Nieuws- eu Advertentieblad
voor Z e e u w s c h - V1 a a n d e r e n,
Bij de Marmergroeven
No. 4
DINSDAG 13 APRIL 1937
53 e .Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Buitenland.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
De kerkstrijd in Duitschland.
De „Daily Telegraph" meldt
uit Berlijn, dat de Gestapo (ge
heime staatspolitie) alle nog on
verkochte exemplaren van een
boek over den tegenwoordigen
toestand in de Duitsche E vange-
lische kerk in beslag heeft ge
nomen.
Dit boek, „Duitschers schaart
U om God", was geschreven in
samenwerking met den predikant
en voormaligen duikbootcomman
dant, Niemöller en dr. Dibelius.
De scbryvers zijn leiders van da
opposmoneeie Belydeniskerk.
\an het boek zijn reeds 50.000
exemplaren verkocht.
Opnieuw zijn 5 predikanten
der Evangelische Kerk gearres
teerd in O Pruisen en twee te
Hamburg en Liioeck. Vier pre
dikanten, die te Darmstadt waren
gearresteerd, zyn inmiddels weer
op vrije voeten gesteld.
Alzoo gaat de vervolging van
geloovigen onder Hitlers bewind
voort, al zal er ook in bepaalde
gevallen wel reden toe zijn ge
weest, o a. doordat de geestelijk
heid zich meer met de politiek
inliet, dan wei met de geestelijke
verzorging van hun geloofsge-
genooten of datgene, wat hun
ambt en plicht moreel ook recht
streeks meebrengt. Trouwens in
alle landen en ook in ons land
is het geen vreemd verschijnsel,
dat kerkelyke voorgangers zich
de weelde permiteeren om meer
te liefhebberen, waarmee dan
ook, en zy alzoo het priesters- of
predikantenambt meer als een
baantje of bijzaak beschouwen,
dat hun een maatschappelijk
bestaan geeft, dan dat ze zich
de geestelyke nooden aantrekken
hunner volgelingen. Zulks is
natuurlijk koren op den molen
van degenen, die zich atzydig
van kerk en godsdienst houden.
En niet te verwonderen is
het, als in Duitschland (en ook
elders) predikanten van hun
plaats op den kansel of in buu
kerkelijke omgeving misbruik van
Uit het Engelsen
25)
Een pracht-kapitein, maar een
man zonder initiatief, mompelde zijn
lordschap, nadat de kapitein zich had
teruggetrokken.
Een half uur later waren ze onder
weg en terwijl het jacht koers zette
naar zee in de vallende dutsieruts van
den Augustusavond, zaten lord Purbeck
en Hector samen in den mooien salon.
De gast, met al de journalistieke schrai.-
dernetd en tact, waarover hij beschikte,
deed zijn uiterste best, om zijn gastheer
aan het pralen te krijgen over diens
potitieke inzichten en om iets te hooren
over diens stokpaardje: deafschatfing
van de kustwacht.
Het gesprek vloite echter niet best
en, nadat eenige glazen whisky onder
een dampende sigaar waren genuttigd,
trokken beiden zich terug in hun slaap-
kwartier, om zich ter ruste te begeven.
Al vroeg onder den morgen ont
waakte Hector uit een vasten slaap en
was door de vreemde omgeving plot
seling klaar wakker.
Hg deed geen poging om weer in te
slapen, maar in het heldere licht van
den vroegen morgen trachtte hij zijn
vrees van den vortgen avond te ont
leden. Zijn vrees van den vorigen
avond kwam weer terug.
Ais lord Purbeck hem uit den weg
Wilde ruimen, kon hij het moeilijk
macht maken, deze dan worden
opgeruimd, waar wet en gezag
zulks in handen heeft.
Het treurige van dit verschijn
sel is evenwel, dat als de overheid
ermee begonnen is, dan weder-
zydsch verzet zoodanig toeneemt,
dat het niet bij enkelingen blijft
en een personenstrijd ODtaardt
in een kerkelyken strijd, ja zelts
men van een geloofsstrijd gaat
spreken.
Een dergelyke omvang heeft
de vervolging thans ook in
Duitschland aangenomen. We
zouden haast zeggen, dat ligt zoo
in de lya van hef. Hitler-regime,
dat naast zich geen andere macht
kan dulden, evenmin als Lenin
dat in Rusland toestond. In dat
verband sraat fascisme en bolsje
wisme niet zoover van elkaar.
Intu8scben zijn de geloovigen,
Protestantschen zoowel als R.-
katholieken, er de dupe van.
Wie „overtuigd" ig, laat zich
echter niet weerhouden, maar
volhardt in het goede.
Een Duitsche correspondent
van de „Daily Telegraph" deelde
aan zyu blad mede, dat de leiders
van de belydende kerk in
Duitschland een Paaschbood-
schap hebben gericht tot de ge
loovigen, waarin zij spreken over
het voortdurend gevangen zetten
van evangelische predikanten in
concentratiekampen.
