Nieuws- en Advertentieblad
j
voor Zeeuwsch-V] aantieren.
No. 28.
DINSDAG 16 JULI 1940.
56e Jaarg.
Firma J. C. VINK - Axel
Eenheid op landbouwgebied.
BANGE DAGEN.
Binnenland.
j m
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
UITGEEFSTER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoor middag 11 ure.
De gebruikelijke landbouw-
dagen, die dit jaar in den kring
Noord-Beveland van de Z.L.M.
zouden worden gehouden, zijn
om volkomen verklaarbare rede
nen, dit jaar vervangen door een
gewone algemeene vergadering.
Wij veronderstellen, dat ook
niet-landbouwers gaarne kennis
zullen nemen van de rede, die
hier door Mr. P. Dieleman ais
voorzitter van de Z.L.M. werd
uitgesproken, weshalve wij onder
staande ontleenen aan de „Prov.
Z. Crt."
Te midden van de wereld,
aldus Mr. Dieleman, die een
storm en dwangperiode door
maakt als nooit te voren, staat
daar rustig de Nederlandsche, de
Zeeuwsche landbouwer. Vragend
heft hij het hoofd op„Wachter,
wat is er van den nacht Of
daagt het al in 't Oosten De
zweetdruppels van het peinzend
voorhoofd geveegd, rust hij een
wijle en gij ziet hem daar 'staan
met vastberaden blik, de lippen
op elkander geperst, de spieren
des geestes gespannen, gereed
om te arbeiden in noeste vlijt
voor den opbouw van zijn land,
voor het welvaren van zijn volk,
hij de sterke, die samen gegroeid
is met dat land en dat volkvan
dezelfden bloede, op denzelfden
bodem, aan de zee, zijn vriend
en vijand tevens, ontwoekerd land,
met overgroote vruchtbaarheid,
volk met taaie volharding, met
groote ervaring, met genoegzame
kunde en deskundigen blik en
continue arbeidzaamheid.
Bange tijden zijn doorgemaakt
in de laatste jaren van crisis en
nog eens crisis, van een over
boord gooien van de meest lo
gische, economische principes,
om kunstmatig en gewrongen de
natuur in bepaalde richting te
dwingen, waarbij nog kwam de
gespletenheid van ons volk, ook
van ons Zeeuwsche Volk, van een
deel dat maar niet kan besluiten
om in een krachtiger, energiek
werkende pnalanx als een een-
FEUILLETON
8)
De berichten, die ons verder
bereikten, verwekten hier groote
neerslachtigheid en allerlei on
gunstige gevolgtrekkingen wer
den hieraan vastgeknoopt. Men
zag den toestand algemeen don
ker in, vooial ook, omdat steeds
meer vliegtuigen in alle deelen
van ons land werden gesigna
leerd. Later is de radio zoo wat
heelemaal stil gevallen en hoor
den we hier weinig ot niets meer.
Wat we nog af en toe wel hoor
den waren tegenstrijdige berich
ten, die ons intusBchen in de
grootste onzekerheid lieten. Ons
contact met overig Nederland
was zoo goed als verbroken.
Qeen geruststellend en aller
minst hoopgevend begin dus van
deze dag, en de onzekerheid zou
in den loop daarvan nog grooter
worden. We wisten nu eenmaal
niet meer hoe de zaken er voor
stonden en waar we ons aan te
houden hadden, Sensatie op sen
satie volgde,
heid te strijden en te arbeiden
voor ons volkswelzijn, in diepe
ootmoedigheid en afhankelijkheid
van God, den Gever van alle
goeds. Van den Almachtige,
wien te belijden, de traditie, de
levenskracht is van het Zeeuwsche
volk, dat echt en diep gods
dienstig doorvoelt en schouwt
den blik der eeuwigheid in den
tijd. Zal het klaren Zal het
gedaan zijn met de vernietiging
van zooveel land- en tuinbouw
producten, om de prijzen te doen
samenstemmen met de kosten der
productie Zal de boer, de
tuinder niet al zuchtend, maar
in blijdschap kunnen arbeiden,
wetend, dat die arbeid hem een
rechtmatig loon verschaft? Ou
deren herinneren zich dat wagon
ladingen onzer kostelijke goede
ren over de Oostgrens gingen.
