HERBERT STANLEY Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch- VI aan deren, Waakzaam Nederland No. 31 DINSDAG 25 JULI 1939. 55e Jaarg. J. C. VINK - Axel. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER-UITGEVER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. ADVERTENTIÊN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag II ure. (Speciale reportage van de Ned. Periodieke Pers) (Slot). Naar het grensgebied. Bij dit dorp begint het grens gebied. Het dorp ligt laag tusschen de onafzienbaar uitgestrekte, vlakke landen. Dit is een goede grond. De gewassen staan vol en rijk. Haver en korenaren buigen onder den druk van een lichten zomer wind. Overal in het land, ver en nabij, ziet ge de hofsteden met hun geweldige schuren, met hun rechte, stijve woonhuizen, met hun voortuinen waarin grillig ge vormde sierheesters groeien. Wij rijden langs den zooveelsten weg wijzer en ge leest er den naam op van een oord, waar eens een beroemden slag werd geleverd en ge vraagt U af wat er, als hier ooit weer slag geleverd zal wor den, over zal blijven van dezen rijkdom, van al dit kostelijk bezit. Hier en daar in het landschap staan kleine groepen arbeiders. De aardappelplanten bloeien en de wijde velden teeder getinte papaverbloesemshel is het geel der koolzaadlanden onder de zon... Dit is het grensgebied. Wij zien hier en daar de legering der manschappen. Zij zullen thuis wellicht beter en vooral liever legeren, maar geen redelijk mensen kan beweren dat niet het uiterste werd gedaan om hun genet te dienen. Al üeze kleine boerenplaatsen heboen wel altijd een feestzaal. Daar dansen s winters de jongens en meisjes van het dorp op de uitvoeringen van de zangvereeni- ging. Daar worden tooneelver- tooningen gegeven. Maar nu ligt de dansvloer bedekt onder triplex en daaromheen staan de reeksen kribben. Op het tooneel bevindt zich een leestafel, werd de cantine ingericht. Langs de wanden heeft men primitieve schemerlampjes geknutseld en in den tuin bij de eenige tennisbaan, die het dorp vermoedelijk rijk is, staat op dezen lichten zomermorgen de mitrail leurhersteller zijn werk te doen. Er is in het dorp een oud heerenhuis onder de koele scha duw van hoog geboomte. Het stond jarenlang leeg. De eige naar kon er geen bestemming voor vinden. Nu bood hij het loffelijk gebaar 1 den mili tairen autoriteiten aan. Het werd een Militair Tehuis met cantine en leslokalen. In een daarvan wordt theorie mortieren gegeven een deur verder kost de thee drie cent en de ranja vijf. Daar valt over te denken... Hoe dichter we de grens na deren des te verwonderlijker toe ren moet onze chauffeur verrichten om door de vele betonnen tank- versperringen heen te komen, ïn waar ge op een versperring van beton en ijzer stuit, daar is het afweergeschut niet ver. De oorden in deze streek dragen bekende namen. Zij komen me nigmaal in onze historie voor. ïn hoe goed de strategen uit vroeger eeuwen hun taak ver stonden wordt bewezen door het eit, dat zij op de hoogte waren van de natuurlijke sterkte der terreinen en dat zij daarmee hun voordeel wisten te doen. Er zou een lof dezer oude heeren te schrijven zijn. Want de strategen van vandaag trekken nu nog pro fijt van hun arbeid. Zij wisten het wel, al beschikten ze dan niet over Pags (pantser afweergeschut) en mitrailleurs. Ge kunt 'hier, staande bij deze smalle brug, de grens zien. Bij de donkere boompartijen daar ginds houdt Ntderland op Neder land te zijn. Er staat links een kazemat voor mitrailleur- en ge weervuur. Tegen een hooge schuur ligt een door dikke lagen zandzakken beschermde stelling. En achter het raam van een der kleine woningen op vijf meter afstand van al dit militair bediijf zit een mannetje met sik en in hemdsmouwen, dat lange staten opstelt, zoo onverstoorbaar, alsof niets en niemand hem hier ooit van af zal kunnen houden. FEUILLETON door H. Kuibbs 44) En toen vervaagde