D
De Feesten te Axel.
Erg verkouden
Kamer is n.l. een wetsontwerp
ingediend, om de Antwerpsche
tunneltarièven af te schaffen.
Wordt dit ontwerp aangenomen
volgens insiders is de kans
hierop zeer groot dan zal de
Zeeuwsch Vlaamsche automobilist
die in Nederland boven de Wester
Schelde moet zijn, liever wat
meer benzine in een omweg over
Antwerpen beleggen, dan tot
offeren aan het dure Zeeuwsche
veer, dat voor een retourtje voor
een auto met vier personen toch
altijd tenminste nog f6 vraagt.
Als men de bezwaren samenvat,
kan men moeilijk anders dan
concludeeren, dat de Zeeuwsche
bevolking, met name die van
Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen,
die er het nauwst bij betrokken
is, geenszins verheugd is over het
ministeriëele besluit inzake het
veer Hanswcert Walsoorden.
Bovendien begrijpt men niet,
waarom Den Haag de beslissing
in deze niet heeft aangehouden
tot de commissie uit de Prov.
Staten, ruim een maand geleden
belast met een onderzoek naar
korte, goedkoope en oeconomische
veren over de Wester-Schelde,
haar bevindingen ter kennis heeft
kunnen brengen. Ook het veer
HansweertWalsoorden is ten
slotte een provinciale onder
neming 1
in de kringen van den Rijks
waterstaat stelt men tegenover
dat alles, dat de verlegging van
het veer als onderdeel van de
verbetering van de hoofdverbin
ding naar Zeeland moet worden
gezien en men koestert de ver
wachting, dat de wijziging inder
daad een aanzienlijke verbetering
in de verbinding tusschen geheel
Zeeuwsch-Vlaanderen en overig
Nederland zal blijken. Door het
verkorten der vaarroute zal men
in staat zijn mettertijd een uur
dienst te onderhouden, en hiervan
zal op den duur wel zooveel be
koring op den naar snelheid dor
stenden automobilist uitgaan, dat
het niet erg gemakkelijk te be
reiken veer Hoedekenskerke—Ter
Neuzen kan komen te vervallen.
Het drukke scheepvaartverkeer in
Hansweert uit het kanaal door
Zuid-Beveland en het oude hoofd
bij Walsoorden wettigen verplaat
sing van het veer naar het nabije
Kruiningen en naar den Perk-
polder op technische overwegin
gen volkomen.
Dat de onverwachte beslissing
van den minister van waterstaat
in deze reeds vrij oude en veel
besproken aangelegenheid tevens
het einde beteekent van het
eenigszins fantastische plan-Bau-
wens, dat de oplossing van de
verbinding met Oostel Zeeuwsch-
Vlaanderen zocht in inpoldering
van een gedeelte van het Ver
dronken Land van Saeftinge en in
een veer van de Noord naar
Ossendrecht, worde min of meer
ten overvloede hieraan nog toe
gevoegd.
De feestcommissie maakte ver
dere definitieve voorbereiding en
en 's avonds trokken de 'beide
plaatselijke muziekcorpsen met
opgewekte marschen de stad door.
gevolgd door een drom van vroo-
lijke, zingende jeugd.
Inmiddels waren ook voormid
dags de scholen gesloten en als
om strijd werden de vlaggen uit
gestoken, om de eerste te zijn.
Storm en regen werkten echter
niet mee tot een vlot verloop
Desondanks offerden zeer velen
hun vlag, door die ook den nacht
door te laten hangen, met het
gevolg, dat hier en daar de banen
werden gescheiden tot kleurige
wimpels Zelfs mochten sommige
stokken het opgeven.
Maar het programma was daar
en gefeest zou er worden.
Zooals gemeld, begon het om
8 uur met klokgelui en werd
daarna door de chr. harmonie,
voorafgegaan door de feestcom
missie, een rondwandeling ge
maakt, terwijl op verschillende
punten der stad volksliederen en
koralen werden gespeeld.
Te half tien samenkomsten in
de Gereformeerde kerk en in de
Hervormde kerk, ofschoon deze
laatste volgens het programma
niet officieëel, want men had
gaarne alles in één bijeenkomst
vereenigd gezien.
