Nieuws- eu Advertentieblad voor Z e e u w s c h - Vlaanderen, No. 83. VRIJDAG 22 JANUARI 1937. 52* Jaarg. Modern Heidendom. FEUILLETON. Bij de Marmergroeven J. C. VINK - Axel. Buitenland. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Galden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. Voor de afdeeling 's Graven- hage van den Nederlandschen Protestantenbond heeft de Leid- sche hoogleeraar prof. di. L. J- v. Holk eens een lezing gehouden over bovenstaand onderwerp. Mijn onderwerp, ving spreker aan, biedt verscheidene kanten. Literatuur is er over dit onder werp ontzaglijk veel. Spr. wilde eerst bespreken wat heidendom is. Het is afgeleid van het woord heiden. Dit woord geeft men aan een ongeloovige. Het dateert van omstreeks 300 a 400 jaar na Christus. Van de Romaansche werd het in de Germaansche wereld ingevoerd. Het woord heiden wordt meestal gebruikt om een tegenstelling aan te geven. Heidendom beteekent veel- godendienst en staat tegenover het Eén-godendom. Veel-godendom en afgoderij is de onware godsdienst. Het is het onzuiver kennen van de godheid, omdat het geen openbaring kent. Beschikt een mensch over ge brekkige godsdienst, dan zal dit uit zijn zeden blijken. Vergelijk de uitdrukking: ,een heidensch lawaai". Voor Paulus zijn de Grieken heidenen. Heidendom bevat dus afgoderij en zedeloosheid. De kerk heeft haar voet gezet op den nek van het heidendom. Zij heeft het heidendom bestreden met de zending en de inquisitie. Het heidendom is ook in de kerk blijyen leven. Het Evangelie weet niets van rechtsorde en theo logie af. Het volk van Israël heeft nooit filosofie voortgebracht. De wijs begeerte kwam van de zijde der Grieken. Het kerkrecht werd aan de Grieken en aan de Romeinen ontleend. Onder het mom van Christen dom heeft alle eeuwen door het heidendom geleefd. Deemoed is niet de indruk die men krijgt van een gouden kroon of luisterrijke processie. Hervormers en sec- tariërs kwamen in den loop der tijden hiertegen op. Het Europeesch Christendom heeft zich desondanks over de gansche wereld verspreid. Het zendingswerk, met een groote beschavingstaak, heeft ontzaglijke afmetingen aangenomen. Dit Christendom kreeg te maken met een brok modern heidendom. Zonder blikken of blozen zegt een zeker deel der menschheid Wij zijn heidenen. Hier schaamt men zich niet voor. Met de anti kerkelijke ongebondenheid moet men allereerst rekening houden wanneer over modern heidendom wordt gesproken. Kenmerkend voor het modern heidendom is zijn vereering voor de heilige aardmoeder, voor het bloed, in plaats van voor het verstandelijk instinct. In het moderne heiden dom ligt een heimwee naar den oergrond waaruit de mensch is opgegroeid. Vervolgens sprak prof. v. Holk over enkele andere vormen van modern heidendom. Daar is, aldus spr., de macht van het goud, die zijn dienaren heeft in deze wereld. Een andere vorm is de vereering van het bloed als een grond van menschelijke ge bondenheid, de rassenvereering. Daar is het bijgeloof van de mascotte in den auto, het even afkloppen, enz. Bij geen geloof meldt zich de religieuze behoefte op een dergelijke secundaire manier. Ook de communistische vereering van den mensch is een vorm van modern heidendom te noemen. Het modern heidendom is een vereering van de vele geesten in plaats van de vereering van den éénen God. Wat kan men doen tegen het modern heidendom Wil men iets bereiken, dan moet eerst haat in liefde veranderen. Wij moeten vasthouden aan. het levenstype van Jezus Christus. Afzondering van de wereld is verkeerd. Laten we alle dingen onderzoeken en het goede behouden naar Paulus woorden. Het geloof roept ons Gods Uit het Engetsch 4) Hij stond daar een ©ogenblik bloots hoofds en ademde diep de zuivere lucht in, genietend van het wijde panorama van zee en lacht en aarde. Aan den eenen kant lag het mas- sieve gevaarte van St. Albans Head, en daar bovenop de oude kapelaan den oostelqken horison, vaag, als in een blauwen nevel, met een enkele glinstering van zonlicht op de kalk rotsen, het eiland Wight. En dichter om hem, niets dan verschrompelde struiken en hoopen steenen, als ge tuigenissen van het werk in de oude steengroeven. Een gevoel van verlatenheid kwam ever hem. Plotseling zag hg, dat op een heuvelrfl voor hem» aan den rand vaa de steile helling, welke tot bijna in zee liep, een groep gebouwen van gegolfd ijzer was opgetrokken. Daar zijn de marmergroeven na- tunriijk, zei hg bij zichzelf en die gebouwtjes staan ongeveer boven die opening In de rots bij het strand. Nieuwsgierig, om die groeven wat meer van nabij te zien, daalde hij het pad af. Onderwijl maakte hij bij zich zelf uit, dat de twee gestalten, die hem van den rotswand hadden gade geslagen, even voor hij hel lQk had gevonden, in de nabqheid van deze "gebouwen moesten hebben gestaan, misschien wel kinnen het ijzeren hek, DRUKKER-UITGEVER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. naam groot te maken onder de heidenen. Deze taak biedt een oneindig perspectief. De bargerkrQg ia Spanje. Meer dan een half jaar wordt thans reeds in Spanje met groote verbittering de burgeroorlog ge voerd. Op 18 Juli van het vorige jaar vielen de eerste schoten in Spaansch Marokko en den vol genden dag stond het Spaansche