HERBERT STANLEY
Nieuws- eu Advertentieblad
voor Zeeuwsch- VI aan deren.
No. 12
DINSDAG 16 MEI 1939
55e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Buitenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Samenwerking of
overheersehing.
Chamberlain en Daladier heb
ben gesproken over de buiten-
landsche politiek. Hun redevoe
ringen gingen zij het met en
kele kleine verschillen parallel.
Beiden hebben zij zich vastge
klemd aan de nieuwe slogan,
welke op het oogenblik in de
wereld wordt ingevoerd samen
werking of overheersehing.
Een betere en meer trekkende
slogan is nauwelijks denkbaar
voor het oogenblik, waarop tien
duizenden in alle landen van
Europa aan hun normalen werk
kring zijn onttrekken en onder
de wapenen zijn geroepenin
een periode, waarin millioenen in
alle landen gebukt gaan onder de
drukkende lasten der wapening
een tijdstip, waarop millioenen
dienstplichtigen zich bewust zijn
geworden, dat het dragen der
wapens in oorlogstijd niet langer
eei. gedachte der verbeelding is.
Wie een antwoord vraagt op
de tegenstelling samenwerking of
overheersehing zal over de ge-
heele wereld maar één antwoord
ontvangen: wij willen samen
werking. Nergens ter wereld
leven volken, die den oorlog wil
len, die dood en verderf willen
brengen in eigen kring. Overal,
maar vooral in de landen, welke
den grooten oorlog hebben mede
gemaakt, is men er zich van be
wust, dat een nieuwe oorlog een
einde zal maken aan tal van
geestelijke en materiee>le waarden.
De volken van Europa willen
vrede, maar velen leven vrijwel
zonder hoop. Erger nog, velen
hebben daarin reeds berust.
Honderdduizenden van de massa's
van Europa staren naar de feiten,
als waren het onveranderlijke
dingen, welke hun door een bo-
venmenscheiijke kracht worden
opgelegd. Zij doen geen moeite
meer deze feiten te veranderen,
omdat in hun innerlijke gevoelens
reeds de overtuiging is doorge
drongen, dat tegen de macht van
het noodlot niet te strijden valt.
FEUILLETON
door H. Knibbs
26)
Samen liepen ze om het moeras
heen en sloegen dan weder de
richting naar het noorden in. Na
een uar kwam hij opnieuw voor
een met mos overdekt moeras te
staan. Hij trok er ook weer om
heeD, uitgeput door het zware
gewicht eu kwam toen tot de
ontdekking, dat hij de zon aan
den verkeerden kant had gekre
gen. Het was nu al in den mid
dag en hij had haar dus aan zyn
linkerhand moetBD hebben.
Stanley begreep dat hij ver
dwaald moest zijn. Maar hy wist
weikelyk niet, welke riehting hy
til moest inslaan. Het kwam hem
onredelyk voor, zoolang in een
kring te loopen, dat hij de zon
weer aan zijn linkerhand zou
krygen. Hy zou dan, zoo meende
hij, weer teruggaan. Eu hy veelde
tevens, niet lang verder te kunnen
trekken, zonder eten et drinken.
Plotseling viel het hem in, dat
Rumpus, als hij hem er toe aan-
speorde, missshien dan weg naar
Samenwerking of overheersehing
is de vraag, welke gesteld wordt
ter rechtvaardiging van de maat
regelen van de laatste maanden.
Een slagzin, waarop ieder zijn
antwoord gereed heeft, op grond
waarvan ieder de maatregelen van
zijn regeering goedkeurt ondanks
alle bezwaren, welke hij overigens
mocht voelen. Het schijnt ons
een slagzin van de laatste maan
den, een reactie op de gebeurte
nissen na de overeenkomst van
Munchen, welke overeenkomst
een periode van werkelijke sa
menwerking scheen in te luiden.
Maar zoo min als Munchen in de
practijk het begin is geworden
van een nieuwe periode van
menscheiijke glorie, zoo min da
teert de slagzin van de laatste
maanden. Het probleem samen
werking of overheersehing is zoo
oud als deze wereld, het bestond
in 1918 even goed als in 1939.
