Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwscli-Vlaanderen.
No. 36.
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1939.
55e Jaarg.
Raadsverslag.
J. C. VINK - Axel.
Dit blad verschijnt .eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
Zitting van 8 Augustus 1939.
Aanwezig de heeren A. P. Es-
selbrugge, A. van 't Hoff, B. Se-
ghers, C. Th. van de Bilt, A. Th.
't Gilde, J M. Oggel, F. Diele-
man, A. P. de Ruijter, J. Fanoy,
C. Hamelink, C. van Bendegem
en P. de Jonge.
Afwezig de heer P. J. van
Bendegem.
Voorzitter de heer F. Blok,
burgemeesterSecretaris de heer
J. L J. Maris.
Na de gebruikelijke opening
met gebed, stelt de VOORZ. aan
de orde de agenda.
1. Onderzoek geloofsbrieven
en loting.
Ingekomen zijn de geloofsbrie
ven der nieuw-benoemde raads
leden, behalve die van den heer
J. Fanoy, in wiens plaats werd
benoemd verklaard de heer C.
Schieman, wiensgeloofsbrief mede
is ingekomen.
Ingevolge art. 7, le lid, van het
Reglement van orde moeten, al
vorens tot andere werkzaamheden
wordt overgegaan, de geloofsbrie
ven der nieuw-inkomende leden
worden onderzocht.
Hierbij merken B. en W. in de
eerste plaats op, dat de benoem
den B. Seghers en J. Dieleman,
wegens den tusschen hen be-
staanden graad van zwagerschap,
niet gelijktijdig kunnen zitting
r.emen. t
Alvorens tot toelating van één
hunner kan worden beslist, moet
ingevolge artikel 24 der Gemeente
wet het lot dengene aanwijzen,
die kan worden toegelaten.
Nadat van alle benoemden door
de door den voorzitter aan te
wijzen commissie de geloofs
brieven zijn onderzocht en in orde
bevonden, kunnen derhalve 11
leden worden toegelaten en voorts
dengene, die door het lot daarna
wordt aangewezen.
B. en W. stellen den Raad
voor dienovereenkomstig te han
delen.
De VOORZ. verzoekt hierna de
h.h. van de Bilt, de Jonge en C.
van Bendegem als leden der
commissie van onderzoek te wil
len optreden en schorst de open
bare vergadering tijdens het on
derzoek.
Na heropening brengt de com
missie bij monde van dhr. van
de Bilt rapport uit en zegt de
stukken in orde te hebben be
vonden, behalve dan wat betreft
de heeren Seghers en Dieleman,
wegens bestaande graad van zwa
gerschap.
De VOORZ. zegt dat vervol
gens geloot zal worden, wie van
beide heeren in den nieuwen
Raad zal zitting nemen en ver
zoekt dhr. van de Bilt twee na
men (Seghers en Dieleman) op
een afzonderlijk briefje te schrij
ven, met als getuigen de h h. de
Jonge, C. van Bendegem en den
Secretaris.
Beide briefjes worden hierna in
een bus gedaan, waarna de Voorz.
tot trekking overgaat.
Het lot beslist ten gunste van
dhr. Seghers, die dus in den
nieuwen Raad terugkeert.
Z.h.s. wordt hierna besloten
deze 12 leden toe te laten.
3. Notulen.
Voorgesteld wordt de notulen
van de vergadering van 20 Juni
1939 vast te stellen, zooals deze
in aruk zijn verschenen, eventueel
na wijziging.
Hierbij wordt echter aan het
oordeel van den Raad onderwor
pen een aan B. en W. gericht
schrijven van den heer J. Fanoy,
betreffende een passage in deze
notulen.
De VOORZ. vraagt of iemand
hieromtrent nog het woord wil.
Na eenige discussie tusschen
de h.h. 't Gilde, Fanoy en Hame
link betreffende bedoelde passage,
wordt z h.s. besloten de notulen
ongewijzigd vast te stellen.
Dhr. 't GILDE wenscht echter
aangemerkt te worden als te
hebben tegengestemd, daar hij
van meening is dat ook de meer
derheid van den Raad zijn ge
sproken woorden niet mag ver
anderden.
3. Ingekomen stukken en
mededeelingen.
a. Het raadsbesluit van 17
Jan. 1939 tot wijziging der in
structie van den 2den Keurings
veearts, voorzien van bewijs van
goedkeuring door Ged. Staten.
b. Het raadsbesluit van 20
Juni 1939 tot wijziging der be
grooting 1938 van den Vleesch-
keuringsdienst, voorzien van be
wijs van goedkeuring door Ged.
