Nieuws- en Advertentieblad
v oo r Zeeuwsch-Vlaanderen.
Redevoering Minister
Van Mook.
Militair Gezag.
Bekendmakingen.
Gemengd Nieuws.
f»
Uitgeefster: Firma J. C. VINK - Axel
NOODUITG A VE
Verschijnt Dinsdag en Vrijdag.
Abonnementsprijs: Per 3 maanden f 1.25 franco p. p. f 155
Afzonderlijke nummers 5 ct.
ADVERTENTIËN
Voorlopig tarief
7 ct. per m.m. kleine advertentie's van 1-5 regels 62 cl.,
dienstaanbiedingen 50 ct.
Advertenfiën worden ingewacht tot uiterlijk Donderdagavond.
De Minister van Koloniën, Dr.
H. J. VAN MOOK, heeft onlangs
voor zijn vertrek naar Australië,
in Londen op de gramofoonplaat
een rede vastgelegd, betreffende
de vorming eener voorloopige
Indische regeering. Hij verwachtte
hier op korten termijn de be
vrijding van het moederland, ge
lijk uit den thans uitgezonden
tekst der redevoering blijkt. Zij
luidt als volgt
Landgenootenl
De loop der gebeurtenissen in
Europa en het verre Oosten heeft
het noodzakelijk gemaakt, over
te gaan tot de vorming eener
voorloopige Indische regeering,
die in Australië zal zijn gevestigd,
tot dat zij op bevrijd Nederlandsch
Indisch gebied kan worden over
gebracht.
De verdrijving der Japanners
uit het Noord-Oostelijk deel van
onzen Archipel schrijdt steeds
verder voort. Tot dusverre, kon
op grond van plaatselijk getroffen
regelingen in het bestuur van het
bevrijde gebied onder het gezag
van Generaal Mac Arthur worden
voorzien. De gang van dit proces
vereischt echter een duidelijker
en meer samenvattende organi
satie, die de vele voorbereidingen
kan treffen, noodig om het diep
geschokte en gekwetste laad weer
op de been te brengen.
Die organisatie bestaat voor-
loopig uit een Luitenant-Gouver
neur-Generaal en 7 departements
hoofden, die in rade vereenigd
den waarnemenden landvoogd
zullen bijstaan in wetgeving en
bestuur. De mogelijkheid is ge
schapen, reeds in dit stadium den
raad uit te breiden met 8 buiten
gewone leden, ten einde in de
wetgeving den grondslag van het
overleg te verbreeden.
Overigens is zooveel mogelijk
de bestaande wetgeving gehand
haafd en het streven gericht op
een zoo spoedig mogelijk herstel
van het locale bestuur in het
bevrijde gebied. Uiteraard moet
voorloopig de staat van beleg
gehandhaafd blijven, doch het
streven zit voor, de gebruikmaking
daarvan te beperken tot de maat
regelen, geboden door de militaire
operatie's en de beperkte perso-
neele middelen. Is echter een
bepaald gebied buiten het terrein
der operatie's komen te liggen,
dan gaan het gezag* en de ver
antwoordelijkheid aldaar over op
het Indische Gouvernement, waar
bij voortgezette medewerking aan
den oorlog tegen Japan een der
voornaamste plichten blijft.
Wanneer het Indische Gouver
nement weer op eigen bodem
kan worden gevestigd en een
eenigszins belangrijk gebied van
den Archipel onder eigen bestuur
zal zijn gebracht, kan de her
bouw van staatsinstellingen en
samenleving met kracht worden
ter hand genomen. Het herstel
van bestuursorganen, burgerlijke
vrijheden, onderwijs, geneeskun
dige verzorging en eer. onpartij
dige rechtspraak zullen vanaf den
aanvang de plicht der overheid
zijn. Ook het herstel der productie
en de voorziening met eerste
levensbehoeften zijn in voorbe
reiding.
Is het bevrijde gebied uitgestrekt
en belangrijk genoeg, dan kunnen
ook de centrale organen hersteld
worden. In den ouden vorm kan
omdat b.v. verkiezingen nog niet
mogelijk zijn. De voorloopige
regeling voorziet1 echter in een
tijde lijken Volksraad, bestaande
uit een lid, tevens voorzitter en
15 a 30 leden, voor minstens
drie vijfde behoorende tot de
Indonesiche bevolking. De Raad
zal dezelfde bevoegdheden be
zitten als de Volksraad vóór de
Japansche bezetting.
