Nieuws- en Ad vei tentieblad voor Zeeuwse h-Vlaanderen. HERBERT STANLEY GRIEPen KOU DAMPO No. 92 DINSDAG 21 FEBRUARI 1939 54e Jaarg. Buitenland. J. C. VINK - Axel. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. School- en arbeidsdienstplicht. In de verhouding mensch en staat zijn in de laatste jaren in verschillende landen groote ver anderingen opgetreden. De po sitie, welke daarbij aan den mensch wordt toegekend, is die, welke in vroeger jaren en in andere landen slechts in een tijd van oorlog voor hem overbleef. Naar onze opvatting is in de verhouding mensch en staat de mensch geen te verwaarloozen grootheid en heeft hij ook een eigen autonome beteekenis, zoo wel op geestelijk als op oecono- misch terrein, al zijn er ook maat schappelijke verhoudingen, waar in de mensch zijn belangen bij die van den staat heeft achter te stellen. Niet alleen in tijd van oorlog, maar ook in tijd van vrede. Zonder erkenning van de scheppende kracht van het indi vidu onder voor hem vrije om standigheden is echter op den duur geen krachtige staat en geen krachtig volk denkbaar. Door allerlei remmingen en onder een loodzwaren druk zou die kracht van staat en volk zich ten slotte uitputten. In de autoritair geregeerde lan den huldigt men in dit opzicht andere denkbeelden. Voor een belangrijk deel vinden deze hun oorsprong in de benarde omstan digheden, waaronder dergelijke régimes het bewind hebben aan vaard, perioden van druk en ver val, waarin het herstel van den staat ook zou leiden naar de meening van de leiders althans tot een verbetering van de positie van het individu. Gaat men echter in vredestijd an ders gezegd in een periode, waar van de tijdelijkheid niet door be paalde omstandigheden wordt be- heerscht tot dergelijke maat regelen over, dan ontstaat het gevaar, dat de staat blijvend primair wordt, ja soms zelfs principiëel primair. Dan ziet men, hoe de maatregelen, welke het individu ondergeschikt maken FEUILLETON door H. Koibbs n »^v 13) Id de deur der taut stond een meisje in een blauw katoenen jurk. Ze was even blank en blozend als haar vader en haar haren waren goudbruin. HQ liet zijn pak van sQn schouders glijden, veegde zijn bezweete gelaat af en volgde Taggert naar den ingang. Dit is een vriend van Jean, zei Taggert, en zich tot Stanley wendend Dit is mijn dochter, Marion. Marion begon te blozen en stak haar hand uit. Stanley schudde deze vriend schappelijk en stelde zichzelf voor. En nu kun je bij ons blijven, tot die kerels daar weg zijn, zei Taggert een.eudig. 'n vriend van Groote Jean is altijd welkom in mgn huis. Zouden het lui van Argold zijn 7 vroeg Marion. Haar vader knikte. Die denken, dat ze Groote Jean in handen kunnen krijgen, zei h{j lachend en hoofdschud dend. Maar daar zullen ze nog een heel karwei aan hebben. Jean is een slimmerik, zei het meisje. Kom nou, zei haar vader. HQ is aiels meer dan een Franscbman. Dat zou hem ook niet in sQn gezicht durven zeggen, lachte ket meisje, En Stanley lachte mee. Taggert, hoe Itoer hij ook was, leek tegenover Jeaa Biet veel meer dan een kleine jongen. aan den staat, elkaar opvolgen en steeds uitgebreider worden. Want eenmaal op dezen weg voortschrijdend, is het remmen zeer moeilijk. Zoo hebben Italië en Duitsch- land dezer dagen weer nieuwe maatregelen uitgevaardigd, welke de positie van het individu nog weer meer ondergeschikt maken aan de gemeenschap. In Italië is dit de schooldienstplicht. Reeds van hun vierde levensjaar af, zullen de jonge Italianen dienstplichtig zijn en deze dienst plicht zal er voor moeten zorgen, dat hun geheele opvoeding staat in het teeken van het fascisme en de militaire opvoeding. Ster ker nog dan voorheen zal als ge volg van deze wet de individueele vrijheid worden beperkt, dan wel geleid worden in de banen van een staatsideaal. Het individu moet, daarheen gaat althans het streven, geleerd worden te denken in de richting, waarin de staat zulks wenscht. Of dat op den duur tot een bevredigend resultaat kan leiden, is een vraag, welke naar ons