De meubileering van de
Burgemeesterskamer en
de Raadzaal werd ge
leverd door de Firma
B. H. POT te AXEL.
loozen, n.l. een, waar de men-
schen onder bedekking kunnen
wachten, een waar ze het stem
pellokaal betreden en een, waar
ze dit kunnen verlaten, zoodat
med elkaar niet in den weg zal
behoeven te loopen.
Dan dient nog vermeld, dat op
de 4 wijzerplaten der klok de ro-
meinsche cijfers en de wijzers bij
avond electrisch verlicht zijn,
zoodat zelfs uit de verte de tijd
is waar te nemen, alsde
wijzers op hun plaats staan,
want dat schijnt mechanisch nog
niet zoo in orde te zijn, evenals
ook de gaslantaarn, nog af en toe
nagezien moet worden. Dit
zijn echter kleinigheden, die niets
afdoen aan de hoofdzaak, n.l. dat
het uurwerk perfect loopt en de
heldere torenslagen zich weer
geregeld over ons stadje doen
klinken.
De entree en het terras waren
reeds beplant en versierd met
groen en bloemen, hetgeen een
feestelijken aanblik gaf.
Tenslotte herhalen we hier nog
de voornaamste schenkingen, die
werden gedaan, als blijk van
waardeering voor de goede ver
standhouding en de aangename
samenwerking met de gemeente
Axel.
Het groote raam in de hall
door den gemeenteraad, een klei
ner raam in de hall door de
beide wethouders, en een dito
raam door den burgemeester. Dt
4 ramen in de kamer van B en
W. door de Z.-Vl. Tramweg Mij.,
de ramen in de trouwkamer dooi
de Ned. Herv., de Qeret. en den
pastoor der R. K. Kerk en hei
accountantsbureau Moret en De
Jong. De raampjes in de raad
zaal door de volgende vereem
gingenDe A. R. Kiesvereem
ging, de Kiesvereenigmg van dt
S. L>. A. P. en de Vara, afdeeling
Axel, Ainoachtsoelang, Geret
Scnoolvereenigmg Spui, deAx l
scne Boerenkamer, de Cnr. Boe
ren- en Tuindersoond, de R. K.
Boerenbond, de R. K. Scnool, CU
R. K. Parocnie, net Wit-Gen
Kruis, de Chr. Nat. Scnool, dt
Zeeuwsche Landbouw Mij., het
Groene K uis, de Voetbalvereen.
„Axel", de Ruiterijvereeniging,
de Cnr. Oranjcvereeii., de Zang
vereemgiiigeii „Orelio" en „Asaf
de muziekverecnigingen „Ho
sanna" en „Concordia", en de
Ax ische Geref. Jeugd-centraie.
De ramen in de vestibule-
deuren door de aannemers en
de diverse leveranciers, een fraaie
lamp in de hall door de Comp.
Neerl. de 1 Azote, een dito in de
trouwkamer door de Prov. Z.
Electr Mij., en een fraaie buiten
lantaarn door de gem. gasfabriek.
Het ijzeren hek (gesmeed door
de leerlingen) van de Ambachts
school te Terneuzen. Een fraaie
staande klok in de hall wero
gesctionken door de Verz. Mij.
„Holland" te Dordrecht, en vooits
werden nog verschillende bureau
artikelen en surprises door be
gunstigden als geschenk toe
gezonden.
De openingsplechtigheid.
En zoo vond dan gisteren de
openingsplechtigheid plaats, zoo
als gemeld door den Commissaris
der Koningin in Zeeland, den heer
jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford.
Voorafgezegd, moeten we tot
onze teleurstelling mededeelen,
dat van voorstellen of plannen tot
het vormen van een stoet geen
sprake meer is geweest, zoodat
een en ander heeft plaats gehad
volgens officieel programma, op
gemaakt door den heer burge
meester, en er uitwendig alleen
door de vele genoodigden we
hoorden pl.m. 170 en een groot
aantal toeschouwers en auto s,
die het verkeer op de Markt
di uk maakten, en door de
uitgestoken vlaggen was waar te
nemen, dat er iets gaande was in
de gemeente, doch overigens ge-
scniedde alles binnenshuis.
