Axelsche Courant.
Nieuws- en Advertentieblad voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 50. Vrijdag 29 September 1939
Buitenland.
Gemengd Nieuws.
Verschijnt
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Drukker-Uitgever J. C. VINK
Axel.
Tweede IrJlad.
Landbouw.
Voor bo-ren en tuiod rs.
A'lerwt-gen hoort en leest men,
nu oorloasgevaar dreigt en oorlog
in audere landen ook ons vrjje
leven aan banden legt, over
voedselvoorziening.
Daar zit wat in, in die belang
stelling voor het dagelijkscb
brood.
Mm m rkt, als men naar de
g-sprekken luistert, dat velen
zien beangst mtken over de
hoeveelheid en de kwaliteit van
het voedsel, dat straks „als bet
weer eens erger wordt' ons toe
b-deeld zal worden op de reeds
bij voorbaat uugereikta distrl-
bu irkaarten.
De öeugenis aan den vorigen
wereldoorlog wekt onaangename
hennueriogen op by den ietwa.
verwenden burger.
E nu richt men de oogeD
Weer naar den boer en tuinder
de leveranciers van de voedings
pro lucteu, naar hen aau wie men
by al net goede, dat men genoot,
zo» goed als nooit dacht.
Daar zit wat In, in die zwen
k ng ïer gedachten
St oma zei in de gryzn oud
h'-iu eens: zelfs de kouiug wordt
vau het laud gediend. De be
teesenis van den boer en tuinder
in i> z dagen is niet mn'd'-r dan
aie in Saiomo's tijd H-t drmgi
r co ïer niet tot de massa door.
E over de rentabiliteit vao hel
ti orijt van den landman hoort
tm-u vaak de meest fantastische
beweringen. Men kent het boe
ren- en luiuaersleven niet. Zoo
men het wel kende, dan zou
men de overtuiging hebben, dat
aa beieekenis, die de laudman
voor de voedselvoorziening vau
de maatschappij heelt, wel zeer
groot ie, doch dai ziju deel van
het maatschappelijk, inkomen in
geen verhouding tot die betee-
kenis siaat.
„D L mdbouw", aldus schreef
Dr E ward David eens, „is de
groudS'ag vau alle goedereupro-
oucue, de moeder van alle ecouo-
niixche cuituur in hei algemeen".
Daar zit wat in, in zoo n uit
spraak van iemand, die de econo-
miscae vraagstukken zoo Uoor
en door kent ais Dr. David.
Hei zou wel goed zijudatook
anderen dan Dr Daviu eens lot
dez~) conclusie kwamen.
Misschien, dat nu de nood weer
aau de maa komt, men hiertoe
geraakt. Eo aai dan zij, die wat
te zeggen nebben, ook weieu te
bepalen, wat de boer en tuinder
voor ziju arbeid ten bate der
maatschappij loskomt. Dat is
naast de groudoetde kostpiys
Ouk een behooiiyke winsimarge.
Agkicola
(Nadruk verboden).
Van hot Wosteiijk front.
De correspondent van de N.R.
Crt te Parijs meldde Dinsdag
De si iju in het westen schijnl
een nituw siadium ingetreden te
zijn. Het gisteren onibranddc
gi schulsvuur langs den Rijn lot 111
ae buuri van Bazel was iets
nieuws. Tot nu loe had men
daar aan den overkant van de
rivier borden neergezet met de
woorden Een volk, Een rijk, Een
Fiihrer, waarop de Franschen op
dtzeifik manier antwoordden mei:
VijtUlü, G lijkneid en B oedcr-
scuap H^i kauongcbu.dcr moet
dcu Diwoucrs vau Baden neboen
ingeprent, dal er waarujk oorlog
is Tot dusver scneeu dit mei
tot een leder doorgeufongen te
pijn,
Het is niet gezegd, dat deze
verhoogde bedrijvigheid van de
artillerie een offensief aankondigt
en zelfs schijnt niet vast te slaan,
welke van beide partijen begon
nen is- ln geen geval maakt men
zich ongerust; het Franscne opper
bevel is op alles bedacht. Aldus
moet men afwachten wat er op
dit gevechtsterrein broeit. Om
achter de voordeelen van den
ijand te komen, beschikken de
Franschen over tal van middelen,
gelijk luchtverkenningen, waarbij
foto's vau de versterkingen aan
de overzijde» genomen worden en
kleine overvallen ter sterkte van
een sectie tot een bataljon, waar
bij het voornaamste doel is ge
vangenen te maken.
