AXELSCHE COURANT NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. Zij, die in het duister van den nacht weggevoerd zijn. SOLIDARITEIT. Redevoering Prof. Mr. P. S. Gerbrandy. Bekendmakingen. Militair Gezag. Adres Redactie en Administratie: Markt 12 AXEL Hoofdredactie: T. C. VINK - van VESSEM Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK AXEL Gisteravond hoorde ik een re portage over de slachtoffers van Heusden in Brabant en dan denk ik aan al die kinderen, van wie ik niet weet, waar zij het moede hoofd neergevleid hebben. Dooden heb ik zien wegdragen redevoeringen en predikatie s ge hoord bij het begraven van oorlogsslachtoffershun namen werden opgelezen hun lot was bekend; zij lagen daar Wij wisten, wat ze geleden hadden onze gedachten konden een eind punt vinden En altijd weer wachtte ik, maar zij bleven in het duister, slechts hun gelaat doemde op; de ge dachten botsten tegen een zwarten muur. Hoe de geest ook zoekt en tast, het zwarte van den nacht is niet te doorboren. Mij rest slechts het gelaat voor de geest te halen, dat ik zag, voordat het zich in het duister oploste. Daar doemt weer op het ge zichtje van Basje Spiero, jongentje van 15 jaar, pupil van onze Joodsche inrichting, geëvacueerd naar het Rapenburg te Amsterdam. Op een middag in Maart '43 waren zij daar, een overvalwagen mét Grüne Polizei, een lijst met 15 namen in hun handen Die over valwagen word volgeladen met jongens en meisjes van 8 tot 17 jaar Jij Basje Spiero speelde toen op straat, had alles gezien en begrepen Je boorde dat jouw naam op de lijst voor kwam en je liep niet weg, maar zei„Ik ga naar de overvalwagen om in te stappen, want als ik niet ga, pakken zy in mijn plaats een ander kind van ons." Als jongentje van 15 jaar wist jij reeds, dat de Grüne Polizei onder alle omstandigheden het aantal vol maakte. De overvalwagen moest altijd gevuld wegrijden, de klauw van de roofvogel zich kunnen krommen om zijn prooi Je houding getuigde, hoe jong je ook was, van een innerlijke kracht die meenig volwassen mensch niet heelt kunnen benaderen En w&arom werd jij weggevoerd Basje Spierlo Wij hebben het allen zwart op wit in de couranten kunnen lezen. „In het Belang van de Openbare Orde en Veilig heid van den Staatwerd jij weggevoerd Sindsdien heelt het zwarte van de nachtje opgeslorpt Door al die jaren heen en ook nu nog heb ik menschen gezien, die niet alleen de Openbare Orde en Veiligheid van den Staat be dreigden, maar de Staat zelf ondermijnden en het volk den dolk in den rug stieten en deze aas gieren liepen vrij rond. Hun ge laat zie ik voor mij als een duivels masker, vertrokken van harts tochten. Jouw gezichtje, Basje wanneer het voor mij opdoemt, is kalm en rein. Krijgsvoertuigen reden In die jaren door Amsterdam, hun be schamende inhoud met een huif overdekt. Wij echter wisten hun lading geen proviandeering, geen wapens, geen troepenvervoer; hun lading bestond uit Joodsche kinderen, patiënten der zieken huizen, invalliden, grijsaards en krukkigen; zij allen bedreigden de „Openbare Orde en Veiligheid van den Slaat" Hu zie ik weereen blond blozend meisjeskopje van 3 jaar bij Tijmen Majoor in Loosdrecht, toevalliger wijze geen Oostersch of Joodsch type. Majoor had mij echter verteld, dat hij dit Joodsche kleutertje bij zich schuil hield; lusschen Tijmens eigen kinderen zat het aan tafel en speelde op straat Naam en afkomst van dit kindje tieb ik nooit geweten, Het loerend oog van de roofvogel slaagde er echter in ook dit meisje te ontdekkenhet beest streek er op neer. Op een avond kwamen zij een hopman van de W a en nog 5 andere W A lieden met revolvers in de hand. Van te voren hadden de heeren zich voldoende sterke drank ingegoten teneinde de noodige moed te vergaren, zoodoende was het laat geworden. Tijmen werd over vallen; trachtte te ontkennen en zich te verzetten streed voor hef hem toevertrouwde kindje. Te vergeefs, de heeren waren zeker van hun zaak