De witte Sloe*0,
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 40.
DINSDAG 23 AUGUSTUS 1938.
54>" .laars.
J. C. VINK - Axel.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Eenheid door democratie.
Zaterdagmiddag heeft de Neder-
landsche Beweging voor Eenheid
Door Democratie in de Kurzaal
te Scheveningen haar provinciale
zomerbijeenkomst gehouden. De
opkomst van leden en belang
stellenden voor deze vergadering
was zeer groot, zoodat de groote
zaal van het Kurhaus geheel was
gevuld.
Na een korte openingsrede van
den heer Weiss, voorzitter van de
Haagsche afdeeling, washet woord
aan den heer D Hans.
De heer Hans wees erop, dat
het Nederlandsche volk van Wil
lem van Oranje een erfenis heeft
gekregen, welke ongeschonden
bewaard moet blijven. Men neme
juist in deze dagen, welke aan
het regeeringsjubileum van de
Koningin voorafgaan, een voor
beeld aan onze Vorstin, die
Oranjes erfenis met zich mede
draagt.
De vraag dringt zich op, of
Oranje niet moet blijven buiten
alle politiek. Het is, aldus spr.,
inderdaad een goede gewoonte,
dat het koningschap staat boven
alle partijen, want het draagt de
erfenis van Oranje, welke het
geestelijke type van ons volk
bepaalt.
Men mag de democratie niet
te beperkt en te eng zien. Willem
de Zwijger kende geen algemeen
kiesrecht en geen parlementarisme
maar hij streed voor het wezen
en de centrale gedachte van de
vrijheid. Deze vrijheid verdedigen
wij tegen de dictatuur, omdat wij
de erfenis van Oranje willen hand
haven.
Spr. constateerde, dat ons volk
in de historie twee groote be
weegkrachten kent en wel zijn
godsdienstzin en zijn vrijheidszin.
Deze gedachten moeten wij be
waren. Oranje liet ons zijn stam
huis na en wij, democraten, die
nen dit Huis te beschermen, zooals
Geerten Gossaert kort geleden in
verzen zeide„Houdt vast, volk
Nederland". (Luid applaus).
Mr. J. J. Schmal memoreerde
vervolgens, dat wij leven in het
stormcentrum, dat Europa heet.
Spr. wees op de wantoestanden
in de dictatoriaal geregeerde lan
den. Men verwacht van E.D D.,
dat zij de middelen kiest, waar
door men zijn menschenplichten
kan vervullen. Daarmee, aldus
spr., zijn we echter niet klaar.
Wat er thans gebeurt, is het
gevolg van wat eerder werd ge
dacht en gezegd. Mr. Schmal
ging rechtstreeks in tegen de
theorieën, waartegen ook E.D D.
vecht. „Het gaat thans", zoo
riep spr. uit, „om het geweten
van Europa; het gaat om de vraag
of we menschen zijn en blijven",
Spr. eindigde zijn luid toege
juichte rede met te zeggen, dat
de menschen den goeden weg
moeten vinden met hun hart, hun
geloof en hun God.
Na een korte pauze was het
woord aan mr. P. J. Oud. Deze
zou zijn korte toespraak „syn
these" als titel willen geven
synthese, d.w.z. het samenvoegen
van noodzakelijke verschillen tot
een eenheid, die deze verschillen
aanvaardt en niet onderdrukt.
Het vrij aanvaarden van verschil
len beantwoordt het best aan zijn
levensuitingen. Er zijn menschen,
die in alles alleen de tegenstel
lingen zien, zonder te trachten
deze controversen op te voeren
tot een hoogere eenheid, tot een
vrijheid, welke gebonden is aan
hoogere vormen. E.D D. wil de
vrije ontwikkeling van de men
schelijke persoonlijkheid met open
oog voor het nieuwe, maar vast
houdend aan het democratische
beginsel.
Spr. behandelde in korte trek
ken de voordeelen van het partij
stelsel, waarin de politieke strijd
niet verarmt doch verrijkt, waarin
men eerbied moet hebben voor
de opvattingen van den anders
denkende. Men moet steeds uit
gaan van de goede trouw van een
tegenstander.
De beweging van E.D.D. heeft
de gedachte van eenheid in het
volle licht gesteld, omdat men bij
alle verschillen toch één is.
Spr. eindigde met den wensch,
dat men over de scheidingslijnen
heen elkaar de hand rijkt, opdat
men den fakkel der vrijheid kan
overgeven aan het nageslacht,
zooals wij dien van ons voor
geslacht hebben ontvangen.
