op de
Aan de Burgerij
van Axel.
Advertent!*^
schapsgevoel te bezitten, dat
indien men over voorraad be
schikt, men zijn kwantum niet
afhaalt.
De prijs is 15 cent per stuk.
Gepast geld meebrengen.
Geldinzameliag.
Ten bate van de getroffenen
worden gelden verzameld.
Hiertoe wordt door meisjes in
de gemeente gecolecteerd.
De aanvankelijke opbregst be
draagt f 3877.30.
Er is een commissie van
steunverleening gevormd, die de
ontvangen gelden ter beschikking
van de bevolking zal stellen.
Het comité is als volgt samen
gesteld A. P. de Ruijter, voorz.,
Iz, Piovoost, A. C. van Baal, Iz.
de Feijter, Constant Michieisen,
C. van Bendegem.
Nu de „Axelaar" weer ver
schijnen mag zou ik als w.n.
burgemeester van Axel gaarne
eenige dingen willen zeggen.
Dat de Axelaar" weer verschij
nen mag is het teeken dat er iets
bijzonders gebeurd is. En dat
bijzondere is dat na 4 jaren ver
drukking de dag der vrijheid
eindelijk voor ons is aangebroken.
De hand van den overweldiger
ligt niet meer op ons, de ge
laarsde voet van den vijand gaat
niet meer dreunend door onze
straten. We behoeven niet meer
te fluisteren en behoedzaam om
ons heen zien. Neen, we kun
nen ons hart weer uitspreken en
we mogen onverbloemd onze
meening weer zeggen. Vrijheid,
wie zal zeggen wat dit woord
inhoudt. We kunnen het nog
niet beseffen. We zullen 't pas
langzamerhand leeren. Langza
merhand zullen we pas den in
houd van dit woord verstaan en
begrijpen wat deze ons geeft,
maar ook wat ze van ons vraagt.
In elk geval, nu vervult ons
een diep gevoel van dankbaar
heid en blijdschap dat het wer
kelijk zoo is, dat we vrij zijn I
Maar deze blijdschap is helaas
niet onvermengd. We hadden
ons de bevrijding anders voor
gesteld. We hadden gedacht dat
we rustig uit den staat der
onderdrukking in den staat der
vrijheid zouden mogen overgaan.
Het heeft niet zoo mogen zijn.
Wat een bange dagen hebben we
mee gemaakt! Wat hebben we
van dichtbij den oorlog beleefdl
Van Zaterdag 16 Sept. tot en met
Dinsdag 19 Sept. hebben we
als praehistorische holbewoners
onder de aarde vertoefd. Fluiten
de granaten gingen over ons en
sloegen in onze nabijheid in, het
geknetter van mitrailleurvuur ver
vulde onze straten. En dood en
verwoesting is door den oorlog
gebracht. Vele huizen in Axet
zijn beschadigd, sommige onher
stelbaar. vele schuren van hof
steden in de omgeving zijn af
gebrand, ontzaggelijke schade is
toegebracht aan eigendommen, er
zijn er die alles kwijt zijn. Dit
alles is erg, maar het aller ergste
is dat Axel zooveel slachtoffers
heeft te betreuren. Toen we
Dinsdagmiddag onze holen kon
den verlaten nadat we 't gedreun
van de eerste tanks van onze
evrijders hoorden, snelden we
naar buiten en juichten de be
vrijders toe. Het was een ont
zaglijke opluchting dat ze er
eindelijk waren. We hadden er
zoolang op gewacht. Dominicus
Jansen, weet je nog dat je met
door emotie verstikte stem tot
mij riep: dominee, ze zijn er.
Onbewogen was je altijd geweest
ook in 't grootste gevaar, maar
nu werd het je opeens te machtig.
En zoo was het toch met ons
allen het geval. De plotselinge
overgang greep ons allen aan.
Maar luidruchtig blij konden we
toch niet zijn. Er was te veel
leed in Axel door het verscheiden
van dierbaren en familieleden.
Vlak voor de bevrijding zijn ze
gevallen. In diepere rouw zijn
de nabestaanden gedompeld.
Gansch Axel rouwt met hen
mee. En wij zullen ons gezamen
lijk toch inspannen niet waar?
om 't leed te verzachten en hulp
te brengen waar dit mogelijk is.
Laten wij, Axelaars, die deze
dagen gespaard zijn gebleven,
dit elkander beloven.
Den 21 Sept. zijn op de alge-
meene begraafplaats ter aarde
besteld
P. G. Heijnsdijk, D. v. Elswijk
en E. D. A. Heijnsdijk, L. J.
Lourens, Chr. Donze, P.J.Jansen
van Rosendaal, W. F. Hofman,
J. A. Verhaar, C. de Visser en
J. de Beer, L. Schieman, Iz. J.
Mangold, J. D. Scheele en J.
Dieleman.
Namens het gemeentebestuur
werd een kort woord gesproken
door den w.n. Burgemeester en
voorts spraken de Hervormde en
Geref. predikant.
