Axelsche Courant.
ABDIJSIROOP
Nieuws- en Advertentieblad voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 84. Vrijdag 21 Januari 1938
Buitenland.
Gemengd Nieuws.
Burgerlijke Stand.
Kóu gevat op
de luchtpijpen?
AKKER' S verstèrkte
Verschijnt
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Drukker-Uitgever J. C. VINK
Axel.
Tweede 131ad.
Dialect
of geen dialect.
Onder dezen titel lazen we in
„Zeelandia", het maandblad van
de vereeniging van Zeeuwen te
Rotterdam, dat ons van bevriende
zijde werd verstrekt, het volgende,
dat misschien onzen lezers wel
belang inboezemt, omdat Axel er
nogal eens in wordt vernoemd.
We namen het daarom over met
toestemming van den schrijver,
die aldus aanvangt(n.s.)
'k Za ma daelijk mee te deure
in uus vallen ên dan wou ik dï
seggen
Altied 'tzelvde (maakt hiervan
s.v.p. niet dezelfdewant wij
Zeeuwen zijn immers de trouwste
mannen en vrouwen der wereld
ga gauw vervelen b.v altied brie
mee 'n putje in 't midden voo de
stropie zou gauw tegenstaan, al
is 't altiet een aorige striet om
het putje nie deu te breken. Zo
is 't ook mee vossesoppen, utse-
put, efrepels mee spekjes ên
azien, èrtesoep, papkost, enz.
Z ifs mee biefstik en zelfs mee
m issels
Ook voortdurend „dialect" zou
vervelend kunnen ooren. Daarom
gaan'k noe over tot d'Ollanse
schrieftrant, voo zolank as 'tuurt
teminste
Je moeten ook nie verheten, da
't Sinterklaas was en da'k ok a
71 bin!
Sedert 1 Juli 1885 heb ik mijn
werkkring (onderwijs) gehad bui
ten mijn geboorteplaats (Axel).
Mijn vrouw is van dezelfde plaats
geboortig. Onder elkander spre
ken we nog wel eens een bitje
Axels, maar in 't bijzijn van dt
kinderen (vuve) deed ik persoon-
soonlijk üat met opzet nooit.
Mijn vrouw was hierin minder
streng en gelukkeg maar ook, want
de kinderen vonden het vaak leuk
als ze hun moeder op een Axels
woord of een Axelse uitdrukking
konden betrappen. Ze lagen niet
op ae loer hoor Maar ze hadden
er dan schik in. „Groots" praten
zou beslist de sfeer bedorven
hebben. Toch is het wel eens
voorgekomen, dat een kind op
school in schriftelijk werk (dictee
of ander taalwerk) een fout maakte
tengevolge van herhaaldelijk ver
keerd horen thuis, b.v. eigent-lijk
voor eigenlijk.
Dat men aan mij altijd nog
heeft kunnen horen, dat ik een
Zeeuw ben, heeft niet gelegen
aan een verkeerde uitspraak, doch
aan de duidelijke uitspraak van
de n op het eind (Oud minister
van Buitenl. Zk., Jhr. De Gratff
spreekt die n nooit uitis dat
zuiver?) evenals bij de Friezen
en Groningers en vooral ook aan
de intonatie, de manier van spre
ken, waarschijnlijk gekenmerkt
door een zekere gemoedelijkheid,
althans geen afgebetenheid.
Dat sjluiige in de Zeeuwse
spreektrant mag ik zelf nog altijd
zo grfag van anderen horen.
Ie gebod: Ouders, gaat zo
veel mogelijk Uw kinderen voor
in het zuiver spreken der Neder
landse taaldit kan zelfs in hun
belang zijn Ik weet wel Wie
spreekt zuiver Nederlands ?Tracht
het in elk geval te doen in het
bijzijn van Uw kinderen op na
tuurlijke wijze.
Verder: Wie jaren boven de
Moerdijk heeft gewoond als
Zeeuw(-se) en in zijn (haar) be-
tukkmg verplicht is geweest,
zt-drlijk verplicht, althans zoveel
mogelijk zuiver Nederlands te
spreken, spreekt zijn (haar) dialect
met meer (hoewel hij of zij dat
nooit verleert), tenzij enigszins in
de huiselijke kring of temidden
vin familieleden en rasgenoten.