Maar de menschheid is er niet in
geslaagd om het vraagstuk op te
lossen, niet in de jaren vóór 1914,
niet in de 15 jaren na 1918, dat
er geen nationaal-socialistisch
Duitschland was, niet in de jaren,
welke daarna verloopen zijn.
Men zal vragen, of de wereld den
strijd dan wil. Het antwoord kan
niet twijfelachtig zijn zij wil hem
niet, maar zij bezit niet de klach
ten om hem uit te bannen.
Overal wil men samenwerking,
nergens wil men overheersehing.
Maar het noodlot in deze een
stemmigheid is, dat men, zoodra
men het probleem wil concreti
seeren, tot diepgaande meenings-
verschillen komt. Want dan
blijkt, dat wat de een in concreto
uitlegt als te behooren onder sa
menwerking, door den ander
wordt gerangschikf onder over
heersehing. Gij Duitschers, zeg.
de Engelschman, wilt continentaal
Europa overheerschen, gij Japan
ners wilt meester zijn in Azië.
Ziet daar uw verlangen tot over
heersehing. Maar het antwoord
komt snel. Neen, dat is geen
overheersehing, dat is juist de
ware samenwerking. Gij Engel-
schen zijt de bezitters van een
groot koloniaal rijk, gij beheerscht
het kamp zou weten te viDden.
Zoodra Stanley den hond aan
sprak, stond het dier op en schudde
zich enns flmk.
Naar buis, Rumpus Naar
TaggertMarion Jean 1
Rumpus kwispelde met zjjn
staart au sprong tegen hem op,
met zijn voorpooten op zijn arm.
Naar huis) Rumpus, naar
huis 1 herhaalde Stanley.
De hond stak zyn neus in den
wind, draaide zich een paar maal
rond en Degon over den grond te
snuffelen. Eindelyk hief hy den
kop weer omboog en zijn neus
vleugels begonnen te trillen, toen
hy, naar Stanley's schatting, juist
den verkeerden kant opstond. De
hond wendde dan zijn kop om en
keek aohter uit. Stanley volgde
het dier en spoorde het voortdu
rend aan.
Hij brengt me naar de oude
hut terug, mompelde by. En
fin, dan kom ik tenminste ergens
nu zouden we kans loopen
nergens te komen.
Langs ontelbare poelen en moe
rassen volgde Stanley den hond,
steeds uitkijkend naar een of
ander plekje, dat hem bekend
voorkwam. Over ruwe en met
steenen bezaaide hellingen, door
ravijnen en over stille net pyu-
uit den hoofde een belangrijk
deel van den wereldhandel. Geeft
ons ook het recht om met be
paalde landen speciale overeen
komsten te treffenwant dan
alleen is er een waarachtige sa
menwerking. Als gij ons dat
recht onthoudt, dan wilt gij over
heerschen. En de Engelschman
antwoordt weerals gij met uw
speciale overeenkomsten maar
van de vrije medezeggenschap en
de onafhankelijkheid van andere
volken afblijft, wat gij met Tsje
chië niet hebt gedaan en ook ten
aanzien van Polen dreigde uit
het oog te verliezen. Zoo staan
zij in vrijwel alle groote vraag
stukken van dezen tijd tegenover
elkaar, de samenwerking en de
overheersehing, al zijn er gelukkig
ook nog vraagstukken, waarom
trent een soort objectieve maat
staf, een wereldopinie, haar oor
deel kan geven.
De huidige toestand kan niet
voortduren. De wereld kan niet
blijven leven in een permanenten
oorlogstoestand, met millioenen
onder de wapenenonder een
permanente spanning, welke nie
mand op den duur verdragen kan.
Daaraan zal een einde komen,
hetzij door menscheiijke beschik
kingen, hetzij door een bijna on-
vermijdelijken gang van zaken.