Godsdienstige
samenkomsten
Duizenden wachtten bij dag bij
hun radio-toestel op de blijde
tijding, maar ook honderden lagen
gedurende ongeveer veertien
dagen den geheelen nacht op den
loer, of een alarmsein soms
klinken zou ten teeken, dat de
persmenschen op hun hoede
konden zijn. Éoo ook wij. En
behalve dat, hadden we onze
herauten uitgekozen, die onze
burgerij per schalhoorn in den
nacht zouden wekken, om de
blijde mare te vernemen, zoodra
die bekend was. Verschillende
mooie momenten stelden we ons
voor om onze ingezetenen te
verrassen, als daar waren de
Avro-avond, kerkdiensten en an
dere drukbezochte bijeenkomsten,
maar het was telkens tevergeefs.
Intusschen vernemen onze in
gezetenen, dat we evenzeer actief
waren als onze naburen, zoodat
het wel sneu was te zien, hoe
van verschillende zijden gereed
liggende bulletins hier en daar
voor den dag kwamen, toen onze
Inoodienst het bulletin van de
Axelsche Courant verspreidde.
En zoo was het dan, dat bij
tienen Maandagvoormiddag op
het afgesproken sein de klokken
alhier begonnen te luiden.
Geen plaats was onbezet in de
Geref. kerk, toen de heer J. M.
Oggel als voorzitter van het feest
comité een welkomst- en ope
ningswoord sprak. Spr. wees op
de beteekenis va# dezen dag, nu
allen eensgezind zijn samenge
komen, zonder verschil in stand,
politiek of godsdienst. Hij wees
op de roemrijke geschiedenis van
het Oranjehuis, waarbij ook onze
stad meermalen nauw betrokken
is geweest; o.a. de inname door
Prins Maurits en de Koninklijke
belangstelling tijdens den wereld
oorlog en de annexatiepogingen.
En thans, na lang wachten op de
blijde gebeurtenis, is de band
met de Oranje's weer versterkt
en mogen we hier met dank aan
God en in blijdschap samen zijn.
Nadat 2 coupletten van het
Wilhelmus waren gezongen, nam
Pastoor Goetstouwers het woord,
die eveneens de aandacht ves
tigde op de groote beteekenis
van deze nationale gebeurtenis,
nu de goede God ons een Ko
ningskind geschonken heeft. Hij
dacht aan de vreugde in het
paleis Soestdijk en in het geheele
land en wees oo de woorden
van een onzer dichters: ,0, hoe
zalig is het te bukken onder den
Oranjeboom". Wij weten dat de
geboorte van deze Oranjetelg niet
alle maatschappelijke ellende zal
opheffen, doch wij mogen hopen
op een rustige voortzetting der
Oranje dynastie. Spr. wees als
tegenstelling op rood Spanje,
zwart Itahë en bruin Duitschland.
Vrijheden zijn daar afgeslacht
onder de dictatuur. Wij mogen
dankbaar zijn voor onze vrijheden,
die van geestelijken aard zijn.
Onze Oranje-koningen hebben de
kunst verstaan om deze ongerept
te handhaven. De blijde gebeur
tenis is zeker een nieuwe schakel
in dien keten. Wij mogen thans
staren op een Oranjezon aan een
blauwen hemel, doch meer be
moediging en kracht schenkt de
Goddelijke zon. Hoe meer het
nacht wordt in onzen tijd, des te
meer schenkt die Zon bemoedi
ging. Spr. smeekte Gods zegen
af voor de jonge Oranjetelg op
Soestdijk en de ouders. Moge
Hij hen zegenen tot in lengte van
dagen.
Hierna volgde een zangnummer
tje van het kinderkoor van Asaf,
dat met hartelijk applaus beloond
werd.
Als tweede spreker trad op Ds.
J. S. Post, die de woorden aan
haalde uit Sal 8 16: Door Mij
regeeren de Koningen en stellen
de Vorsten gerechtigheid.
Hij wees verder op andere
woorden van den spreukdichter.
