Nieuws- en Advertentieblad j voor Zeeuwsch-V] aantieren. No. 28. DINSDAG 16 JULI 1940. 56e Jaarg. Firma J. C. VINK - Axel Eenheid op landbouwgebied. BANGE DAGEN. Binnenland. j m Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. UITGEEFSTER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoor middag 11 ure. De gebruikelijke landbouw- dagen, die dit jaar in den kring Noord-Beveland van de Z.L.M. zouden worden gehouden, zijn om volkomen verklaarbare rede nen, dit jaar vervangen door een gewone algemeene vergadering. Wij veronderstellen, dat ook niet-landbouwers gaarne kennis zullen nemen van de rede, die hier door Mr. P. Dieleman ais voorzitter van de Z.L.M. werd uitgesproken, weshalve wij onder staande ontleenen aan de „Prov. Z. Crt." Te midden van de wereld, aldus Mr. Dieleman, die een storm en dwangperiode door maakt als nooit te voren, staat daar rustig de Nederlandsche, de Zeeuwsche landbouwer. Vragend heft hij het hoofd op„Wachter, wat is er van den nacht Of daagt het al in 't Oosten De zweetdruppels van het peinzend voorhoofd geveegd, rust hij een wijle en gij ziet hem daar 'staan met vastberaden blik, de lippen op elkander geperst, de spieren des geestes gespannen, gereed om te arbeiden in noeste vlijt voor den opbouw van zijn land, voor het welvaren van zijn volk, hij de sterke, die samen gegroeid is met dat land en dat volkvan dezelfden bloede, op denzelfden bodem, aan de zee, zijn vriend en vijand tevens, ontwoekerd land, met overgroote vruchtbaarheid, volk met taaie volharding, met groote ervaring, met genoegzame kunde en deskundigen blik en continue arbeidzaamheid. Bange tijden zijn doorgemaakt in de laatste jaren van crisis en nog eens crisis, van een over boord gooien van de meest lo gische, economische principes, om kunstmatig en gewrongen de natuur in bepaalde richting te dwingen, waarbij nog kwam de gespletenheid van ons volk, ook van ons Zeeuwsche Volk, van een deel dat maar niet kan besluiten om in een krachtiger, energiek werkende pnalanx als een een- FEUILLETON 8) De berichten, die ons verder bereikten, verwekten hier groote neerslachtigheid en allerlei on gunstige gevolgtrekkingen wer den hieraan vastgeknoopt. Men zag den toestand algemeen don ker in, vooial ook, omdat steeds meer vliegtuigen in alle deelen van ons land werden gesigna leerd. Later is de radio zoo wat heelemaal stil gevallen en hoor den we hier weinig ot niets meer. Wat we nog af en toe wel hoor den waren tegenstrijdige berich ten, die ons intusBchen in de grootste onzekerheid lieten. Ons contact met overig Nederland was zoo goed als verbroken. Qeen geruststellend en aller minst hoopgevend begin dus van deze dag, en de onzekerheid zou in den loop daarvan nog grooter worden. We wisten nu eenmaal niet meer hoe de zaken er voor stonden en waar we ons aan te houden hadden, Sensatie op sen satie volgde, heid te strijden en te arbeiden voor ons volkswelzijn, in diepe ootmoedigheid en afhankelijkheid van God, den Gever van alle goeds. Van den Almachtige, wien te belijden, de traditie, de levenskracht is van het Zeeuwsche volk, dat echt en diep gods dienstig doorvoelt en schouwt den blik der eeuwigheid in den tijd. Zal het klaren Zal het gedaan zijn met de vernietiging van zooveel land- en tuinbouw producten, om de prijzen te doen samenstemmen met de kosten der productie Zal de boer, de tuinder niet al zuchtend, maar in blijdschap kunnen arbeiden, wetend, dat die arbeid hem een rechtmatig loon verschaft? Ou deren herinneren zich dat wagon ladingen onzer