Bon Coeur, de wildernis en de ijskoude vlaaien rond om de post aan de Hudson Baai lang zaam aan uit bun gedachten, doordat ze langs steden en dorpen voortsnelden en ten slotte terecht kwamen in de drukte en het jachtende gedrang van Manhattan. Ik yoel me als een sneeuwhoen dat ait den top van een eenzamen den is gewaaid, dwars over de wereld heen in een een Paradijs? vroeg Maddox. Nou, dat nog niet, John. Zeg eens, ik heb 100 zitten denken over een en ander. Herinner jij je nog, dat Jean ons in Bon Coeur vertelde van dat briefhoofd, met den firmanaam van Bertram en Hawley 1 ja, wat zou dat? Wel, ik weet toevallig, dat Bert ram en Hawley de Canadeesche agen ten en het Hampden Syndicaat, verondersteld worden op onze hand te zijn 1 Nog meer moeilQkheden I zei Maddox. Maar Hawley, Bertram en hei Hawpden-Syndicaat kunnen voor mijn part zóó naar de maan loopen. Ik ga me laten scheren en in een fatsoenlijk pak kleeren steken en dan eens uitkeken naar een echt smakelijk en degelijk stukje eten. En daarna ga ik naar eea schouwburg. Als dat voerbt Rechts van de brug zijn mili tairen bezig een schuurtje te bouwen. Ge zoudt zeggen een degelijk tijdverdrijf, het bouwen van een schuurtje voor landbouw- gerei, voor emmers of wat dan ook.... Vergis U nietGa erin en het eerste wat ge ziet is zoo'n nijdas van een Pag die de brug onder vuur kan nemen. Kijk verder dan Uw neus lang is en ge ziet dat achter de houten wanden, die uiterlijk zoo onschul dig aandoen, de dikke lagen zand en zoden het vijandelijk vuur op kunnen vangen en onschadelijk maken. In den tuin daarachter wordt een loods gebouwd. Want dezen winter zal de feestzaal weer ge bruikt moeten worden, zal de Harmonie er weer dienen te bla zen, zal Ons Genoegen er De Twee Weezen spelen en dus moeten de soldaten een ander onderdak hebben. Dat bouwen ze zelf. In de keuken daarnaast draaien koks de tallooze ballen gehakt voor het middagmaal en ik beroof Defensie van 1, zegge een, handvol rauwe worteltjes. Er zijn er genoeg... Naast den weg, waarlangs wij rijden, ligt een droge sloot. Deze sloot behoort tot het rijks gebied eener bevriende mogend heid. De weg is gelukkig van ons. Wij stoppen weer op een dier punten, waaraan ook de oude strategen al hun aandacht schonken. Er ligt een rustig watertje. Verderop staat een molen en rechts van het stille water, waar de takken der boomen in spie gelen, ligt een kerkhof. Ergens op den kant staat een bord Vischwater van de Hengelclub.... Kan het idyllischer Maar de brug staat onder scherp. De weg is een versper ring van ijzer en cement, hechter dan dieper het grensgebied in. Er is een schaapskooi. Zooals ge er in deze streken zoovele aantreft. Het is een wonderlijke schaapskooi al zoudt ge dat zoo niet zeggen. Want die boerderij even verder, aan den anderen Is, wil Ik overal heentrekken, waar je maar hebben wilt, dat ik gaan zal. Je kon nog wel een bee je verder gaan en mQ meevragen, zei Stanley. O, jq bent natuurlijk van de par tij. Ik heb trouwens aldoor, sedert we de post verlaten hebben, geprobeerd je wat leven in te blazen, zeg I Ja, dat heb ik wel bemerkt, ant woordde Stanley. Maddox begon tc lachen en klepte Stanley eens op zijn schouder. New York verbeeldt zich heel groot te zijn, zei hij, naar de wolken krabbers opziende, die als lichtklompen tegen den donkeren hemel opstegen. Wat zeg jq ervan, Bert 'n Heele stad, maaro, die pool streken I Den volgenden dag, onder den in druk van een reusachtig en statig kan toor in een al even grootsch en deftig gebouw, kwamen Stanley en Maddcx te staan tegenover de nuchtere, zake lijke, scherpe ondervragingen van een haastig bqeengeroepen comité, dat hun rapporten zou aanhooren. Dat comüé, dat uiterlijk niet in het minst onder den indruk scheen te komen van de vlugge en begrqpeiqke antwoorden en uiteensettingen van Mandox, rookte groote sigaren, speelde met horlogekettingen of ringen