Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 87.
DINSDAG 6 FEBRUARI 1940.
55e .Taarsf.
\/i\ I
Firma J. C. VINK - Axel
IHDRIIKKEN VftM DEH
LANDBOUW IN DEHEMARKEN
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
UITGEEFSTER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIÊN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Over bovenstaand onderwerp
heeft de heer ir. J. Dorst, com
missaris van het Rijksbureau voor
Voedselvoorziening in Zeeland en
voorheen Secretaris van de Z.L.M.,
Vrijdagavond een zeer interessante
lezing gehouden in Het Centrum
voor de Vereeniging van Zeeuw-
sche Jeugd landbouwleden, afd.
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen.
De heer Dorst heeft verleden
zomer een bezoek gebracht aan
Denemarken en het zal ongetwij
feld ook velen onzer lezers buiten
landbouwerskringen om, interes
seeren een en ander te vernemen
omtrent het mooie Deensche land,
met zijn bloeiende landbouw- en
veeteeltbedrijven en al wat daar
mede in nauw verband staat. Te
meer, omdat het hier indrukken
betreft van een deskundige op
landbouwgebied, zooals we den
heer Dorst ook in deze streek
kennen.
Spr. begon met een reisbeschrij
ving naar Denemarken vanuit het
Noorden van ons land, via
Duitschland. Het was hem daar
bij opgevallen dat wij, Hollanders,
een heel stuk vooruit zijn op
Noordelijk Duitschland op land
bouwgebied.
De bevolking van Denemarken
spreekt hoofdzakelijk Deensch in
Sleeswijk echter spreekt men meer
Duitsch, vooral in dat gedeelte,
dat na den vorigen oorlog weei
bij Denemarken is gekomen.
Het land telt ongeveer 4 mil-
lioen inwoners, waarvan ongeveer
900 000 in Kopenhagen, de zeer
moderne hoofdstad. Men noemt
de stad wel het „Parijs van het
Noorden". Vrijwel iedereen heeft
er telefoon.
Denemarken is een der oudste
koninkrijken van de wereld en bij
uitstek een landbouwland. Kolen
of ertsen komen niet voor in den
Deenschen bodem. Vanaf hel tijd
perk 800—1000 maakten de Noor
mannen ook de Deensche kusten
reeds onveilig en werd reeds de
grondslag gelegd voor een land-
bouwland.
De totale oppervlakte beslaat
4,3 millioen H.A. Omringd door
de zee, zou men zoo denken, dat
de bodem hoofdzakelijk uit zeeklei
bestaat. Dit is echter niet het
gevalde grondsoort bestaat uit
lichte zandgrond tot zware leem
grond, die doet denken aan de
Limburgsche klei. Veel heide
grond is ontgonnen tot leemgrond,
dus vrij vruchtbare grond. Op
merkelijk is, dat in den Deen
schen bodem zooveel steenen
voorkomen overal ziet men stee
nen op en langs de akkers liggen.
Denemarken heeft, evenals ons
land, vele golvende landschappen,
die aan het land een buitenge
woon groote bekoring geven. Het
golven is echter niet zoo sterk
als b.v. op de Veluwe en in Lim-
)urg. Men vindt er ook veel
ïoutgewas en prachtige meren en
jorden. Deze fjorden zijn echter
niet zoo grootsch en imposant
als de beroemde Noorsche fjor
den.
De cultuurgrond beslaat on
geveer 3,2 millioen H.A., of 76
jrocent van de totale oppervlakte.
Het belangrijkste deel is voor de
veehouderij, die geheel gebaseerd
is op de akkerbouw. Overal treft
men groote kunstweiden aan. Alle
akkerproducten worden opgevoe-
derd in de veehouderij, en niet
zooals bij ons hier te lande, ver
kocht. Wat de graanbouw be
treft, vindt men er vooral zomer-
gerst en verder haver, tarwe en
rogge. Ook verbouwt men er wel
gemengde gewassen. Peulvruchten
nemen slechts een zeer beschei-
plaats in. De verbouw van hak-
vruchten, vooral van voederbieten
en koolrapen, is er het belang
rijkst. Met deze hakvruchten wint
de Deensche boer zomerboter
midden in den winter. De voeder
bieten worden er bewaard tot in
Juni.
