Nieuws- en Advertentieblad
voor Z e e u w s c h - 1 a a n d e r e n
No. 44.
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1940.
56e Jaarg
Firma J. C. VINK - Axel
Buitenland.
BANGE DAGEN.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
UITGEEFSTER
Bureau Markt 12.
Telef. 5ó. - Postrek. 60263.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
De troonswisseling in
Roemenië
De gebeurtenissen op den Bal
kan, aldus de Prov. Z. Crt., heb
ben hun dramatische ontknooping
gevonden in het aftreden van den
Roemeenschen koning ten gunste
van zijn zoon Michael. De on
middellijke aanleiding tot dit af
treden was ongetwijfeld het echec
van Carols op Engeland georiën
teerde buitenlandsche politiek.
Maar daarnaast hebben moeilijk
heden van binnenlandschen aard
de positie van den koning gelei
delijk onhoudbaar gemaakt.
Koning Carol was een merk
waardige figuur, wiens daden en
persoon tevens werkten op de
verbeelding van zeer velen. Zeer
plotseling is er een einde geko
men aan het tweede koningsschap
van Carol II, nadat hij in de af-
geloopen maanden door allerlei
maatregelen zijn positie aanzien
lijk had verstevigd. Doch dit
alles was slechts schijnbaar.
Ruim tien jaar heeft het tweede
koningsschap van Carol geduurd,
nadat buitenlandsche moeilijkhe
den, gevoegd bij grieven over
het particuliere leven van den
vorst hem in 1926 hadden ge
dwongen heen te gaan. Toen
weigerde Carol genoegen te ne
men met een beknotting zijner
rechten en hij vertrok, om echter
binnen den termijn waartoe hij
zich verplicht hau terug te keeren
en zich tot koning te laten uit
roepen.
Tien jaar lang heeft hij zijn
stempel op het bewind van Roe
menië gedrukt, maar toch moest
het nog tot 1938 duren, voordat
de persoonlij e invloed van den
koning bevestigd werd door de
grondwettelijke omschrijvingen.
Toen deelde de koning in een
proclamatie mede, dat aan de
onrust een einde moest komen.
Van toen aan werd het bewind
in autoritairen geest geleid. De
rechten van den koning werden
aanzienlijk uitgebreid, terwijl het
één-partijen stelsel werd inge
voerd. Tevens werd de grond
slag gelegd naar een constitu-
tioneel-p elementaire dictatuur.
Het Roemeensche front moest
alle partij formaties overkoepelen,
maar de creatie van koning Carol
dreef vooraanstaande Roemenen,
o.w. den ^boerenleider Maniu, in
de oppositie. Het front werd in
het begin van dit jaar nog eens
omgevormd, met het doel een
groote nationale beweging in
het leven te roepen, waarbij ook
de oppositie de haar toekomende
plaats zou kunnen innemen. Doch
te versch was nog de herinnering
aan het bloedbad, dat op het
einde van het vorige jaar onder
de aanhangers van de IJzeren
Garde was aangericht, om deze
nieuwe vondst van den koning
een succes te doen zijn.
De nu afgetreden Koning van
Roemenië Carol 11 werd op 3
October 1893 geboren als zoon
van kroonprins (later koning)
Ferdinand en prinses Marie van
Groot-Brittanmë.
Na de dood van koning Carol I
op 27 September 1914, toen
croonprins Ferdinand als koning
erdinand I den Roemeenschen
troon besteeg, werd prrns Carol
kroonprins en senator.
Op 1 Maart 1921 trad de kroon-
jrins in het huwelijk met prinses
Helena van Griekenland, uit welk
ïuwelijk op 25 October een zoon
geboren werd, Michael, die thans
zijn vader als koning opvolgt.
Koning Carol heeft van zijn
troonsafstand mededeeling ge
daan in de volgende, door de
radio en in extra-edities der bla
den verspreide, proclamatie
Roemenen. Tijden van einstige
schokken en zorgen trekken over
ons land. Sedert tien jaren heb
ik er naar gestreefd, alles voor
het welzijn van Roemenië te doen,
zooals mijn geweten het mij ingaf.