Het eerste oogmerk blijft na
tuurlijk de linies uit te bouwen,
zoowel in aanvallenden als ver
dedigenden zin de jongste
aanvallen hebben er deuken in
gemaakt waarmee de tegen
partij in de fl ink bedreigd wordt
en in andere gevallen werden
inhammen weggestreken om het
vuur beter aan het doel te iaten
beantwoorden. Het is den Fran
schen er om te doen beheerscnen-
de hoogten, de voor die streek
kenschetsende ronde bergtoppen,
te bezetten. Op deze manier wordt
net Saarbekken door hun kanon
nen bedreigd en enkele couranten
melden, dat de zware stukken,
die op de Siegfriedlinie zelf beu
ken, op Duitsch gebied staan.
Wat dit vooruitbrengen al dagen
lang betreft, karakteristiek is het
antwoord, dat een soldaat gaf op
de vraag van Daladier, die, naar
men weet, aan de vuurlinie is
geweest, of de soep goed smaakte
en warm was. „Zij was lekker,
maar niet altijd warm, want de
keukenwagens konden den op-
marsch met bijnouden". Al die
Dewegingen zijn door de vliegerij
gedekt.
In snelheid moeten de Fransche
bombardeertoestellen het van de
Duitsche jagers winnen. Dit wapen
neeft het het commando mogelijk
gemaakt zich ongf veer rekenschap
te geven van de tff etieven. waar
over de ander in de eerste oorlogs
maand beschikt Hierop kan een
periode van strategisch afwachten
volgen. De Fransche vliegers
moeten zien uit te vinden, welke
troepentransporten achter het
Duitsche front plaats hebben en
waar manschappen uit Polen
worden ingezet.
Oorlogsgruwelen.
Het Duitscne Nieuwsbureau
zegt, dat in de dorpen Gross-
Ncudoif en Tannhofen bij Brom-
oeig de mannelijke Duiiscne be
volking vrijwel in haar geheel
uoor de Poien is doodgescnoten
en dat vrijwel alle huizen plat-
gebrai d zijn. Het vee en de in
ventaris werden door de Pool-
sche bevolking geroofd. Ook
elders zouden de Polen zoo zijn
opgetreden.
Naar Havas aan de Indépen-
dai.ee Bdge ontleent, gingen de
verhalen van de Poolscne vluch
telingen in Roemenië elke ver
beeldingskracht te boven. Hon
derden dorpen zijn in de streken,
welke de Uuiiscners bezet heb
ben, in brand gestoken en de
oevolking verkeert bij het naderen
van den winter zonder onderdak.
De nandelmgen van de Duitscne
soldaten ziju zoo gruw lijn, dat
men niet begrijpt, waartoe zij
dienen moeten. Siedlce, eens een
stad van 80.000 inwoners, is niet
meer dan een puinhoop, waarop
een bord is geplaatst met de
aanduiding: „Hier heeft Siedlce
gestaan".
Groote verliezen van de
Oostenrijkers.
De familieleden der Oosten-
rijksche soldaten, die bij de
Duitsch Poolsche gevechten in
üaiictü gedood werden, hebben,
volgens Havas, bericht gekregen,
dat zij voor hun dooden niet den
rouw mogen aannemen. Het re
giment uit Graz, bestaande uit
bergtroepen, die voornamelijk
opereerden tusschen Lwow en de
Karpathen, zou bijna geneel ver
nieiigd ziju. Dit regiment was
grooteneeeis samengesteld uit
jonge nationaal socialisten, die
indertijd de verwuedste tegen-
standers van 5clm$chnig| waren,
I Voorts zijn alle hotels en pen-
sions in de badplaatsen van Zuid-
Oostenrijk gevorderd voor vluch
telingen uit het Saargebied en
den Pfalz. Te Bad Gastein zijn
al ruim 6000 vluchtelingen aan
gekomen.