Tc 1.45 n begaven zich allen
naar de raadzaal en om 2 n
werden de Commissaris en de
overige gasten door den burge
meester verwelkomd als volgt
Dames en Hteren,
Het is tntj een bijzonder groote
$er en een groote vreugde, U
allen in deze raadzaal in het
nieuwe stadhuis een hartelijk
welkom toe te roepen, namens
den Raad en namens het Ge
meentebestuur van Axel.
in het bijzonder zij het mij
vergund een woord van welkom
te richten tot den Heer Commis
saris der Koningin in Zeeland,
die zich bereid heeft verklaard
het nieuw gebouwde stadhuis te
openen.
Voorts roep ik ook een bij
zonder woord van welkom toe
aan Heeren leden van Gedepu
teerde Staten en Heeren Burge
meesters van omliggende ge
meenten. Uwe aanwezigheid
wordt ten zeerste op prijs gesteld,
en ongetwijfeld wordt door Uwe
aanwezigheid meerdere luister ge
geven bij deze plechtigheid.
Ik had ook een woord van
bijzonderen welkom willen toe
roepen aan den Heer Mr. P.
Dieleman als geboren Axelaar,
maar tot zijn leedwezen moest
hij bericht van verhindering zen
den, omdat hij nog niet volkomen
hersteld is Ongetwijfeld zal hij
na bekomen herstel van zijn be
langstelling doen blijken.
Dames en Heeren,
Ik dank U allen zeer, dat U
gevolg hebt willen geven aan
onze uitnoodiging om thans hier
aanwezig te zijn om de offiiciëele
opening bij te wonen van het
nieuwe Raadhuis.
Mijnheer de Commissaris der
Koningin, waar U zich bereid
nebt verklaard, de plechtigheid
lezer opening te verrichten, waar
voor wij U zeer dankbaar zijn,
verzoek ik U beleefd thans tot
deze opening te willen overgaan.
Gaarne verleen ik U daartoe
net woord.
De Commissaris nam hierna
net woord en hield een uitvoerige
rede, waarbij hij allereerst dankte
voor de uitnoodiging om het nieu
we raadhuis te willen openen.
Spr. noemde Axel het centrum
-ener schoone landstreek, waar
van de bewoners steeds hebben
gestreden tegen twee vijanden, de
overheerschers, die hier binnen
kwamen vallen, en de golven. Het
is nier een landstreek waar hard
gewerkt werd en Axel is niet al
leen een belangrijk punt in Zee
land voor landbouw en industrie
naar ook een belangrijk en hechi
oolwerk voor ons Vorstenhuis. De
Oewoners waren en zijn nog steeds
trouwe Oranjeklanten. Spr. stond
hierna uitvoerig stil bij de eeuwen
oude Axelsche geschiedenis, waar
over vroeger in dit blad reeds
artikelen verschenen zijn, alsmede
de geschiedenis van het oude stad-
nuis. Spr. bracht dank aan dhr.
J R. d Jonge aihier die voor al deze
waardevolle gegevens heeft zorg
gedragen. In 1830 telde Axel nog
slechts 2160 zielen en in 1938
varieerde dit reeds tusschen de
6000 en 7000. Het is begrijpelijk
Jat het oude gebouw hiervoor te
klein bleek en daarom had het ook
-pr.s volle instemming, dat tot den
louw van een nieuw raadhuis be
sloten werd Spr. hoopte dat met
net totstandkomen van dit gebouw
Axel ook een nieuwe periode van
welvaart en bloei tegemoet gaat,
noe somber de tijden nu ook
nog zijn. Moge ook de gemeente
Axel een bolwerk blijven voor het
Oranjehuis. Spr. wenschte den
burgemeester, het gemeentebest.
en de bevolking geluk. Ruim 17
jaren - - aldus richtte hij zich tot
den burgemeester hebt gij inhet
oude gebouw leiding gegeven.