In de boodschap werd o.a.
gezegd
„De geloovigen moeten weteD,
dat niet valt te twijfelen aan de
overwinning van de kerk. We
gedenken onze vervolgde en ge
vangen genomen leden in gebed,
dankbaar dat God ons de over
winning heeft gegeven. We
bevelen onze broeders en zusters
in concentratiekampen en ge
vangenissen aan God, die de
overwinnaar is, aan. We bidden
God, dat hy door hen Zijn naam
zal verheerlijken. We herinneren
aan de predikanten en geloovigen
die uit hun parochies zyn ver
dreven en de gemeenten waar,
tengevolge van deze actie, het
woord van God niet langer kan
worden gepredikt. We weten niet,
subtieler en practischer hebben aan
gelegd. Het scheen Hectoi toe, dat het
uitgangspunt van alles kon zijn geweest
het oogenbiik, dat hij, gedreven door
liefde voor Midge, lord Purbeck had
te kennen gegeven, dat hij het doode
lichaam, dar hij in de baai gevonden
had, had geïdentificeerd als dat van
den verdwenen Ier. Lord Purbeck had
onverschilligheid geveinsd, maar even
later had hij Madge als lokaas gebruikt
en hem uitgenoodigd bij hem te komen
lunchen en het einde van alles was,
dat hij daar nu lag, zonder dat iemand
wist, waar hij zich bevond.
Niemand wist, dat hij bij lord Pur
beck geluncht had en wanneer hij
vermist zou worden, dan zou z|n
lorGschap gemakkelijk kunnen toegeven
dat de vermisie bij hem was geweest
doch dat hij hem ergens onderweg had
afgezet. De chauffeur zou zonder
twijfel de verklarirg van zijn meester
bevestigen en Hector dacht in dat ver
band aan het gebruik van een gesloten
auto. Toch geloofde hij niet, dat men
hem zonder meer over boord zou
gooien. Het was misschien niet moei-
Iqk voor iemand, die zoo rijk was ais
lord Purbeck, om een bemanning bij
elkaar te krijgen, waarop hij kon ver
trouwen voor zijn smokkelhandel, maar
hij zou nooit volkomen veilig kunnen
2 q ri als vijftig man wisten, dat et een
openlijke gewelddaad gepleegd was aan
boord.
Maar er waren andere middelen, om
iemand uit den weg te ruimen. Er
kunnep allerlei ongelukken op zee
gebeuren. Katrollen kunnen naar be
neden vallen, mrn kan door een luik
naar beneden ploffen, de kok kan een
noodlottige vergissing begaan. Lord
Purbeck zou iets dergelijks in scène
wie de volgende zal zijn, die
wordt geroepen om zijn vryheid
en aardsch bestaan op te offeren
voor den naam van Christus.
Gehoorzaamheid aan Gods woord
gebiedt ons de aandacht van de
geloovigen er op te vestigen dat
allen, die in Christus gelooven,
in deze wereld moeten lijden.
Wij zullen niet in staat zyn hen
te redden, poch Kannen we ons
zelf beschermen, doch we ge
looven, dat alle vervolging voor
de zaak van Christus een bewijs
is voor zijn overwinning.
In dezen lijd van verdrukking
rust de plicht van het verkondi
gen van Gods woord op de leeken.
Zij moeten niet bevreesd zijn,
hoewel zij bedreigd worden".
Nu de zgn. Duitsche godsdienst
van Ludondotff meer invloed
krijgt, is het te verwachten, dat
de strijd er niet minder op zal
worden. Het is maar te hopen,
dat men het oog richt op den
toestand in Rusland.
Men weet, dat men daar den
godsdienst totaal heeft willen
uitbannen. Man beschouwde den
godsdienst als praatjes-voor-de
vaak, als opium zooals de
Nederlandsche vrijdenkerij het
wel eens pleegt te noemen
en in een behoorlijk-rationeel
georganiseerde maatschappij,
zooals de bolsjewiki die wel eenB
in mekaar zouden timmeren, was
er voor deze volksverlakkery
geen plaats.
Op de stuitendste en walgelijk
ste wijze heeft bolsjewieksch
Rusland den stryd tegen den
godsdienst en tegen 't godsbegrip
aangevatvan het eene uiterste
in het andere. Men zou in 't
algemeen kunnen zeggen van
een lagen vorm van godsdienst
verviel het in een even lagen
vorm van goddeloosheid.