Dat zuiver spreken is hem (haar)
tenslotte zo eigen geworden, dat
hij (zij) zelfs op de Clubavonden
van Zeelandia geen dialect meer
spreekt. Het zou plat „boers"
(vergeeft mij dit woord, ik bedoe
er niets minderwaardigs mee,
volstrekt niet) klinken in zijn
(haar) eigen oren. Het kostte
zelfs den verdienstelijken spreker,
toneelspeler, regisseur en hoogst
actieven heer Kraak enige moeite
om in zijn toespraak vóór de
opvoering van „Een lot uut de
ioterieë" geen goed Hollands
woordje er tussen te zeggen.
Dialectisch schrijven geeft minder
aanleiding tot afwijkingen, dan zit
men rustiger in oeft m'n z'n broek
nie op t'ouwen bij de zakken.
Da voddert ook andacht
2e GebodNeemt niemand
kwalijk op clubavonden of bij
gesprekken elders tussen rasge
noten, wanneer Zeeuwen Hol
lands spreken. Dat is immers
nu eenmaal hun omgangstaal ge
worden. Als ik bij een ontmoe
ting met Zeeuwen mijn oor te
luisteren lag en dan eens hoorde
zo'n echt teken van je moeders
taal, nog niet geheel afgelegd,
dan geniet ik daarvan. Ik kom
veel in aanraking met een leraar
in 't Frans hier, ook geboren
Axelaar. Hij heeft veel studie
gemaakt van de herkomst van
woorden in het Axels dialect, die
door een met-gestudeerde niet
zijn thuis te brengen en zelf heb
ik ook veel aan die afleidingen
(herkomsten) gedaan. Bij onze
gesprekken hierover hebben we
dan wel eens schik„le ei op
z'n faalje hat", zit toch niet
zukke toten te trekken, een
ravelje van 'n wuuf". Weet gij
lezer de herkomst van die woor
den, afkiding of vervorming?
Of misschien van „koeieneren,
poelepetane, ratjetoe, kokkienen"
(langwerpige smalle peperhuisjes,
gevuld met gebrande stroop)
enz., enz.
Weet een Zuid-Bevelander de
herkomst van „kacheltje" voor
een veulen Ik weet het ook
niet.
Zo zijn er honderden woorden.
Verzamelt ze eensGaat ook
eens na, of een bepaalde klinker,
aa, ee, ie, oo, uu of tweeklank
ei, ij altijd op dezelfde wijze ver
basterd wordt uitgesproken.
In Axel b.v. vier voor vuur,
maar niet mier voor muur. Hoe
uat komt? „Nie altied 'tzelfde"
schreef ik in de aanvang, of beter
gezegd allied 'tzelfde gaat ver
velen. Veel hangt hier ook af
van het belangrijke van de in-
noud.
3e GebodLaten wij allen,
leden van Zeelandia, de belang
rijkheid en vermakelijkheid van
ons dia'ect en de humor, waarin
de Zeeuwen zo sterk zijn, trach
ten te behouden. Let maar eens
op bij verjaardagen en andere
huiselijke bijeenkomsten, ook op
vergaderingen e d.g., hoe vaak
getracht wordt, iemand door een
Humoristische zet in het zonnetje
te zetten
Owee, wie dan geen kwinkslag
terug kan slaan. De lachers
sparen hem met, ook wel eens
naar niet, maar dat komt minder
voor, want de Zeeuwen zijn te
galant om een jongedochter of
vrouw in 't otje te nemen en. ouwe
mensen ooren vanzelfs ontzien.
4e Gebod. Afwisselend dialect
in de bijdragen, maar liefst zoo
tussendoor besschrieviengen van
ouwe zeden in gebruken leuke
ot wè droevige hevallen, een
bitje geleerteit of geschiedenis
noe ên dan kan ook heen kwaat.
Anpessant allema vee zegen in
t nieuwjaar oor I
Jan Debuut.
Het Vaticaan en Duitschland.
De Paus waarschuwt de ltali-
aansche boeren, die in Duitsch-
land zullen gaan werken. Hij heeft
twintig bisschoppen en twee
duizend priesters, allen Italianen,
ontvangen, die behoorden tot hen,
die door Mussolini werden be
dankt voor hun werk in den
graanoogst.
