Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwseh-Vlaanderen.
No 15.
VRIJDAG 31 MEI 1940.
56e Jaarg.
oH»
Firma J. C. VINK - Axel
De oorlog in onze naaste
omgeving.
Buitenland.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
UITGEEFSTER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
ii.
In den voormiddag van den
21sten Mei vertoonen zich de
eerste Duitschers in onze ge
meente per auto of op motor
met zijspan. De dag verloopt
rustig, tot tegen den avond om
zes uur een harde slag doet
denken, dat in den omtrek een
brug wordt opgeblazen. Het
blijkt evenwel spoedig, dat een
groot projectiel is terecht geko
men in de school in de Nieuw-
straat. Alle ruiten in deze straat
zijn stuk. De straat ligt bezaaid
met glasscherven. De bewoners
vluchten uit hun huizen. Weldra
komen nog meerdere projectielen
fluitend aansuizen. Wie zich nog
op straat bevindt zoekt gillend
van angst dekking langs muren
of in huizen. In de Buitenweg
worden enkele huizen getroffen
en op den hoek Prins Hendrik-
straat-Ds. Jan Scharpstraat is in
het huis van Jac. van Drongelen
een groot gat geslagen. De be
woners, die een schuilplaats in
de gang hadden gezocht bleven
ongedeerd. Van de huizen in de
omgeving zijn de ruiten gespron
gen en dakpannen afgerukt. Later
fl liten nog meerdere granatendoor
het luchtruim. Vele bewoners
zijn naar buiten in het open veld
gevlucht en zoeken daar dekking
in greppels en droge slooten.
Een vreeselijke nacht volgt
voor velen, die niet meer naar
huis durfden terugkeeren, onder
den blooten hemel of in schuren.
Loeiend en fluitend suizen de
granaten den ganschen nacht over
onze hoofden en slaan in de
onmiddellijke nabijheid van onze
gemeente met donderende knallen
uiteen, onheilspellende echo's
door de polders weerkaatsend.
En dan boven ons het aanhoudend
geronk van vliegtuigen. Bij het
eerste ochtendgloren volgt nog
een ontzettend trommelvuur, dat
aanrolt als een aanhoudenden
donder en meer dan een uur
voortduurt. Velen die binnen zijn
gebleven verwachten dat half
Axel in een puinhoop zal zijn
herschapen.
Doch als fegen den ochtend
deze helsche batterij, die inmid
dels door de Duitschers van
deze zijde van het kanaal wordt
beschoten zwijgt, en velen zich
nieuwsgierig naar buiten wagen,
valt alles nog mee.
Op het Plaatje, aan Drieschou-
wen en op de Sassing is echter
nog heel wat verwoesting aan
gericht.
Drie dooden vallen te betreu
ren, nl. de groentenhandelaar S.
Wijna, die dekking had gezocht,
doch door een granaatscherf werd
gedood, Adriaan Vir ke, die door
een hartverlamming werd getrof
fen en een oude vluchtelinge van
Zuid Beveland, die te Spui gereed
stond voor vertrek, werd even
eens doodelijk getroffen. Jac. de
Danschutter werd in de Buiter-
weg door een granaatscherf ern
stig gewond. Het huis van den
molenaar van Dixhoorn te Spui
werd deerlijk gehavend.
Op de Sassing werd het gezin
van den beurtschipper J. van
Doorn smartelijk getroffen. De
familie van Doorn had met een
buurvrouw mej. N. Schieman een
scnu.lplaats gezocht in de kelder.
Een granaat is door het huis
gegaan, waarbij J. van Doorn een
groote wonde aan den arm be
kwam, zijn broer Andries van
Doorn werd aan het been ge
wond, evenals de dochter en
mej. Schieman. Allen werden
naar het ziekenhuis te Hulst ver
voerd. De dochter, mej. Agniet
van Doorn heeft inmiddels reeds
het ziekenhuis verlaten, doch mej.
Schieman zal waarschijnlijk een
been moeten missen.