Thans ligt over het land, dat voor
groote gevaren heeft gestaan,
rouw. Uit liefde voor dezen
grond, waarop ik geboren en op
gegroeid ben, wil ik de gevaren
uit den weg ruimen, door mijn
zoon, van wien gij houdt, den
FEUILLETON
24)
Onderweg passeerden we een
lange tram met honderden ge-
fivacueerden uit Rilland en
Krabbendjjke, die op weg waren
naar Walsoorden, om vandaar
verder hun woonplaatsen weer
te bereiken. Men kon het den
menschen aanzien, dat de thuis
reis in betere stemming werd
aanvaard dan de gedwongen reis
hierheen. Ze wuifden ons har
telijk toe ten afscheid en w(
staarden hen na met gemengde
gevoelens. Degenen, die bij ons
gastvrijheid en huisvesting had
den genoten, gingen onswerlaten
in de hoop aan den overkant
een veiliger thuis te vinden, dan
hier de laatste dagen het geval
was. De tram putte verder met
zijn zwaren last en wjj vervolg
den onzen weg stadwaarts. We
waren niet alleen, want overal
passeerden ons aodere vluchte
lingen, die ook huiswaarts gingen
oi van huis terugkeerden om de
veiligheid nog verder te zoeken,
gsi w*s eeu aaubopdsad been
zwaren last der heerschappij over
te dragen. Ik bid, dat dit voor
de redding van het vaderland ge
brachte offer niet vergeefsch zal
zijn. Ik verzoek allen Roemenen,
mijn zoon met trouw en liefde te
omringen, opdat hij den steun
vindt, die hij voor de voortaan
op zijn schouders rustende zware
verantwoordelijkheid noodig heeft.
Moge God ons land beschermen
en net een trotschere toekomst
verzekeren. Leve Roemenië.
Koning Michaël heeft in de
troonzaal van het koninklijk pa
leis te Boekarest voor minister
president Antonescu en den Pa
triarch van de Orthodoxe kerk
van Roemenië, Nidulescu, den
eed afgelegd. De korte eeds
formule luidtIk zweer, het erf
goed van Roemenië, zijn grenzen
en zijn integriteit te waarborgen.
Zoo waarlijk helpe mij God al
machtig.
Ten tijde van den wereldoorlog
verloofde de toenmalige kroon-
srins zich met de zuster van een
vriend, Zizi Lambrino, en toen
zijn ouders zich tegen dit mor
ganatische huwelijk verzetten,
trouwde hij te Odessa. Het was
nog tijdens den oorlog, zoodat
de kroonprins, toen hij in zijn
land terugkeerde, wegens desertie
werd gevangen gezet.
Tevens begonnen toen de po
gingen om Carol en Zizi te
scheiden, hoewel er ook reeds
een kind geboren was. De kroon
jrins zwoer zijn geliefde eeuwige
trouw, maar hij stemde er in 1919
toch maar in toe, de „ongeldig
heid" van het morganatisch hu
we ijk te aanvaarden. De ver-
stooten echtgenoote begon een
proces om een groote schade
vergoeding.
In 1921 volgde het huwelijk
met prinses Helena van Grieken
land. Uit dit huwelijk weid als
eenig kind geboren kroonprins
Michaël. Doen ook hier liet de
teugellooze koning een andere
vrouw tusschen brengenme
vrouw Lupescu, een Joodsche
Hij reisde met haar naar het bui
tenland en deed in Dec. 1925
eh weer trekken, beladen met
pakken en zakken, van het een
naar het ander.
Thuis gekomen bleek ons, dat
er in den atgeloopen nacht niets
bjjzonders was voorgevallen bin
nen de gemeente. Wel had men
ook het kanongebulder weer
geboord, evenals enkele fluitende
granaten, doch dit alles was toch
niet te vergelijken bij al het
beangstigende van den voor
gaanden nacht.
Doch in de buitenwijken was
het erger toegegaan. Zoowel op
de Sassing, de Magretie en Spui
had men veel te lijden gehad
van het granaatvuur. Er was
daar veel schade en ook waren
er eenige gewonden, van wie
een paar ernstig.