De Paus hield een lange rede,
waarin hij de priesters loofde en
hij sloot zich aan bij de woorden
van Mussolini over het grootsche
werk ten gunste van de landbou
wende bevolking.
Ten aanzien van de wolken aan
de overzijde van de Alpen zeide
de Paus, dat hier nog geen „mooi
weer" te verwachten is en hi
waarschuwde eenige Italiaansche
boeren, die binnenkort in Duitsch
land zullen gaan werken, tegen
de gevaren, welke hun katholiek
geloof bedreigen, in het land van
het nationaal-socialisme.
Havas voegt hieraan toe, dat
deze opmerkingen, juist vóór
Hitler's bezoek aan Rome, van
belang zijn.
Men zegt dat de Paus met
Paschen naar Castel Gandolfo zal
vertrekken en dus tijdens Hitler's
bezoek niet aanwezig zal zijn.
De „Nalional-Sozialistische Hef-
te", vroeger geredigeerd door
Hitier, thans dóór Rosenberg,
publiceerde een heftig artikel
tegen het Vaticaan, getiteld „De
politiek van Rome tegen de na-
tionaal-socialistische opvattingen."
De katholieke pers, aldus het
tijdschrift, wil de idealen van het
Derde Rijk niet begrijpen.
In een ander artikel in hetzelfde
tijdschrift wordt het Duitsche
protestantisme beschuldigd van
ontrouw aan de Luthersche tra
ditie en van slaafschheid jegens
Rome.
Sluiting van cafés.
Volgens den correspondent van
de N. Rott. Crt. te Stockholm
heerscht er, voor het eerst sinds
vele jaren, in Zweden een heel
het land omvattend arbeidsconflct,
waarvan het publiek in belangrijke
mate de dupe moet worden.
Reeds weken lang zijn er ge
schillen ontstaan in het hotel-en
restaurantbedrijf en ondanks be
middelingspogingen door de Re
geering zijn de verhoudingen zóó
zeer verscherpt, dat men van
verder onderhahdelen afziet.
Het gevolg is sluiting van alle
eet- en slaapgelegenheden in den
lande, die maar eenigszins den
naam van restaurant of hotel
verdienen. Dinsdagmorgen zijn
alle restauratie-rijtuigen van de
spoorwegen, op het rijtuig voor
het traject Stockholm—Gavle na,
in de wagon-depots blijven staan
en is ook de verkoop van koffie
en kogelfleschjes en broodjes in
de treinen op practisch alle tra
jecten gestaakt geworden. Woens
dag volgde uit sympathie met
de actie van de restauranthouders
de sluiting van de zaken der
georganiseerde caféhouders. In
totaal zijn ruim twintigduizend
werknemers uitgesloten.
De kans, dat het conflict spoe
dig bijgelegd wordt, lijkt zeer
gering.
De eischen van beide kanten
liepen té ver uiteen, dan dat men
eenig compromis mogelijk achtte.
Men moet aannemen, dat er
eerst wijziging in de situatie in
treedt, wanneer een van beide
partijen, eventueel noodgedwon
gen, bereid is haar eischen voor
een goed deel prijs te geven, óf
wanneer de regeering ingrijpt om
het conflict in verband met de
groote belangen, die er mee ge
moeid zijn, tot een einde te bren
gen.
De bond van handelsreizigers
voorziet ernstige gevolgen voor
handel en nijverheid, nu zijn leden
gedwongen zijn naar huis terug
te keeren. In verschillende groote
steden zijn voorbereidingen ge
troffen, opdat de hotelgasten, die
niet bij familie of kennissen on
derdak kunnen, hun intrek kun
nen nemen in vrij primitieve
slaapgelegenheden, die feitelijk
voor zomersche schoolreisjes zijn
bestemd.