kostelijke goede ren over de Oostgrens gingen. Het groote achterland, Duitsch- land, was voor den Nederland- schen Landbouw en niet minder voor den handel, van eminente beteekenis. Wij verwachten weder, dat de export, spoedig vergemakkelijkt door betere en snellere transport middelen, zich zal herstellen en opnieuw daardoor, in de naaste toekomst reeds, welvaart zal worden verspreid en van onzen rijken bodem de producten, die wij niet zelf behoeven, ruim af zetgebied zullen krijgen. Maar dan moeten wij ook één zijn. Bij den land- en tuinbouw moet het beginnen. Terecht zeide ko ning Salomo, dat de koning zelf van het veld gediend wordt. Eenheid van werken en streven moet er daartoe zijn. Naar een hoogere eenheid. Zoo dikwijls heeft spr. er voor gepleit, dat wij in Zeeland, ieders consciëntie-vrijheid eerbiedigend, toch één en vereend op maat schappelijk gebied zouden staan, rondom het oude vaandel, waarin door het groen en wit van het Zeeuwsche landbouwleven, de Zeeuwsche leeuw zich vertoont, de groene baren ontzwommen als beeld van de kracht, die door der eeuwen worsteling de Zeeuw Fransche troepen in Axel. Toen we ons 's morgens naar de Markt begaven, zagen we daar de eerste Franschen. Wel hadden we die hier Vrijdags ook al ge zien, doch dit waren doortrek kende kleine groepjes. Nu zagen we echter hooge Fransche offi cieren, men sprak over inkwar tiering der Franschen, enz Dit deed de onrust nog toenemen. Waren het 's morgens nog slechts enkele Franschen, tegen den middag kwamen er meer, die allen aanstalten maakten voor een klaarblijkelijk langer dan eendaagscb verbljjf in onze ge meente. Kwartieren werden ge zocht en betrokken, telefoon aan gelegd, enz. Ergens op een schaduwrijke weide, waar dezen dag een Zen- ding8fee8t zou worden gehouden, zag men nu Fransche wagens met oorlogsmateriaal staan tak ken werden van de boomen ge rukt voor camouflagegehelmde soldaten met de bajonet op het geweer werden er voor geplaatst ter bewaking. Er kwamen steeds meer Fransche troepen, wat een beklemmend gevoel gat aan de ouderen, die met stijgende onrust al dit militaire gedoe gadesloegen, doch hetwelk een groots attractie heeft getoond en hem de over winning gaf over talloos veel moeilijkheden. Spr. hoopt vurig, dat allen veel zullen hebben ge leerd en dat wij niet tevergeefs in den smeltkroes zullen gekomen zijn. Het goud moet er uit, het erts moet gezuiverd, het volks karakter gelouterd om de hoogere eenheid te beleven, om te beleven dat, wat ons eigen is, wat de natie tot natie maakt, tot een eigen volk stempelt, dat recht heeft op erkenning van zijn eigenheid. Het is zoo heerlijk, dat onze jeugd zoo degelijk zich weert en onze jeugdorganisatie, helaas te laat aangevat, toch met groot élan zich bij ons schaart, en door drongen is van den eisch der eenheid, ook al moge er verschil van meening of van godsdienstige opvatting zijn. Doortrokken van den geest der saamhoorigheid, egoïsme ter zijde stellend, willen wij wel ontplooiing der persoon lijkheid en zelfstandigheid, maar om met des te dieper bewustzijn ons te geven aan de gemeenschap en het offer er voor te brengen, Meer en meer moeten wij hiervan doordrongen zijn. In Zeeland heeft de coöperatie, de gedachte aan samenwerking op landbouw gebied het eerst wortel geschoten. Het was ook een tijd van achter uitgang en groote zorg, die toen, in de 80er jaren der vorige eeuw, de boeren tot samenwerking dwong, op het gebied van den aankoop. De coöperatieve sui kerfabrieken bloeien door de eendrachtige