Er zijn tijden om geboren te wor
den en te steiven, tijden om te
juichen en te weenen, enz. Thans
is het de tijd om te juichen en
op te springen van vreugde. Het
blijde feit van de geboorte van
een Koningskind bindt ons thans
samen. Als er eenheid te vinden
is in deze tijden, moeten we die
aangrijpen, ook als burgers van
één stad. Als volk van Nederlanc
zijn we thans één door den zegen
van den dag van gisteren. We
zijn ook één in onzen dank aan
God, want het is meermalen kri
tiek geweest in ons Oranjehuis,
toen er vrees bestond, dat de
dynastie niet voortgezet zou wor
den. De geboorte van een kind
is een kiesch moment, want er
kan een leven geboren worden,
doch er kan ook een leven ge
nomen worden. De almachtige
God heeft ons hierbij gezegend
en daarom zijn we ook zoo dank
baar. Het heeft Gode behaagd,
dat het een dochter zou zijn.
We leven in ontzettende tijden
en dat moeten we bij onze vreugde
ook gedenken. Door uitbundig
heid mogen we deze dag niet
onteeren. Nederland is een oase
of Paradijs in de woestijn, als we
zien op de zegeningen van het
Oranjehuis en daarbij den blik
slaan op andere landen. Wanneer
ons Vorstenhuis als steeds naar
Christus vraagt, dan zal ons land
met vrijheid geregeerd worden en
dan zal de geboorte van deze
Prinses ons en het nageslacht tot
zegen zijn.
Met dankgebed van Ds. Post en
zingen van het TeDeumwerdde
samenkomst besloten. Tenslotte
dankte de heer Oggel nogmaals
alle aanwezigen en herinnerde aan
de samenkomst 's middags op het
Bylocqueplein.
Vóór den dienst werden door
dhr. P. C. Brakman vaderlandsche
liederen op het orgel gespeeld.
Ook de Hervormde kerk was
goed bezet, zoodat het eigenlijk
nog goed was, dat hier een af
zonderlijke dienst werd gehouden,
want om allen te bevatten, zou
tpch geen gebouw in onze ge
meente groot genoeg geweest zijn.
Nadat met Gezang 2 vers 1 en
gebed de dienst was ingeleid,
begon ds. P. van Oeveren zijn
gedachtenisrede met te wijzen op
de dagen van droefheid, toen na
Koningin Emma, Prins Hendrik
was overleden en er zelfs men
schelijker wijze eenige bezorgd
heid ontstond omtrent de uitbrei
ding van het Oranjehuis. Ge
lukkig maakte blijdschap plaats
voor droefheid en ons volk, dat
steeds in geestdrift staat voor
Oranje, ontvlamde weer, toen
Juliana zeide, dat zij het met
Prins Bernhard „zeer eens" ge
worden was. Spr, stond even
stil bij wat na de verloving is
gebeurd en nu daar de geboorte
eener prinses een feit is, leeft
weer de overtuiging in ons hart,
dat God het wel met ons volk
meent. Immers er is weer een
Oranjetelg meer en dat beteekent
de voortzetting van ons volksbe
staan en van de dynastie onder
Oranje.
Ons volk is wars van menschen
verheerlijking en ook deOianje's
verlangden dat nooit. Beiden
begrijpen elkaar zoo goed en zijn
solidair in de behartiging van
's Lands belangen. Het is in
moeilijke tijden herhaaldelijk ge
bleken, dat God ons een Oranje
vorst zond om redding en we
zien ook nu weer de bede van
Vorstin en Volk vervuld. Hierna
wees spr. uitvoerig ook op de
vrijheid die ons volk geniet
maar geen vrijheid zonder ge
bondenheid aan het gezag, dat
boven de partijen uitsteekt. Zon
der dat leidt vrijheid tot anarchie,
waarvan we de voorbeelden elders
zien. Mogen wij daarom God
danken in dit geschenk, de hoop
des Vaderlands. Mogen ook de
Prinses en de Prins Gemaal in
dit Goddelijk geschenk elkaar
vinden. Met de bede, dat God
met hen en met ons volk is tot
in lengte van dagen, sloot de
predikant zijn rede, die met ge
spannen aandacht werd gevolgd.