Maar al heeft het jaren
geduurd ook daar is men gaan
inzien, dat godsdienst niet uitte
roeien is. Er schijnt een ken
tering te komen. De godsdienst
neemt er eerder toe dan af,
waaruit ook weer blijkt, dat de
aardsche genoegens alleen den
mensch toch geen voldoening
kusnen zelten met behulp bijvoorbeeld
van den kapitein, die alle initiatief
miste, maar toch zoo'n ptacht-kapitein
was. Hij herinnerde zich den blik van
heimelijke belangstelling, waarmee de
gezagvoerder hem had aangekeken.
Geen vroolijk vooruitzicht, dacht
hij, misschien doe ik beter op te
staan en eens rond te kijken.
Naast zijn hut was een badkamer en
nadat hij daar naar hartelust had ge
plast en geploeteid kleedde hij zich
en ging naar boven. De frissche koelie
van den westenwind bracht zijn ze-
nuweh tot rust en hfl nam zich voor,
om al zijn krachten in te spannen om
tegen de hinderlaag van lord Purbeck
op zijn hoede te zijn.
In dat vroege morgenuur waren er
maar enkelen van de bemanning aan
dek. Er was nog geen spoor te ont
dekken, r.och van lord Purbeck, noch
van kapitein Bannister. Een ssuuiman
had de wacht en liep de brug op en
neer, nu en dan een enkel woord zeg
eend tegen den man aan het stuurrad.
Een dozijn matrozen waren bezig het
dek met schuursteen te bewerken,
terwijl enkele ar deren het koper
poetsten. Er was niets in de houding
van ai deze mannen, dat deed ver
moeden dat er een of ander complot
tegen hem bestond.
Hector ging naar boven naar het
promenadedek, leunde over het hek en
keek naar de zacht deinende zee. Twee
dingen troff n hem t ten eerste de
la< gzame gang, die ze hadden, nau-
we'.gks acht knoopen in het uur, ten
tweede, de afwezigheid van eenig spoor
van land. Hij had dikwijls over het
Kanaal gevaren en wist, dat bij heider
weer de kust zichtbaar is van de
Thamsmend tot Portland Bul. Aan
kunnen geven. Ook Russiche
bladen schrijven, dat de voor
naamste reden voor de vermin
dering vanhet aantal goddeloozen
is het oDtbreken van een aan den
tyd aangepast programma, dat de
massa's vermag te bevredigen.
De atheïsten worden ervan be
schuldigd, niet in staat te zyn,
een redelyk antwoord te geven
op vragen, die noodzakelijker
wijze opkomen bij een groot
aantal personen, die een logische
verklaring hebben gezocht van
vele zakeD, die zij vroeger met
den godsdienst in verband had
den gebracht.
De massa's nemen aldus
de Russische pers niet langer
genoegen met de oude methoden
van anti-godsdienstige propagan
da, waarby volstaan wordt met
het leveren van felle critiek op
den godsdienst.
Da kerk die natuurlijk in
dezen gedachtengang als de vij
andige macht gezien wordt, heeft
de gelegenheid aangegrepen om
te trachten, de gunst van de
Russische volksmassa's te her
winnen.
Atheïstenleiders geventoe.dat
ten minste de helft van de vol
wassen bevolking van Rusland
nog godsdienstig is, en ook by de
gevorderde jeugd schijnen sterke
godsdienstige stroommgen te be
staan. Er zouden in de Sovjet
unie thans nog 30.000 kerken
open zijn.
Krachtens de nieuwe grondwet
wordt de „vrijheid tot het uit
oefenen van religieuze gebruiken
en de vrijheid van anti gods
dienstige propaganda *mor alle
onderdanen erkend". Priesters
en geloovigen hebben actief en
passief kiesrecht. De atheïsten
vreezen nu, dat de kerk bij de
komende verkiezingen eigen can-
didaten zal stellen".
Te begrypen is dus, dat men
er wat meer toegevend wordt ten
opzichte van den godsdienst.
Gevolgen van den oorlog.
Byna negen maanden zyn ver-
loopen sedert de eerste schoten
den burgerkrijg op het Iberische
de heldere lfln van den horizon zag
hg zelfs de rookpluimen van twee
ssoombooten. Het was dus duidelijk,
dat zij in ieder geval niet de gewone
route door het Kanaal volgden.
De bestemming van het jacht was
dus, öf niet de kust van Dorset, óf ze
wilden niet gezien worden, waarom
een groote bocht werd gemaakt, mede
rriischien om niet bij de Duivelskloof
aan te komen, vóór het donker was.
Hier op het promenadedek was hij
ongeveer op één hoogte met de brug
en met een blik op het frissche jonge
gezicht van den dienstdoenden officier,
stond Hector op het punt dezen aan
te spreken, toen hij voelde dat er een
hand op zijn schouder werd gelegd.
Zich omkeerend keek hg in de vriende
lijke oogen van zijn gastheer.
Wat een pracht ge morgen, zei
lord Purbeck. Ik hoop, dat uw hut
naar uw zin was en dat u goed ge
slapen hebt.