In de verhouding tot het Opper
bestuur komt geen wijziging, be
houdens de door de omstandig
heden geboden voorziening, dat
de Luitenant-Gouverneur-Gene-
raal met de voorgestelde begroo
ting kan werken vóórdat zij in
Nederland is goedgekeurd. 1)
De steeds en snel wisselende
omstandigheden maken het on
mogelijk, op deze goedkeuring
te wachten.
Hiermede zijn de hoofdtrekken
der regeling geschetst. De om
standigheden maken uitvoering
van het eerste deelvestiging
van een voorloopig Gouvernement
in Australië, onverwijld nood
zakelijk.
In verband hiermede heeft het
Hare Majesteit behaagd, hiertoe
te besluiten en mij te belasten
met de functie van Luitenant-
Gouverneur-Generaai, daar de
bevrijding van Nederland nabij
is en dan toch het kabinet aftreedt
leek het niet noodig, aan dit
Besluit het normale gevolg te
verbinden van mijn aftreden als
minister van Koloniën. Boven
dien is de opdracht in zoodanigen
vorm verleend, dat de nieuwe
minister, in het bevrijde Nederland
optredend, bij het doen van zijn
voordracht tot benoeming van
een Luitenant-Gouverneur-Gene
raal niet aan een persoon zal zijn
gebonden.
Hierdoor wordt voorkomen, dat
in den gang van zaken in Indo
nesië stemming zou kunnen komen
terwijl in Nederland een nieuw
bewind moet tot stand komen.
Tot slot een persoonlijk woord.
Ik aanvaard den mij opgelegden
plicht niet zonder leedwezen, dat
ik bij Uw bevrijding niet aan
wezig zal kunnen zijn. Toch
aanvaard ik haar met opgewekt
heid, omdat een goede taakver
vulling ook daar de bevrijding
naderbij zal brengen. Ik heb
daarbij een beeld voor den geest
dat een ieder die door de Neder-
landsche Regeering derwaarts
wordt gezonden, eveneens voor
den geest zal moeten staan. Het
beeld van een bevrijd Nederland,
dat zich opricht en in het gelid
treedt der bondgenooten, die den
strijd tegen Japan voortzetten.
Het beeld van een zich aan
den bezetter ontworstelend Indië,
gewond en geschonden, maar
bereid, weer zijn plaats in te
nemen in het Nederlandsche Rijks-
bestel.
Het beeld van Harer Majesteits
L-mdvoogd, Jhr. van Starkenborch
Stachouwer, verlost uit zijn ge
vangenschap en ln zijn gezag
hersteld, aan wien het itd^ren
Luitenant - Gouvernèur - Generaal
een onschatbaar voorrecht zal
zijn, dat gezag zoo goed als dat
in zijn vermogen ligt weer over
te dragen.
O De Indische Staatsregeling
schrijft voor, dat het ontwerp der
begrooting door den Volksraad
wordt vastgesteld, doch de wet
gevende macht in Nederland
daarover uiteindelijk beslist. Red.
(Plaatsgebrek verhindert ons
in te gaan. Wij willen echter
niet nalaten de aandacht te ves
tigen op den slotzin waarin uit
drukkelijk de continuatie van den
heer Tjarda wordt aangekondigd,
blijkbaar als antwoord op de
Japansche insinuatie's, dat de
regeering te Londen tegen den
wil van den G.-G. de zijde der
geallieerden tegen Japan zou
hebben gekozen. Red.)
De Adviseur voor Handel en
Nijverheid toegevoegd aan de
Staf van de Militaire Commis
saris voor Zeeland maakt, in op
dracht van de Militaire Commis
saris voor Zeeland, bekend
Het is aan een ieder die een
bedrijf uitoefent verboden zonder
zijn toestemming kracli in zijn
b d'ijf te gebruiken. Uitg'zon-
d rd hiervan zijn vervoer te water
tn te land, landbruwbedrij/on
(zonder vlasserij), gasi ibritkc
waterleidingsbedrijven en clectri-
citeitsbed ijven.
Vergunningen dienen bij 'n<m
te worden aangevraagd; order
kracht wordt verstaan het ver
bruik van steenkool, benzine,
stookolie, hout of electrischen
stroom.
De Adviseur voor Handel
en Nijverheid bij de S.'af
van de Militaire Commis
saris voor Zeeland,
H. A. A COLLOT d'ESJURY.
Kioosterzande, 12 Oct. 1944.
o
De Chef Staf Milita r Gezag,
maakt bekend
De Nederlandsche Regeering
wenscht er nogmaals de nad uk
op te leggen, dat zij gee i ouder
scheid maakt en ook in de toe
komst in geenerlei opzicht eenig
onderscheid zal maker, tusschen
de door haar uitgegeven nieuwe
muntbiljetten en de voor of tijdens
de vijandelijke bezetting uitge^
geven bankbiljetten en zilverbons.