samenwerking der Zeeuwsche landbouwers. Maar veel meer nog kan, ook doorge voerd worden. Laat Zeeland het groote geestelijk, die samenhoo- righeidsgedachte voorbeeld geven. Individualisme, een al te groot iudividualisme slaat uit elkaar. De halm, die apait staat, knakt door den storm, het volle veld luischt en zingt en buigt, als de wind daarover gaat. De denk beelden omtrent behoorlijke orde ning strijden nog wel met elkan der, soms. Men wil dikwerf op bouwen op drie zuilen, of nog vormde voor de jeugd, die dit alles wel een interessant schouw spel vond. Men zag ze tusschen de Franschen rondscharrelen als deze hun maaltijd nuttigden, waarbij ze <*e wijn als water dronken. Ook de jongens moch ten wel eens meeproeven en zoo waren ze al spoedig goede maat jes met de Franschen. De scho len hadden vrij e& enkele H.B S.- of vergevorderde Mulo-school- leerlingen deden zoo'n beetje dienst als tolk, zoodat men zich ook met elkaar kon onderhouden. Iedere jongen of meisje, die een beetje school-Fransch machtig was, werd beschouwd ais een „heele Piet". Was het dus binnen de stad druk met de Franschen, buiten was het een vele kilometers lange doortocht van Fransche troepen, bijeengepakt op vrachtauto's. Waar ze vandaan kwamen en waar ze heen gingen, we weten het niethet transport voerde via den Kinderdijk en Liniedijk in de richting van den Zwarten- hoek en verder, naar we later hoorden, door het Land van Caazand. Het waren er vele duizenden, die waarechijnlijk van het eene front kwamen en nu weer naar een ander front trok- al meer, waar één krachtige boom zijn kan. Daardoor kan men niet komen tot een goede publieke reorganisatie. Wat weg moet. In een bedrijfsraad heerscht vaak de politiek of is er strijd tusschen ondernemer en werk man. Om een pachtbureau te verkrijgen, strijdt men niet over de beste personen, maar om de meerderheid; moeten er commis sies voor het een of ander be noemd, dan kiest men van de eene partij en van de andere, ook al heeft deze of gene partij feite lijk geen daarvoor geschikte per sonen. Spr. kan dit alles niet prijzen. Dat is ook niet recht vaardig. Recht is de daarvoor geschikte personen te hebben op de plaats, waar men moet staan, in de leiding en de voorlichting van zijn volk. Algemeen, maar zeker op agrarisch gebied, geen concurrentie tusschen de groepen en personenerkenning, dat de een begaafder is, de een ge schikter is voor sommige dingen dan een ander. Eenheid van allemaal, ondanks die verschei denheid in den dienst van het volk. Juist door zichzelf te kun nen binden, in trouw en gehoor zaamheid verkrijgt men de groot ste vrijheid. „Der Stolz des Freien ist gehorsam", zeide een groot Duitsch geleerde en een ander groot voorganger: „In de gebondenheid aan God vindt de Christen zijn vrijheid" en, vol gens spr.'s meenir.g, tevens zijn rust, zijn innerlijke rust, die staalt voor arbeid. Temidden van der tijden storm staat de boer. Rustig temidden der golven. De boer is de wortel der volkskracht. Zoo dikwijls heeft spr. betoogd hoe zonder een gezonden boerenstand een land en volk gedoemd is ten onder te gaan. Ook voor de toekomst wordt alles van de landbouwers verwacht. Voor de toekomst van Nederland, voorde toekomst van Europa. Ook Zee land ziet op de Z.L.M. Na het voorlezen van een pas ken. De voertuigen zagen er althans niet bepaald nieuw uit, ze zaten dik onder het stof en vertoonden ook sporen van kogel gaten. Deze lange colonne's zijn zoo langs de stoffige buitenwegen doorgetrokken van 's middags tot 's