Ook van Poolsche zijde is in
dertijd gemeld, dat de Oosten-
rijksche regimenten in Zuid-Polen
groote verliezen geleden hadden.
Gevaarlijke tocht door Polen.
De Amerikaansche ambassa
deur te Warschau, Biddle, is te
Parijs aangekomen, waar hij
mededeelingen heeft gedaan over
zijn vlucht uit Polen, waarbij hij
twee weken lang aan groote ge
varen blootgesteld geweest is.
Volgens de meening van am
bassadeur Biddle bestaat de
nieuwe strategie der Duitschers
uit een onophoudelijk bombar
deeren met vliegtuigen en artilla-
rie, waardoor Polen tot puin ge
maakt werd.
Biddle beschreef zijn tocht van
Warschau via Lublin, Luckdubno,
Krzemieniec en Kuiy naar Boe
karest, te zamen met andere di
plomaten, zooals de Britsche en
Fransche. „Het was een wed
loop met den dood", zeide de
ambassadeur, „daar de route on
ophoudelijk aan bombardementen
bloot stond". Hij schatte het
aantal vliegtuigen, dat de Duit
schers in Polen gebruiken, op
4800 tot 5000 Persoonlijk had
hij luchtbombardementen meege
maakt, o.a. op de markt van
Krzemieniec. „Dat is", aldus de
ambassadeur, „toch zeker geen
militair object".
De vlucht uit Warschau naar
Polen werd voornamelijk des
nachts voortgezet. Wij leerden
spoedig, aldus de ambassadeur,
hoe ons het beste te beschutten
tegen het gevaar.
Geen plek in Polen is veilig
voor de Duitsche machines. Alle
vliegtuigfabrieken, spoorwegver
bindingen, fabrieken en ten slotte
de burgers stonden aan deze
aanvallen bloot.
Volgens den ambassadeur zou
den minstens 300 vliegtuigen van
de Duitschers neergehaald zijn
Gewone lit»i delseredfeten voor
de oorlogvoerenden.
De voorstellen der Amerikaan
sche regeering voor de wijziging
der Neutraliteitswet, luiden vol
gens Reuter als volgt
Amerikaansche schepen mogen
geen passagiers of goederen ver
voeren naar oorlogvoerende lan
den.
Overtredingen van deze bepa
ling kunnen gestraft worden met
een boete van hoogstens 50,000
dollar of 5 jaar gevangenisstraf.
Oorlogvoerende mogendheden,
die goederen in de Vereenigde
Staten koopen, moeten bezit
nemen van die goederen, alvorens
zij verscheept worden.
Verliezen, die geleden worden
door Amerikaansche verzekerings
maatschappijen op oorlogsladm-
gen, kunnen geen grondslag
vormen voor eischen tegen de
regeering.
De president zou „gevechts
gebieden" kunnen aangeven en
aan Amerikaansche burgers of
schepen kunnen verbieden, die
gebieden binnen te gaan.
Amerikanen mogen niet reizen
op schepen van oorlogvoerenden,
uitgezonderd, wanneer dit ge
schiedt in overeenstemming met
de door den president voor te
schrijven regels.
Roode Kruis-personeel en ge
charterde schepen zullen vrijge
steld zijn van de restricties op
Amerikaansche reizen.
Amerikaansche koopvaardijsche
pen mogen slechts kleine wapens
vervoeren, welke noodig zijn voor
de discipline aan boord.
Oorlogvoerende regeeringen
mogen geen staatspapieren in de
Ver. Staten verkoopen.
Oorlogvoerenden zouden de
gewone handelscredieten kunnen
krijgen voor een termijn, niet
langer dan 90 dagen.
Roosevelt zal om de 6 maanden
rapport uitbrengen over het be
dt ag aan credieten op korten
termijn, dat is verleend.