Moge gij ook nog vele jaren in het
nieuwe het bestuur leiden. Spr.
wenschte verder allen geluk, die
nier in het nieuwe gebouw zullen
moeten werken, zoowel raadsleden
als ander personeel. Moge daarbij
steeds eerbied voor elkanders mee
ning blijven heerschen en blij
moedig gearbeid worden. Mogen
hier onder Gods zegen vele be
sluiten genomen worden tot het
welzijn der bevolking. Met den
wensch, dat Axel een goede toe
komst moge tegemoet gaan, ver
klaarde spr. het nieuwe raadhuis
officieel geopend.
Burgemeester Blok deelde hier
na mede, dat bericht van ver
hindering was ontvangen van de
burgemeesters van Hoek en Zaam-
slag, ais mede van wethouder Van
flendegetn, den heer Rijksarchl-
varis te Middelburg en den heer
Directeur van het postkantoor
alhier.
Vervolgens sprak de burge
meester aldus
Mijnheer de Commissaris,
Waar U thans op plechtige
wijze het nieuw gebouwde Stad
huis van Axel voor geopend hebt
verklaard en Uwe beste wenschen
hebt uitgesproken, heb ik behoefte
U namens den Raad en namens
het Dagelijksch Bestuur van Axel
onzen harteüjken dank daarvoor
te brengen en mogen de wenschen
door U uitgesproken in vervul
ling gaan.
Ook voor de woorden tot mij
persoonlijk gesproken betuig ik
U mijn zeer hartelijken dank.
Dames en Heeren,
Het Raadhuis, dat in 1661 werd
gebouwd en nadien werd ver
bouwd, voldeed niet meer aan
redelijk te stellen eischen. Het
was te klein, de indeeling was
zeer gebrekkig en het gebouw
bevond zich in zoo'n toestand,
dat het niet verantwoord was,
door verandering en door bij- of
I aanbouw, nog groote sommen
gelds te besteden.
Met den groei van de gemeente
en met de uitbreiding van de
administratie, ik behoef enkel
maar te noemen de werkloozen-
zorg werd de oplossing van
het vraagstuk, een nieuw Raad
huis, steeds urgenter.
In de Raadsvergadering van
Februari 1936 werd een com
missie ingesteld ter bestudeering
van dit vraagstuk.
In deze commissie hadden zit
ting de heerenA. P. de Ruijter,
C. Hamelink, J. Fanoy, A. van
't Hoff, A. Th. 't Gilde, waarvan
de Burgemeester als voorzitter,
terwijl als deskundige aan deze
commissie was toegevoegd, de
heer D. van den Berg, gemeente
opzichter.
De genoemde Commissie ver
gaderde voor het eerst op 6 Fe
bruari 1936 waarbij allereerst
onderzocht werd, of het oude
gebouw behouden en verbouwd
kon worden en zoodanig opge-
I knapt, dat het weer voor eemge
geslachten bruikbaar zou zijn.
Vastgesteld werd, dat
lo. de zijgevel geheel afge
broken zou moeten worden
2o. de oorspronkelijke oude
achtergevel eveneens voor een
groot deel
3o. de voordeur met de pui en
de onmiddellijke omgeving geheel
hersteld
4o. alle schoorsteenen, de kap
en het dak geheel vernieuwd
zouden moeten worden, evenals
de vloeren in het oudste gedeelte
zoowel onder als boven
5o. de secretarie diende ver
groot te worden, de dienst van
arbeidsbemiddeling en werkloo-
zenzorg moest beter gehuisvest,
het kantoor van den ontvanger
beter bereikbaar en de bergplaats
voor archief zou brandveilig en
waterdicht moeten zijn.
Met minder kon niet worden
volstaan. De kosten hiervan
liepen zoo hoog en het dan be
reikte resultaat was nog zoo ge
ring, dat men het niet aan durfde
met zoo'n voorstel bij den Raad
te komen. Er moest dus een
nieuw gebouw komen.
Het oude stadhuis behouden
en voor een ander doel inrichten
werd eerst onder oogen gezien,
doch bleek onmogelijk, omdat
men overwoog, dat dan toch be
langrijke verbouwings- en onder
houdskosten bleven bestaan, ter
wijl het gebouw in den loop der
jaren, zooveel was veranderd, dat
oudheidkundige waarde, volgens
bevoegd oordeel, practisch niet
bestond.
Daarenboven oordeelde men,
dat het raadhuis moest staan aan
de Markt, van ouds, het centrum
der Gemeente.