Zooals we reeds een beetje
gewoon waren in deze dagen
werd alle ellende en schade
weer sterk overdreven voorge
steld, alsof alles nog niet erg
genoeg was. De Sassing zou
zoo wat balt in puin liggen
evenals de Magretie. Gelukkig
bleek dit niei waar te zgu, maar
er was tocb heel wat scnade
aangericht. Ea aai het er nog
allerminst pluis was, verklaarden
ons eenige menschen, die van
daar vrijwillig veruukkau waren
afstand van al zijn koninklijke
rechten. Na den dood van ko
ning Ferdinand werd de zoon
van Carol dan ook koning, zij
het dan dat een regentschapsraad
het eigenlijke bewind voerde.
Koning Michaël bleef voorloo-
pig echier in Engeland ter vol
tooiing van zijn opvoeding.
Koning Carol heeft zich bij
dezen gang van zaken niet zon
der verzet neergelegd. Verschei
dene malen poogde hij naar Roe
menië terug te keeren en de
macht weer in handen te nemen.
Begin Juni 1930 nam hij een
stout besluit hij vloog van Min-
chen naar Boekarest. Het kabi-
net-Maniu trad at, Mironescu
vormde een nieuw kabinet en
twee dagen later, na 's konings
terugkeer, op 8 Juni, werd Carol
in een plechtige zitting van de
nationale vergadering tot koning
geproclameerd. Michaël die de
koninklijke macht nog nooit had
uitgeoefend, werd weer kroon
prins.
0->k mevrouw Lupescu vestigde
zich in het land.
Koningin Helena, de moeder
van kroonprins Michaël vertoeft
reeds jaren te Florence.
Uit Temeschburg wordt gemeld
dat daar enkele honderden legio
nairs getracht hebben den speci-
alen trein, waarmede ex-koning
Carol van Roemenië naar het
buitenland reisde, te overvallen.
Toen de trein het station binnen
reed en de remmen aanzette om
met verminderde snelheid het
station te passeeren, begonnen
legionairs, die aan weerszijden
van den spoorweg opgesteld
stonden, met geweren en pistolen
den trein te beschieten.
Het militair escorte van dezen
trein, die onmiddellijk zijn snel
heid opvoerde, beantwoordde het
vuur met geweren en mitrailleurs.
Talrijke vensterruiten van den
trein werden door de kogels
vernield. Of van de inzittenden
van den trein iemand gewond is,
is nog niet bekend.
Enkele legionairs stapten, toen
de trein snel wegreed op een
alleenstaande locomotief en red. n
den specialen trein achterna, ter
wijl anderen met een gehuurde
auto naar het 40 kilometer verder
gelegen grensstation Halzfeld
Jimbolia) reden. Toen zij daar
aankwamen, had de speciale trein
echter eeds, zonder op hei Roe
meensche grensstation te stoppen,
de grens gepasseerd en het Joego
slavische grensstation bereikt.
Den Duitsche beschouwing over
Nederland en België.
Men meldt uit BerlijnIn de
Duitsche pers circuleert op het
oogenblik een artikel, waarin de
naaste toekomst van de Duitsche
naouurstaten wordt besproken en
waarin uiteraard ook Nederland
en België worden betiokKen. Een
gedeelte daarvan nemen wij hier
letterlijk over.
„De kleine staten en die van
middelbare grootte ten Westen
en ten Noorden van Duitscniand,
nebben bij al hun wezenlijke ver
schillen toch ook bepaalde pun
ten van overeenkomst, welke aoor
de jongste geschiedenis scherper
geaccentueerd worden. Het zijn
alle naburen van Duitschland, zij
staan onder een sterken politie
leen, economischen en socialen
invloed en hebben geen gemeen-
schappelijken verzamelnaam. Maar
een dergelijke verzamelnaam is
onmiddellijk noodig, wanneer men
te spreKen komt over deze staten
ais een complex. Wellicht zou
men ze „Kransstaten" kunnen
noemen. Hoe staan deze er nu
in economisch opzicht voor? In
welke positie bevinden zij zich
bijv. ten opzichte van den ko
menden winter, voor zoover het
de voedselvoorziening betreft
In deze reeks denken wij natuur
lijk allereerst aan Nederland en
wel juist daarom, aangezien hitr
over veel goeds valt ie berienten.