De geëvacueerden maken zich
voor het vertrek gereed. Axel
lijkt hun geen veilig toevluchts
oord meer en aan den overkant
is het rustig geworden. De eer
sten vertrokken reeds den vorigen
avond te voet naar Walsoorden,
des morgens gevolgd door velen
per auto of vrachtauto en later
per tram. Een bootje dat 100
personen kan bevatten vaart ge
regeld heen en weer. Weer
waant men zich langzamerhand
veilig, doch om half drie begint
het kanon weer te spreken en
slaan twee granaten in den Buth-
poider. Later volgen nog meer
dere projectielen, die inslaan en
ontploffen in de nabijheid van de
Kanaalkade. De vrouw van K
Wijna, die de koeien aan 't melken
was op de weide achter Huize
Beatrix, wordt doodelijk getroffen
door een granaatsplinter.
Tegelijk met de eerste tram,
die vluchtelingen zal vervoeren,
beweegt zich in de richting Neu
zen een Duitsche troepenmacht
Dezen avond moet reeds ieder
een zich om 9 uur in huis be
vinden Iedereen zoekt dus bij
tijds zijn schuilplaats op.
Vergeleken bij den vorigen
nacht is deze nacht zeer rustig
Alleen dreunt in Westelijke rich
ting aanhoudend het kanon.
In den morgen keeren velen,
die buiten de stad nachtverblijf
zochten, weer terug. Vooral het
Land van Hulst bood een veilig
toevluchtsoord. Verder dan Abs-
dale werden geen granaten aan
getroffen.
Sedert Vrijdagnacht zwijgt de
schrikwekkende „Fluiter van
Sluiskil*. De Franschen zijn
verder teruggetrokken.
Zaterdagmorgen 8 uur begeeft
een droeve stoet zich naar de
R K. begraafplaats. De boeren
arbeider F. Coone had zich in
verdachte houding op het land
bevonden en een schot had een
einde aan zijn leven gemaakt. Hij
laat een vrouw en drie jeugdige
kinderen na. Een afdeeling Duit
sche soldaten bewees hem de
laatste eer.
Een geheel ander beeld bood
het Marktplein Zaterdagavond.
Om half vijf bracht een Duitsch
muziekkorps eenige opgewekte
marschen ten gehoore.
Een rustige Zo idag volgt, hoe
wel uit Zuid-Westelijke richting
aanhoudend het kanongebulder
tot ons doordringt. Bijna geen
militairen bevinden zich nog hier.
Van een Duitsche bezetting is
nog geen sprake en als wij niet
zoo diep onder den indruk waren
van hetgeen wij de laatste weken
doorleefden, zou men kunnen
denken, dat alles weer is als
vroeger.
Sinds Maandag wordt weer
post bezorgd. Tot gisteren on
dervonden wij nog vele onge
makken door het gebrek aan
electriciteit, want ook het gebouw
van de P Z E M werd bij den
aftocht door de bondgenooten
vernield.
Woensdagavond ongeveer hal
negen werden wij aangenaam
verrast, doordat de luidsprekers
aangesloten op de radio distributie
weer opeens in werking kwamen
Ook een enkele lamp, die even
was aangeknipt om te constatee
ren of er nog geen stroom was,
gaf opeens licht. Er was weer
stroom Wat het beteekent hier
van verstoken te zijn, heeft men
nu pas ten volle kunnen beseffen,
ook al was het jaargetijde wat
verlichting betreft nog zoo gunstig.
Op de l'Azóte te Sluiskil was
alles in het werk gesteld om zoo
spoedig mogelijk onze streek
weer van electriciteit te voorzien,
nu het voor de PZEM onmogelijk
was geworden.
We hebben nu weer contact
met de buitenwereld. De won
derlijke rust, die hier Woensdag
heerschte, lag hoofdzakelijk in de
overgave van het Belgische leger.
De strijd had zich weer verder
van ons af verplaatst.
Gisteren trok een eindelooze
rij Belgische krijgsgevangenen
langs onze wegen. De jongens
werden per ZVTM in opgepakte
wagens verder vervoerd, naar
men zegt naar 's Hertogenbosch,
om vandaar huiswaarts te worden
vertransporteerd.
Ook onze jongens komen nog
steeds bij groepjes thuis en of
schoon nog velen ontbreken, heeft
men gelukkig nog van geen enkel
Axelaar gehoord die zou zijn
gesneuveld. Allen zijn uiterst
tevreden over de behandeling die
zij niet alleen na, doch ook vóór
den wapenstilstand van de Duit
schers ondervonden.
