m* i letvergaan vande „Tilanic" Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen. No. 53. DINSDAG 10 OCTOBER 1939. 55e ./aars- J. C. VINK - Axel. Binnenland. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER-UITGEVER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. ADVERTENT1ËN van 1 eiken regel meer 12 Cent. plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. tot 5 regels 60 Centvoor Groote letters worden naar uiterlijk Prinses Juliana installeert het Algemeen Steuncomité 1939. In de groote vergaderzaal van het departement van binnenland- sche zaken te Den Haag is Don derdagmiddag te drie uur het Algemeen Steuncomité-1939 ge ïnstalleerd. De eere-presidente van het comité, H. K. H. Prinses Juliana, verrichtte de plechtigheid der in stallatie door het uitspreken van de volgende rede Dames en Heeren 1 Ik heb het voorrecht U allen hier hartelijk welkom te heeten, en U dank te betuigen, omdat U van dit te vormen comité deel wilt uitmaken met uw veelzijdige gaven. Ook begroet ik hier met erkentelijkheid de interdeparte mentale commissie, die bij onzen arbeid het onontbeerlijk contact met de regeeriog zal onderhouden. Wij allen zitten hier, omdat wij doordrongen zijn van het belang van de noodzaak, van de urgentie, om tegemoet te komen aan velen in ons vaderland, die in nood verkeeren tengevolge van de tra gische huidige omstandigheden. Ons is door de regeering een belangrijke taak van coördineering en eventueel aanvulling van steun verlening opgedragen. Met groote erkentelijkheid zien wij hier de figuur van staatsraad J. B. Kan in de zoo verantwoor delijke voorziitersfunctie. Onder zijn leiding zullen zoo dadelijk de te bespreken vraag stukken worden aangeroerd. Met den wensch, dat dit werk voor velen tot hulp en zegen mag worden, installeer ik u tot leden van dit Algtmeen Steuncomité 1939. De voorzitter van het comité, staatsraad mr. J. B. Kan, hield vervolgens de volgende rede Koninklijke Hoogheid 1 Naar het bekende woord van een beroemd Romeinsch redenaar zijn er deugden, die men in een slaaf waardeert en deugden, die FEUILLETON door Een der overlevenden -n. 4) Wij wilden den armen kleinen veht een kans geven, maar de officier trok hem er onder uit en beval hem naar het schip terug te gaan. Hij smeekte om zijn leven. Ik hoorde hem zeggen dat hQ niet veel plaats zou innemen, maar de officier trok zijn revolver en hield die hem voor 't ge laat. .Ik geef je tien seconden om terug te gaan andets schiet ik je door de hersens", schreeuwde hij. Dj jongen smeekte slechts dringen der en Ik dacht dan ook dat hQ zoo doodgeschoten sou worden. Maar plotseling veranderde de officier van toon. Hij liet zijn revolver zakken en keek den jongen recht in de oogen. „Om 'a hemels wil, wees een man I" zeide hij vriendelijk- .Er zijn vrouwen en kinderen te redden. WQ moeten aan een lager gelegen dek stoppen om nog meer vrouwen en kinderen op te nemen De kleine knaap keerde zich om en klom over de verschansing terug? zonder een woord te uitén. Hij deed eenlge onzekere passen en viel voorover op het dek, zijn hoofd naast een bos touw. Hij werd niet gered I Al de vrouwen om mQ heen smeekten en ik zag mijn kleine M-irjorle de hand van den officier vatten s O mijnheer Mau I schiet hem niet dooa I schiet hem als 't u blieft niet dood I tic» zfl en hij gaf zich tfld om «een een vorst sieren. Het moge van pas zijn dit woord te dezer plaatse in herinnering te brengen, nu Uwe Koninklijke Hoogheid wederom getuigenis aflegt van Uw medeleven in het wel en wee van het Nederlandsche volk. Het zou in den lande zelfs eenige verwondering wekken, indien een comité als het onze moest ar beiden zonder Prinses Juliana hare eere-presidente te mogen noemen. Met de instelling van het Al gemeen Steuncomité 1939 beoogt de regeering te coördineeren, min of meer te overkoepelen de steun maatregelen, welke uitgaan van het Nationale Fonds voor Bijzon dere Nooden, de Koninklijke Ver- eeniging tot Steun aan Miliciens en andere organen. Nevens het bevorderen van eenheid bij het verleenen van tegemoetkomingen, zal in zoo ruim mogelijke mate steun zijn te verleenen, hetzij door bemiddeling van