Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch- Vlaanderen,
De invloed der gewijzigde tijds
omstandigheden op het
rechtsleven.
No. 44.
VRTJDAG 8 SEPTEMBER 1939.
55e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Raadsverslag.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
De oorlogstoestand rondom ons,
de mobilisatie in ons eigen land
en alles wat daarmede samenhangt,
plaatsen ons voor feiten, die in het
normale leven meestal onbekend
zijn.
Menigvuldig zijn de vragen, die
zich op het gebied des rechts
plotseling voordoen en op een
oplossing wachten. Een bonte
rij van netelige kwesties is al reeds
aan te wijzen.
Anderszijds moesten talrijke
nieuwe wetten en koninklijke be
sluiten in het leven worden ge
roepen om de nieuw ontstane toe
standen te normaliseeren, om het
economisch leven te beveiligen
en om misverstanden en onrecht
vaardigheden te voorkomen.
In hoofdlijnen wordt onze aan
dacht dus naar twee zijden ge
vraagd.
Hoe moet het b.v. gaan, indien
men kamers heeft verhuurd aan
iemand, die plotseling door de
mobilisatie werd weggeroepen
Hoe te handelen, indien men
een werk heeft aangenomen, ter
wijl de materialen ten zeerste in
prijs zijn gestegen of zullen
stijgen
Hoe moet het, indien men op
zich genomen heeft goederen te
leveren, die men slechts uit het
buitenland kan betrekken, terwijl
daarginds uitvoerverboden op der
gelijke goederen zijn uitgevaar
digd
En hoe heeft de arbeider te
handelen, indien hij een werkkring
had aangenomen, terwijl hij plot
seling onder dienst moest komen
Zie daar een reeks van gevallen,
die gemakkelijk met honderden
andere voorbeelden uit het rijke
rechtsleven zijn aan te vullen.
De moeilijkheid is ook hier, dat
onze wet meestal slechts groote
richtlijnen geeft, waarnaar wij
deze en dergelijke kwesties heb
ben op te lossen.
Voor ieder geval zal steeds een
speciale beschouwing en vaak
ernstige bestudeering noodigzijn.
De bestaande rechtspraak zal ech
ter zeer veel hulp kunnen bieden,
speciaal die, welke zich in de jaren
1914 en volgende heeft ontwikkeld
naar aanleiding van den Wereld
oorlog en welke bewaard is ge
bleven en nauwkeurig geordendis.
Het vraagstuk van de „over
macht" is voorbestemd ook nu
weer een groote rol te gaan spelen.
Het is ondoenlijk daarover hier
een overzicht te geven, waar deze
kwestie een der moeilijkste pro
blemen van het recht uitmaakt.
In groote lijnen kan gezegd wor
den, dat een schuldenaar zich pas
op overmacht zal kunnen beroe
pen, als hij alles gedaan heeft,
wat redelijkerwijze van hem ge
vorderd kan worden. Dat de
rechter op dit gebied niet malsch
is, heeft de rechtspraak na 1914
wel bewezen. Soms trachtte men
zelfs wel eens kwade trouw te
dekken door een beroep te doen
op overmacht
Aangenomen zal moeten wor
den, dat een schuldenaar zich niet
op overmacht zal mogen beroepen,
indien hij de oorzaak, tijdens het
sluiten der overeenkomst heeft
kunnen voorzien. Zoo beriep een
verkooper, die cacao uit Amerika
moest verschepen, zich ten on
rechte op overmacht wegens ge
brek aan scheepsruimte, waar vast
was komen te staan, dat een zoo
danig beletsel ten dage des ver-
koops reeds bestond en voorzien
was.
Voorts valt bij de „overmacht"
nog te onderscheiden tusschen
absolute en tijdelijke.
Aangenomen mag worden, dat
de tijdelijke overmacht slechts een
schorsende werking heeft en de
overeenkomst geenszins ,te niet
doet gaan. In dit verband zij ge
wezen op een arrest van den Hoo-
gen Raad, betreffende de verkoop
van katoenen sarongs. Het con
tract was door overmacht een jaar
opgeschort geweest en moest ten
slotte toch nog worden uitgevoerd.
De verkooper had hier daarenbo
ven nog een groot verlies te dra
gen. De prijs der sarongs was
n.l. enorm gestegen, zelfs zoo dat
de verkooper, indien hij de oor
spronkelijke prijs zou ontvangen,
zeventig duizend gulden verlies
zou lijden. Toch moest hij tegen
den ouden prijs leveren. Een
beroep op art. 1374 B.W. faalde.