en schudden de hoofden afwqzend en twqfelziek. Stanley gevoelde een bqna onweer- staanbaren lust hen eens flink door elkaar te rammelen... een voor een daa altijd, want bq elkaar waren ze daar te „gewichtig" voor..., net zoo lang totdat hq ze, tenminste Ietwat, opgewonden had gemaakt, Nadat ze hun rapport haddei ge daan, werd dit t«r tafel neergelegd o* nader door deskundigen onderzocht, te worden. De leden van het comité verlieten het kantoor en gingen ieder hun eigen weg. Zoodra ze weer op straat stonden, wendde Stanley zich tot Maddox. Ik wil niet beweren dat ik een gedachtenlezer ben, John, maar ze hebben wel xeker iels achter hun mouw. Ze nemen het al te gemoede- iqk op, zelfs voor millionairs Dat dacht ik ook al, antwoordde Maddox. Laten we nu eens naar jouw oude heer gaan en een vischje uitgooien. M'n ouwe heer is anders niet ai te vlug met naar boven tc komen en toe te happen 1 Maar we kunnen het probeeren, was Stanley's antwoord. Toen Maddox en Stanley uit het privé-kantoor van Stanley Sr. kwamen, zagen ze allebei bleek, gedroegen zich gedwongen en schenen tameiqk uit hun humeur. Zoo.... Is d&t nu het spel? bromde Stanley, toen ze met groote schreden de Avenue afliepen. Dat schqnt zoo, zei Maddox. Ze hebben misbruik van ons gemaakt, dat is ailes. Maar dat laat ik me niet welge vallen. Heb je soms voor vanavond Iets afgesproken N ets. Hoe dat zoo Wel, we nemen twee enkele rei zen naar Montreal, zei S anley. Maddcx bleef staan en keek zijn vriend recht in het gezicht. Bert, zei hq bedachtzaam, je wint het sao vast. Ik ga met je mee I Dat wist Ik wal. Kqk eens, het zit zao Hampdea ateaadc zoowel dit kant van het water, staat niet meer in Nederland. Daarom is die schaapskooi geen schaaps kooi. Dat daarin geschut staat opgesteld, dat achter het lang gerekt, rustiek hekwerk een loop graaf werd gedolven en dat die heele schaapskooi er nog maar korten tijd staat, behoef ik wel niet meer te zeggen. Hier werd op bekwame wijze een uiterst gevaarlijk en gecompliceerd punt in onze verdedigingslinie dank zij tankvallen en met elkaar cor- respondeerende vuurstellingen, die elkaar dekken, terdege be schermd. In een der cantines wordt een muurschildering gemaakt. Er stond een soldaat op een ladder. Hij schilderde Wij jongens van het wij staan voor Holland pal Wij willen Holland.... Verder was hij nog niet ge komen. Dat de zin verder gaat luiden wij willen Holland hou den, wordt bewezen door de krachtige verdediging van een punt als dit. De terugtocht. Als ge door de versperringen heer. zijt gekomen, die een snelle tocht over deze groote rivierbrug belemmeren, dan staat er rechts een bruine, houten schuur achter den rivierdijk. Er bloeien wat bloemenin de hongerden be neden staan de vruchtbomen te wachten tot zij met den herfst zullen dragen. Op de uiterwaar den graast het vee en zilver is het licht van dezen ochtend over den kronkelenden stroom met het gekarteld silhouet van de stad tegen de ruime luchten. Er lig gen vriendelijke boerderijen een kwaadaardige hond slaat aan... En dat zal ook het 5 c.M. ka- zematgeschut doen wanneer on- gewenschten de brug naderen. Want ook hier en mijn verhaal wordt, vrees ik, langzamerhand eentonig is de houten schuur geen schuur. In het houten om hulsel zit een kazemat opgetrok ken van staal. Als de luiken worden opgeslagen zal een vuur- Canadeesche onderzoekers als ons We hebben onze rapporten het eerst inge bracht. Wat ik zeggen wou, heb je je geld binnen Ja. Daar heb ik voor gezorgd. Ik had het hard noodig. Mooi zool Wel, het Hampden Syndicaat wacht nu eerst het rapport van de andere partq af. Ze sturen ons voorloopig met een kluitje in het riet. Als zc nu eens besluiten, om den weg van die Canadeezen te volgen, wat dan Dan hebben we tenminste wat ondervinding opgedaan, zei Maddox schamper. Juist 1 Maar we moeten meer zien te krqgen. Nou ben ik van plan regelrecht naar Bertram