Wat de eerste mogelijkheid be
treft, zijn de uitzichten somber,
zij het met lichtpunten. Cham
berlain heeft getracht duidelijk te
maken, dat zijn jongste beslis
singen geen oorlogswil tegen
Duitschland beteekenen. Daarom
komt hij terug op de kwestie van
het vlootverdrag, daarom ook acht
hij een minnelijke regeling voor
Dantzig noodzakelijk, al wijst hij
voor het geval een andere op
lossing zou worden geprobeerd
het conflict niet af. Er moetrust
komen in de wereld en meer
speciaal in Europadat is de
grondslag van de redevoeringen
van de beide .staatslieden. En
ieder op zijn wijze trachten zij
die maatregelen te nemen, welke
naar hun oordeel tot den terugkeer
van die rust zouden kunnen bij
dragen. (N. R. Crt.)
boomen begroeide vlakten ploe
terden ze verder. Nu en dan
hield de bond stil, om zijn meester
gelegenheid te geven hem in te
halen.
Tegen den avond kwamen se
aan een rivier. Rumpus sprong
er in, zwom ér overbeeu eu holde,
zooder op zijn baas te waooten,
langs den oever in westelyke
richting verder. Stanley volgde
hem, plonzend en worstelend te
gen den vry sterken stroom van
het niet diepe water Het was
hem opgevallen dat 'Rumpus
stroomafwaarts was geioopeo. Ze
moesten dus op eeu grootereu
stroom uitkomen. Waar die stroom
heenging leek hem al bijna on
verschillig, zoo uitgeput was hy
reeds. Maar plotseling zag hy
dat Rumpus stil bleef staan.
Toen hy den hond ingehaald
had, bemerkte hy heel flauwtjes
de rooklucht van een houtvuur.
Eeu oogenblik meende Stanley,
dat ze bij het kamp van Taggert
konden zyn. Maar toen hij zag,
hoe de haren op den rug van het
dier recht overeind gingen staan,
voelde hij onraad en werd voor
zichtig. Hij riep den hond zacht
jes by zich, liet zyn slijpsteen op
den grond glijden en beval Rum-
pus er de waeht by i6 houden,
Spastische lol.
Franco heeft een radio rede
gehouden bij gelegenheid van de
groote luchtschouw te Barajas,
in de provincie Madrid. Na
Duitsche en Italiaansche vliegers
onderscheiden te hebben,- zeide
Franco
Deze prachtige luchlschouw zal
de wereld de superioriteit van
onze vliegers over de vijandelijke
luchtstrijdkrachten toonen. Ik
denk aan den moed van onze
Spaansche officieren, die aanvan
kelijk zoo moedig hebben ge
vochten met materieel, dat min
derwaardig was aan dat van den
tegenstander. Ik denk aan onze
vrijwilligers, die zich uit ver
schillende hoeken van Europa bij
onzen kruistocht om de bescha
ving te redden hebben aange
sloten. De moed van onze es
kaders zal niet in vergetelheid
geraken. De nagedachtenis van
de mannen, die op het roode
grondgebied zijn gevallen zal even
levendig blijven als die van alle
soldaten, die hun plicht zoo
prachtig gedaan hebben.
De luchtvaart heeft een be-
wonderenswaardigen vooruitgang
geboekt. De sportman is een
vlieger geworden. Onze oorlog
heeft het land en de beschaving
van den ondergang gered. Onze
eenheid en broederschap hebben
ons het vertrouwen in onszelf
gegeven, dat Spanje zal redden.
Dat was de grootste daad van
den oorlog.
Na o.a. nog de nagedachtenis
van Morato te hebben geëerd,
besloot generaal Franco
Wij in Spanje staan bij den
aanvang van een periode van
vrede en ücht. Doch wij zullen
de ijzeren discipline van den
oorlogstijd handhaven en de geest
drift bewaren om het rijk te ver
dedigen en alles wat tot Spanje's
grootheid kan bijdragen.
Met een „Viva Espana", een
„leve Italië en Duitschland" werd
de toespraak besloten.
Over ff Inningsparade.
In nationalistische kringen te
Burgos geelt men te kennen, dat,
Daarna kroop hij in de struiken,
die langs den oever stonden en
drong voorzichtig in westelyke
richting door.
