de
storm der historie met eruptieve
kracht de wereld in hare grond
slagen aantasten, de 3terke stam
van het gemeenschapsgevoel zal
in zijn groei steeds nieuwe vruch
ten voortbrengen. Zooals wij in
den ons door God geschonken
Ora< jestam dien zien als een
ideaal voor de Nederlandsche
menschengemeenschap. Een schat
voor onze cultuur, voor taal,
recht, religie, zedelijkheid en
kunst. Want het is toch wel
een vingerwijzing, dat wij aan
den Oranjestam telkens weer
nieuwe loien zien ontspruiten,
die ons in de donkerste tijden
het optimisme niet ontnemen
kunnen, maar sterken.
Zoo betreden wij den nieuwen
jaarkring met moed en vastbe
radenheid.
1944 was een jaar van wissel
valligheid bij de nog permanent
heerschende oorlogstoestand. Een
jaar van onderdrukking, maar
ook van bevrijding; een jaar van
smart, doch ook van diepge
voelde vreugde. Laten wij gesterkt
door een rotsvast vertrouwen
blijmoedig voorwaarts treden,
den nieuwen jaarkring tegemoet.
En moge ons volk bewaard blij
ven voor alles wat verscheurt en
verdeelt en zoo de vrede een
feit mocht worden ook de Gods
vrede op het publiek terrein
tot heil van ons volk voor
de komende jaren van opbouw
gehandhaafd blijven.
Dan zal 1945 wellicht als her
nieuwend en oplevend jaartal
voor onze natie in het boek der
historie worden vermeld.
God geve het 1
BRAM.
De jaren van verdrukking zijn
voor dit deel van Nederland
voorbijgekromd hebben wij ons
onder den last der Duitsche be
zetting. De jaren zagen een eens
zoo weelderig volk verschrom
pelen, oud wordendiepe voren
zijn geploegd in het aangezicht
van ons land.
Aan het einde van dit jaar zijn
wij in gepeins verzonken. Wat
zuilen wij ophalen van de bonte
massa gebeuren, die aan ons
voorbijtrekt? Duitsche gruwel
daden angstige dagen en nachten
doorgebracht in kelders verwoest
en verdronken landdrommen
vluchtelingenintocht der Geal
lieerden de bevrijding. Na de
bevrijding het oppakken van ver
dachte individuenvele banden
om de armenvele personen zich
uitgevend voor ondergrondsche
strijders, trachtend elkaar een
baantje af te snoepen. Wanneer
wij echter aan het einde van dit
jaar in onze herinneringen ver
diept zijn, zal die bonte massa
van gebeuren voor ons vervagen.
Anderen zullen naar voren
tredenzij, die gevallen zijn bij
de bestrijding van het beest. Zij
allen stonden pal voor hun ide
alen die idealen waren verschil
lend. Ieder van hen streed echter
voor hel Destaan uer overtuiging
van den ander, daarom konden
hun idealen verschillend zijn
allen bezaten zij de eerbied voor
een menschenleven. Zij waren
geen „eenheidsmenschen*allen
streden zij voor en naar hun eigen
ideeënmaar zij allen vonden
eikaar uiteindelijk in hun liefde
en eerbied tot een menschenleven.
De aanrander van dat menschen
leven was de Duitscherdus
werd hij gezamenlijk door allen
bestreden.
Gij, die gevallen zijt bij de
bestrijding van het beest, boven
uw graven rumoert en ratelt de
wereldzij gebruiken het offer,
dat gij bracht voor hun propa
gandadoeleinden dié wereld
neeft het wezen van Uw strijd
niet begrepen. De kracht, welke
U allen in staat stelde Uw strijd
te strijden, werd U verleend door
de idealen, die U allen bezielde.