Om de 6 maanden moet rap
port uitgebracht worden over de
hoeveelheid oorlogsmateriaal, die
door oorlogvoerenden in de Ver.
Staten is aangekocht.
Het verwerven van fondsen
voor oorlogvoerenden zal in de
Ver. Staten'verboden zijn.
De president is gemachtigd het
gebruik van Amerikaansche ha
vens door duikbooten of gewa
pende koopvaardijschepen van
oorlogvoerenden te beperken.
Doordat Engeland en Frankrijk
beschikken over enorm méér geld
dan Duitschland en bovendien
dit laatste land practisch geblok
keerd is voor schepen, komt de
voorgestelde wijziging neer op
een sterken steun voor de gealli
eerden.
De „Tien geboden" voor den
Duitsohen soldaat.
De Duitsche pers publiceert
de „tien geboden" voor de oor
logvoering door den Duitschen
soldaat, welke ieder Duitsche
soldaat in zijn zakboekje moet
hebben. Deze luiden
1. De Duitsche soldaat strydt
ridderlijk voor de overwinning
van zyu volk wreedheid en
nutteloos vernielen zijn hem
ouwaardig.
2. De stryder moet in uniform
gekleed zyn of een van ver zicht
baar kenteeken dragen. In bur-
gerkleeding stryden is verboden.
3. Een tegenstander, die zich
overgeeft, mag niet gedood wor
den, ook niet de iranc-tireur of
spion. Deze zullen hun straf
van de rechtbank krijgen.
4. Krijgsgevangenen mogen
niet mishandeld oi beleedigd
worden. Wapens, plannen en
aauteekeningen moeten worden
afgenomen, van hun bezit mag
anders niets worden genomen.
5. Dum-dum kogels zyn ver
boden, kogels mogen niet daarin
worden veranderd.
6. Het Roode Kruis is on
schendbaar, gekwetste tegen
standers moeten menschelyk
worden behandeld, geneeskundig
personeel en geestelijken mogen
in hun geneeskundige taak en
zielzorg met worden gehinderd.
7. De burgerbevolking is on
schendbaar, de soldaat mag niet
plunderen of moedwillig vernie
len. Historische monumenten en
gebouwen, welke zyngewydaan
godsdienst, kunst, wetenschap of
weldadigheid, moeten in het bij
zonder worden gespaard. Van
de burgerbevolking kan alleen
op bevel van commandanten en
tegen schadeloosstelling dienst
verrichting worden vereischt.
8 Neutraal gebied mag noch
door betreden, noch door over
vliegen, noch door beschieten
in de oorlogshandeling worden
betrokken.
9. Wanneer een Duitsch sol
daat iu gevangenschap raakt, dan
moet hij naam en rang opgeven,
ln geen geval mag hij spreken
over zijn troependeel en over
militaire, politieke of oeconomi-
scne toestanden op Duitsch ge
bied. Hij mag zich noch door
beloften, noch door dreigementen
laten overhalen.
10. Overtreding van deze
voorschriften is stratbaar. Wan
neer de vijand handelt tegen de
punten 1 tot en mot 8, dan moet
dit wordeu gtmeld. Vergeldings
maatregelen zijn slechts toe te
passen op oevel van de hoogere
iroepleiding.
lerie in stallen en remises op
hetzelfde lommerrijke terrein te
huisvesten. Bij het ontruimen
van een tuinmanszolder was een
étalagepop voor den dag gekomen
welke al heel spoedig was omge-
tooverd in een keurig gekleeden
militair. De manschappen plaat
sten den imitatie-soldaat vóór
de groote remise Toen rijpte
in het brein van naburige artil
leristen de gedachte, zich vau
dien soldaat meester te maken.
Van de omstandigheid, dat achter
de remise de veldkeuken is ge
plaatst, waardoor op bepaalde
tijdstippen de algemaene aan
dacht méér geconcentreerd was
op de culinaire vaardigheid des
koks dan op de gemobiliseerde
pop, heelt de „vijand" gebruik
gemaakt om contact met de pop
te krijgen. Ja, het kostbare ob
ject werd zoowaar buit gemaakt
en in koortsachtig-snel tempo ging
het nu door de lanen van het
bosch, dat achter het meerge
noemde tehuis, even buiten het
ongenoemde dorpje, gelegen is.