Om een voetbal
Nabfj de haven van Den Hel
der waren
het voetballen, waarby een van
hen den bal in het water trapte
die in het Marsdiep afdreef
Twee hunner ging dit zoo ter
harte, dat zij een visschersvlot
losmaakten en daarmee het
bruine monster achterna gingen
Door dan stroom dreef de ba]
echter geheel naar zee, terwyl
ook de jongens met hun bootje
den koers kwijt raakten. Eenige
uren dreven ze zoo rond, ten
prooi aan regen en wind, tot ze
tenslotte nabij het vliegkamp De
Mok op Texel op het strand ge
worpen werden. De bemanning
van het vliegkamp nam de door
natte en verkleumde jongens op
en stelde de doodelijk veront
ruste ouders telefonisch in kennis
van de behouden aankomst
Na den nacht op de Mok te
hebben doorgebracht, werden ze
's anderen daags per bootje naar
Den Helder teruggebracht. Hun
bal is echter waarschynlyk een
wereldreis over de zeeën aan
gevangen.
In een perceel te 's-Gra-
venhage heeft zich een persoon
door opensluiting van de voor
deur toegang verschaft. Toen
de familie S. omstreeks zes uur
thuis kwam vond zy de deur op
de knip. Terwijl mevrouw by
deze deur postvatte, ging de
heer S. op onderzoek uit aan de
acbterzjjde van het perceel.
Juist toen hij de poort wilde
binnengaan, kwam er een man
uitrennen, en zag de indringer
kans te ontkomen.
Toen de familie haar woning
betreden had, ontdekte zy, dat
een aantal sieraden, ter waarde
van ongeveer 700 was ver
dwenen.
Een jongmensch dat in
geldverlegenheid zat, heeft een
nieuwe manier gevonden om hier
uit te geraken. Er stond op zijn
spaarbankboekje f 24.Hij zette
er eentje voor en liep naar het
postkantoor, waar hij zoo beschei
den was om slechts f 40.op
te nemen. Een week later inde
hij weer 40.Teneinde het
bedrog niet te doen uitkomen,
zond hy zijn boekje niet op voor
de rente-byachryving, zooals soli
de spaarders jaarlyks doen, maar
ook zonder boekje houdt dehoold-
administratie van de Rijkspost
spaarbank de staten by en zoo
kreeg het postkantoor dezer da
gen opdracht om by den onver
schilligen belegger het boekje te
halen, niet zoozeer vanwege de
rentebyschrijving als wel omdat
de cyters van het tegoed en de
uitbetaling niet klopten. De jon
geman vertelde, dat hij het boekje
niet meer had. De politie werd
in de zaak gemengd, waarop de
jongeman heelt bekend, dat bij
de fraude heeft gepleegd om het
tekort te dekken, dat hij als
agent van een maatschappij, tnet
wie hij moest afrekenen, had ge
maakt. Hij is ter beschikking van
de justitie gesteld.
Tekort van f15 000.
Reeds eenigen tijd had het
bestuur van den r.-k. Boeren
bond te Dongen verdenkingen
tegen zyn tweeden boekhouder
F. E., die er een luxueuze le
venswijze op na hield. De con
trole bracht ernstige verval-
schingen en tekorten aan het
licht, waarna de burgemeester
onmiddellijk tot aanhouding over
ging. Terstond heeft deze be
kend door valsche boekingen
gedurende ongeveer 8 a 9 jaar
kleinere bedragen thebben ont
vreemd, waardoor thans een
tekort van ruim 15 000 zou
zyn ontstaan, welk tekort even
wel vermoedelijk tot 20 000
zal oploopen.
Clinge. Gehuwd. Victor
Bolssens, 31 j. en Argelie de
Lee, 20 j. Eugeen Schuddings,
23 j. es Alice Warrens, 22 j,
Donatus de Block, 80 j. en
Mathilda van Boven, 26 j. Pe
trus Drumont, 34 j. en Julia
Bauwens, 28 j,
Geboren. Camillus, z. van
Petrus de Vos en Yvonna van
Gijsel. Willy, z. van Renè van
Gremberghe en Yvonna van
Vlierberghe. Etienne, z. van
Cornells Schyvenaars en Bertha
van Boven. Leonie, d. van Jo
seph van Putte eu Helena van
Bogget. Eduard, z. van Pieter
van Stappen en Maria Mariman.
Elodie, d. van Willem Broekaert
en Maria Lockeieer.
Overleden. Pieter van den
Brande, 64 j., echtg. van Philo-
mena Herrewegh.