Bij de uiteindelijke saneering
van de geldcirculatie in Nederland
zal het dus geeneilei verschil
maken of men houder is van oude
biljetten, van tijdens de bezetting
uitgegeven biljetten, of van de bij
de bevrijding in circulatie ge
brachte biljetten.
(De bankbiljetten van f 1000
en f 500 blijven voorloopig on
geldig en mogen niet tegen andere
biljetten worden ingewisseld).
U h e 1 p t de Regeering wan
neer U niet meer geld bij U
draagt, in huis of in de kas van
Uw zaak houdt, dan noodig is
voor Uw normale persoonlijke,
huishoudelijke of zakelijke uit
gaven en wanneer U het overige
op de bank of op de spaarbank
stort, zooals U dat ook vroeger
deed.
De Chef Staf Militair Gezag.
Oproeping gemeentewerkman.
Sollicitanten worden opgeroe
pen voor de betrekking van ge
meentewerkman op een belooning
van f 1129 mtt 4 tweejaariijksche
verhoogingen van f 58, plus 6 pet.
tijdelijke en 10 pet. vaste duurte-
toeslag en kindertoelage.
De benoeming vindt plaats met
een proefjaar.
Schriftelijke sollicitatiën, uit
sluitend van inwoners der ge
meente, worden ingewacht bij
den Burgemeester vóór 28 0cto-
JttUi
Het is mij gebleken dat vel
schillende arbeiders geen werk
zaamheden verrichten waartoe zij
zijn aangewezen, andere totaal
geen werkzaamheden verrichten
en zich thuis schuil houden.
Ik acht het ieders plicht om
thans zijn volledige werkkracht
te geven aan het herstel van ons
Vaderland en in de eerste plaats
mede te werken aan de voedsel
voorziening, waarmede in hoofd
zaak bedoeld het bijeenbrengen
der landbouwproducten opdat er
niets verloren gaat.
Ik vertrouw dat ieder na deze
waarschuwing zijn plicht zal in
zien. Is er in Uw eigen gemeente
geen gebiek aan werkkrachten
dan mogelijk in een aangrenzende
gemeente.
Werknemers die geen werk
hebben geven zich op bij de
Arbeicjsbureauxook werknemers
van tijdelijk stopgelegde bedrijven.
Mocht blijden dar er arbeiders
zijn die niettegenstaande deze
laatste waarschuwing zich schuil
houden of op andere wijze niet
medewerken, zoo zal ik mij ver
plicht zien diegenen voor werk
zaamheden te vorderen.
o
De Burgemeester van Axel
brengt ter openbare kennis, dat
met ingang van heden de avond
klok is gesteld op 22 uur. Dit
beteekent, dat het tijdvak, gedu
rende hetwelk de burgerbevolking
zich niet in de open lucht mag
bevinden isvan 22 uur tot
4 uur.
Axel, 20 October 1944.
De Burgemeester van Axel,
P. L. D. J. VAN OEVEREN.
Bezet Amsterdam.
Amsterdam heeft thans, volgens
mededeelingen van een uit de
stad ontsnapte burger, het karak
ter van een belegerde stad. Er
is geen electriciteit meer, en
daardoor ook geen telefoon en
radio. Ook de trams lijden niet
meer. Groote deelen van de
omgeving staan onder water,
waardoor de fruit- en groenten-
oogst verloren is gegaan. De
voedselvoorziening gaat snel
achteruit. De waterleiding func-
tionneert nog, gas nog anderhalf
uur per dag.
Nieuwe Indische Regeering.
Er is een nieuwe voorloopige
Ned.-Indische t^geering gevormd,
die tijdelijk in Australië wordt
gevestigd. Zij zal bestaan uit
een Luitenant-gouverneur-gene
raal en 7 departementshoofden.
Tot luitenant-gouverneur-generaal
is benoemd Dr. H. J. van Mook,
onze minister van koloniën, die
thans reeds in New-York vertoeft
op doorreis naar Australië. Naar
aanleiding van zijn benoeming
heeft hij een rede gehouden, die
elders 111 ons blad is opgenomen.
De Ne^erl.-Belgische grens
gesloten.