Op een kleine, door de natuur
gevormde open plek langs den
hoogen oever van het riviertje,
zag hij door het netwerk der
takken heen een Indiaan bij een
vuurtje gehurkt zitten Hij trok
zyn hoofd terug eu keek achter
zich. Rumpus lag gehoorzaam bij
den steen te waken. Voorzichtig
rondsluipend, om een beter over
zicht vaD het kamp te krijgeo, zag
hy, omgekeerd op den hoogen
oever, zijn eigen kano liggen. Hij
herkende haar aan den langen
en ODgemeen zwaren vaarboom,
die ernaast op deD grond lag. Jo
Abak en zijn trrëp waren dus
naar het noorden getrokken. Sian-
ley veronderstelde, en met recht,
dat ze wel uitsluitend iu den
nacht zouden reizen, nu ze iD een
streek kwameo, waar ze mogelijk
Groote Jean of Taggert konden
ontmoeten. Met den rook kwam
ook de lucht van gebraden vleescb
hem in den neus,
Stanley voelde een byna on-
overkomelijkeD drang om zich
bekend te maken eu om voedsel
te vragen. Maar hij bezon zicb
meteen, denkend aan geweencho-
aangezien de overwinningsparade
zeer nabij is, de Italiaansche vrij
willigers nog slechts zeer korten
tijd in Spanje zullen vertoeven.
Het gros der Italiaansche strijd
krachten zal zich na het groote
militaire feest inschepen.
Nader wordt gemeld, dat de
overwinningsparade is vastgesteld
op 19 Mei te Madrid.
Britsche vorsten naar België.
Het agentschap Beiga verneemt,
dat de koning en de koningin
van Engeland in November a.s.
een officiëel bezoek aan België
hopen te brengen.
Het lot van Danzfg.
Senaatspresident Greiser heeft
de te Danzig vertoevende leiders
van den Duitschen arbeidsdienst
ontvangen en daarbij o.a. ver
klaard Danzig wordt tot een
voorwerp van onrust in de wereld
gemaakt. Tegenover deze onrust
staat Danzig als een blok van
rust, stevig steunend op de macht
van het groote Duitsche moeder
land.
Niets zal de bewoners van
Danzig van hun stuk kunnen
b engen, geen combinaties van
de buitenlandsche pers en geen
mobilisatiemaatregelen aan de
grenzen. Onder de omstandig
heden zal Danzig zijn lot in de
handen leggen van den Führor.
Over het lot van het Duitsche
„Ostraum" zal eens worden be
slist en Danzig zal bij deze be
slissing ten nauwste betrokken
zijn.
Rede van Mussolini.
Mussolini heeft Zondag een
redevoering gehouden te Turijn.
Hij verklaarde o.m
Terwijl ik tot U spreek vragen
millioenen, misschien honderden
millioenen, zich in alle deelen
der wereld van hoog tot laag,
optimistisch of pessimistisch af:
„Bujfi het vrede of wordt het
oorlog
Het is voor allen een ernstig
vraagteeken. Ik antwoord er op
met te verklaren, dat bij een ob
jectiet en kalm onderzoek van
ten, die hem zoo rakelings voor
bijgevlogen waren. Hy keerde
terug uaar de plek waar de hond
lag eu na zijn slypsteeo, die hy
met alle geweld behouden wilde,
opgeDomeu te hebben, trok hij een
eind stroomopwaarts terug. Toen
de sterreu door het fjjue netwerk
der eparreutakkeD boven zijn hoofd
begonnen te schitteren, trok hij
weer stroomafwaarts. Achter hem
aan kroop Rumpus mee, die biyk-
baar voelde dat er nog meer
menschen op pad waren dan al
leen zijn meester en hyzelt. Bij
het kamp gekomen, liet Stanley
zich op den groDd vallen en kroop
verder onder beschutting vbd den
steden oeverrand. De stroom was
op dat punt smal eu sterk en bood
weinig kans op ontsnapping, voor
het geval een der Indianen een
geweer had. En dan bleet nog
altyd de kans, om in zoo'u snellen
stroom tegen een rotsblok te stoo-
teo. Ook wist hy niet, op welken
afstand de b -ek zou uitmonden
iu een meer of rivier. Vlak be-
neden de plaats waar bet kamp
lag, hield hy halt. De Iodiaoen
zaten te praten met huu gewone
scuorre keelgeluiden.
(Wordt vervolgd),
AXELSCHE
COURANT.