Hontenisse Gehuwd. 28 Dec.
Alphousus Cornelissens, 33 j. eu
Alouisa Fassaert, 30 j. Augus-
tinus Derycke, 30 j. en Elisa van
Esbroek, 27 j. Arthur Borgers,
30 j en Elisabeth Pieters, 25 j.
Geboren. Johannes, z. van
Josephus Bun en Bertha de
Bruyn. Theo, z. van Eugenius
de Keyzer en Rosalia van der
Poel. Louise, d. van Willem
Mahu en Martha Buijsrogge.
Wilfrieda, d. van Alouisius Burm
en Johanna Colpaart. Angèla,
d. van Theodorus van Puyvelde
en Martha Ongenae. George, s.
van Eduardus Pauwels en Pau
lina Vink. Jeanette, d. van
Albert van der Poel en Angela
Morres. Hubertus, z. van Ja
cobus Duerinck en Theresia
Story. PauliDa, d. van Petrus
de Kort en Anna van Steven-
daal. Josina, d. van Josephus
d'Hont en Josephina Kegels.
Marcellinus, z. van Emilius Eg-
germont en Martha Voet. Ber-
nardus, z. van Desiré van Kerck-
hoven en Cornelia Heydens.
Overleden. Petrus Morres,
57 j., echtg. van Maria Muller.
Eduard Sponselee, 9 m., z van
Petrus en Melanie de Kerf.
Nenzen. Overleden. Maatje
Dieleman, 77 j., d. van Petrus
en Cornelia Verpoorte. Jeanna
Geensen, 80 j., wed. van Gillis
Drabbe. Pieternella Dieleman,
61 j., echtg. van Johannes Rie-
mens. Marinus van de Wege,
50 j., echtg. van Alida van Alten.
Pieter Romeyn, 75 j., echtg. van
Maria Lansen. Johanna Wadde
van Roon, 60 jechtg. van
Pieter Gerreman. Hendrik de
Feyter (van Axel), 24 j., echtg.
van Marrigje Verstraten. Jan
Stoffels (van Zaamslag), 6 j., z.
van Adriaan en Maria Risseeuw.
Johanna van den Berg, 43 j.,
echtg. van Cornelis van Over-
aeeke. Mechgelioa Huijssea, 89
j-, weduwe van Rokus Harms.
Charles Verscbraegen (van Koe
wacht), 6 j., z. van Alphonse en
Veneranda de Vos. Jan van
Drongelen, 78 j., echtg. van
Maatje Overdulve. Theophile
van Heesbeke, 68 j., x. van
Augustus en Beatrice Kamoen
(van W6stdorpe). Willem van
Drongelen, 80 j., wedn. van
Taaneke Oppe. Bonna Plat-
teeuw, 76 j., wed. van Jan
Smies. Magdalena Savoy, 60 j.,
echtg. van Jacobus van Mosse-
Telde (van Axel).
-
12 cachets 50 ct.
Bij Apothekers en Drogisten.
Die snijdende Noordenwind is oorzaak
dat menschen met zwakke luchtpg-
pen dadelijk gaan hoesten. Past op,
grijpt nog heden in, want ge staat
meer dan anderen bloot aan een
chronische bronchitis, die lang duurt
Verzorg U daarom dadelijk met het voor
U aangewezen middel, de nieuwe verstèrkte
Abdijsiroop. Dat is een natuurlijk kruiden
middel en werkt zacht en grondig op Uw
aangedane slijmvliezen. Bovendien is in de
nieuwe Abdijsiroop nu nog toegevoegd de
krachtig hoest-bedwingende stof codeïne,
welke uiterst snel en verrassend Uw hoest
verdrijft en Uw bronchitis tot staan brengt.
Terecht noemt men thans Akker's Abdij
siroop om zijn bijzondere samenstelling
,,'s Werelds béste Hoest-siroop want de
werking bij Hoest, Griep, Bronchitis, Asth
ma is werkelijk verbazing-wekkend, dat
zult U bij de aanwending ondervinden.
Flac. 90 ct., f 1.50, f 2.40, f 4.20. Overal verkrijgbaar.
Hoe grooter flacon, hoe voordeeliger het gebruik.