bestaande licha men, hetzij rechtstreeks. In bange, droeve dagen komt meer dan ooit tot uitdrukking, hoezeer het Nederlandsche volk zich een gevoelt, hoezeer de nooden van anderen ook de onze zijn. De groote meerderheid der genen, die nog iets te verliezen hebben, erkent een moreelen alimentatieplicht. Hoeveel er ook gevergd wordt van hen, die men de bezittende klasse pleegt te noemen, wij wa gen het te vertrouwen, dat onze geldelijke zorgen niet weinig zullen verlicht worden door de offervaardigheid onzer medebur gers. In dit vertrouwen aanvaardden wij de moeitevolle taak, die de regeering op onze schouders legde, gesterkt door de gevoel volle woorden, welke Uwe Ko ninklijke Hoogheid ter installatie van ons comiié wel heeft willen spreken. Twee volledig ingerichte halzen voor onze soldaten. Naar wij vernemen heeft de Kon. Petroleum Mij. een gewich tig initiatief genomen in het te schudden en haar toe te lachen. HQ gaf een ander bevel om de boot neer te laten, maar net toen wij weg zouden gaan kwam een tusschendek passagier, een Italiaan, over het dek aangerend en sprong In de boot. HQ viel op een klein kind, hoorde ik later, en kwetste het daardoor inwendig. De officier greep hem bij zijn kraag en gooide hem als met dterlQke kracht terug op de .Titanic". Toen wij naar de zee neerschoten zag ik dezen lafaard voor 't laatst. HQ stond temidden van een twalfa! mannen uit de tweede klasse. Zij sloe gen hem met de vuisten in 'c gelaat en hQ bloedde uit neus en mond. NatuurlQk stopten wQ niet aan een ander dek om vrouwen en kinderen op te nemen. Dat was naar ik meen on- mogelQk. De bodem van onze boot sloeg op 't water, toen wQ neerkwamen, met zulk een kracht, dat ik dacht dat wQ allen overboord geslingerd zouden worden. WQ werden overstroomd met Qskoud water, maar we bleven er in, en de mannen aan het roer roeiden ons spoedig weg van het wrak. Toen zag Ik voor 't eerst den Qsberg, die zulk een onheil had veroorzaakt. HQ doemde op in het heidere sterren licht,. dicht bQ ons, een blauwwitte berg. Twee andere Qsbergen lagen er dicht bQ als tweelingtoppen. Later meende ik er nog drie of vier te slen, maar ik ben er niet zeker van. Los Qs dreef in het water. Het was bitter koud. WQ hadden ongeveer een halve mijl geroeid toen de officier bevel gaf te stoppen. Er waren geen andere booten in ncht en we hadden zelfs geen lan taarn om teekens te geven. WQ lagen ittl ia het duister op de kalina zee. belang van onze gemobiliseerde militairen. Zij heeft n.l. besloten tot den spoedigen bouw van een tweetal op royale schaal inge richte huizen en ontspanningslo kalen, welke geplaatst zullen worden in die dorpen, waar zulks naar het oordeel van de leger- autoriteiten het meest noodig is, dus daar, waar de gelegerde sol daten piactisch van alle comfort en verstrooiing verstoken zijn, doordat zij in boerderijen zijn ondergebracht, ver van de groote centra. Daar zullen deze tehuizen gesticht worden, opdat de sol daten zich een eigen thuis kunnen inrichten, dat het centrum kan worden van ontspanning en ver maak. en zeker voor hen een belangrijke vooruitgang zal be- teekenen. Er geschiedt namelijk op het gebied van ontwikkeling en ont spanning reeds heel wat. Er ko men in zeer grooten getalen boe ken, tijdschriften, films, tooneel- voorstellingen, cabaretavonden en wat niet al maar, zoo werd geredeneerd, wat hebben de sol? daten daaraan, als zij niet kunnen beschikken over gebouwen, waar in deze boeken en tijdschriften gelezen, de films gedraaid en de tooneelvoorstellingen gegeven kunnen worden Er zijn genoeg kleine plaatsen in den lande die slechts een gering aantal inwo ners hebben en dus weinig groote gebouwen, maar die strategisch van dusdanig belang zijn, dat er een groot aantal militairen is ge legerd. Dat zijn dan de soldaten, aan wier belangen het eerst is gedacht. Het komt voor dat een klein prieeltje het„militair thuis" is voor eenige honderden man schappen, en dat die eenige hon derden verder hun vertier maar moeten zoeken langs den kant van den weg. In den zomer gaat dat misschien wel, maar hoe moet dat worden in den winter, als de avonden lang worden, en het weer regen