Ook de bevolking is vol lof
over de Duitschers, die ons wel
willend tegemoet treden en alles
betalen, wat wordt gekocht. Bij
gebrek aan vrachtauto's geschiedt
het goederenvervoer als in den
goeden ouden tijd met paard en
wagen, zoodat men zich weer
gerust op straat kan bewegen.
Sedert Woensdag staat onze
stadsklok op Duitsche tijd, zoodat
we met de kippen op stok kunnen
en 's morgens ongemerkt vroeg
in de weer zijn, want we zijn nu
1 uur en 40 minuten vóór zonne
tijd.
Ieder gaat nu langzamerhand
weer aan den arbeid en ook de
school begint weer. Hopen we,
dat we voor verder oorlogswee
blijven bespaard en doen wij allen
ons uiterste best om de geleden
schade weer in te halen en eikan
der het leven zoo aangenaam te
maken als het onder deze om
standigheden mogelijk is.
Wanneer wij een kijkje nemen
in onze omgeving blijkt wel, dat
Axel er nog niet het ergste aan
toe is.
De bruggen te Sluiskil zijn
vernield. Behalve de schade, die
het eerst door de Duitsche bom
men op de l'Azóte te Sluiskil is
aangericht, werd deze fabriek
later door de bondgenooten onder
vuur genomen. De gashouders
vertoonen verscheidene gaten.
Gelukkig bleef de centrale ge
spaard, die nu onze electrische
stroom levert. Aan de Oostkade
zijn alle huizen door brand ver
woest, terwijl de huizen aan de
overzijde ernstig zijn beschadigd,
omdat deze werden ingericht voor
dekking en opstelling van geschut.
Ook vee! onnoodige vernieling
en plunderin heeft hier de be
volking getroffen. Zoo werden
in het ziekenhuis alle instrumen
ten vernield, bij anderen winkels
leeggeplunderd en huisraad be
dorven.
Ook in Terneuzen, werd danig
huisgehouden. Nadat de bevolking
was gedwongen de huizen te ver
laten werd op zinnelooze wijze
vernield en gebrast. In de om
geving van de bruggen werd veel
schade geleden. De bakkerij van
de heer Koene in de Noordstraat
werd door brand vernield.
Westdorpe en Sas van Gent heb
ben evenals Sluiskil ontzettend
geleden. Een landbouwer te
Westdorpe vond bij zijn thuis
komst zijn tuintje herschapen in
de laatste rustplaats voor een ge
sneuvelde Duitscher.
Het aantal granaten, dat te
Zuiddorpe neerkwam in de rich
ting van de Sterre schat men op
20C. Hoewel de huizen daar erg
verspreid staan, werd veel schade
aangericht. Eén persoon, die zich
op het land bevond werd gedood.
Toen men zich te Koewacht
reeds veilig waande en de burge
meester met een Duilscher op het
dorp wandelde, werd deze laatste
onverwacht door een Fransch
schot gedood.
Overbodig wellicht te vermel
den, dat het beroemde stadhuis
van Middelburg ernstig is be
schadigd, evenals de bekende
Lange Jan.
Onder den druk van de ver
nietigende uitwerking var, de
Duitsche wapenen, heeft de Ko
ning der Belgen het besluit ge
nomen den verderen tegenstand
te staken en om wapenstilstand
te verzoeken. Hij heeft inge
stemd met den Duitschen eisch
tot onvoorwaardelijke capitulatie.
Het Belgische leger heeft daarom
de wapenen neergelegd na 18
dagen zwaren strijd.
Naar het D.N.B. meldt, is het
besluit van Koning Leopold tot
capitulatie genomen tegen den
wensch van de meerderheid der
Belgische regeering. Dit minis
terie, dat in de eerste plaats ver
antwoordelijk is voor de ramp,
welke België trof, aldus het
D.N B., schijnt dus zijn Fransch-
Engelsche opdrachtgevers te wil
len blijven volgen.
De Filhrer heeft beslist, dat
aan het Belgische leger tegemoet
moet worden getreden op een
wijze, waarop dappere strijders
recht hebben.