Op de R.-K. begraafplaats wer
den begraven A. P. Lievens,
A. A. Lievens en M. S. Naessens.
De heer A. P. de Ruijter ver
tegenwoordigde daar het ge
meentebestuur van Axel.
Te Hoek zijn overleden
J. L. Riemens, C. van Bendegem,
A. Overdulve en H. Koekkoek.
Het is een lange en droeve
lijst. De vrijheid hebben we.
Maar ze is tot ons gekomen door
bloed en tranen heen. Dat de
dooden in vrede mogen rusten.
Dat de nabestaanden mogen
ontvangen kracht naar kruis.
Voorts liggen nog gewonden
in 't ziekenhuis te Sluiskil, in 't
hulpziekenhuis en in de Chr.
Bewaarschool te Axel. Wij ho
pen op hun herstel.
Hun namen zullen later volgen.
De vrijheid hebben we. Nu
mogen we toch zeker hen niet
vergeten die ons bevrijd hebben
n.l. de afdeeling van het Poolsche
leger onder bevel van Lt. Colo
nel Szydlowsksi Het bataljon
dat het eerst Axel binnentrok
was het 9th. Rifles Bat. 1st Polish
Arm. Division. Een zwaar ge
vecht hebben ze moeten leveren
voordat Axel was bevrijd. Ik
heb hooren vertellen dat na Caen
en La Falaise, de heftigste ge
vechten door hen geleverd zijn
bij Axel.
Dat deze strijd niet zonder
verliezen is afgeloopen spreekt
van zelf. Vele Polen hebben
hun leven voor de bevrijding van
Axel gegeven. Ik spreek toch
zeker namens de gansche ge
meente Axel wanneer ik het
Poolsche leger onzen diepge-
voelden dank betuig voor de
zoo sterk verlangde bevrijding.
Leve the 9th Rifles Bat. lrst
Polish Arm. Division 1
De vrijheid hebben we. Dat
wil niet zeggen dat wt, nu opeens
in 't paradijs zijn. Het moeizame
werk van den wederopbouw
moet nu beginnen. Een zwaar
en moeilijk werk zal dat zijn
Ik doe een beroep op de burgerij
om zoo vee) mogelijk persoonlijke
belangen achter te stellen bij 't
belang der gemeenschap. In dit
blad vindt ge allerlei bekend
makingen. uitgaande van het ge
meentebestuur. Met de grootste
nadruk wordt er op gewezen dat
deze voorschriften stipt moeten
worden opgevolgd. Wie dat niet
doet zal de strenge hand van het
gezag voelen.
Zoo kom ik dan nu vanzelf
op de orde dienst (O.D.) die in
deze gemeente is opgericht. Op
bevel van de Ned. Regeering is
deze in 't leven geroepen. In
December van '43 is mij reeds
opgedragen de grondslagen daar
voor te leggen. In clandestiene
vorm heeft deze organisatie dus
reeds maanden bestaan. Deze
O.D. is de eenige wettige door
de Ned. Regeering gesanctioneer
de ondergror.dsche beweging.
Nu is ze dan boven den grond
gekomen.
De commandand van de O.D.
is de heer G. Weijns.
De plaatsvervangende comman
dant A. Verlinde.
De plaatselijke commandant
vertegenwoordigt het militair ge
zag. Hij is verantwoordelijk voor
de orde en de rust en voor de
arrestaties van de NSB.ers en pro-
Duitschers. Het bevel van de Ned.
Regeering is om alle NSB.ers en
pro-Duitschers in verzekerde be
waring te nemen. Later zullen
ze voor de rechtbank moeten
verschijnen. Wij zijn in oorlog
met Duitschland en een ieder die
NSB.er of pro-Duitsch is, kiest
de zijde van den vijand en is
schuldig aan hoogverraad. Tevens
staat hij principiëel achter al de
Duitsche maatregelen, genomen
tegen Nederlanders denk aan
de joden 1 aan concentratie
kampen, aan foltering, mishande
ling, fusilleering. De consequen
ties van hun pro-Duitsche houding
zullen ze hebben te dragen.
Bij de arrestatie zijn er dingen
voorgevallen, die niet hadden
moeten gebeuren. De plaatselijke
commandant betreurt dit. Maat
regelen zijn getroffen dat iets der
gelijks ntet meer gebeuren zal.
Anderzijds moet niet vergeten
worden, dat de opgekropte volks
woede wanneer ze uitbreakt, niet
altijd binnen de gewenschte per
ken gehouden kan worden. Ik
kan h wel vertellen dat direct
Dinsdagmiddag een Poolsch offi
cier er zijn verbazing over uit
sprak dat nog geen arrestaties
waren verricht. Woensdagmorgen
kwam hij er op terug en zeidoe
het nu, anders doen wij het en
het zal hardhandig geschieden
Voor alle vragen, inlichtingen
etc., de O.D. betreffende, heeft
men zich te wenden tot den
Commandant OD. op het stadhuis.