avonds en hadden heel wat bekijks van de talrijke wande- 'aars. Hier bleven naar schatting een paar honderd Franschen, die men meerendeels door de straten zag loopen. Wat ze hier van plan waren wisten we niet. Onze bevolking werd alzoo steeds grooter, temeer daar in den loop van den dag ook nog tal van vluchtelingen uit Breda Der auto of per fltts arriveerden, wat ons weer herinnerde aan de groote vlucht uit België in 1914, zy het nu dan ook op heel wat bescheidener schaal. Deze men- schen droegen ook niet het stem- Del van veel leed en ontbering, zooals toentertijd die duizenden lelgen. Maar toch kon men het lun aanzien, dat ze veel wat hun 'iet en dierbaar was, hadden moeten achterlaten by hun over haaste vlucht uit de Baroniestad. Iet was maar voor éóu nacht dat ze hier bleven, doch men hoeft er niet aan te twijfelen, of send gedicht eindigde de voorz. als volgt: „En zoo houden wij deze vergadering. Zoo zien wij elkander in het trouwe oog. Zoo drukken wij elkander de broeder hand en zijn daardoor elkaar tot steun in eerbied en vriendschap en liefde voor elkaar, in eerbied en liefde voor God. Waarheid, blanke oprechtheid 1 Vodden, rommel, roest en roet naar net hellegat. De ziel gespannen, van kim tot kim over ons oude Zeeuwsche gebied, verbonden door den levensband, door God, gesmeed, als kinderen van één land en volk, waarvoor te leven onze glorie is." Voorlooplge verliescijfers van de Nederlandsche weermacht. Naar de Tel. verneemt is thans van omstreeks 30Ü0 personen komen vast te staan, dat zij in de uitoefening van hun militairen plicht zijn gevallen. Het aantal zwaar- en lichtgewonden te zamen bedraagt omstreeks 7000. Hiervan zullen er vermoedelijk niet meer dan 150 blijvend invalide zijn, waaronder ook zijn begrepen zij, die een arm of een been missen. Van een deel der gewonden is bericht ontvangen, dat zij weer als geheel genezen zijn ontslagen. Er moet evenwel rekening mee gehouden worden, dat er nog eenige duizenden vermisten zijn. De meesten dezer vermisten zijn, naar vermoed wordt, naar Frankrijk uitgeweken. Ook bij deze categorie zullen dooden en gewonden te betreuren zijn, zoo dat een definitieve balans nog niet kan worden opgemaakt. Nog dagelijks komen er bij de militaire instanties nalatenschap pen binnen van als vermist opge geven personen, waaruit dan al of niet met zekerheid kan worden vastgesteld, of zij gesneuveld of gewond zijn. Eenige onzekerheid wordt ook nog veroorzaakt door het feit, ook deze vluchtelingen zullen de Axslscbe bevolking in dankbare nerinnering blijven gedenken. In tijden van beproeving, kom mer en leed kloppen de Axelsche harten warm voor iedereen men doet wel, zonder om te zien. Dat lenigt veel smart in deze donkere tijden. Woensdag 16 Mei. Een mooie heldere dag, met een koesterend zonnetje. Ha blijft druk in onze gemeentede vluchtelingen uit Breda, die hier gisteren kwamen, zijn weer ver trokken, doch er komen nog anderen, die op doortocht zijn, binnen onze gastvrije poorten waarheen de menschen zich verder zullen begeven, weten ze zelt nog niet. Ze leiden een zwervend leven, met een onze kere toekomst. Ook deze vluch telingen worden hier liefderijk ontvangen eD in alles is de be- volkiug hun ten dienste. Da stemming biytt gedrukt verschillende geruchten doen de ronde de een weet dit, de and^r dat te vertellen, doch betrouw baar zijn deze nieuwtjes aller minst. (Wordt vervolgd) AXELSCHE COURANT De oorlog ia onze omgeving. K

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1940 | | pagina 1