Door dit besluit moest het oude
welbekende stadhuis, dat27, eeuw
aan de Markt had gestaan, waar
zoovele belangrijke besluiten
waren genomen, waar ouze voor
geslachten, grootouders, ouders
en vele raadsleden en stadge-
nooten zelve waren getrouwd,
verdwijnen.
Het was toch met een gevoel
van weemoed, dat op 16 Decem
ber 1937, de raad in voltallige
zitting afscheid nam van de oude
bekende omgeving en het geheel
in sloopershanden werd overge
geven.
Intusschen was een programma
opgemaakt voor een nieuw Raad
huis. De eischen waaraan dit
moest voldoen waren niet gering.
Men moest hebben een ruime
secetarie met afzonderlijke kan
toren voorden Burgemeester,
Secretaris, Ontvanger, Bode,
Werkloozenzorg, Arbeidsbemid
deling Politie, en den Opzichter.
Behalve de Raadzaal moesten
minstens nog 2 vergaderlokalen
aanwezig zijn.
Verder ruime archiefkelders,
bergplaatsen, centrale verwar
ming, cellen, een wachtkamer,
benevens een bovenwoning voor
concierge. Bovendien zou dit
alles niet te veel mogen kosten.
Het plan voor een prijsvraag
werd, om de kosten en op aan-
I raden van hoogerhand, verworpen,
toen onze Gemeente-Opzichter in
één der vergaderingen op een
teekemng had aangegeven, hoe
naar zijn meening het gestelde
ideaal verwezenlijk kon'worden
voor de som, die men zich voor
gesteld had.
Eenparig was de Commissie
van oordeel, dat het onnoodig
was nog verdere stappen te doen,
om tot een ander ontwerp te
komen.
Toen dan ook de opzichter
door middel van een maquette
een voorstelling had gegeven,
hoe hij zich een Axels raadhuis
had ingedacht, kon men bij den
Raad komen met een afgerond
voorstel om dit gebouw te aan
vaarden.
Den Gemeente-Opzichter, den
heer D. van den Berg werd de
vereerende opdracht gegeven, een
plan te ontwerpen.
Verschillende in de laatste jaren
gebouwde Raadhuizen werden
bezocht, waarna verschillende
plannen door de Raadhuiscom
missie aan het College van Bur
gemeester en Wethouders werden
voorgelegd.
In de vergadering van den
Raad van 6 April 1937 werd het
plan, door den heer Van den
Berg ontworpen, met enkele wij
zigingen definitief vastgesteld.
Na gehouden overleg met de
Zeeuwsche Schoonheidscommis
sie te Middelburg, en nadat Ge
deputeerde Staten het besluit tot
het aangaan van een geldleening
van f 55 000 hadden goedgekeurd,
kon tot aanbesteding worden
overgegaan.
Op 8 Februari 1938 vond de
aanbesteding plaats en op 15
Februari daaraanvolgnnd werden
de verschillende werken aan de
aannemers gegund.
Den 12 Mei was de datum
waarop de officiëele eerste steen-
iegging kon plaats vinden.
Regelmatig rees nu het gebouw
omhoog, tot den 24 Aug. 1938
het hoogste punt werd bereikt
de torenspits.
Thans 23 Jan. 1939 is het ge
bouw gereed om otficiëel in ge
bruik genomen te worden.
Ik zeg zeker niet te veel, wan-
ieer ik het een verrijking van
onze Gemeente noem. Zoowel
voor den beschouwer van buiten,
als voor den gebruiker van bin
nen, is het een aanwinst. Aan
sluitend aan ons oude stadhuisje,
past het uitnemend in Axelsch
stadsbeeld en in Axelsche sfeer.
Het oude sierlijke torentje prijkt
weer in zijn vorigen vorm op het
gebouwde trapgevels met de
zandsteenen dekstukken herinne
ren ons aan hetgeen we ouds
gewoon waren, en de oude zonne
wijzer heeft (vernieuwd) weer
een plaats gevonden in den voor
gevel.
Inwendig is een vergelijking
met het oude niet meer mogelijk,
hier ii «lies grondig veranderd
en zoo verbeterd en verruimd,
dat voor eeuwen lang dit gebouw
een behoorlijke huisvesting biedt.