De oppervlakte blijvend gras
land is in Denemarken uiterst
gering, maar des te grooter is de
oppervlakte, die door de kunst
weiden wordt ingenomen. De
koeien staan daar op die weiden
FEUILLETON
Berlijnschjs Roman
S 9
3i)
Hij werd ongeduldig. Dan wil
ik liever weggaan en je met je
overpeinzingen alleen laten. Je
hebt morgen wel een «ogenblik
voor me, om met je over iets
gewichtigs te praten, zei bij, ter
wijl hp opstond.
Waarom nn niet? vroeg ze,
onwillekeurig de haod naar hem
uitstekend, alsot ze van hem
van hem haar hnlp verwachtte.
Graag. Maar die briet daar
laat je wel geen belangstelling
voor andere aangelegenheden over,
antwoordde hij.
Ik zou zeggen integen
deel. Deze briet spreekt niet al
leen over mijne belangen, maar
ook over de jonwe.
Laat hem dan zien
Opgewonden rnkte hjj haar het
papier nit de band.
Ze zag hem aan terwjjl hjj bet
las en merkte op hoe een don
kere blos over zijn gelaat opsteeg,
tot aan lijn haarwortels tee.
Zwjjgend legde hij het pepier
in lange rijen aan een ketting en
grazen zoo de weiden af. Eenige
malen per dag worden de dieren
verplaatst, dus wel geheel anders
als in onze weiden.
Groote bedrijven zijn er niet
zooveel in Denemarkener zijn
veel meer kleine. De groote land
goederen zijn successievelijk ver
dwenen en omgezet in kleine be
drijven. Men heeft er ongeveer
111 000 kleine bedrijven beneden
de 10 H.A.Nederland heeft er
109 000. Het groot- en klein
bedrijf in Denemarken is vrijwel
gelijk verdeeld over het geheele
land.
Pachtbedrijven treft men in
Denemarken practisch niet aan.
Alle bedrijven zijn eigen bezit,
doch men moet hieruit niet af
leiden dat het zuiver bezit is,
want de meeste Deensche boeren
zitten diep in de hypotheekschuld.
Bij verkooping van boerderijen in
Denemarken gaat alles in zijn
geheel over, zelfs huisraad enz.
De grondprijzen varieeren er van
f 1200 a f 1500 per H.A.
Het Deensche boerenvolk ver
toont groote cultureele verschillen
met het Nederlandsche. Volks
liederen en een schat van boeken
getuigen dat het Deensche boe
renvolk zich sterk heeft ontwik
keld op cultureel gebied. Volks
dichtkunst en muziek hebben al
gemeen ingang gevonden bij de
Deensche boerenstand. Dit komt
ook tot uiting in de bebouwing,
de beplanting en in de woningen
zelf. Een bijzonder frisschen
aanblik leveren overal de uit
witte kalksteen opgetrokken hoe
ven en woningen op. Telkenjare
wordt dit witten vernieuwd.
Overal ziet men boschages,
elke boerderij heeft een eigen
bloementuin en op elke boerderij
wappert de Deensche vlag aan
een lange vlaggemast. Als er een
sterfgeval is, gaat de vlag half
stok. Het gebruik der nationale
vlag is in Denemarken algemeen.
Zelfs bij partijtjes en diners treft
men op de tafels overal kleine
Deensche vlaggetjes aan.
Op de kerkhoven en rondom
de kerkjes ziet men geen kille
grafzerken, maar overal fraaie
bloemperkjes. Dit alles maakt
een bijzonder vriendelijken indruk.
Bij de bebouwing is overal
zooveel mogelijk rekening ge
houden met het klimaat, zoowel
bij de woningen als de stallen.
In vele woningen treft men weef
getouwen aan, de vrouwen en
meisjes vervaardigen daarop zelf
de gordijnen enz. Overigens is
alles zeer modern ingericht, met
centrale verwarming, badkamer,
telefoon enz.
De veefokkerij vormt een zeer
voorname bron van inkomsten in
Denemarken. De veestapel be
staat uit 3.000.000 stuks. Er be
staat verschil van ras met het
onze. Het rood-bonte Deensche
en het zwart-bonte Jutlandsche
ras treft men er het meest aan.