Staten.
c. Bericht van Ged. Staten
betreffende afschaffing van de
veemarkt in de gemeente 's Hee-
renhoek.
d. Proces-verbaal van de op
26 Juni 1939 gehouden opname
van boeken en kas van den Ge
meente-Ontvanger, waaruit blijkt,
dat hetgeen in kas moest zijn,
overeenstemt met de in kas be
vonden waarden.
e. I. Afschriften van de pro-
cessen-verbaal der stembureaux,
van het hoofdstembureau tot vast
stelling der uitkomst, van het
centraal stembureau tot het be
kendmaken van den uitslag en
van het besluit van het centraal
stembureau tot het vaststellen van
den uitslag der verkiezing van de
leden van den gemeenteraad.
II. Bericht, dat dhr. J. Fanoy
zijn benoeming tot lid van den
raad niet aanneemt en afschrift
van het besluit van den voorzitter
van het hoofdstembureau, waarbij
in diens plaats wordt benoemd
verklaard dhr. C. Schieman.
Deze stukken worden alle voor
kennisgeving aangenomen.
f. Een schrijven van de R.-K.
Verpleging te Sluiskil, houdende
toezending der begrooting voor
1940, waarin ook is verwerkt het
subsidie van deze gemeente.
g. De vereeniging „Ambachts-
belang" te Axel zendt de rekening
en verantwoording over 1938 en
de begrooting voor 1940 van den
cursus vakonderwijs, met verzoek
om subsidie voor 194C.
Besloten wordt deze stukken
aan te houden tot de behandeling
van de gemeentebegrooting 1940.
h I. Een schrijven van den
gemeente-opzichter, luidende als
volgt
Aan den Raad der gemeente Axel.
Edelachtbare Heeren.
In beleefd antwoord op Uw
schrijven d.d. 20 Juni'39, waarbij
mij bericht werd dat Uw college
mij een gratificatie toestond van
f 1000 voor mijn werkzaamheden
bij den stadhuisbouw, deel ik U
mede, zeer dankbaar te zijn voor
dit bewijs van waardeering van
de meerderheid van Uw college.
Ik betreur echter de zeer on
waardige wijze, waarop dit be
sluit is bestreden, waartoe het mij
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
zij vergund in afzonderlijk schrij
ven hierop terug te komen.
De gemeente-opzichter,
D. VAN DEN BERG.
Dit schrijven luidt aldus:
Axel, 31 Juli 1939.
Aan den Raad der gemeente Axel.
Edelachlbare Heeren.
Naar aanleiding van de ver
schillende onjuistheden, welke
door leden van Uw college in
de couranten werden gepubliceerd
en elders ook voor zekere doel
einden werden gebruikt, zij het
mij vergund, deze hierbij aan een
nadere beschouwing te onder
werpen. Met voorbijgaan van
enkele hatelijke opmerkingen,
welke van allen grond ontbloot
zijn, wil ik mij in hoofdzaak be
palen tot de opsomming van de
bedragen, welke men thans als
„directie-onkosten" beschouwt en
het bedrag dat men er tegenover
stelt, indien het werk door een
particulier architect zou zijn ge
maakt.
Zonder nu direct kwade trouw
te willen veronderstellen, doet het
toch, voor het minst genomen,
zeer eigenaardig aan, dat men in
het eerste geval een bedrag van
ongeveer f 5000 wist te bereiken,
en anderzijds dit bedrag tot f 1750
kon reduceeren. Voor dit laatste
moest de bouwsom dan ook „ge
fantaseerd" worden op f35000,
terwijl iedere „insider" kan uit
rekenen, dat dit bedrag (waarvoor
ook procentsgewijze honorarium
moet worden betaald) minstens
f 10 000 hooger is. Mogelijk zou
er ook wel een architect te vinden
zijn geweest, die het werk voor
5 pet. zou hebben willen uitvoe
ren, doch ook in het gewone
dagelijksche leven neemt men
gewoonlijk niet het goedkoopste,
omdat het maar al te vaak blijkt,
dat „goedkoop meestal duur
koop-' is.
In ons tegenwoordige gebouw
is elk onderdeel tot het uiterste
bekrompen, zonder dat een be
krompen geheel is ontstaan. Geen
fundeeringspaal en a.h.w. geen
steen, geen balk en geen staaf
betonijzer kan worden gemist,
zonder de soliditeit te schaden.