De voormalige Ncderlandsctie re
geering heeft met echt huishou
delijke spaarzaamheid (velen spie
ken zelfs van gierigheid) aan
zienlijke voorraden opgehoopt,
waardoor het dit land mogelijk
is, bij de aanpassing aan de te
genwoordige omstandigheden, ge-
alles achterlatend, om zoo ver
mogelijk deze gevaarlijke om
geving te ontvluchten.
Een en ander was dan ook
allerminst geruststellend en daar
kwamen nog bij de verhalen
van enkele personen, die met
levensgevaar Axel bereikt had
den, want zoowel aan de over
zijde als aan dezen kant van
het kanaal was het gevaarlijk.
Er werd geschoten, en zoowel
bet geschut-, het mitrailleur- en
net geweervuur maakten het
polderland onveilig.
Wat ons verder verontrustte,
waren de talrijke vliegmachines,
die laag overkwamen en koers
zetten in de richting van het
kanaal. Vandaar klonk ook
voortdurend een hevig vuur,
wel een bewjjs, dat het ook daar
nog niet veilig was. Maar ook
hier in onze gemeente zou het
nog allerminst veilig bljjken.
Steeds meer nam de vliegeractie
toe en het scheen wel of het
vuren meer naderbij kwam. At
en toe hoorden we hevige ont
ploffingen, die niet zoo neel ver
vau ons af waren. Ronaom
Scnapeubout en Siuiskii was het
uiet pluis, verklaarde ons een
moedige knaap, die daar eena
pooisüoogvB was gaan nemen.
Slechts met de grootste moeite
en na een levensgevaarlijken
tocht door de landerijen was het
hem gelukt weer de bebouwde
kom te bereiken. Mat zekeren
trots vertelde hij ons dat de
kogels hem om de ooren gefloten
hadden, zoodat hij herhaaldelijk
moest wegduiken in slooten en
greppels om niet getroffen te
worden. Toch had het maar een
haartje gescheeld, want dat zijn
verhaal niet op bluf of groot
spreker jj berustte, zagen we aan
zijn pet, waarlangs een kogel ol
granaatscherf geschampt was
Even na den middag were
het ook hier weer kritiek. Een
paar granaten zagen we in den
polder voor ons in het land
slaan, groote grondmassa's op
werpend. We spoedden ons
ijlings naar de schuilgelegenbeid
en hebben daar eenigen tijd in
doorgebracht.
Ondertuaschen hadden we ook
weer het plan gemaakt om nog
maals onze woonplaats te ver
laten, want het werd hier toch
weer te gevaarlijk. Nog meer
dere granaten volgden en dat
bracht de schrik er terdege in.
Velen waren nog niet terugge
keerd van de vlucht, anderen
dia hat wal gewaagd hadden,
maakten zich weer op om nog
maals te vertrekken. De uit
tocht begon opnieuw en steeds
meer werd Axel dan ook een
veriaten stadje. In de straten
was bet stilvele luiken en
deuren bleven gesloten en dat
alles bood een mistroosugen aan
blik op dezen mooieu lentedag.
Wie men nog zag in de straten,
waren meest meuschen, die de
stad gingen verlaten, alles bij
eengepakt voorop de fl9ts, m. t
achter op bagagaurager ot in een
mandje kleine kinderen. We
zagen ook wel overbeladen auto's
met vluchtelingen en bagage.
Alle leven, alle bedrjjvigneid
verdween steeds meer uit Axj,l,
De bakkers bleven trouw op
hun post, maar zooals te begrij
pen scnoten de broodbezorgers
op hun tocht door de straten aan
vele woningen „een bok".
Da groote trek begon dus op
nieuw ot werd voortgezet. Ook
wij maakten ons weer reisvaar
dig. Ditmaal zouden we per
flits de tocht onaerm meD, want
het ging nu een heel siuk verder
dan ouze naasibjjgelegen polders.
We zouden zoo ver mogelijk het
Land van Hulst intrekken.
(Wordt vervolg^).
AXELSCHE
COURANT
De oorlog; in onze omgeving;.