gevoel ontkennend moet worden beantwoord. Tegelijk met den Italiaanschen maatregel werd een Duitsche maatregel bekend gemaakt: de arbeidsdienstplicht in dienst van den staat ten behoeve van taken van bijzondere beteekenis. Ter wijl de Italiaansche maatregel er een van principiëel karakter is, moet deze in de eerste plaats aan practische behoeften tegemoet komen. Al neemt dit laatste niet weg, dat hij toch een uitvloeisel is van een bepaalde principiëele opvatting en demonstreert dit nog eens duidelijk, dat eenmaal dit principe aanvaard zijnde, het langzaam maar zeker doordringt tot in alle onderdeden van het menschelijke leven en de men- schelijke activiteit. Hitier heeft in zijn laatste Rijks dagrede gewezen op de oecono- mische moeilijkheden waaronder Duitschland gebukt gaat. Daar onder valt ook het groote tekort aan arbeidskrachten, waarin men slechts ten deele door aantrekking Het meisje keerde zich om en ging dan naar binnen, zoodat Stanley er ook in kon. De hut was ruim, helder en zonnig, doordat er meer vensters in waren dan In een gewone blokhut het geval is. Op den vloer lagen ver scheidene berenhuiden, dik en wollig. Aan het einde van het vertrek bevond zich een groote steenen schouw. Te gen de muren hingen ouderwetsche, Schotsche platen. In een der hoeken zae Stanley een boekenkastje staan. Taggert trok hem aan zQn mouw. Van haar moederzei hQ en Stanley voelde opeens, hoeveel die simpele woorden aan verdriet inhielden, voor hem zoowei als voor zQn dochter. De blokhut, met de nette gordQ- nen voor de ramen, den goed onder houden vloer en al de orde, die er heerschte maakte op den jongen man een ptettigen indruk vai rust en ge zelligheid. HQ babbelde ongedwongen met Marion en verleide grapjes. Ze kregen belangstelling in elkanders le vensverhoudingen. Stanley ondervond het als iets prettigs, dat denatuurlQke aantrekkelQkheid van het meisje niet onder den invloed van de wildernis en hare omgeving had te lQden gehad, En je gaat dus nog verder naar het Noorden vroeg Marion. Ik.... nee maar, ik zou bQna vergeten, dat er aog een Noorden bestond. Ja, ik trek er toch heen. Jean wacht daar ergens op me. Het is nogal gewaagd, zei het meisje. Dat weet ik wel. ik heb aog niet veel ondervinding van de bosschen opgedaan. Maar ik vind het alles bij elkaar wel heel prettig. Hier In de boort is anders veel gelegenheid om te vlMcbtn en te ja gen, zei het meisje glimlachend en haar vader glimlachte mee door de dikke rookwolkptt uit zQn pQp heen. Misschien dat we op den terug weg hier nog wel een tQdja b Qven, zei Stanley. We zouden het erg prettig vinden, nietwaar vader Iedere vriend vah Groote Jean is welkom, zei Taggert, zQn beenen over elkander slaande. En toen voelde Stan ley dat hQ toch nog, ondanks hun har- teiQke ontvangst, een vreemde voor hen was, niet meer dan een vriend van Jean. Ik denk zoo, dat het nu wel tQd voor me wordt, om verder te gaan, zei hQ. Het meisje keek op en hare blauwe oogen staarden naar de zonneplek op den vloer. Taggert stond op, klopte sQn pQp zorgvuldig alt en stak die in zQn zak. Je kunt anders hier gerust zoo lang bi|ven, als je maar wilt, zei hQ. Wel bedankt. Maar ik moet toch ook aan Jean denken. En het Noorderland. voegde Tag gert erbQ met een hoofdknikje. Het heeft mQ óók getrokken en ik liet me indertQd niet zoo gemakkelQkveriokkeu. Marion, ik kom vanavond of anders morgen terug. Gaat u dan met hem mee? Taggert knikte. Een eindje. Niet zoo heel ver. En Rumpus Die zit goed opgeborgen in de schuur. Laat hem maar vastzitten, kind. Rumpus is onze hond, zei Marion. Ik dacht al, dat ik een hond hoorde, toea ik hier aankwam, En hij is al i6ó groot. En toch neg loo'a jonge baad. Wil jt hen DRUKKER-UITGEVER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. van arbeiders uit het buitenland kan voorzien. In een land met vrije prijsvorming zou een derge lijk arbeidstekort zich vanzelf op lossen, doordat de minder goed betaalde arbeid geleidelijk aan geen werklustigen meer zou trek ken. Maar in de Duitsche