Uitgezonderd de raadzaal, zijn alle
afmetingen van hoogte, opper
vlakte, gangbreedte enz. tot de
kleinst mogelijke teruggebracht.
Met een minimum van materiaal
is getracht naar een maximum
comfort. Ongetwijfeld had een
ander ook zoo ver kunnen komen,
doch verder gaan dan thans ge
schied is, zou onmogelijk zijn ge
weest. Op dit punt kan men dus
gerust zijnomdat het door mty
gemaakt werd, is het gebouw op
zichzelf niet te duur geworden.
Herhaaldelijk hebben onderschei
dene deskundige bezoekers hun
verwondering er over uitgespro
ken, dat voor een dergelijk bedrag
zooveel tot stand kon worden
gebracht. Wie daartoe in de
gelegenheid mocht zijn, vergelijke
maar eens andere raadhuizen.
Nu de specificatie der onkosten,
welke dus (in geval van een
part. architect) niet voor rekening
der gemeente zouden gekomen
zijn. Men gaat dan blijkbaar van
het standpunt uit, dat ik veel heb
moeten reizen, alvorens bekwaam
te zijn tot bouwen over te gaan.
Voor studiereizen dan bracht ik
bij de gemeente in rekening: 2
reizen naar de Utrechtsche Jaar
beurs enz. tot een bedrag van
f 32 20. Al mfyn overige persoon
lijke studiereizen betaalde ik zelf
en bleven tot heden buiten be-
ADVERTENT1ÈN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
zwaar van de gemeentekas Ook
de Raadhuis-commissie maakte
een studiereis, welke door mij
voorbereid was. Ten behoeve
van de Schoonheidscommissie
moesten diverse reizen worden
gemaaktvoor het verkrijgen van
de voorschreven steensoort moes
ten 10 fabrieken worden bezocht
voor de nieuwste secretarie-in
stallatie (door den secretaris),
meubilair enz. enz. werden in
richtingen en fabrieken bezocht,
enz. Voor al deze reizen te sa
men, plus huur van auto's bij
verschillende gelegenheden (o.a.
bij de opening van het stadhuis)
werd in totaal f330 betaald. Met
inbegrip van advertentiekosten en
kosten van een groot aantal ver
gaderingen beliepen deze onkos
ten f 373. Dit bedrag werd ook
opgegeven in het prae-advies voor
de raadsvergadering. Waarom
dit nog eens met f 77 verhoogd
werd en waarom dit ten mijnen
laste moest worden gebracht, is
een raadsel.
In dit zelfde verband heeft men
genoemd kosten voor maquette,
foto's enz. Ook deze post is in
strijd met de waarheid, aange
zien, volgens het zooeven genoem
de prae-advies, de kosten van de
maquette verwerkt zijn in een
andere (hierna te noemen) post,
en de foto's toch nimmer door
een of andere architect kosteloos
zouden zijn verstrekt.
De foto's, welke bij de gemeente
in rekening zijn gebracht, zijn de
volgendeDie welke gemaakt
werden van de maquette, die van
de groep bij de eerste steenleg
ging, die van de oorkonde (van
al deze werden exemplaren ver
strekt aan de leden van den Raad,
ambtenaren enz.), de foto's van
de Axelsche boerenmeisjes, de
interieurfoto's voor de gratis ver
spreide gidsen (1000 stuks) en
de foto's voor het dagboek.
Het fototoestel, waarmede de
meeste van deze foto's konden
worden gemaakt, betaalde ikzelf
ten bedrage van f 80. Behalve
dat deze post dus schromelijk
overdreven is, is het m.i. zeer
onbillijk, deze uitgave voor te
stellen als geheel voorkomend uit
het feit, dat geen andere architect
genomen is.
Thans de post van f 1990 voor
toezicht, adviezen enz. Volgens
het prae-advies bovengenoemd, is
in deze som opgenomen het ma-
keu van de maquette. Aangezien
deze zaak meer afhangt van den
opdrachtgever dan van den ar
chitect, kan deze gevoegelijk bui
ten beschouwing blijven. Het is
m.i. altijd een goed teeken, als
de laatste tot het maken van een
maquette aanspoort. Gebeurde
dit steeds, dan zouden velen voor
een desillusie gespaard blijven.