Twee manschappen van de
batterij, waartoe de pop behoorde,
hebben den vluchteling met zijn
buit in wilden ren achtervolgd,
en toen op een gegeven oogen-
blik de vijand met zyn geïnter
neerden soldaat-pop, toen geen
ontkomen meer mogelijk was,
pardoes in een grooten vijver
sprong, moesten zijn achtervol
gers wel denzelfden weg volgen.
Het gevolg was, dat de houten
soldaat in triomf weer door de,
met een laag kroos overdekte
artilleristen op zyn oude plaats
werd neergezet. De dader van
den „diefstal" moest, in den
volsten zin van het woord, af
druipen.
Maar 24 uur later was de sol
daat zoowaar wéér verdwenen.
Het uitloven van een losprijs
van 5 gulden op bet hoofd van
deD, blijkbaar zeer begeerens-
waardigen soldaat, door den kapi
tein van een naburige battery,
zal wel niet vreemd geweest
zyn aan den y ver, waarmede de
manschappen elkander den hou
ten soldaat betwistten. Ook by
de tweede „verdwijning" slaag
den de manschappen, die den
houten soldaat het eerst ontdekt
hadden, ondanks het avondduis
ter er in, den uniformdrager van
een naburige boerderij terug te
halen.
Toen de houten man weer goed
en wel op zyn dagelijkschen post
stond, hebben de militairen in
een tuinkoepel een verweerd
steenen vrouwenbeeld gevonden
en dit hebben zij, als bescherm
engel van den houten soldaat,
in diens onmiddellijke nabijheid
geplaatst. Of de pogingen tot
het kapen van den houten sol
daat nu een einde zullen nemen
(N. R. Crt.)
Sirfjd om een imitatie-soldaat.
Men kent het verhaal van het
looden beeld, dat eenmaal als
scheepsversiering dienst deed en
den naam kreeg van „looden
verrader", geruimen tyd op
Cura9io in het bezit was van
één aer ingezetenen, maar sinds
dien herhaaldelijk van tijdelijken
bezitter verwisselde, daar men
het als „eerezaak" scheen te be
schouwen, het beeld weg te ka
pen. Hetzelfde speelt zich thans
at in een landelijk dorpje aan
één der mooiste rivieren in ons
land, waar een groot aantal mi
litairen gelegerd is.
Even buiten de kom van dit
dorpje staat een ruime villa,
welke als tehuis voor bejaarde
dames dienst doet, maar dit kan
in deze dagen geen beletsel zijn
om eeuige afdeelingen yeldartil-
Onaangename aren.
Het dorp Oudeschild beleefde
dezor dagen een benauwd avon
tuur. Ia het donker was een
gevaarlijke myn tegen den dijk
komen drijvenTerstond
werden militairen gealarmeerd.
Ook de burgemeester van Texel,
Mr. A. P. Kamp, en de politie,
die over een aistand van 1200 m
alle huizeu binnenstapten en da
bewoners ernstig waarschuwden
hun woning te verlaten en deze
in het uiterste geval niet anders
dan in het beneden-achterdeel
te betrekken. De meesten lagen
uog niet in bed, maar by hen,
die zich reeds wel ter ruste had-
I den begeven, bleek de sensatio
neels mededeeling nogal ontstel
tenis teweeg te brengen. De
meesten gaven er de voorkeur
aan ver uit de buurt te gaan,
by familie of kennissen
Men zag moeders met kleine, in
nachtgewaad gestoken kinderen
op straat verschijnen, aldus de
„Tel."
Men mag van geluk spreken,
dat de myn tenslotte niet is ont
ploft. Militairen waren omstreeks
een uur na de ontdekking ter
plaatse. Met een stevigen kabel
werd de myn vastgebonden.
Omstreeks halt 12 werd het sein
„veilig" gegeven
Den volgenden morgen is het
gevaarlijke projectiel gederaon*
teerd.