Overeenkomsten moeten wel te
goeder trouw worden uitgevoerd,
doch deze goede trouw kan de
overeenkomst nu eenmaal niet op
zij zetten, gelijk ons hoogste
rechtscollege leert.
Uit een en ander volgt, dat
voormelde wetsbepaling dus geen
uitkomst kan geven, ofschoon het
overigens rechtvaardig zoude zijn
als de rechter de overeenkomst
naar billijkheid zou kunnen wij
zigen. De rechter mag nu een
maal een gesloten overeenkomst
niet wijzigen, tenzij de wet hem
die bevoegdheid uitdrukkelijk
heeft gegeven, gelijk in de Pacht
wet o a. is geschied. Daar mag
de rechter onbillijkheden bijvijlen
en de overeenkomst wijzigen, als
deze door omstandigheden onbil
lijk dreigt te worden, althans in
dien deze naar redelijkheid ver
andering behoeft.
De wetgever zou dus in vele
gevallen in kunnen grijpen en de
rechter de bevoegdheid kunnen
geven een overeenkomst te wijzi
gen of aan te vullen, indien zulks
billijk is.
Eén ding is zeker: veel onrecht
kan bespaard blijven, indien ieder
burger redelijk en billijk blijft voor
zijn wederpartij, ma.w. als hij iets
begrijpt en begrijpen wil van
„moreele herbewapening".
Wat de nieuwe wetten ter rege
ling van nieuw ontstane vraag
stukken betreft zij vooral gewezen
op de Algemeene Vorderingswet,
alsmede op de Wet tot medewer
king verdedigingsvoorbereiding,
de Distributiewet en de Prijsop-
drijvings- eu hamsterwet, alle
welke wetten dateeren van 24 Juni
1939. Daarnaast is een stroom
van Kon. besluiten vloeiende
En dan te denken, dat wij nog
slechts aan het begin staan
Mr. Dr. W. Hugenholtz.
Leiden, 5 September 1939.
Zitting van 5 September 1939.
Aanwezig de heeren C. Th. v.
d. Bilt, B. Seghers, A. Th. 't Gilde,
P. van Bendegem, P. de Jonge,
H. Smies, F. Dieleman, A. P. de
Ruijter, P. Goossen, C. Schieman,
C. Hamelink, C. van Bendegem
en U Sijtema.
Voorzitter de heeJ F. Blok,
burgemeester; secretaris de heer
J. L. J. Maris.
Na de gebruikelijke opening
met gebed stelt de VOORZ. aan
de orde de agendat
1. Installatie Raadsleden.
Overeenkomstig art. 45 der
Gemeentewet legden de leden in
handen van den Voorz. den voor
geschreven eed af, met uitzonde
ring van de 3 s.d. leden, de h.h.
C. Hamelink, C. van Bendegem
en Sijtema, die de voorgeschreven
verklaring of belofte aflegden.
De VOORZ. heette hierna allen
welkom en hoopte dat de leden
in de nieuwe zittingsperiode op
juiste wijze de gemeentebelangen
zullen behartigen. Hij sprak ook
de hoop uit, dat steeds een
goeden toon zal heerschen in de
vergaderingen. Spr. stond stil bij
de uiterst moeilijke tijdsomstan
digheden als gevolg van den
ingetreden oorlogstoestand en
hoopte dat alle leden met B. en
W. schouder aan schouder zullen
staan in het belang onzer geliefde
Axel. Spr. hoopte, dat God ons
voor den oorlog zal behoeden of
voor de rampspoedige gevolgen
daarvan, en verzocht daarna de
leden hunne plaatsen te willen
innemen.
2. Benoeming Wethouders.
De VOORZ. vraagt of nog
iemand het woord wenscht al
vorens tot stemming wordt over
gegaan.
Dhr. SIJTEMA wilde voor de
stemming nog een en ander naar
voren brengen. Hij zeide, dat het
stil is geweest bij ons omtrent de
bezetting van de wethouderszetels.
Misschien heeft men geredeneerd
4 3 7, dus kunnen we het
zonder de overige leden wel af.
Indien een dergelijk standpunt
mocht zijn ingenomen, acht spr.
dit niet juisthet blijft de vraag
ofdit inhet belang is der gemeente.