De vierde en laatste spreker
van den middag was de heer
W. H. Vliegen, die op zijn beurt
constateerde, dat ons volk een
vrij volk is, dat door zichzelf
geregeerd wil worden. Het par
lementaire stelsel ook al kan
men er veel kwaads van zeggen,
is volgens spr. het eenige
stelsel, dat bij ons volk past.
Uitvoerig behandelde spreker
dit nader. Hij eindigde met den
wensch, dat alle tegenstellingen
mogen verdwijnen, omdat wij
willen streven naar welvaart voor
allen door democratie.
Plechtigheid in de
Nieuwe Kerkte Delft
Na de bijeenkomst in het Kur
haus, waar 75 nieuwe leden zich
aanmeldden, begaven vele leden
van de beweging zich in 40
autobussen naar de Nieuwe Kerk
te Delft.
Omstreeks half zeven kwam
het gezelschap daar aan.
Nadat allen zich om het praal
graf van Willem de Zwijger
hadden verzameld, heeft prof. ir.
W. Schermerhorn, alvorens een
krans te hechten aan het mauso
leum, een kort woord gesproken.
Eén centrale gedachte zoo
zeide spreker zal door de
eeuwen heen velen hebben be
zield, die in deze gewijde ruimte
in een of anderen vorm getuigenis
hebben afgelegd. Het was zeker
steeds eerbied en dankbaarheid
jegens den grondlegger van ons
onafhankelijk volksbestaan.
Aan Willem van Oranje is niets
menschelijk vreemd geweest. Hij
was ook een man van zijn tijd.
De vormen, in welke hij het leven
van dit volk mede heeft gegoten,
waren niet dezelfde als die wij
thans als behoorende bij volledige
geestelijke vrijheid zouden ver
langen. Maar zeker is, dat de
geest, die dezen man bezield
heeft en die hem op lateren leef
tijd heeft gedreven tot zijn leven
van strijd en offervaardigheid
dezelfde is, die ook thans nog
door millioenen op deze aarde
als het hoogste wordt geschat.
Het is goed, aldus spr., dat
wij ons ook in de Nederlandsche
B -weging voor Eenheid door De
mocratie bewust zijn van deze
dingen.
Het is noodzakelijk, dat wij
naast het getuigen van onze
gehechtheid aan de geestelijke
vrijheid weten, in den diepen zin
van het woord, op welke basis
wij staan.
Het is daarom, dat wij vandaag
het oog richten op de historie
om onze basis te ontdekken. Met
eerbied en dankbaarheid aan
schouwen wij aan het begin van
dezen langen weg de stralende
figuur van Willem van Oranje,
die ook als man uit de XVle
eeuw met zijn andere levensvor
men toch bezield was door het
zelfde, dat ons ook moet bezielen
offervaardigheid en strijdvaardig
heid voor vrijheid en verdraag
zaamheid.
Ook wij aanvaarden op dit
oogenblik nogmaals, in welke
verscheidenheid van inzicht over
de levensvormen wij hier overi
gens bijeen mogen zijn, gezamen
lijk dien eenen plichthet voort-
dragen van den fakkel van vrij
heid en verdraagzaamheid.
Na de kranslegging speelde de
organist, de heer Storm, het
Wilhelmus en verlieten de tal
rijken, die de plechtigheid bij
woonden, het kerkgebouw.
Zeevaartdag en vlootsehouw
te Scheveningen
Omtrent het programma voor
den op 3 Sept. te Scheveningen
te houden zeevaartdag en vloot-
schouw kan het volgende worden
medegedeeld.
In het Kurhaus zal 's ochtends
een tentoonstelling van scheeps
modellen wordtn gehouden.
Op den boulevard zal lucht
doelartillerie worden geplaatst,
Om twee uur begint in de
Kurzaal een marine-bijeenkomst,
waar toespraken zullen worden
gehouden.
Minister Steenberghe zal daarna
het publiek toespreken over de
beteekenis van de Nederlandsche
scheepvaart en marine.
Om half vier begint een défilé,
waaraan adelborsten, mariniers,
matrozen en de Koninklijke Ma
rine-Kapel zullen deelnemen.
Hierachter sluiten zich o.m. de
leerlingen aan van de Zeevaart
scholen.
Om vier uur vangen de demon
straties van de vloot en de ma
rinevliegtuigen aan. Hieraan wordt
deelgenomen door den flotielje-
leider Tromp, de kruiser Sumatra,
vijf onderzeebooten, twee torpedo
booten, de kanonneerboot Brinio,
vier mijnleggers, vier mijnvegers,
twee nevelvliegtuigen, twee tor
pedovliegtuigen en een demon-
stratiegroep marinevliegtuigen.
De schepen zullen ongeveer
600 meter uit de kust ligplaats
nemen en van alle terrassen te
zien zijn.