Aneta meldt uit Brussel, dat de
Nedtrlandsch-Belgische gtens
door de geallieerden is gesloten,
in het belang van de Voedsel
voorziening van de Dcvrijde dea
len van ons land. Nederlanders
die in België waren, kunnen dus
voorloopig niet naar Nederland
terugkeeren.
Bioscopen heropend.
I ln Parijs zijn 12 dezer 200
Tegenstand", een diep aangrij
pende serie opnamen uit den
panisar.enoorlog in Frankrijk.
Oprichting „Volkssturm"
in Duitschlaud.
Woensdagavond is door Himm
Ier, als bevelhebber van het bin-
nenlandsehe reserveleger, namens
H: Ier een oproep gedaan tot het
Duilsche volk, waarbij alle jon
gens en mannen van 16 tut 60
jaar worden ingelijfd in een soort
landstorm, tot verdediging van
het land.
Himmler verklaarde o.a., dat
iedere stad, ieder dorp, ieder
huis, iedere sloot en ieder boschje
door jongelingen, mannen en
grijsaards en ook door vrouwen
en meisjes tot het uiterste moet
worden verdedigd, en dat zij ook
achter het front den strijd moeten
voortzetten.
Uit deze verklaring blijkt dus
weer eens, hoe deze leiders het
geheele Duitsche volk ten gronde
willen richten.
Merkwaardig is anders wel, dat
deze toch zoo belangrijke mede-
deeling niet door Hitier zelf werd
gedaan, doch door Himmler is
voorgelezen.
Verbod tegen de Joden.
Het Duitsche gezag in Boeda
pest heelt den Joden verboden,
hun huizen te verlaten.
Generaal verongelukt.
Generaal W. Schrot, de bevel
hebber van Koblenz, is volgens
het D.N.B. bij een ongeluk om
het leven gekomen.
Sedert bet begin van de landing
zijn thans 118 generaals gedood
ot gevangen genomen, terwijl
vóór 6 Juni 1944 reeds 138
generaais waren gesneuveld.
Het geallieerde bestuur in
bezet Duitschland.
Het geallieerde hoofdkwartier
heeft 18 dezer de voornaamste
maatregelen gepubliceerd, die in
bezet Duitschland zullen gelden.
Engelsch zal voorloopig de
officieele taal zijn. De P. T. T.-
dienst en het geheele verkeers
wezen worden in zijn geheel door
de, geallieerden overgenomen.
Alle vuurwapenen en radiozen
ders moeten worden ingeleverd.
Bladen mogen voorloopig niet
verschijnen. De bevolking mag
echter haar radiotoestellen behou
den en de nazi-propaganda naar
hartelust beluisteren, „zóólang zij
er nog is", werd eraan toege
voegd.
Alle politieke gevaugenen zul
len in vrijheid worden gesteld en
de noodige verpleging genieten.
Politieke partijen zullen zijn
toegestaan, behalve de N.S.D.A.P.
De rechtbanken zullen zoo
spoedig mogelijk weder in bedrijf
worden gebracni en recht moeten
spreken volgens de wetten van
vóór 1933.
Zijn de vijandelijkheden beëin
digd, dan zuilen er voor het
Engelsche en Amerikaansche leger
afzonderlijke oezettingszones wor
den vastgesteld.
Indien het Fransche leger ook
een deel van Duitscnland bezet,
zal het in die zone een eigen
militair bestuur instellen.
De Grieksche patriotten.
Het is interessant te vernemen,
hoe de electrische centrale te
Athene door de opofferingsge
zindheid van Griekscne patriotten
behouden bleef.
In de vroege ochtenduren van
Viij .lag jl. kwamen 2 Duitsche
vrachtauto's met 45 man vernie
lingstroepen door de straten van
Athene gereden en vroegen een
ouden man den weg naar de
electrische centrale. Hij wees hun
den verkeerden weg. üe gioep
kwam terug en Sielde de vraag
opnieuw. Weet wees de grijsaard
den verkeerden weg. De troep
kwam wèèr terug en schoot hem
dood.
Het personeel der centrale, 12
man sterk, stelde zien bij üe
komst der Duitschers verdekt op
en opende het vuur, nadai één
man was weggezonden om een
partisanengroep in de buurt te
waarschuwen. Het gelukte den
stokers en monteurs, tot de komst
der partisanen, de Duitschers
buiten het gebouw *te houden er
COURANT
Bureau Markt 12. Postrekening 60263.
natuurlijk nnlr Ban n„ ni»t
.hans an rw» h»lanc,riil„. tpHp
iv_ttyyifiiAaaaHRiAitti.