Ofschoon er met de bouwkosten
en de beschikbare ruimte ge
woekerd is, is een fraai geheel
ontstaan, waarvan ieder onderdeel
het bekijken waard is. Ik zal
hier niet alles opsommen. Bij
den rondgang wordt ieder daar
ruimschoots toe in de gelegenheid
gesteld.
Dat dit voor Axel zoo belang
rijke werk op deze wijze tot
stand is gekomen, danken wij in
hoofdzaak aan den Raad, w-lke
met het College van Burgemees
ter en Wethouders zoo eenstem
mig hebben samengewerkt, dat
in een goede harmonie en een
aangename sfeer gearbeid kon
worden. Inzonderheid die leden
van den Raad, welke deel uit
maakten van de Raadhuiscom
missie, hebben hier veel werk
verricht.
Al deze Colleges breng ik als
j voorzitter mijn oprechten dank
voor de bereidwilligheid en het
doorzettingsvermogen waarmede
zij steeds eendrachtig en getrouw
op hun post hebben willen zijn,
en voor de wijze waarop zij de
vaak zeer moeilijke besluiten heb
ben kunnen bespreken.
Hetzelfde geldt ook in niet
mindere mate voor onzen Op
zichter. Ook hij heeft door het
bouwen van het Raadhuis een
paar moeilijke en zware jaren
achter den rug.
De studie eerst, het ontwerpen
daarna, en tenslotte de uitvoering,
hebben van hem een meer dan
normale krachtsinspanning gekost
en vooral het begin, zonder eenige
hulp, tusschen de gewone werk-
I zaamheden door.
Ook voor hem is het een mooie
dag. Hij ziet het werk van vele
dagen en nachten, thans bekroond
en het zal hem zeker een vol
doening zijn, dat dit werk bij alle
leden van het Gemeentebestuur
waardeering geniet. Ik meen dan
ook te spreken uit naam van den
geheelen raad, wanneer ik hem
hierbij onzen oprechten dank
breng.
Wanneer ik dan hiermede ge
naderd ben tot den eigenlijken
bouw, dan spreekt het van zelf,
dat ook den heer Hoebé, die de
laatste 14 maanden de rechter
hand is geweest van onzen
Gemeente-Opzichter een warm
woord van dank toekomt voor
I de wijze waarop hij zich van
zijn taak heeft gekweten.
Daarnaast ook de aannemers,
zoowel de een als den ander, die
van het metselwerk en timmer
werk, evengoed als die, van het
verfwerk, loodgieterswerk, de
stoffeering, meubileering enz.,
allen die hebben medegewerkt,
den bouw vlot te doen verloopen,
zoodanig, dat geen enkele wan
klank is vernomen.
Ook zij hebben medegewerkt
om Axel een goed en goedkoop
Raadnuis te geven, en al zal het
overschot voor sommigen maar
heel gering zijn, toen hebben zij
de goede harmonie weten te be
waren.
De eenige dissonant tijdens den
bouw is geweest, toen één der
werklieden een ongeluk kreeg,
waarvan hij thans geluksig weder
hersteld is. Van deze plaats
wensch ik den heer P. Ortelee
daarmede te feliciteeren.
Dat de bouw van het nieuwe
Raadhuis gedragen werd door de
bevolking blijkt wel uit de ver
schillende geschenken, die werden
ontvangen.
(Spr. somde hierna de schen
kingen op, zooals hierboven ge
noemd).
Voorts werden geschenken ont-
I vangen van
De Uitgeefster van de Terneu-
zensche Courant, een zilveren
inktkoker, Axelsche Radio distri-
butie, een luidspreker met aan
sluiting op de Axelsche Radio-
Centrale, Gasfabriek Axel, een
gaslantaarn, geplaatst bij den in
gang, firma B. H. Pot te Axel,
een plateelbord geplaatst in de
raadzaal, dhr. Van Hilten te Axel,
drie zilveren aschbakjes met het
wapen van Axel, Mejuffr. Mien
Blok te Axel, een eigenhandig
gemaakt Smyrna kussen, waarift
gewerkt het wapen van Axel,