Nu moet ik eindigen. Wij
leven in een overgangstijd. Het
is nu geen tijd om uitvoerig te
praten, te wikken en te wegen,
uitvluchten te zoeken en lijdelijk
verzet te plegen. Nu moeten
alle hands aan dekLaten we
de handen in elkaar slaan en
gezamenlijk de schouders zetten
onder het vele werk dat gedaan
moet worden. Lees de bekend
makingen namens 't gemeentebe
stuur uitgegeven en handel er
naar. Vergeet het hulpzieken
huis te Axel niet. Wie er wat
voor te missen heeft late het
niet na.
De voorloopige oabrengst van
de collecte voor de getroffenen
bedraagt ruim f3800. Collec-
tantes kunnen zich opgeven bij
mevr. Schiltman, ook voor het
bezoeken der buitenwijken.
En nu tenslotte, of de betref
fende personen 'tgoed vinden of
niet en ze vinden 't zeker niet
goed wil ik nog even de
namen memoreeren van hen die
in de angstige dagen van de be
schieting zich zoo kranig hebben
gedragen en op wier hulp ik
altijd kon rekenen. Ware sol
daten hebben ze zich getoond
Gewonden hebben ze uit de
vuurlinie gehaald, getroffenen
naar 't ziekenhuis in Sluiskil ge
bracht, dooden uit vernielde
huizen en kelders weggehaald.
En dat alles terwijl dikwijls de
granaten in Axel vielen. Hier
onder volgen de namen. Burgers
van Axel vergeet ze niet.
D. Jansen, Sergt. A. Koole,
M. Wondergem, C. Schieman,
I. Scheele, J. Scheele Jzn., C. de
Somer, J. Wolfert, R. den Doelder,
P. Orlebeke, M.Jansen, M. Bolle-
man, M. Jansen, T. Zegers, E.
Mattelé, M, Mattelé, H. Schoof
en anderen die mogelijk vergeten
zijn.
Het is een eer voor Axel zulke
onverschrokken jonge menschen
in haar midden te hebben. Als
't aan mij lag kregen ze allen de
medaille van de gemeente Axel.
Nu kan ik alleen mijn hand uit
steken en zeggen: jongens je
hebt je kranig gedragen! Uit
naam van Axel mijn grooten dank I
Het toegewijde werk van de
Zuster Kloet moet hier toch ook
even in herinnering gebracht
en zoo ook het flink gedrag van
een groep der brandweer.
Laten wij allen met den zelfden
geest van hulp vaardigheid be
zield zijn. Dan zullen wij met
Gods hulp ook deze moeilijke
tijden te boven komen.
Leve het Vaderland.
Leve de Koningin.
De wnd. Burgemeester van Axel
P. L. D. J. VAN OEVEREN.
Axel, 22 September 1944.
PREDIKBEURTEN AXEL.
Ned. Herv. Kerk10 u. Ds.
Van Oeveren, 2,30 u. Ds. Saraber.
Geref. Kerk: 10 u. Ds. Post,
2,30 u. Ds. Zemel.
ZUINIG MET WATER.
Voorloopig moet met het water
de zuinigheid worden betracht.
Er zal zoo spoedig mogelijk voor
water worden gezorgd.
KOERSEN. Belg. frs. 176,47,
Gld. 10,67, Fr. frs. 200 per
Om technische redenen kunnen
de banken buitenlandsche valuta
niet tot onbeperkt bedrag aan
nemen, maar slechts in geringe
mate.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Een windjack, een R.K. kerk
boek, 1 stoelkussen, een mantel.
Inlichtingen te verkrijgen ten
gemeentehuize.
Onze Dominée-Burgemeester.
VoordatLuitenant-Colonel
Szydlowski, Commandant van het
9rst R fles Bat. van de 1ste Polish
Athmered Division, Axel had be
vrijd, beleefden wij op het stad
huis harde uren in de vier kwade
dagen van 16 t.m. 19 September.
De granaten vielen bij tientallen
in de kom der gemeente, alle
wagentjes van de ophaalploeg
die de gewonden ophaalden,
waren uitgerukt. Een transport
gewonden moest naar Sluiskil.
De platte wagen werd ingespan
nen, enkele gewonden waren er
al opgelegd. Drie granaten ont
ploften in de onmiddellijke na
bijheid van het stadhuis, een der
jongens kreeg een splinter in de
hand. Onze dominee-burge
meester bleef bij onze dappere
jongens tot de laatste zieke op
geladen was en de wagen naar
Sluiskil vertrok.
Welke Nederlander, welke
Axelaar is niet trotsch op zoo'n
burgemeester.
PETE.
Ingezonden stukken van kan
keraars worden niet genomen.
Door het oorl j ge
weld werd van ons
weggerukt ons aller
vriend
JAN L. RIEMIEN5,
in den hoopvollen
leeftijd van 15 jaar.
Zijn trouw, activi
teit en vriendschap
zullen wij nooit ver
geten
„Die band geknoopt
door Jezus hand, B ijft
vast, tot Hij verschijnt".
C.J V. „Waakt
en Bidt"
Axel, 17 Sept. '44.
De Doktoren in
AXEL houdtn geen
avondspreekuur zoolang er
geen electriciteit is.
Axelsche
Courant.