zij konden victorie kraaien Het was uitgelekt, dat het 3 jarig dreumesje onder de wijd gespreide klauwen van de Rassentheorie viel en dus werd dit kindje staats en „rasgevaarlijk geacht Het kleine blonde meisje van drie jaa werd meegenomen, in de gereedstaande wagen gestopt Tijmen moest vluchten na een W A man neergeslagen te hebben Nadien wordt Tijmen Majoor ge zocht, vrouw en kinderen in den steek latend, zich schuilhoudend als een vogelvrij verklaarde Er is een wet van de Dieren bescherming, die het verbiedt vogelnesten leeg te halen. Piepen de, kale jonkies uit hun warm nest te halen, geldt in onze be schaafde wereld voor een groot kwaad. En jij blond kopje, jouw bescherming vragend lijtje werd door 6 W A. mannen uit het warme nestje geklauwd, waarin je weggedoken was. Een heele wereld is boven jouw blonde kopje in beweging gezet, ook naar jou zocht het loerend oog van het beest Ook jij 3 jarig men- schenkindje bedreigde de „Open bare Orde en Veiligheid van den Staat" het stond in de couranten zwart op wit Na afloop van den oorlog zullen de geleerde heeren verhandelingen schrijven en als oorzaak voor het wegsleuren van jou blond meisjes kopje zullen zij o a een brochure uitgeven met als titel„Het Joodsche Vraagstuk". Want de koude werkelijkheid moet met opgebouwde theorieën bedekt worden Het menschelijk schaam tegevoel verzet zich tegen de erkenning van de naakte feiten De klauw van het beest, dat was en is het Joodsche Vraagstuk. Na den oorlog zullen weer rond jouw zwevend meisjeskopje de brochures, theorieën en dis puten neerdwarrelen, het ver bergend achter een gordijn van kille vlokken, jouw gezichtje zélf zullen ze dan niet zien Zakelijke rapporten zullen verschijnen, koude cijfers genoemd worden „Bijna 2 000 Joden van de Zenuweninrichting het Apeldoorn- sche Bosch te Apeldoorn in den nacht weggevoerd, de terreinen en gebouwen van te voren door sterke afdeelingen Grüne Polizei uit Amsterdam omsingeld „Omstreeks 2 millioen Joden uit West Oost en Midden Europa in polen ter dood gebracht". Maar de cijfers en de rapporten zal ik niet zien voor mij doemen slechts op de enkele gezichten, die ik gekend heb Een doode Poolsche soldaat bij het Tweede Plaatje te A^el, lig gend in een verwoest en verlaten land van wei en water, wijd van huis, ter bevrijding van een ver en vreefnd land gestorven. Ook boven jouw hoofd hebben de politieke vraagstukken zich ge kruist met een gekletter van staal op staal en jij Poolsche soldaat bent in het gekletter van dien strijd verloren gegaan Je streed in het vaste geloof de vrijheid voor je natie te verdienen in die overtuiging is je levensloop af gesneden. Wanneer er later over beslist wordt, zullen zij je daar dan zien liggen 7 Met oorlogs kleuren bekleed, het gezicht ge dekt door een helm, je lag daar Poolsche soldaat als een brok in elkaar geschoten oorlogsmate riaal Dóór de cijfers en verslagen heen doemt een gelaat uit het duister op Het gelaat scheurt de koude bedekking van cijfers en rapporten terzijdewég zijn de cijfers, wég zijn de rapporten, opgelost de theorieën slechts zie Ik een blon meisjeskopje dat in het zwarte van den nacht weg gevoerd 'is. Je lot is onbekend en zal nimmer bekend worden, je bent verzonken in een donker diepe put, jouw naam zal nooit opgehzen worden, voor jouw is geen graf gedolven, een zwarte muur heeft zich daartusschen geschoven. Het zwarte van den nacht is niet te doorboren, maar het gezichtje, dat opdoemt voor mijn geest, is kalm en reir, A. R. dat dwaas zulk een „mensch denkt en werkt, „die verliefd op alles wat „oud is, alles wat nieuw is, daarom alleen veracht en „verwerpt, altoos nKirmureert „tegen zijn eigen tijd en het „onmogelijk oordeelt, dat het „oude in zijne dagen zou „kunnen verbeterd worden". Aldus schreef onze Axelsche dominéé Jan Scharp een kleine anderhalve eeuw geleden. Toen hij dit schreef was hij echter geen predikant meer te Axel, maar maakten wij