in dustrie en evenzeer in den land bouw werkt men loonsverhooging met alle kracht tegen, omdat deze het stelsel in de war zou sturen. Dat kan natuurlijk niet wegnemen, dat de arbeiders toch blijven zoeken naar den bestbetaalden c q. aangenaamsten (n.l. door bij- voordeelen) werkkring, waardoor een va et vient van arbeiders ontstaat. Nu de Duitsche staat afziet van het normale middel om de ver deeling van arbeidskrachten over de verschillende bedrijven te re gelen, moet daarvoor uiteraard een ander middel in de plaats treden, te meer nu gebleken is, dat het tekort geenszins gelijk matig over de verschillende be drijfstakken is verdeeld Reeds had men in den zomer van het vorig jaar maatregelen van tijde- lijken aard genomen in verband met de versterkingswerken in het westen. Nu echter wordt de ge heele arbeidsverdeeling in handen van den staat gelegd. Schakelt men eenmaal de per soonlijkheid uit, meent men dat het algemeen belang beter zonder dan met deze gediend wordt, dan is het niet meer dan logisch dat men dit op alle gebied doet en dat men dus ook de arbeids- en beroepskeuze niet langer aan zijn particuliere inzichten en wenschen overlaat. Maar of een dergelijke persoonlijke binding op den duur door het individu te verdragen is, of het ontbreken van de persoon lijkheid geen remmenden invloed op de arbeidsprestatie heeft, mee- nen wij ernstig te moeten be twijfelen. (N. R. Crt.) Tan Frankrtyk's slagvelden. Steeds weer kan men in de Fransche pers berichten vinden, dat op een of andere plaats in het vroegere gevechtsterrein van ADVERTENTlEN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. den wereldoorlog een boer bij het ploegen of een kind bij het spelen door een granaat ver scheurd is. Hoewel deze gebie den reeds herhaaldelijk afgezocht zijn, verschijnen er toch steeds weer granaten, die in de aarde verborgen hebben gelegen, aan de oppervlakte. Ieder jaar vinden op deze wijze nog talrijke men- schen een onverwachten dood. In opdracht van het Fransche ministerie van oorlog werd 20 jaar geleden na het sluiten van den vrede, het geheele oorlogs gebied tusschen de Noordzee en de Vogezen door honderdduizen den menschen .opgeruimd". Na een schoonmaak, die acht jaren duurde, waren de vernielde dor pen weer opgebouwd, en de ver woeste velden in zooverre gezui verd, dat het bebouwen der ak kers weer mogelijk werd, zonder aan groote gevaren blootgesteld te zijn. Het verdere werk liet de Staat over aan particuliere ondernemin gen, die gemachtigd waren, het gevonden materiaal naar believen te gebruiken en slechts ontplof bare stoffen moesten afleveren. In de twaalf jaren, die sindsdien verstreken zijn, hebben de onder nemers alleen reeds in het gebied van de Somme 10 000 ton metaal geborgen en meer dan een mil- jioen scherpe granatenin het jaar 1937 b.v. werden niet minder dan 207.186 projectielen gevon den. In dit jaar zullen de slag velden van de Somme nog nauw keuriger afgezocht worden, en men verwacht een nog rijkeren .oogst". Dikwijls worden op het oogenblik nog geheele munitie depóts diep onder het aardop pervlak gevonden, de granaten, verpakt in waterdicht linnen, nog in volkomen bruikbaren toestand. Het veelvuldigst bevinden zich deze munitiebewaarplaalsen in het vroegere Britsche gevechts terrein, waar in het laatste jaar van den oorlog honderden van dergelijke depóts door de Engel schen onder de aarde aangelegd werden, die na het Duitsche voor jaarsoffensief van 1918 en den eens zien vroeg het meisje met een zekeren trots. Tai I tut I iaat hem nu maar rustig zitten, waar bq zit, zei Taggert. Maar Marion liep naar de deur van de hut en keerde even later terug met een grooten ruwharigen hond, die tegen haar opsprong, haar handen likte eu speelsch gromde. Opeens bleef de hond stilstaan en zette de pooten schrap Hg stak zQn kop vooruit en het haar vaa zQn nek ging recht overeind. Hq kroop naar Stanley met de gluiperige beweging van een wild dier, Taggert sloeg de armen over elkaar. Het meisje opende haar mond om iels te