Naast de groep van 7 staat ook
een groep van 6 en die vertegen
woordigt ook een groot gedeelte
der Axelsche bevolking.Bij samen
gaan van a.-r. en c.h. zou dan
het geheele college van B. en W.
zijn samengesteld uit de rechtsche
groepen. Het begrip evenredige
vertegenwoordiging is daarmede
niet gediend. De Voorz. heeft
reeds gezegd, dat veel zal worden
gevergd van het dag. bestuur. Wij
meenen dan ook, dat de linksche
partijen recht hebben op een
zetel en de s.d.a.p. stelt dan ook
prijs op een wethouderszetel. Wij
zullen dan ook in eerste instantie
stemmen op dhr. Hamelink.
Dhr. v. d. BILT koos hiertegen
stelling en zeide, dat dhr. Sijtema
de katholieken uitschakelt van de
rechtsche partijen. Spr. stelt er
prijs op, hiertegen aan te voeren
dat hij wel degelijk rechts is en
dit ook wenscht te blijven. De
katholieken worden hier wel eens
meer als minderwaardig be
schouwd, behalve wanneer men
ze noodig heeft. Hij meent dit
ook wel te Jcunnen zeggen namens
zijn collega.
Dhr. SEGHERS stelt zich op
hetzelfde standpunt als dhr. v. d.
Bilt, zoodat hij hieraan weinig
meer zal toevoegen. Ook spr.
rekent zich dus onder de rechtsche
partijen.
Hierna werd tot stemming over
gegaan, nadat de Voorz. de h.h.
Hamelink en de Ruijter had aan
gewezen in het stembureau.
Ie. Vacature-Oggel. Uitgebracht
13 st., waarvan verkregen de h.h.
Dieleman 7. Hamelink 3 en v. d.
Bilt 2; blanco 1. Gekozen dhr.
Dieleman.
2e. Vacature-P. van Bendegem.
Uitgebracht 13 st., waarvan ver
kregen de h.h. P. van Bendegem
7, Hamelink 3 en v. d. Bilt 2
blanco 1. Gekozen dhr. P. van
Bendegem.
Beide heeren nemen hunne be
noeming aan, onder dankzegging
voor het in hen gestelde ver
trouwen.
3. Beslissing over het zittings
tijdperk van de leden van
de vaste commissiën.
Alvorens tot benoeming van
leden voor diverse commissiën
wordt overgegaan, achten B. en
W. het wenschelijk te beslissen,
hoe lang het zittingstijdperk van
de leden in diverse commissiën
zal zijn. Dit is een gevolg van
de bij de wet van 22 April 1937
in de Gemeentewet opgenomen
bepaling en kan in deze verga
dering in werking gesteld worden
door te besluiten de diverse leden
voor het geheele zittingstijdperk
daarvoor te benoemen of deze
jaarlijks opnieuw te benoemen,
zooals dit tot op heden is ge
schied.
Art. 60, 3e lid van de Gemeente
wet luidt: „De Raad regelt de
zittingsduur van de leden, met
dien verstande, dat deze niet
langer mag zijn dan die der leden
van den zittenden Raad."
De VOORZ. is er voor om het
tijdperk op 4 jaar te bepalen.
Dhr. DE RUIJTER is hier ook
voormen kan zich dan beter
inwerken als men in een of andere
commissie zitting heeft.
De h h. HAMELINK, v D. BILT
en P. VAN BENDEGEM verklaren
zich ook voorstanders van een
zittingstijdperk van 4 jaar.
Z.h.s. alzoo besloten.
4. Benoeming leden van de
Gascommissie.
In deze commissie hebben in
het vorige zitlingstijdperk zitting
gehad de heeren A. van 't Hoff,
F. Dieleman en A. Th. 't Gilde.
Vacature-Van 't Hoff Uitge
bracht 13 st., als volgt: A Th
't Gilde 2, C. van Bendegem 10,
Seghers 1. Gekozen dhr. C. van
Bendegem, die deze benoeming
aanneemt.
Vacature-Dieleman. Uitgebracht
13 st., als volgt: P. Gcossen 7,
't Gilde 2, Seghers 4. Gekozen
dhr. Goossen, die zijn benoeming
aanneemt.
Vacature-'t Gilde. Uitgebracht
13 st., als volgt: 't Gilde 9, Se
ghers 3, de Ruijter 1. Gekozen
dhr. 't Gilde, die zijn benoeming
aanneemt.
Dhr. C. v. BENDEGEM ver
klaarde hierna zijn benoeming niet
aan te nemen, gezien de totale
samenstelling der commissie.
De VOORZ. acht dit een raar
en lastig geval, daar dhr. Van
Bendegem eerst zeide zijn be
noeming te aanvaarden.