volop de barens- weëen door van het nieuwe tijd vak, dat stond ingeluid te worden door de Fransche revolutie. Toen Jan Scharp te Axel kwam was hij eigenlijk volgens de toen geldende synodale reglementen te jong om dominéé te zijndoch op speciaal verzoek werd hem daartoe vergunning verleend. Hij was een lichtend voorbeeld in zijn tijd en om zijn prinsgezind heid werd hij in 1796 ontslagen Als beroemd tijdredenaar in die dagen mogen wij wel aannemen, dat hij er iets van kon weten. Dat hij destijds in ons verscheurde Vaderland, waar Oranje-klanten en Patriotten elkaar met groote haat en heftigheid bestreden deze woorden moest spreken, getuigde dat hij ten voeten uit en met beide beenen fn de werkelijkheid stond. Maar tot onze schade moeten wij tevens constateeren, dat deze wijze woorden nog heden ten dage van toepassing zijn en ons voorkomen, dat ze evengoed heden of gisteren zouden kunnen gesproken zijn aan het adres van sommige kritikasters. Want immersook nu staan wij aan de poorten van een nieuwen tijd. Met de oorlog op 10 Mei 1940 over en boven ons land in alle vreeselijkheid losge barsten, zijn wij een andere blad zijde aangevangen in het boek der Historie. Niets baat het te jerimieeren over de goede dagen van voor den oorlog. Deze komen niet meer terug en ook de verhoudingen van voor 1940 zullen in denzelfden vorm niet terug verschijnen. Niemand bijna is er, die over oordeel des onderscheids beschikkende daaraan nog gelooft. Dat is een absurditeit. De nieuwe tijd is er. In alle opzichten heeft deze den drempel overschreden en van terugdringen kon en zal geen sprake zijn. Maar er is wel sprake van eenig verschil met de dagen van de Fransche revolutie. Toen immers stroomingen in het Nederlandsche volk Oranje-klanten en Patriotten De tijd van en na 1940 is gansch anders. Behoudens het volkomen volks vreemde element, dat ditmaal niet om den Vrijheidsboom danste werd in deze jaren door de vreemde overheersching een geest van éénheid geschapen die even zeldzaam als voorbeeldig is in onze historie. Dit volksvreemde element vormde nauwelijks een percentage onder ons volk. Door het leed der verdrukking vonden wij elkaar. Wij leerden elkander begrijpen en waardeeren. De scheidsmuren van kerken en partijen werden vervaagd, waren a. h. w. wegge vallen. En toch bleven wij allen onszelf. Want immers wij hadden allen dat ééne en groote ideaal voor het oog. Gemeenschapsgevoel werd geboren uit ons aller drang naar de te herwinnen vrijheid. Het uur der bevrijding is nu gekomen. Maar nog slechts voor een deel van ons volk. Nog geen zesde deel, ternauwernood anderhalf millioen Nederlanders werden van het gehate Duitsche juk bevrijd'. Zware offers aan goed en aan bloed werden ge bracht. Mogelijk nog zwaardere zullen wellicht geëischt worden Zijn en zullen deze offers ge bracht worden in een volkomen geest van begrip van het nieuwe, dat komende is Reeds gekomen is In weerwil der dikwerf opduikende voorbarige kritiek. Immers, ons met Scharp te besluitendwaas is het ook „altoos tegen zijn eigen tijd te „murmur eer en en het onmogelijk „te oordeelen dat het oude in zijn „dagen zou kunnen verbeterd „worden". Er is veel afbraak. Gemis komt er nog meer Zoo is het in schier ieder opzicht. Laat ons daarom de eenheid zoeken te bewaren, die zoo hard noodig is. Lajen wij elkander niet ver ketteren, maar daadwerkelijk aan den opbouw medewerken. Pater de Greeve heeft de na druk gelegd op een woord. Dit woord luidde Verbeter de wereld, en begin bij U zelf. Ziedaar een soliede basis, waar op wij met gerustheid de nieuwe tijd zullen kunnen begroeten. Slechts in eendracht en onder linge verdraagzaamheid zal deze gelegd kunnen worden voor het herrijzende Nederland. In Gemeenschappelijke arbeid en een geest van oprechte soli dariteit. Daarmede alleen zal de opbouw slagen BRAM. De Minister President, Prof. Mr. P. Gerbrandy, heeft Dinsdagavond voor Radio Oranje de volgende redevoering