Da hut was als een kamer in een
eerste kiss hotel en ik heb geslapen
als een roos, lachie Hector, Jr,
het is een schitterende morgen. Daar
om stond ik er juist over te denken,
hoe het kovü dat we geen spoor van
Itjnd zien, We moeten toch ongeveer
bfi Bognor of Llttlehampton zQn.
Lord Purbeek's breed gezicht plooide
zich tot een glimlach. Daar zouden
we zijn, als ik u graag kwty wou, zei
hij. Maar waar is een jacht anders
voor, dan om van het leven op zee Ie
genieten? De „Meermin" is geen
mails'oomer, die den koristen weg
k est. Daar ik het voorrecht heb, een
bekend journalist als gas; aan boord
te hebben, voor wien, doordat hij vs«
cantle heeft, tijd geen bezwaar kan
zon, heb ik mijn mannen instructies
schiereiland inluidden. Sindsdien
is Spanje onafgebroken vervuld
geweest van het krijgsgerucht.
De kanonnen bulderden er en het
geratel der mitrailleurs echo'de
in de bergen de vreedzame
muilezel verdween van de smalle
bergpaden en maakte plaats voor
de militaire patrouille. Op den
zomer volgde de harde Spaansche
winter, doch het kanon bleef zijn
stem verheffeD. Het verheft die
stem nog, nu het voorjaar reeds
is aangebroken.
Ontzaglijke offers heeft die krijg
reeds van het land g ëncht en
volgens neutrale waarnemers, zoo
meldt United Press, bedraagt de
schade, die Spanje van den oorlog
heeft ondervonden, op het oogen
biik niet minder dan 50 milliard
peseta's' Volgens den cleanng-
koers van het oogenbiik bedraagt
de waarde van de pegeta onge
veer 11 cent, (vroeger 20 ets),
lederen dag, dien de strij nu nog
voorduurt, vergroot du bedrag
met naar schatting 100 millioen
peseta's.
Maar nog veel grooter zyn de
indirecte nadeelen, die het land
ontwrichten.
In normale tyden moetin deze
maand reeds 22 millioen hectaren
bouwland met suikerbieten, aard
appelen, tabak, wyn en graan
bebouwd zijn.
Tnans zyn nog niet eens 12
millioen hectaren bewerkt. De
verwaarlooziug van den aardap-
pelbouw, de stagnatie in het uit
zaaien der granen doen het ergste
vreezen en sluiten zelts by slech
ten oogst hongersnood niet uit.
DeSpaanscüe veeteelt vertoont
hetzelfde trieste beeld. Massa
slachtingen zyn onder de beesten
aangericht om aan vleesch te
komen voor de 400 duizend stry-
ders. De veestapel, die als bron
van inkomsten voor de bevolking
een zoo belangrijke rol speelde,
is op onrustbarende wyze geslon
ken. In vele deelen van het land
is het reeds zoover gekomen, dat
voor de burgerbevolking geen
vleesch meer voorradig is.
Bijna nog ontstellender zijn de
verhoudingen op het terrein van
gegeven een beetje naar het zuiden te
koeisen, om niet al te vroeg onze
plaats van bestemming te bereiken.
Het lag Hector op de lippen om te
zeggen„met voor het donker is",
maar hij hield zich in. Als zijn vrees
ongegrond was, zou zijn opmerking
zonder zin zgn, terwqi ia het teger-
overgestelde geval hij zou verraden,
dat hij op zgn hoede was.
Dat is buitengewoon vriendelijk
van u, lord Purbeck, antwoordde hij
opgewekt.
Kom, laten we een wandeling
maken voor de ontbijtbel gaat, zei da
gastheer, als om allen verderen dank
af te wijcen.
Hector dacht ernstig na, over wat
hem verder te doen stond, terwql hg
deed alsof hg luisterde naar de cor«
versatie van den man naast hem.
Plotseling werd zgn oog gctr. ff ?n door
een installatie in den mast. Hqondei-
drukte een plotselinge impuls, daar
zgn instinct hem waarschuwde, dat
hg_ niets van eenige onrust mocht laten
blijken. Maar een uur later zei hg,
zoo zakelijk hem mogeigk was:
Ik heb juist ontdekt, dat ik gis
teren een belangrgke mededeling aan
mgn hoofdredacteur heb vergeten. U
heeft er zeker geen bezwaar tegen, dat
ik hem een draadloos teiegram s'uur
Hector meende een harden b ik te
ontdekken in de oogen, welke h-!f
verborgen lagen do. r den rook van
een pas aanges'oken cigarette. Hef
duurde eenigen tijd, voor de toestem
ming werd gegeven, maar deze was
overigens zonder eenig voorbehoud.
(Wurdt vervolgd).
AXELSCHE
COURANT