Zij komen om 4 uur uit het
Zuidwesten aan en varen ver
volgens langs de heele kust.
De duikbooten gaan achter
elkaar in diep water duiken.
De Tromp en de Sumatra vuren
vijf volle salvo's af.
Om kwart over vijf komen uit
zee twee nevelvliegtuigen, waarop
de luchtdoelartillerie in werking
komt.
Nadat zij over land gevlogen
zijn, gaan zij een nevelscherm
leggen om de Tromp en de Su
matra. Dan komt de torpedo-
groep vliegtuigen en lanceert
torpedo's op de schepen.
Om half zes komt de groote
demonstratiegroep recht uit zee
naar land, waarop wederom de
luchtdoelartillerie op den Boule
vard in werking treedt.
Bij gunstig weer zal men in
dat gedeelte van het programma
o.m het strijken en dalen van
vliegtuigen zien.
Met zonsondergang illuminee-
ren de schepen, die voor de kust
zijn blijven liggen. Om negen
uur wordt van het programma
dat des namiddags is afgewerkt,
FEUILLETON
wires «se «e lippwt Q«"
(Wordt fefvolgd).
AXELSCHE
COURANT
(Duusche vertaling).
Glimlachend overhandigde zfl haar
reisgenoote haar visite-kaartje. „Verja,
barones Von Kartegg", las deze.
Een zeer bekende naam voor mij,
madame la baronne. Wie heeft niet
van u gehoord in de D.sche salons
Mag ik a mijn kaarije aanbieden
.Mademoiselle Heioïse Ctiênois".
Nu schoot het Verja eensklaps te
binnen, waar dat gezichije haar vroe
ger reeds betooverd had. „Satanella
Eenige oogenbltkken woedde innerlflk
bij haar een sufld tusschen trots en
nieuwsgierigheid, doch de laatste zege
vierde.
Mademoiselle Chênoisl riep zi]
lachend ait. En dat hebt u mij niet
reeds dadelijk verteld, maar mij in den
donker laten tasien, waar het licht soo
In de nabijheid is u, de artiste par
excellence 1 Het doet mij bijzonder
genoegen, mademoiselle, persoonlijk
kennis met u te mogen maken.
Voor Verja was dat juist een kolfje
naar haar band. Wat had zij 3' vee'
over die vrouw hooren spreken I Alleen
reeds die roman met Genald loonde
de moeite van een kennismaking met
de heldin. Gaarne had li] naar hem
gevraagd, maar sQ durfde niet, uit
vrees van onbescheiden te zijn. En
Brand! Wat had die al niet van
Heloïses grillen en guitenstreken ver-
raid zoo hartstochtelijk gekust hadj
dat de vurige oagen. die tallooze har
ten hadden doen ontvlammen; dat was
de betooverende glimlach, die allen
mannen het hoofd op hol bracht en
dat bekoorlijke, elegante wezen'je was
de prima ballerina, die heerscheres
van het tooneel, die meest gevierde
schoonheid en de verlaten minnares
van den molenprins. Was dat niet
interessant? Verja hield niet op met
vragen, om de romantische verborgen
heden van het klatergoudieven achter
de schermen uit te vorschen. Hiar
reisgenoote wist ook zoo aardig te
vertellen.
Een uur in den wagon brengt de
menschen dikwijls nader tot elkaar
dan een geheel jaar van stijven om
gang en de wederzljdsche belangstel
ling scheen bij deze twee drukke
vrouwjes zeer levendig te zfln.
Een schel gffluit brak eindelijk het
gesprek af. Verja trok haar kleinen
matelot terecht, de Fransatse knoopte
haar lichtgele handschoentjes dicht en
keek uit het raampje. .Wiesbaden
Wat is dat snel gegaan."
Op het perron was een druk gewe
mel. .Marie!" riep Veija uit de coupé.
Juichend verliet het jonge meisje
de zijde van haar oom Frans en snelde
naar het portier.
Bent u daar eindelflk, tantetje!
Dat is braaf van je, dat je mij,
arme onbestorven weduwe, onder mi
litair geleide komt afhalen, zeide Vetja
lachend, Ba een hartelijke omhelzing.
Taut mieux, nu heb ik moed om
door dien menseheustroem heen te
dringen.
Adieu, Mademoiselle, au revoir I
groette zij daarop haar relgenoote. Het
volgiadi «ogenblik wu M tusschen
de wachtende menigte op het perron
verdwenen.
Wie was die dame vroeg Marie.
Zij zag er bekoorlijk uit.
Mademoiselle Chênois.
Heloïse sprong uit den conpé. Het
duurde lang eer haar bagage verxorgd
was en toch was zfl ongeduldig om
weg te komen. Eindelijk zat zfl in
de victoria, die de zonnige Wilhelnt-
strasse doorreed; van verre zag zfl het
badhuis, ddór is de speelbal, tii&r zal
zij Gerrald wederzien.