Veel aandacht wordt nog steeds
besteed aan de verbetering van
het rundvee. Denemarken is ons
op dit gebied veel vooruitmen
vindt er bijv. 1100 stierenvereeni-
gingen. Voorkomende veeziekten
worden er radicaal bestreden.
Uiterste zorg wordt ook be
steed aan een goede melkop-
brengst. Het vetgehalte van de
melk in Denemarken is een kleine
0,5 pet. hooger als in ons land.
Ia Denemarken heeft men vier
paardenrassen: Het Jutlandsche
ras is een zwaar type met lange
staarten, verder nog een lichtere
soort, een van Belgische afkomst
en de Oldenburgers.
De varkenshouderij ingesteld
op export naar Engeland wordt
met veel zorg uitgeoefend. On
geveer 60 000 baconvarker.s wor
den wekelijks naar Engeland ver
zonden. Men heeft in Denemar
ken dan ook 3,5 a 4 millioen
varkens, dus drie maal zooveel
als in ons land.
De organisatie van de boeren
in Denemarken is ouder dan in
ons land. In 1769 reeds is de
oudste Kon. Deensche Landb. Mij.
opgericht. Men heeft twee groe
pen in de organisatie, n.l. groote
en kleine boeren. De kleine zijn
het sterkst vertegenwoordigd met
81.000 leden. Groote en kleine
boeren werken echter samen in
weer op tafol en staarde voor zich
uit.
Dat is een onwaardige streek
riep hjj toornig. Nieuoand heett
het recht om zoo in het leven van
een ander in te dringen al is
't met de beste bedoelingen
Ze zat doodstil, want ze ge
voelde hoe die duizeligheid weer
bij haar opkwam en hoe het haar
weer voor de oogen begon te
schemeren. Egmont.... f fluis
terde ze.
Hij keek op. Laat me een
oogenblik nadenken. Ik weet niet
hoe ik je nog langer verzwijgen
kan
Zeg gerust de waarheid I
Heeft de schrjjver van dieu brief
gelijk Om 't even wie 't is, heeft
hjj gelijk?
Ja, Klara, zeide hjj, terwijl
een eigenaardig gevoel hem dwong
de oogen neer te slaan, alsof hij
scbnldig was aan dit verraad.
Het is de volle waarheid. Laten
we nu tenminste die waarheid
onder de oogen zien ons samen
leven, ons huweljjk is voor ons
beiden een teleurstelling geweest.
Ot was dat soms voor jou niet
zoo? viel hjj ziehzelf in de rede,
daar zij zwjjgend voer ïieh uit
bleef staren.
Zs knikte en sprek geen woord,
Waarom zou dat dan nog
langer duren. Moeten we niet
eer hoe liever op een zuiverder
standpunt tegenover elkaar komen
te staan
Weer dat langzame, bevestigen
de knikken, dat zoo duidelijk
onverschillige gelatenheid aan
duidde.
Je zult zeker al lang heb
ben ingezien, Klara, dat we niet
bjj elkaar passen, dat we naast
elkaar voortleven, dat werkelijke
liefde tosschen ons ondenkbaar is
daar je werkelijk bij onze ver
houding geen reden had om me
lief te krijgen, daar je me nu
eenmaal niet uit liefde getrouwd
hebt, evenmin als ik dat uit liefde
gedaau heb. Dat is een teit
waarvan we ons beiden bewnst
waren, toen we elkaar voor het
eerst zagen. Op zich zelf is daarin
niets afkeurenswaardigs of slechts,
want honderden huwelijken wor
den op denzelfden grondslag ge
sloten
Door bemiddeling, klonk het
Ja door de een ot andere
daarbjj geïuteresseerde bemidde
ling, bevestigde hjj. Tal van
dergeljjke huwelijken worden zeer
gelukkig, misschien gelukkiger
dan andere, die uit hartstocht an
liefda «Rtstaan aijn. Maar ook
worden zij somtijds tot een gru
welijke slavenketen, tot een on-
draagljjken toestand voor twee
menscben, die elkaar wederkeerig
niet achten kannen.
Na keek ze hem aan, meteen
koelen, strakken blik, waarvoor
hjj onwillekeurig de oogen neer
sloeg.
Is 't niet zoo, Klara vroeg
hij na een pauze, die seconden
lang duurde.