Het groote achterland, Duitsch-
land, was voor den Nederland-
schen Landbouw en niet minder
voor den handel, van eminente
beteekenis.
Wij verwachten weder, dat de
export, spoedig vergemakkelijkt
door betere en snellere transport
middelen, zich zal herstellen en
opnieuw daardoor, in de naaste
toekomst reeds, welvaart zal
worden verspreid en van onzen
rijken bodem de producten, die
wij niet zelf behoeven, ruim af
zetgebied zullen krijgen. Maar
dan moeten wij ook één zijn.
Bij den land- en tuinbouw moet
het beginnen. Terecht zeide ko
ning Salomo, dat de koning zelf
van het veld gediend wordt.
Eenheid van werken en streven
moet er daartoe zijn.
Naar een hoogere eenheid.
Zoo dikwijls heeft spr. er voor
gepleit, dat wij in Zeeland, ieders
consciëntie-vrijheid eerbiedigend,
toch één en vereend op maat
schappelijk gebied zouden staan,
rondom het oude vaandel, waarin
door het groen en wit van het
Zeeuwsche landbouwleven, de
Zeeuwsche leeuw zich vertoont,
de groene baren ontzwommen als
beeld van de kracht, die door
der eeuwen worsteling de Zeeuw
Fransche troepen in Axel.
Toen we ons 's morgens naar
de Markt begaven, zagen we daar
de eerste Franschen. Wel hadden
we die hier Vrijdags ook al ge
zien, doch dit waren doortrek
kende kleine groepjes. Nu zagen
we echter hooge Fransche offi
cieren, men sprak over inkwar
tiering der Franschen, enz Dit
deed de onrust nog toenemen.
Waren het 's morgens nog slechts
enkele Franschen, tegen den
middag kwamen er meer, die
allen aanstalten maakten voor
een klaarblijkelijk langer dan
eendaagscb verbljjf in onze ge
meente. Kwartieren werden ge
zocht en betrokken, telefoon aan
gelegd, enz.
Ergens op een schaduwrijke
weide, waar dezen dag een Zen-
ding8fee8t zou worden gehouden,
zag men nu Fransche wagens
met oorlogsmateriaal staan tak
ken werden van de boomen ge
rukt voor camouflagegehelmde
soldaten met de bajonet op het
geweer werden er voor geplaatst
ter bewaking. Er kwamen steeds
meer Fransche troepen, wat een
beklemmend gevoel gat aan de
ouderen, die met stijgende onrust
al dit militaire gedoe gadesloegen,
doch hetwelk een groots attractie
heeft getoond en hem de over
winning gaf over talloos veel
moeilijkheden. Spr. hoopt vurig,
dat allen veel zullen hebben ge
leerd en dat wij niet tevergeefs
in den smeltkroes zullen gekomen
zijn. Het goud moet er uit, het
erts moet gezuiverd, het volks
karakter gelouterd om de hoogere
eenheid te beleven, om te beleven
dat, wat ons eigen is, wat de
natie tot natie maakt, tot een
eigen volk stempelt, dat recht
heeft op erkenning van zijn
eigenheid.
Het is zoo heerlijk, dat onze
jeugd zoo degelijk zich weert en
onze jeugdorganisatie, helaas te
laat aangevat, toch met groot élan
zich bij ons schaart, en door
drongen is van den eisch der
eenheid, ook al moge er verschil
van meening of van godsdienstige
opvatting zijn. Doortrokken van
den geest der saamhoorigheid,
egoïsme ter zijde stellend, willen
wij wel ontplooiing der persoon
lijkheid en zelfstandigheid, maar
om met des te dieper bewustzijn
ons te geven aan de gemeenschap
en het offer er voor te brengen,
Meer en meer moeten wij hiervan
doordrongen zijn. In Zeeland
heeft de coöperatie, de gedachte
aan samenwerking op landbouw
gebied het eerst wortel geschoten.