Dhr. C. V. BENDEGEM geeft
dit toe, doch zegt een vergissing
te hebben begaan in dezehij
had de zaak in beraad moeten
nemen.
De VOORZ. vraagt de meening
van den Raad hieromtrent en of
de leden er voor zijn om thans
reeds in de vacature te voorzien
of te wachten tot een volgende
vergadering.
De h.h. DE JONGE en 'T GILDE
verklaren zich voorstanders om
thans reeds in de vacature te
voorzien, zoodat opnieuw tot
stemming wordt overgegaan voor
de vacature-C. van Bendegem.
Uitgebracht 13 st„ verdeeld als
volgt: Seeh r8 7, Smies 3, de
Jonge 2; blanco 1. Gekozen dhr.
Seghers.
De VOORZ. vraagt of hij deze
benoeming aanneemt»
Dhr. SEGHERS meent hiervoor
te moeten bedanken, met alle
respect voor de heeren, die hun
stem op hem uitgebracht hebben.
De VOORZ. zegt dat dan een
volgende vrije stemming moet
plaats hebben.
Bij deze stemming bekwamen
de h h. Smies 4, de Jonge 4 en
Sijtema 2 st., blanco 3.
Bij tweede vrije stemming be
kwamen de h.h Smies 5, Sijtema
4 en de Jonge 2 St., blanco 2.
Herstemming tusschen de h.h.
Smies en Sijtema.
Dhr. SIJTEMA zegt geen prijs
te stellen op lidmaatschap der
gascommissie.
De VOORZ. zegt echter dat de
herstemming door moet gaan.
Dhr. SIJTEMAIk stel er toch
prijs op het vooraf te zeggen.
Bij de herstemming bekwam de
heer Smies 9 st. en dhr. Sijtema
I st., terwijl 3 briefjes blanco
waren.
Gekozen dhr. Smies, die zijn
benoeming aanneemt.
5. Benoeming van leden voor
de Bouwcommissie.
B. en W. stellen voor hiervoor
3 leden, 2 plaatsvervangende leden
en een adviseerend lid te be
noemen.
In deze commissie hebben in
het vorig jaar zitting gehad de
h.h. A. P. de Ruijter, C. Hamelink
en A. Th. 't Gilde. Plaatsver
vangende leden waren de h.h. A.
van 't Hoff en B. Seghers, en
adviseerend lid dhr. P. Ie Feber.
Bij stemming bekwamen in de
vacature-de Ruijter de h.h. de
Ruijter 10 st. en Schieman, Se
ghers en Hamelink ieder 1 st.
G kozen dhr. de Ruijter, die zijn
benoeming aanneemt.
Vacature-HamelinkHamelink
II st., 't Gilde 1 en Seghers 1st.
Gekozen dhr. Hamelink, die zich
wenscht te beraden-
Vacature-'t Gilde. Ie vrije stem
ming: Smies ;6 St., Seghers 4,
't Gilde 2 en de Jonge 1 st.
2e vrije stemmingSmies 7,
't Gilde 3 en Seghers 3 st. Ge
kozen dhr. Smies, die zijn be
noeming aanneemt.
Als plaatsvervangende leden
werden hierna gekozen de h.h.
Seghers en De Jonge, resp. met
9 en 8 st. Dhr. Sijtema bekwam
3 st., Schieman 2 en 't Gilde 2,
terwijl de h.h. v. d. Bilt en Goos
sen ieder 1 st. bekwamen. De
h.h. Seghers en De Jonge namen
hunne benoeming aan.
Dhr. HA.MEL1NK had mede
gedeeld, dat hij zijn benoeming
aannam.
M.a s. werd als adviseerend lid
herbenoemd dhr. P. Ie Feber, die
hiervan kennis zal worden ge
geven.
6. Benoeming leden commissie
van toezicht op het Agent
schap der Arbeidsbemidde
ling en van de Werkloos
heidsverzekering.
Wegens periodieke aftreding
van een lid werkgever en een lid
werknemer moet in de maand
September een nieuwe benoeming
plaats hebben.
De Zeeuwsche Landbouw Mij.
afd. Axel, beveelt voor de vacature
ontstaan dooi de periodieke af
treding van den heer J. den Hamer
h:t volgende tweetal aan:
1. J. den Hamer, 2, J K. de
Putter.
De Chr. Besturenbond heeft in
de vacature van den he»r P. C.
Mangold, die bedankt heeft, aan*
bevolen t
AXELSCHE
'Cj j
COURANT