achtig en koud Dan zijn onze landsverdedigers, die in zulke om standigheden leven, aangewezen op ja waarop eigenlijk Zoo is de B- P. M. tot het plan gekomen om voor haar rekening twee militaire tehuizen te laten bouwen en inrichten, en wel in plaatsen waaraan er de meeste behoefte bestaat. Natuurlijk zul len het geen paleizen worden, maar toch zullen deze gebouwen zoo worden ingericht, dat daarin alle comfort, dat de soldaten noodig hebben, aanwezig zal zijn een cantine, een bioscoopzaal, een podium voor tooneeluitvoeringen, een bibliotheek, een biljartkamer, een keuken, enz. De houten gebouwen zullen dubbelwandig worden opgetrok ken en voorzien worden van moderne verwarming en verlich ting. De afmetingen zullen zoo zijn, dat de gebouwen 24 meter lang en 15 meter breed worden, terwijl de groote zaal plaats zal bieden aan 350 a 400 man. Het spreekt vanzelf, dat het Opperbevel dit initiatief met warme instemming en dankbaar heid heeft begroet. Ons dunkt dat iedereen die het goed meent met onze soldaten te velde, dit belangrijk initiatief zal toejuichen. Maar er zijn meer plaatsen in den lande, waar zon der twijfel dringend behoefte aan zulk een tehuis beslaat. De directe van de Koninklijke hoopt daarom, dat haar initiatief ook moge worden opgevat als een moreel appèl aan de natie, in dien zin, dat andere groote bedrijven in Nederland dit voor beeld zullen volgen en ook een of meer van zulke militaire te huizen voor hun rekening zullen willen nemen. Het Opperbevel steunt uit den aard der zaak dit streven gaarne, want hoe meer militaire tehuizen op het platte land zullen verrijzen, hoe beter het is. Het behoeft geen betoog, dat de oprichting van zulke centra aan den geest in de weermacht zeer ten goede zal komen, wijl de tehuizen, vooral in den ko menden winter, de middelpunten zullen zijn van ontspanning en ver maak. Men kan zeker geen dank baarder en meer gewaardeerd Ik zal nooit de vreeselQke schoon heid vereeten van de „Titanic" opdat oogenblik. ZQ was naar voren op gericht, met den kop in de golven en de eerste kolenbunkers gedeeitelQk onder water. Het scheen mQ een reusachtige glimworm, want zQ was verlicht van de waterlQn tot het roer electrisch licht scheen uit elke hut, op 't dek overal licht en llehten In de toppen der masten. Geen geluld bereikte ons, dan de musiek van het orkest, dat ik, hoe vreemd het ook schQne, nu pas voor 'teerst hoorde. O, die dappere muzi kanten: Hoe bewonderenswaardig wa ren zQ. ZQ speelden vroolQke wQsjes en zQ hielden dat vol tot het laatste oogenblik, tot het einde. Slechts de golven konden hen tot zwQgen dwingen. Op dien afstand was het onmogeiQk iemand aan boord te herkennen. Maar ik zag groepjes mannen op ieder dek. ZQ stonden met de armen over de borst gekruist, met gebogen hoofden. Ik ben zeker dat zQ baden. Op het bootdek, dat ik juist verlaten had, waren misschien een vijftigtal mannen te zamen. In hun midden ontdekte ik een groote figuur. Deze man stond op een stoel of een hoop touw, zoodat hQ boven de anderen uitkwam. ZQn banden waren uitgestrekt, alsof hQ een zegen uitsprak. Gedurende dien dag had een priester, een zekere Vader Byles, een dienst gehouden in het tweede klasse salon, en ik denk dat hQ daar stond en de ten doode gedoetnden voorging in 't gebed. Het orkest speel de .Nearer, my Qod, to thee I". I* kon het duidetQk onderscheidende mannen zongen zachtjes mee. Het einde was scer nabij I Het kwam met een oorverdoovend geweld, dat mQ verbQsterde. Iets in de ketels van de „Titanic" ontplofte en miilioenen vonken schoten op in de lucht, als vuurpijlen in een park op een zomeravond. Deze roode vonken regen was waaiervormig, maar de vonken vielen in alle richtingen neer in den vorm van een vuurfontein. Twee andere ontploffingen volgden, zwaar en gedempt als onder de opper vlakte. De „Titanic" brak voor mQn oogen middendoor. Het voorste deel was reeds gedeeltelQk onder water. Het kantelde en verdween onmidde'.IQk. Het achteischip stond rechtopen bleet zoo gedurende eenige seconden die minuten leken op den Oceaan staan. Toen eerst doofden de lichten aan boord. Voor de duisternis kwam zag ik honderden mannen