Tot slot werden staande 2
coupletten van het volkslied ge
zongen, waarna met dankgebed
werd geëindigd.
Voor de behoeftigen der ge
meente werd een collecte ge
houden, waarbij een gift van
f20 was.
Toen deze waren beëindigd
mochten we aan ons bureau
verschillende nadere telegrammen
bekend maken, welke bijzonder
heden omtrent het te Soestdijk
gebeurde gaven. Zoo b.v. dat
de toestand van Moederen Kind
zeer bevredigend was. Later
het communiqué van dr. De
Groot, dat H.K H. Prinses Juliana
een betrekkelijk rustigen nacht
had doorgebracht en heden (Dins
dagvoormiddag) de toestand reden
tot tevredenheid gaf.
Vervolgens, dat de beide Groot
moeders van het jonge Prinsesje
en Z.K.H. Prins Bernhard bij de
bevalling tegenwoordig geweest
zijn.
Ookdat de moeder van den
Prins zelf actief heeft deelge
nomen aan de verpleging van de
koninklijke baby.
En 's avonds eerst den naam
der jongst geborene Oranjetelg:
BEATRIX W1LHELMINA ARM
GARD, Prinses van Oranje-Nas-
sau, Prinses van Lippe Biesterfeld.
Te één uur had de tractatie
van schoolkinderen plaats in de
verschillende schoolgebouwen en
lokalen. Onder het zingen van
op het feit betrekkelijke versjes
werden aan elk een legkaart ver
strekt, vormend den stamboom
van het Huis van Oranje Nassau
en ter versnapering een sinaas
appel en beschuit met muisjes.
Toen een en ander verorberd
was werd verzamelen geblazen
en in rijen van 4 ging de groep
van elke school onder begeleiding
van personeel en voorafgegaan
door muziek naar het Bylocque
plein, waar een herdenkingsboom
zou worden geplant.
Maar ook het publiek stroomde
daarhenen en zoo was ingrijpen
van de politie weer noodig om
de jeugd in bescherming te nemen
en een goede plaats te bezorgen,
evenals het feestcomité, dat daar
met de plaatselijke autoriteiten
en de Leden van den Raad tegen
woordig was.
Er stond een microfoon opge
steld met eenige installaties van
de radio-centrale alhier, waardoor
de rede van dr. Colijn werd door
gegeven, die daarbij het Neder-
landsche volk toesprak, doch,
zooals begrijpelijk is, staat de
jeugd daar niet stil bij en zoo
was die rede moeilijk te volgen
in een oogenblik, dat trouwens
nog een en ander moest worden
geregeld voor een goede op
stelling.
Rede van dhr. Oggel
Op het geschikte oogenblik
nam dhr. J. M. Oggel het woord
en sprak als volgt
Burgemeester, Wethouder,
Leden van den Raad, dames,
heeren en kinderen Allen har
telijk welkom als feestgenooten
bij dit historisch gebeuren
't Is Oranje 't Blijft Oranje 't Is
Oranje boven
Zoo klinkt allerwegen de zang
door Nederland op dezen blijden
dag, nu de al dagen lang met
spanning verbeide gebeurtenis
heeft plaats gehad en ons Vorsten
huis en Nederland met hen verblijd
is door de geboorte van eene
Prinses.
Hooren we menigmaal in de
uitdrukking „van Dollar tot Schel
de" z.g. heel Nederland omvatten
ook beneden de Schelde woont
een volksdeel, dat in hart en ziel I
N derlander is en ten volle mee
leeft in alles wat natie en vorsten
huis aanbelangtdat zich ten volle
één weet in beider lief en leed.
En zoo is ook voor ons, Axe- I
laars, die met zooveel verlangen
deze gelukkige ure verbeidden,
déze dag dé nationale feestdag
ónze nationale feestdag óns
een ware fééstdag en heeft oud
en jong zich in blijde stemming I
opgemaakt omdezen dag ook voor
Axel onvergetelijk te maken. On
vergetelijk te maken in de harten
en gedachten, ook van de vele I
kinderen, die hier met ons aan-
wezig zijn.