en Hawley te gaan, hun onze stukken en papieren te laten zien, hun te vertellen dat het een meer dan ondragelijke schande is een Amerikaansch syndicaat de beschikking te geven over een Cinadeeschen spoor weg en hen er toe te brengen öf zelf geld voor de IQn te schaffen, öf hun vrienden er toe over te haien. Zij zqn de grootste aannemersfirma in heel Canada... en dan denk ik, dat ik va der en enkele van zqn kennissen er wel in zal kunnen halen. Wat zeg je daarvan Niets. Net als altijd. Wil je me weer helpen Tot het bittere einde toe I Din zullen we Hrmpden er eens leeiqk mee laten zitten I Wat zal dat zoodje raar kqken. Maar die andere expeditie dan O, wat die betreft, Hampdea heeft blQkhaar ook aan hen gevraagd om hars rapport in New York te komen uitbrengen, Bertram en Hawley zfln er mond zichtbaar worden. Er zijn gaten voor geweervuur, er is vol doende voorraad munitie en de brug wordt voortdurend bewaakt, zoodat het overrompelings-ele- ment uitgeschakeld kan worden. Ook aan de andere zijde van de brug tieft ge zulk een kazemat aan, beschilderd als de een of andere surrealist er zijn hart aan ophaalde. Op militair gebied schijnt het resultaat echter nuttig effect te sorteeren. Hetgeen van surrealistische producten lang niet altijd gezegd kan worden... Wij hebben den terugtocht aanvaard. En als om aan te toonen dat niet overal de legering der man schappen geschiedt in dorpsche feestzalen of in koestallen, be zoeken wij een groote kazerne. Het uitgestrekt complex gebouwen is nog maar onlangs gereed ge komen. Men heeft echter niet den indruk dat de snelheid waar mee het opgetrokken moest wor den schade heeft gedaan aan de deugdelijkheid. Er zijn zelfs ar restantenlokalen die vergeleken bij de „nor" van eertijds een be paald luxueuzen aanblik bieden. Dat is natuurlijk overdreven, maar wat terdege opvalt dat is de hy giëne, waaraan hier overal groote aandacht besteed werd. Er zijn cantines voor manschappen, on derofficieren en officieren. Die der laatsten zijn verreweg het soberst ingericht. Er is een bar bierswinkel, die elke kapper in de stad zich tot voorbeeld kan stellen, een dokterskamer, een ziekenzaaltje, ruim en licht. Maar alles is hier ruim en licht. De eetzalen zijn apart. Dat man schappen in eenzelfde lokaliteit zouden eten en slapen is thans en terecht vermeden. Er zijn douche-cellen en er is een gymnastieklokaaler is een keu ken fonkelend van nikkel en emaille, waar de maaltijden in stoomketels worden bereid, waschlokalen, theoriezalen... Een uitgebreide beschrijving van dit complex zou mij te ver voeren. Maar het zal wel voor een heelemaal bulten gehouden. Om het heele werk alleen in handen te krqgen. Snap ja wel? Ja zeker. Maar ik vraag me al leen maar af. hoe ver we met de maat- schappq in Montreal zullen opschieten. Dat zquCinadeeuen, antwoordde Stanley. En hoe je het nu ook nemen wilt, het btqft bq hen toch altqd: Canada voor de Canadeezen 1 En ze sqn niet zulke geidsiaven als die Hampden met >qn zoodje. Ze voelen bovendien veel voor hun eigen land. En de meesten van die Ini zqn Schotten, die de kans om wat dollars :e verdienen niet graag voorbq zullen laten gaan. Laten we zien dat we een stukje eten krqgen en dan opzoeken, wanneer de eerstvolgende trein naar Montreal gaat I HOOFDSTUK XXI. Voor den Ingang staande van het Dominion Building in Montreal las Stanley vooi de detde maal giimiachend het telegram uti New York over. Het kwam van S'anlt y Sr. en was, net als die heer zelf, kott, bruusk en scherp t Vooruit jongen I Vecht met Canada I Hugh S anlcy. Eerst met Amerika gevochten I mompelde Stanley, nu met Canada, 'n Moot telegram, dat moet tkzrggenl John zal er wei schik in hebben, als hq het ziet De telegrafis', die het opnam, moet wel gedacht tn^ben, dat er een oorlog op handen is I (Wordt vervol gd.) AXELSCHE cou

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1939 | | pagina 1