uitgesproken Landgenooten Het is nu 9 weken geleden, dat de Regeering het oogenblik aangebroken achtte instructie te geven tot een algeheele staking van het spoorwegpersoneel Deze staking werd den dag daarna een voldongen feit en duurt thans volle twee maanden ongebroken voort, alle Duitsche terreur ten spijt. Waar onder bijkans onduld- baren Duitschen druk op een paar plaatsen een tijdelijke verslapping optrad, daar werd deze doorgaans overwonnen, want de stakende zware taak geschraagd door hei inzicht, met eigen trotsche hand een werk te verrichten, hetgeen anders door de geallieerde lucht vloot zou moeten worden uit gevoerd. De staking heeft dus niet alleen uitmuntende diensten bewezen aan de geallieerde oor logvoering, maar doen den faam( van het verzet helderder dan ooilj, doorklinken in den kring onzei.'i bondgenooten. De Nederlandsche Regeering en het Vaderland danken de Nederlandsche spoorwegmanneuYi voor de onverschrokken en be leidvolle wijze, waarop zij de i; gegeven instructie hebben uitge voerd. Zij brengen hulde aan'.L een trouw, die de zwaarste offers; n niet heeft geschuwd De Regee ring stel er hoogen prijs op, ons jl in het aangezicht van deze on i geëvenaarde daad van moedig: 1 verzet zich niet te bepalen tot V een eerbiedig saluut aan de na 1 gedachtenis van de gevallenen.J in dezen strijd, maar tevens met:, klem te verklaren, dat voor hun I nabestaanden afgezien van;1 bestaande rechten de zelfden- voorzieningen zullen gelden gelijk deze getroffen zijn ten aanzien- van die der gevallenen bij de i Binnenlandsche Strijdkrachten. ,i| Het spoorwegpersoneel heeft., 1 een schitterend voorbeeld gegeven i i aan het gansche personeel in' overheidsdienst Heden nu over zooveel ander verzet gezwegen moet worden, is dit het zichtbare symbool van allen tegenstand in j i breede lagen der bevolking. Het voortduren der spoorwegstaking 'I 1 bewijst, dat in weerwil van steeds i gruwelijker teisteringen de geest van verzet in Nederland onge- l broken is. ii De Burgemeester van AXEL maakt bekend, dat de verduiste ring ten strengste moet worden gehandhaafd. Van buitenaf mag absoluut geen licht uit de gebouwen zichtbaar wezen. De verduistering zal door de politie worden gecontroleerd en bij overtreding proces verbaal worden opgemaakt. ,1 De Burgemeester van AXEL maakt bekend, dat het onderwijs I aan de openbare lagere school op MAANDAG 27 NOVEMBER a.s. wordt hervat op de gewone uren. Axel, 24 November 1944. De Burgemeester voornoemd, P. L. D. J. VAN OEVEREN. Verordening van den Militairen Commissaris in de Provincie Zeeland van 16 November 1944, No. 7 tVerorde- ning gebruik bouwmaterialen no. 2). De Militaire Commissaris in de Pro vincie Zeeland, mede uitoefeneode de bevoegdheden, toegekend aan het Militair Gezag, in het vorengenoemde gedeelte van het in bijzonderen staat van beleg verkeerende grondgebied van het Kijk in Europa Overwegende, dat de veiligheid van den Staat vordert, dat nadere voor zieningen worden getroffen teH aanzien van het gebruik van bouwmaterialen, met gelijktijdige intrekking van de Verordening gebruik bouwmaterialen van 2 October 1944; Gelet op de desbetreffende bepa lingen van het Besluit op den bijzon deren staat van beleg Stelt vast de volgende VERORDENING. Artikel 1, 1. Het is verboden bouwmaterialen in den meest uitgebreiden zin des woords te gebruiken, te verbruiken, te verhandelen, te vervoeren, af te leveren, of op eenigerlei andere wijze daarover te beschikken, tenzij .inge volge schriftelijke venzunnin? v ABONNEMENTSPRIJS1 Losse nummers 5 ct. Kwartaalabonnement: AXEL, binnen de kom: fl. 1.25 Alle andere plaatsen: fl. 1.55 f ADVERTENTIEPRIJS: 7 ct per m.m. Ingezonden Mededeelingen: 15 ct per m.m. Kleine Advertentiën: (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 62 ct. iedere regel meer 12 ct. extra dienstaanbiedingen 52 ct. i'< IH

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1944 | | pagina 1