Onvergetelijk te maken door het
planten van een herinneringsboom
Een herinneringsboom voor eene
zoo belangrijke gebeurtenis in het
Huis van Oranje. Welke plaats
zou te Axel daarvoor beter ge
schikt zijn, dan de plek waar we
ons thans bevinden I
Door de herinnering aan Prins
Maurits bij de in 1936 gehouden
feesten, besloot de gemeenteraad
aan de straat, hieraan palend, den
naam te geven van Pironstraat,
daarineerendde nagedachtenis aan
een dapper krijgsheld van Prins
Maurits, die bij de verovering van
Axel een belangrijk aandeel had
en die korten tijd daarop te Zut-
phen voor de goede zaak zijn
leven liet.
En dit plein den naam gaf van
Bylocqueplein, naar den naam van
de Bylocquepolder, die door Prins
Maurits, na de inname van Axel
aan het zilte nat werdprijsgegeven,
om drardcor Axel voor de aan
vallen der Spanjaarden te be
veiligen.
Thans door de uitbreiding onzer
plaats een plein geworden, om
zoomd door Wilhelmina Prins
Hendrik Juliana en Prins
Mauritsstraatalzoo een plek,
die ons van alle zijden spreekt
var. het Huis van Oranje
Zoo hebben we dan, om de
deelname zoo algemeen mogelijk
te doen zijn, een viertal scholieren
uit de hier bestaande 4 lagere
scholen uitgenoodigd den her
inneringsboom te willen planten.
Mag ik deze jongelui verzoeken
hun eerewerk te verrichten.
Het waren Jac. Danschutter,
Adri Deij, Abr. Pijpelink en Jan
Verschelling, allen leerlingen uit
de hoogste klassen, die nu be
gonnen met het planten van den
boom op het midden van het plein,
waar daartoe reeds een put was
gegraven. Dhr. A. Weststrate bood
hier eenige hulp en gaf aanwij
zingen.
Dan Dampo inwrijven en in
ademen. Pot 50, Doos 30 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
ampo daar lucht je van op
Toen het boompje was geplant,
zette dhr. Oggel zijn rede voort,
Moge deze sierlijke boom gun
stig ontwikkelen en een sieraad
worden voor dit plein en voor ons
Axel
En, waar we als feestcomité
hiervoor een bruine beuk bestem
den, hoop ik, dat het een profetie
moge zijn van een bruin leventje,
dat we als Axelaars in de toe
komst rondom onzen boom in
onze goede plaats zullen mogen
leiden.
Ik beveel den boom in de hoede
en bescherming van klein en groot
aan.
Moge elk met liefde helpen
medezorgen, dat geenschennende
hand zich daarnaar u-itstrekt, opdat
de voorspoedige groeielks vreugde
en eere zij
Mogen wij als Axelaars, jong en
oud, dezen dag in herinnering
houden, doch bovenal niet verge
ten, wat Oranje voor Nederland
I deeden uit de hooge idealen
van ons voorgeslacht en met de
zelve leven.
Aan Uwe goede zorg, Burge
meester Blok, wordt bij de over
dracht aan de gemeente Axel bij
deze boom aanbevolen.
Moge het U in Gods gunst ge-
gefen zijn, deze lang in het midden
v^an Uwe rustige, nijvere en wel
varende bevolking te zien op-
I groeien.
Rede Burgemeester.
Hierna nam de burgemeester
het woord als volgt
Voorzitter en LJen der
Feestcommissie,
Burgers van Axel,
De voorzitter heeft thans in zijn
gehouden toespraak den Oranje
boom, die thans hier op het By
locqueplein is geplant, door 4
leerlingen van de lagere scholen,
plechtig overgedragen in vollen
eigendom aan de gemeente Axel.
Bij besluit van den gemeente
raad werd ik gemachtigd deze te
aanvaarden en ik verklaar dan
ook met groote blijdschap, en
met groote dankbaarheid, dat ik
deze geplante boom officiëel na
mens den Raad in vollen eigen
dom voor de gemeente aanvaard.
Immers het is eeia geschenk van
de bevolking van Axel aan de
gemeente, waarbij spontaan uit-
ting gegeven wordt aan de groote
liefde en aanhankelijkheid jegens
ons geliefd Oranjehuis,