zeggen. De hond snuffelde aan Stanley's knie, bekeek hem met een eigenaardige uitdrukking in zQn glinsterende oogen en eindigde met zQn snuit tegen zQn hand te duwen. Stanley lachte. De hond sprong op en grinnikte op hon denmanier met zQn tong uit zQn bek. Je bent in dit huis welkom met of zonder groote Jean, zei Taggert. De hond zegt, dat je een vriend bent. HOOFDSTUK VII, Een uur nadat Stanley met Rumpus kennis had gemaakt, was hQ alweer op weg stroomafwaarts op de steeds bree der weidende rivier. Taggert zat aan den achterneven. Ze hadden er een aardig vaartje in. Taggert zat zwQgend te rooken en te pagaaien. HQ scheen wel een machine en alleen zQn blauwe oogen veranderden voortdurend van richting b| het opnemen van den ge- heelen omtrek. Opeens tikte hQ met zQn roeispaan tegen de kano. Stanley keerde zich om. Die kereil kernen ons achterop, *ei Taggert, «e Je kunt hen niet aten, lateren terugmarsch der Duitsche troepen in het door millioenen granaten vernielde Niemandsland verloren gegaan zijn. Een ware nijverheid heeft zich in den loop der jaren in dit oude oorlogsgebied ontwikkeld. Lor ries, door kleine locomotieven getrokken, vervoeren granaten van alle kalibers naar bepaalde ver zamelplaatsen. Daar ziet men groote bergen van de meest ver schillende soorten munitie. Men vindt er artillerieparken van hon derden kanonnen, die eens in het trommelvuur in loopgraven wer den verborgen en na vele jaren verroest weer te voorschijn kwa men. Hun laatste weg blijft het transport naar de hoogovens. Geweren en karabijnen echter moeten op de vindplaatsen ver nietigd worden. Bij üuizend-n worden zij met den loop tn de aarde gestoken, met benzine en petroleum overgoten en verbrand. Ondanks dezen ononderbioken reusachtigen oogst in de laatste 20 jaren, rekenen de deskundigen erop, dat men nog minstens 5 jaren zai moeten werken om ue gebieden aan de Summe, in de Champagne en aan de Aisne werkelijk grondig te zuiveren. Verdere enorme hoeveelheden kogels, granaten en bommen, kanonnen, prikkeldraad en pa troonhulzen uit de groote slagen van den wereldoorlog zal de na tuur zelve uit den schoot der aarde naar de oppeivlakte drijven, leder jaar echter zal ook de oor logsgod verder zijn schatting van ploegende boeren en spelende kinderen opeischen. België herdenkt Koning Albert. Vrijdag was het vijf jaar ge leden dat het Belgische volk in koning Albert een vorst ontviel, aan wien de herinnering nog steeds levendig is, en aan wiens maar ik hoorde een vaarboom over het grint sieepen in de kleine kreek, die we zooeven voorbQ kwamen. Ze kun nen ens nog niet bemerkt hebben. Haal je roeispaan tn. Taggert stuurde de kano naar den oever. HQ koos een moerassig plekje uit en stuurde het booije tusschen de biezen in. We zullen hier een beetje uitrusten, zei hQ, liet zich languit in de kano glQden en bleef zoo liggen. Stanley volgde zQn voorbeeld. Het riet ritselde tegen de wanden der boot en de wind deed de fQne rietplnimen wuiven. Ais je wat hoort, houd je dan doodstil, waarschuwde Taggert. Ze zullen wel goed uit hun oogen kQken. Een paar minuten later hoorde Stan ley een zacht kabbelend geluid en het schuren van een roeispaan langs het boord van een kano. HQ had groote neiging om zQn hoofd in de hoogte te steken en eens te kQken. Toea hoorde hQ een halfbloed met zQn diepe keelstem iets tegen een anderen zeggen. Twee kanu's, fluisterde Taggert. Maar aan hun praten te hooren, hebben ze er geen vermoeden van, dat wQ hter liggen. Het geluld der druipende roeispanen werd hoe langer hoe zwakker en ein- delQk hief Taggert het hoofd even op. Nu kunnen we wel weer doorgaan, zet hq. De zon daalde achter de stammen der boomen en wierp lange scnaduwen over bet watervlak. De breeder wor dende rivier scheen minder snel ta atreemea, (Wordt vervolgd.) AXELSCHE COULANT. Dan rug en borjt flink met Dampt) inwrijven en Dampo diep Inademen, Wonderlijk zooals dit helpt! Doos 30 et. Tub* 40 ct. Pot 30 el.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1939 | | pagina 1