Bonne Chance I zeide zij glim
lachend bij sich zelve. Nu kan het
drama beginnen. Ik sta reeds op het
tooneel 1
XIV.
'tls bal in het Kurhaus.
Een bont gekleede menigte woelt
zwierig dooreen, uitlokkend klinken de
tonen van het orkest, dat een opwek
kende wals speelt.
Onze oude bekenden hebben sich in
een groeten kring vereenigd en zijn
zooeven van een wandeling door den
schitterend verlichten tuin terugge
keerd. In een zijzaal staan de vroo-
lijke groepjes bfleen en beraadslagen
wat zfl zullen doen.
Wat denkt u, stelde doctor Brand
voor, ais wij eens naar de spelers
gingen kijken? Wij loopen er geen
gevaar van verkouden te worden en
verwijderen ons ook niet te ver van
de bron, waaruit de Chamoagne vloeit.
Bravo, aangenomen I klonk het
lachend dooreen. Een jong o1fl:ier
hoed Verja den arm en stapte vooruit
■aar de speelzaal,
Ik sluit mij Biet bij het gezel-
IChtp aas, xsids Qirrald ml gefrensta
wenkbrauwen. Wil jij freule Von
Rotterswyl tot cavalier dienen, Brand
Stel je toch niet zoo belachelijk
aanklonk het hem sissend in de
ooren. Wil je door zulk een in het
oog loopend gedrag weer onde herin
neringen en praatjes wekken Waar
om gaat hij niet mee zal men vragen
en het antwoord zal zijn i Omdat hij
zichzelf niet vertrouwt.
Dat werkte. Gerrald beet zich op
de lippen en bood Marie den arm aan,
het woelde en bruiste in zijn binnenste.
Zijn opg -wondenheid ontging het jonge
meisje niet,
Willen wij achterblflven vroeg
zfl zacht.
Een blos evertoeg zfln gelaat en
trotsch hief hij het hoofd op.
Volstrekt niet. Waarom? ant
woordde hfl scherp en hij liep door de
openstaande deur.
Ik heb een afkeer van het spel
en van hen, die er aan verslaafd zfln,
hernam Marie, met een ongerusten blik
op zfln verbleekt gelaat. Een onbe
haaglijk gevoel maakte zich van haar
meester, een angst, die haar den adem
benam.
Hij glimlachte even en zeide t „Ook
ik verafschuw hel".
Een bang voorgevoel beknelde het
hart van het jonge meisje, zfl wilde
hem smeeken teiug te keeren. Zfl
sprak ernstig en oprecht, maar vóór
d3t zfl nog had uitgesproken, keerde
Brand zich om en legde waarschuwend
den vinger op zfln mond in de
speelzaal raag niet gesproken worden,
Zfl staan aan de roulette, „R >uge",
roept de eentonige stem van den crou
pier uit, „trente et un 1" en bevende
banden strijken haastig het |eld naar
sich tec. Het balletic gonst en loopt
de eentonige stem roept weder iets
uit en de spelers luisteren in a lem-
looze spanning. Wat snort dat bal
letje.
Laten wij weg gaan van hier t
fluisterde Gerrald Hfl streek met de
hand over het voorhoofd en wierp een
onrustigen blik op Mirie. In haar
blonde lokken schittert een gouden
haarnaald overal waar hfl ziet
goud I
Hfl spoedde zich voort, naar een
andere tafel. De croupier hield de
kaarten in de hand. „Faites votres jeu,
messieurs I" Langzaam deelde hfl de
kaa-t.
Weder gaat Gerrald een schok door
de ziel. Hoe dikwijls heeft hij niet
aan die tafel gestaan om in koorts
achtige opgewondenheid op de kaarten
te zetten, hoe dikwijls heeft hfl ze
opgenomen, er zijn goud opgelegd om
het nimmer weer te zien. Met strakke
blikken staart hfl op despee tafel, zijn
lippen zijn half geopend en zfln wangen
gloeien koortsachtig.
„Gewonnen", roept hfl eensklaps met
fonkelende oogen uit. De plotselinge
uitroep doet Marie opzien. Zfl schrikt
van de uitdrukking op zfln gelaat.
Laten wfl heengaan, mijnheer
Gerrald I smeekt sij op angstigen toon.
Heengaan? herhaalt hij als in
e«n droom. Ji, laten wij heengaan I
Zwflgend gaai hfl naar de balzaal
terug, waar het orkest weder met
spelen is aangevangen.
Marie blflft staan. Zwaar rust haar
hand op zfln arm.