Koning Leopold, die zich bij
zijn leger bevond, is als voor-
oopige verblijfplaats een lande
lijk kasteel aangewezen.
Nader wordt gemeld, dat de
socialistische minister De Man
in deze kwestie aan de zijde van
den Koning staat.
In veertien dagen tijds zijn de
duitschers er in geslaagd, om
dwars door de Fransch-Belgische
grens-gebieden door te stooten
naar de kust van het Kanaal, het
vaarwater tusschen Frankrijk en
ingeland. Zij bezetten oa de
"ransche havenstad Calais. Hier
door wordt Engeland thans
rechtstreeks bedreigd door de
mogelijkheid van een inval. Na
poleon moet eens gezegd hebbe
dat wie het Nauw van Calais
beheerscht, Engeland een pistool
op de borst kan zetten.
De capitulatie van het Belgi
sche leger heeft de openbare
meening in Engeland volkomen
verrast. De stemming is onbe
schrijfelijk. Overal ih het ge-
heele land heerscht de grootste
neerslachtigheid.
Het bericht van de capitulatie
van het Belgische leger heeft,
volgens het D.N.B., in politieke
en journalistieke kringen te Parijs
de grootste onrust en terneerge
slagenheid gewekt. Men verheelt
zich niet, dat Frankrijk en Enge
land na het neerleggen der wa
penen door het Belgische leger,
zich in een veel ernstiger toe
stand bevinden dan ooit tevoren.
De Fransche troepen trekken
zoo snel terug, dat zij nauwelijks
tijd hebben het belangrijkste oor
logsmateriaal mee te nemen, aldus
meldt een frontbeiicht aan het
D N B.
De buit van de oprukkende
Duitsche troepen is dan ook zeer
groot.
Prins Wilhelm van Pruisen
gesneuveld
Het D.N.B. meldt uit Berlijn,
dat Prins Wilhelm van Pruisen,
oudste zoon van den voormaligen
Duitschen kroonprins, 13 Mei aan
het front ernstig gewond en Zon
dag j l. in een veldiazaret over
leden is. Hij is te Potsdam bij
gezet. Prins Wilhelm van Prui
sen was eerste-luitenant en com
pagniescommandant in een regi
ment infanterie. Reeds in 1939
was hij met het ijzeren kruis
eerste en tweede klasse begiftigd.
In het burgerleven was hij land
bouwkundige. Hij was gehuwd.
Ambtsaanvaarding Rijks
commissaris Rijksminister
Seyss Ie quart.
In de Ridderzaal te 's-Graven-
hage heeit Woensdag generaal
von Falkenhausen, die tot dusver
bevelhebber was van de Duitsche
legergroep in ons land, de mili
taire bevoegdheden overgedragen
aan zijn opvolger, generaal Chris
tiansen, waarna Rijkscommissaris
Seyss-Inquart de leiding van het
burgerlijk gezag op zich heeft ge
nomen en de volgende rede heeft
uitgesproken
Proclamatie.
Met ingang van heden heb ik
htt hoogste regeeringsgezag in
burgerlijke aangelegenheden in
Nederland op mij genomen.
De grootmoedigheid van den
Filhrer en de kracht van de
Duitsche weermacht hebben het
mogelijk gemaakt, dat reeds wei
nige dagen na de catastrophe,
welke door het vroegere bewind
van Nederland veroorzaakt is,
weder een ordening van het open
bare leven tot stand wordt ge
bracht, welke in den bestaanden
gang van zaken slechts in zooverre
zal ingrijpen, als de gegeven bij
zondere omstandigheden nood
zakelijk maken.
Als rijkscommissaris zal ik het
hoogste regeeringsgezag in bur
gerlijke aangelegenheden in de
onder de bescherming der Duit
sche troepen staande Nederland-
sche gebieden uitoefenen, om de
openbare orde en het openbare
leven te beveiligen. Ik zal alle
maatregelen, ook van wetgeven-
den aard, treffen welke noodig
zijn om deze opdracht te ver
vullen. Het is mijn wil, hierbij
het tot dusver geldende Neder-
landsche recht zoovee! mogelijk
van kracht te laten blijven, in de
uitoefening van het bestuur de
Nederlandsche autoriteiten te be-
AXELSCHESffi COURANT.