zich vastgrijpen aan het wrak, of over boord springen. De „Titanic" was als een bqenkorf, ais de bQen zwermen gaan, maar de bQen waren menschen en zQ wares nu niet meer stil. Koeten, vreeselQker dan ik ooit gehoord heb, klonken in mQn ooren. Ik wendde mQn gezicht af, maar keek het volgende oogenblik weer om, en zag de tweede helft van het groote schip wegzinken naar de diepte, zoo gemakkelQk als een kei steen In eer. vQver. ik zal nooit dat laatste oogenblik vergeten Het was wel het allervreeselQkste van de ge- heele ramp. Velen riepen om hulp van het drQ- vende wrakhout, maar onze officier Lowe zelde tot de vrouwen, die hem verzochten terug te gaan, dat wij dan zeker zouden worden meegesleept. Ik geloof dat enkele booten overlevenden oppikten en ik hoorde later, van meer daa een vertrouwenswaardig ptrioor, werk doen dan dit. Men moet zich maar eens indenken wat de winter zal beteekenen voor de soldaten die gelegerd zijn in dorpen en gehuchten waar verder niets anders aanwezig is dan eenige boerenwoningen. Wat de inrichting van de beide B P.M.-tehuizen betreft, daarvoor heeft het personeel van de Ko ninklijke gezorgd door middel van een algemeene inzameling. De opbrengst daarvan dient voor de „meubileering" van de tehuizen met biljarts, radio, bibliotheek, schrijf- en leestafels en tal van spelen. Al met ai een belangwekkend initiatief, waarvan men hopen mag, dat het alom in den lande na volging zal krijgen. Want dat verdient het zeker. Sigarenwinkeliers stichten een comité van actie. Te Den Haag werd een verga dering gehouden van afgevaardig den van de federatie van winke liers in tababsfabrikaten en van den Nederlandschen modernen middenstandsbond (vakgroepen sigarenwinkeliers), Onder overweging dat de min der gunstige omstandigheden on der de sigarenwinkeliers thans nog verergerd worden door maat regelen van fabrikanten, die wel den inkoopprijs, doch niet den verkoopprijs verhoogen, waardoor de winstmarge kleiner wordt en dat geklaagd wordt, dat door het verstrekken van tabaksvergunnin gen aan cantines of het toestaan van den verkoop van tabaksarti kelen zonder tabaksvergunning, de consumptie van rookartikelendoor de ongeveer 300 000 gemobili- seerden aan de winkeliers ont trokken worden, werd besloten een comité van actie te stichten bestaande uit 2 vertegenwoordi gers van de federatie van winke liers in tabaksfabrikaten en 2 uit den Ned. mod. middenstandsbond. Het comité zal zich met een adres wenden tot de regeering en met een schrijven tot den bond van fabrikanten van tabaksarti kelen. dat kapitein E. J Smith van de „Ti tanic" tegen een opvouwbare boot was aangespoeld en zich er even aan vast hield. Een lid van de bemanning ver zekerde mQ dat hQ trachtte den kapi tein er in te trekken, maar deze had zQn hoofd geschud, losgelaten en was gezonken, WQ gingen nu op zoek naar meer dere booten die ontkomen waren. WQ vonden er 4 of 5 en Mr. Lowe nam het bevel over de kleine vioot, HQ beval de booten met touwen aan el kaar vast te maken, opdat ze niet weg zouden drQven en in de duisterms verloren raken. Dit bleek een goede maatregel en maakte onze xodiiig meer zeker toen de „Carpa hia" kwam. Daarna verdeelde hQ met groote moeite de meeste vrouwen ut! onze boot over de andere booten. Hier ging een half uur mee heen. Daardoor was onze boot bQna leeg en zoo gauw hQ kon maakte bQ onze noot los en gin gen wQ op redding der overlevenden nlt. Ik had geen idee van uur of tqa in dien vreeseiQken nacht. Sommigen ga ven mQ een deken, die mi tegen de strenge koude beschutte, en Marjorte had nog de scheepsdeken, die ik om haar heengeslagen had. Maar we zaten met onze voeten in verscheidene dui men Qskoud water. Het zoute vocht maakte ons doistig en er was geen versch of eenig voedsel aan boord. Het IQden der meeste vrouwen, deor deze verschillende oorzaken, gaat aite ot- schrQving te boven. Het ergst** dat mQ overkw-m was. dat ik half bezwQmd voorovet v el, tegen een man die roeide. MQn losse haar werd in een riemgat gevat en werd voor de helft metwor* tel ee el uitgerukt. (Wordt vervolgde COURANT.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1939 | | pagina 1