Het was ook een tijd van achter
uitgang en groote zorg, die toen,
in de 80er jaren der vorige eeuw,
de boeren tot samenwerking
dwong, op het gebied van den
aankoop. De coöperatieve sui
kerfabrieken bloeien door de
eendrachtige samenwerking der
Zeeuwsche landbouwers. Maar
veel meer nog kan, ook doorge
voerd worden. Laat Zeeland het
groote geestelijk, die samenhoo-
righeidsgedachte voorbeeld geven.
Individualisme, een al te groot
iudividualisme slaat uit elkaar.
De halm, die apait staat, knakt
door den storm, het volle veld
luischt en zingt en buigt, als de
wind daarover gaat. De denk
beelden omtrent behoorlijke orde
ning strijden nog wel met elkan
der, soms. Men wil dikwerf op
bouwen op drie zuilen, of nog
vormde voor de jeugd, die dit
alles wel een interessant schouw
spel vond. Men zag ze tusschen
de Franschen rondscharrelen als
deze hun maaltijd nuttigden,
waarbij ze <*e wijn als water
dronken. Ook de jongens moch
ten wel eens meeproeven en zoo
waren ze al spoedig goede maat
jes met de Franschen. De scho
len hadden vrij e& enkele H.B S.-
of vergevorderde Mulo-school-
leerlingen deden zoo'n beetje
dienst als tolk, zoodat men zich
ook met elkaar kon onderhouden.
Iedere jongen of meisje, die een
beetje school-Fransch machtig
was, werd beschouwd ais een
„heele Piet".
Was het dus binnen de stad
druk met de Franschen, buiten
was het een vele kilometers lange
doortocht van Fransche troepen,
bijeengepakt op vrachtauto's.
Waar ze vandaan kwamen en
waar ze heen gingen, we weten
het niethet transport voerde
via den Kinderdijk en Liniedijk
in de richting van den Zwarten-
hoek en verder, naar we later
hoorden, door het Land van
Caazand. Het waren er vele
duizenden, die waarechijnlijk van
het eene front kwamen en nu
weer naar een ander front trok-
al meer, waar één krachtige boom
zijn kan. Daardoor kan men niet
komen tot een goede publieke
reorganisatie.
Wat weg moet.
In een bedrijfsraad heerscht
vaak de politiek of is er strijd
tusschen ondernemer en werk
man. Om een pachtbureau te
verkrijgen, strijdt men niet over
de beste personen, maar om de
meerderheid; moeten er commis
sies voor het een of ander be
noemd, dan kiest men van de
eene partij en van de andere, ook
al heeft deze of gene partij feite
lijk geen daarvoor geschikte per
sonen. Spr. kan dit alles niet
prijzen. Dat is ook niet recht
vaardig. Recht is de daarvoor
geschikte personen te hebben op
de plaats, waar men moet staan,
in de leiding en de voorlichting
van zijn volk. Algemeen, maar
zeker op agrarisch gebied, geen
concurrentie tusschen de groepen
en personenerkenning, dat de
een begaafder is, de een ge
schikter is voor sommige dingen
dan een ander. Eenheid van
allemaal, ondanks die verschei
denheid in den dienst van het
volk. Juist door zichzelf te kun
nen binden, in trouw en gehoor
zaamheid verkrijgt men de groot
ste vrijheid. „Der Stolz des
Freien ist gehorsam", zeide een
groot Duitsch geleerde en een
ander groot voorganger: „In de
gebondenheid aan God vindt de
Christen zijn vrijheid" en, vol
gens spr.'s meenir.g, tevens zijn
rust, zijn innerlijke rust, die staalt
voor arbeid.
Temidden van der tijden storm
staat de boer. Rustig temidden
der golven. De boer is de wortel
der volkskracht. Zoo dikwijls
heeft spr. betoogd hoe zonder
een gezonden boerenstand een
land en volk gedoemd is ten
onder te gaan. Ook voor de
toekomst wordt alles van de
landbouwers verwacht. Voor de
toekomst van Nederland, voorde
toekomst van Europa. Ook Zee
land ziet op de Z.L.M.
Na het voorlezen van een pas
ken. De voertuigen zagen er
althans niet bepaald nieuw uit,
ze zaten dik onder het stof en
vertoonden ook sporen van kogel
gaten. Deze lange colonne's zijn
zoo langs de stoffige buitenwegen
doorgetrokken van 's middags tot
's avonds en hadden heel wat
bekijks van de talrijke wande-
'aars.