De geschiedenis van het advies
de Ranitz is aldus
Zooals bekend is, kon het door
mij gemaakte en thans uitgevoerde
ontwerp niet de volle instemming
verkrijgen van de Prov. Zeeuw-
sche Schoonheidscommissie, wel
ke als haar meening uitsprak, dat
in een nieuw gebouw moest spre
ken de geest en de stijl van dezen
tijd. M.a.w, een modern gebouw.
Daarom onthield zij zich van een
d finitieve goed- of afkeuring. De
raadhuiscommissie wilde het ge
kozen ontwerp gaarne behouden,
mits hieraan geen storende of
verborgen fouten kleefden. Hiertoe
wendde zij zich tot den ontwer
per van ons uitbreidingsplan. Of
schoon deze zich eerst uitgelaten
had dat het een goed ontwerp
was, kwam zijn bureau later met
een geheel nieuw ontwerp, in
den geest van de Rrov. Schoon
heidscommissie. Dit plan werd
door de comm. voor Raadhuis-
bouw unaniem verworpen .Van
dit advies kon niets worden over
genomen. Niettemin bracht men
hiervoor een bedrag van f304 in
rekening, waarbij bovendien nog
reiskosten kwamen.
Verder doet men het voorkomen
of ik (bij het nemen van een an
dere architect) het dagelijksch toe
zicht op dit werk had kunnen
uitvoeren. Dit is absoluut on
juist. Een dergelijk werk, waar
aan 10 verschillende aannemers
moesten werken, eischt zooveel
teekeningen, besprekingen en ad
ministratie, dat een opzichter geen
uur gemist kan worden. Het is
dan ook uitgesloten te achten,
dat een architect van eenige re-
pertatie, die ieder onderdeel se
rieus behandeld wenscht te zien,
genoegen zou nemen met een
opzichter, die dagelijks meerdere
malen en meerdere uren het werk
moet verlaten voor tallooze an
dere zaken uit eenige takken van
dienst, die op zichzelf reeds een
dagtaak geven. Moeilijkheden
met aannemers, leveranciers, ar
chitect en opdrachtgevers zijn
hiervan een noodwendig gevolg
en brengen uit den aard der zaak
voor één of andere partij geldelijk
nadeel mede. Gewoonlijk heb
ben deze architecten hun vaste
opzichters, zonder welke zij gee
nerlei verantwoordelijkheid op
zich nemen. Het spreekt van
zelf, dat zij ook niet betaald kun
nen worden met een salaris van
een aankomend beginnend op
zichter-teekenaar. Voor het stad
huis werd hiervoor in totaal uit
gegeven pl.m. f1100. Om aan
de opgegeven f 1990 te komen,
moet men behalve het hier reeds
genoemde nog bijrekenende
kosten van bureaubehoeften, zoo-
als teekeningen, een paar honderd
lichtdrukken, telefoonabonnement,
gesprekkosten, porto's; vrachten,
kolen en petroleum voor de
kachels, electrisch licht (ook de
stroom en de lampen, gebruikt
zijnde door de aannemers bij het
werk des avonds) enz.
Is het recht om dit alles op
mijn debetzijde te stellen
Dezelfde vraag kan ook gesteld
worden ten aanzien van het ver
anderen van de Gentsche Vaart
straat en de Markt, „omdat het
stadhuis te laag zou staan".
Hierbij kan worden opgemerkt,
dat het stadhuis eerder hooger is
gebouwd dan de bestekteekening
aangeeft, dan lager. Van begin
af is het doel geweest de grond
lijn langs den voorgevel, welke
vroeger bijna een meter afhelde,
horizontaal te maken.
Dit doel is vrijwel geheel be
reikt en naar mijn meening is dit
het aanzicht van het gebouw ten
goede gekomen. Hiertoe was het
echter noodig het maiktterrein
aan de Oostzijde te verhoogen en
aan de Westzijde belangrijk te
verlagen. Men behoeft de over
gang van de Markt naar de Gent
sche Vaartstraat maar goed te
bezien om tot de conclusie te
komen dat geen andere goede
oplossing mogelijk was. Zuiver
met het waterpas gemeten wordt
hier een goed loopende overgang
naar het moeilijke marktterrein
verkregen. Alleen aan den Oost
kant is de oplossing nog niet
ideaal, doch dit is naar wij hopen
van tijdelijken aard.
Thans rest nog alleen de pos
AXELSC
COURANT.