Ja, 't is zoo, zei ze. Zon
der liefde kan 't misschien nog
gaan, maar met wederkeerige ver
aehting, of nog erger met min
aehtig voor zich zelt, wordt 't een
ondraaglijke toestand. Je hebt
volkomen gelijk.
Hij kromp ineen bij dit ant
woord. Je hebt me das niet
werkelijk kannen liefhebben en
je kunt 't na nog veel minder
Evenmin als ik. Geheel afgezien
daarvan dat ik een ander lieihad
En zelfs nu nog zou ik die liefde
onderdrukt hebben, wanneer ik
niet wist hoe weinig je om znlk
een offer zoudt geven, daar voor
jou de maatsehappeljjke positie en
de naam, waarom 't voor jou te
doen was
Ze was hettig opgesprongen.
Haar hartstochteljjk «neen I netut
klenk laid deer bel vertrek, ter
een gezamenlijke organisatie De
Deensche Landbouwraad. Het ge
tuigt van het democratisch inzicht
der Deensche boeren, dat elke
boer, groot of klein, slechts één
stem heeft.
Nergens ter wereld is de boe-
ren-coöperatie zoo sterk ontwik
keld als in Denemarken. 91 pet.
van alle melk wordt verwerkt in
de coöperatieve fabrieken. Men
heeft niet minder dan 1400 zuivel-
abrieken. In ons land is 76 pet.
coöperatief. Op het platteland
treft men overal coöperatieve
winkels aan, evenals coöperatieve
bakkerijen.
Wat de ontwikkeling van den
andbouw betreft, van een graan-
exporteerend land is Denemarken
daarna een importeerend land
geworden. Men is overgestapt
van den akkerbouw op de vee
houderij. Afzet van de produc
ten wordt gevonden op de Duit-
sche en Engelsche markten. Op
deze markten moeten de Holland-
sche boeren met de Deensche
concurreeren. Dit is voor de
Nederlanders een harde dobber,
omdat de Denen slechts kwali
teitsproducten leveren. Denemar
ken is dan ook de grootste ex
porteur van boter, varkensvleesch
en eieren. Door goede samen
werking zijn in Denemarken stan
daard-kwaliteiten verkregen, met
overal het stempel „Deensch" op,
tot zelfs op de eieren.
De crisis, die in 1930 begon,
is echter ook Denemarken niet
onopgemerkt voorbijgegaan. Ook
daar heeft men, evenals in ons
land, drastische maatregelen moe
ten nemen op landbouw-en vee-
teeltgebied. Een inkrimping van
den export dreigt dan ook nog
steeds de Deensche boeren.
Wat de crisis-maatregelen bij
ons en in Denemarken betreft,
had de heer Dorst op zijn reis
door het land ook nog een ont
moeting met een Friesche boer,
die met een Deensch meisje was
getrouwd, iemand dus die zoo
wel de toestanden bij ons als in
Denemarken van nabij kent. Ter
loops kwamen ook de maatregelen
in beide landen ter sprake en op
wjjl hij met zachte stem gespro
ken had.
Goed dan niet allee»
daarom, zeide hij. Toen je
me leerdet kennen, beviel mjjn
uiterlijk je voldoende, want over
mijn innerljjk ken je nauwelijks
oordeelen, naar het weinige dat
je van me gehoord had.
Wat wist ik dan 1 riep ze
uit. Ea wat wist jij van mij
Wanneer je dieneenen brief, dien
ik je ooit schreet, gelezen bad,
dan zou je niet meer bjj me ge
komen zijn. Dat wil ik tenminste
aannemen om nog eenigszins je
eer en de berinnering aan den
man, dien ik eeus liefhad, te
redden. En dan zou deze briet
hier nooit geschreven zjjn 1 Ga nu
je bent vrjj 1
Haar woorden waren steeds be
daarder geworden en in de laat
ste klonk mets dan koele ver
achting.
Zonder hem nog met een en
kelen blik te verwaardigen ver
liet ze het vertrek. Hjj keek haar
ontsteld na. Toen las hjj den
briet dien ze voor hem had neer
gelegd, nog eeus zin voor zin ua.
Wie had dat gedaan? Wie ter
wereld kon zoo van zjjD omstan
digheden ep de hoogte ïjjn
(Werét farvolid),
AXELSCHEM COURANT.