Hier bleven naar schatting een
paar honderd Franschen, die men
meerendeels door de straten zag
loopen. Wat ze hier van plan
waren wisten we niet.
Onze bevolking werd alzoo
steeds grooter, temeer daar in
den loop van den dag ook nog
tal van vluchtelingen uit Breda
Der auto of per fltts arriveerden,
wat ons weer herinnerde aan de
groote vlucht uit België in 1914,
zy het nu dan ook op heel wat
bescheidener schaal. Deze men-
schen droegen ook niet het stem-
Del van veel leed en ontbering,
zooals toentertijd die duizenden
lelgen. Maar toch kon men het
lun aanzien, dat ze veel wat hun
'iet en dierbaar was, hadden
moeten achterlaten by hun over
haaste vlucht uit de Baroniestad.
Iet was maar voor éóu nacht
dat ze hier bleven, doch men
hoeft er niet aan te twijfelen, of
send gedicht eindigde de voorz.
als volgt: „En zoo houden wij
deze vergadering. Zoo zien wij
elkander in het trouwe oog. Zoo
drukken wij elkander de broeder
hand en zijn daardoor elkaar tot
steun in eerbied en vriendschap
en liefde voor elkaar, in eerbied
en liefde voor God. Waarheid,
blanke oprechtheid 1 Vodden,
rommel, roest en roet naar net
hellegat. De ziel gespannen, van
kim tot kim over ons oude
Zeeuwsche gebied, verbonden
door den levensband, door God,
gesmeed, als kinderen van één
land en volk, waarvoor te leven
onze glorie is."
Voorlooplge verliescijfers van
de Nederlandsche weermacht.
Naar de Tel. verneemt is thans
van omstreeks 30Ü0 personen
komen vast te staan, dat zij in
de uitoefening van hun militairen
plicht zijn gevallen. Het aantal
zwaar- en lichtgewonden te zamen
bedraagt omstreeks 7000. Hiervan
zullen er vermoedelijk niet meer
dan 150 blijvend invalide zijn,
waaronder ook zijn begrepen zij,
die een arm of een been missen.
Van een deel der gewonden is
bericht ontvangen, dat zij weer
als geheel genezen zijn ontslagen.
Er moet evenwel rekening mee
gehouden worden, dat er nog
eenige duizenden vermisten zijn.
De meesten dezer vermisten
zijn, naar vermoed wordt, naar
Frankrijk uitgeweken. Ook bij
deze categorie zullen dooden en
gewonden te betreuren zijn, zoo
dat een definitieve balans nog
niet kan worden opgemaakt.
Nog dagelijks komen er bij de
militaire instanties nalatenschap
pen binnen van als vermist opge
geven personen, waaruit dan al
of niet met zekerheid kan worden
vastgesteld, of zij gesneuveld of
gewond zijn.
Eenige onzekerheid wordt ook
nog veroorzaakt door het feit,
ook deze vluchtelingen zullen de
Axslscbe bevolking in dankbare
nerinnering blijven gedenken.
In tijden van beproeving, kom
mer en leed kloppen de Axelsche
harten warm voor iedereen men
doet wel, zonder om te zien. Dat
lenigt veel smart in deze donkere
tijden.
Woensdag 16 Mei.
Een mooie heldere dag, met
een koesterend zonnetje. Ha
blijft druk in onze gemeentede
vluchtelingen uit Breda, die hier
gisteren kwamen, zijn weer ver
trokken, doch er komen nog
anderen, die op doortocht zijn,
binnen onze gastvrije poorten
waarheen de menschen zich
verder zullen begeven, weten ze
zelt nog niet. Ze leiden een
zwervend leven, met een onze
kere toekomst. Ook deze vluch
telingen worden hier liefderijk
ontvangen eD in alles is de be-
volkiug hun ten dienste.
Da stemming biytt gedrukt
verschillende geruchten doen de
ronde de een weet dit, de and^r
dat te vertellen, doch betrouw
baar zijn deze nieuwtjes aller
minst.
(Wordt vervolgd)
AXELSCHE
COURANT
De oorlog ia onze omgeving.
K