De één werd gedragen door de
liefde tot zijn Godde ander
ontleende zijn kracht aan de hu
manitaire wereldbeschouwing,
welke hij in zich droeg. Allen J
hadden zij echter hun idealen
niet alleen in den mond, maar
ook in het hart. Het opdoemend
beeld van den dood joeg hun
geen angst aanzij hadden hun
idea'en, de liefde tot hun God
in het hart. De wereld, die nu
rumoert en ratelt boven hun
graven, heefl den mond vol van
idealen stort ze uit op papier
dieper gaan zij echter niet.
Gij, die nu aan het einde van
dit jaar in gepeins verzonken zijt,
gij behoeft niet tot een „eenheius-
mensch" omgetooverd te worden
gij behoeft Uw geest niet te
forceeren tot het opnemen van
aan U vreemde opvattingen.
Slechts de schoone waarden, die
gij moogt bezitten, laten zij vast
verankerd zijn in Uw ziel. Voor
een eenheid, aan U opgedrongen,
kunt gij nimmer pal staan. Eer
biedig kijken wij op naar de
strijders in het Holland van boven
de rivieren, die zelfs heden nog
onder den loodzwaren last van
de Duitscne bezetting niet ter
aarde gedrukt worden het hoofd
vrij opheffen en slechts handelen
naar de doeleinden, zooals de
idealen van hun hart ze ingeven.
Hij, die viel in den strijd tegen
het beest, stelt zich voor ons
hij wordt grooter en breederhtj
plaatst zich voor de geheele
wereld. Eéns zal de aandacht
van de wereld niet meer langs
hem kunnen gaan. Over zijn
wezen ligt een vraaghij klaagt
aan. Hij zal U aan blijven kijken
tot zijn vraag beantwoord ishij
zal blijven staan, tot zijn aan
klacht gehoord wordt in de ziel
der menschen. Gij allen, die nu
in gepeins verzonken zijt, gij
moet die aanklacht hooren. Gij
allen moet dien blik zien, waarin
hij U vraagtelk menschenleven
te eerbiedigen, ook het zijne.dat
als prooi voor het beest ten offer
viel. Zij, die uit angst voor het
beest, van nun idealen afwijken,
zij zijn al ten onder gegaan. Zij,
die nu nog strijden in het Holland
boven de rivieren, geen vast dak
zal zich boven hun hoofd bevin
den geen gezin zal zich naast
hun aan tafel scharen de plaats,
waarop zij staan, zal niet veilig
zijn, maar in hen allen leeft iets,
dat de vlam van het verzet bran
dende houdt. Opgejaagdzwer
vend bij dag en bij nacht; zich
schuil houdendsteun en opbeu
ring gevend aan hun verdrukte
medemenschen, zoo leven zij,
zoo vallen zij. 't Stoffelijk lichaam,
hetwelk de idealen als omhulsel
gediend heeft, kan vallen. De
idealen echter zullen uit het ge
vallen lichaam opstijgenniet te
grijpen, niet te verdelgen voor
het beest. Wij moeten die rond
zwevende idealen zienze vast
houden ze diep verankeren in
ons hart.
A. M. Rubens.
Westfront. In België is de
toestand thans ten goede gekeerd.
De Duitschers die tot op 4 km
v. de Maas waren doorgedrongen
zijn thans teruggeslagen en staan
nu reeds 17 km van de rivier
verwijderd. Ook het garnizoen
van Bastogne is ontzet. Men is
van meening oat von Rundsted
thans wel het grootste deel van
zijn reserves heeft gebruikt. In
totaal heeft hij in België 20 di
visies in den strijd staan. Ten O.
van Dinant is een Duitscne leger
groep omsingeld en deze wordt
thans vernietigd. In N. Luxemburg
t
1
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaalabonnement:
AXEL, binnen de kom:
fl t .25
Alle andere plaatsen:
U. 1.55
f ADVERTENTIEPRIJS:
7 ct per m.m.
Ingezonden Mededeelingen:
15 ct per m.m.
Kleine Advertentièn:
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 62 ct.
iedere regel meer 12 ct. extra
dienstaanbiedingen 52 ct.
ii!
i' i
"i I