schiereiland in vuur en vlam. Het vuur bleek niet meer te blus- schen, met doodsverachting ging men elkaar te lijf. Inmiddels is het groote doelde verovering van Madrid, nog steeds niet be reikt. De toegangen tot Spanje's hoofdstad zijn als '1 ware dicht gemetseld. Loopgraaf na loop graaf is aangelegd, huizenblokken zijn in vestingen veranderd en barricade's versperren de straten der buitenwijken. Het is echter niet alleen de hoofdstad, die door den geesel van den burgeroorlog geteisterd wordt. Overal hebben luchtbom bardementen plaats, terwijl de steden aan de zeezijde meermalen bloot staan aan het vuur der oorlogsschepen. En tastbaar re sultaat schijnt door geen van beide partijen te worden bereikt. Een feit is, dat het aantal slacht offers schrikbarend hoog is op- geloopen. Na een half jaar burgerkrijg, zoo verbitterd en fel als slechts tot het uiterste opgezweepte hartstochten hem teweeg kunnen brengen, schatten neutrale waar nemers het aantal menschen- levens, dat ten offer viel, reeds op 250,000. Van dit kwart mil- lioen vielen echter, naar men meent, minder op de slagvelden de meesten lieten het leven achter de vuurlinie, bij de massa executies. De strijd om Madrid heeft tot hiertoe aan beide zqden naar schatting 100,000 dooden en gewonden geëischt. De economische en financiëele ADVERTENT1ÊN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden frane® ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. structuur van het land is geheel ontwricht. De oorlog verslond reeds de helft van het nationale vermogen. Handel, verkeer en landbouw zijn lamgeslagen. Het verlies wordt iedere week op een milliard pesita's geschat. Toch wordt met onverminderde hevigheid de strijd voortgezet en het schijnt wel, dat men dit wil blijven volhouden tot den laatsten man en den laatsten cent. De toestand te Madrid. Langzaam zet de vernieling zich voort tot in het hart van Madrid, aldus meldt van daar een reporter van de Times. Het zorgvuldige werk van de bouwers van een groote moderne stad wordt stukje voor stukje vernietigd. Het heeft een kwarteeuw geduurd voordat de barre rotsen aan gene zijde van de Manzanares, de schuil plaats van zigeuners en dieven, getransformeerd waren in het Westerpark, een der schoonste parken in Europa. Thans staan er nog slechts versplinterde boom stammen tusschen de loopgraven. Hevige vuurgevechten werden geleverd om het bezit van het muziekpaviljoen, dat op een heu veltje staat, en met de bajonet en met handgranaten is gestreden om de rijk van ornamenten voor ziene fonteinen en watervallen. Het Palacete de la Moncloa, een prachtig paleis vol schitterende meubels en wandversieringen, was het hoofdkwartier van de militia, voordat het tot bastion voor de rechtsche troepen dienst deed. De faculteitsgebouwen voor archichectuur en medicijnen, en voor landbouw en pnarmacie, waren acht weken lang forten op het slagveld in de universiteits- wijk. De zwartgeblakerde muren van de Fransche Kunstacademie in de universiteitswijk, wijzen als tragische vingers naar den hemel. Van de boeken van de Ildefonsa- bibliotheek is een barricade ge bouwd. Het reusachtige ziekenhuis is een fort, dat eenige malen onder mijnd werd. De sier-balustrade Als dat laatste inderdaad het geval was, was het misschien niet soo heel moeilijk te raden, wie die oude heer in de korte broek was geweest, en de jonge vrouw, die zich in zijn gezel schap bevond. Waarschijnlijk waren het lord Pur- beck geweest en lady Madge St. Aid- helm. Vlak bij het hek gekomen, zag Hee tor dat de mededeellng .Verboden Toegang", die er op stond, tamelijk overbodig was, omdat de hekken stevig gesloten waren. HQ kon echter duideigk de gebouw^ tjes zien en ook een windas met kef ting, ofschoon de eigenigke ingang naar de groeve verborgen was achter een hoop puin. Keurig opgestapeld lag hier en daar een partg marmer, bigkbaar wachtend om verzonden te worden. Er was geen enkel teeken van leven op het terrein te bespeuren, maar juist toen hg op het punt stond heen te gaan, begon een heldere mannenstem te zingen en de woorden van het lied deden Hector plotseling denken aan zgn laatste onderhoud met den hoofd redacteur van de Daily Lyn. .Ah, ik ben een smokkelaar stout 1" klonk het refrein, terwgi de zanger te voorschgn kwam van achter een hoop puin, Het was een slanke, frisch uitziende jonge man. Opeens kwam een zware man met geweldige wenkbrauwen uit een van de groote loodsen aanstormen, die den jongen "»en paar vuistslagen toediende, alsof c een ondeugende schooljongen was veest. Hg kreeg nog een gtaafljt, de hoop toe van den kerel. Ze wareH te ver weg, dat Hector een woord zon kunnen verstaan, van wat er gezegd werd, maar nit de wqze waarop de jonge kerel afdroop, maakte hq op, dat het standje niet malsch was geweest. Hg herkende in den man, die de vuistslagen gegeven had, den getuige, die bg de ïgkschouwing ver klaard had, dat geen van de arbeiders vermist werd. Hg heette John Badge en was opzichter van de groeve. Nadat Budge de kracht van zgn vuisten op den jongen werkman had beproefd, ontdekte hg plotseling den vreemdeling bg het hek en een oogen blik keek hg als een woedende stier, maar bigkbaar vertrouwend op de hechtheid van de sloten eu grendels, keerde hq terug naar de keet, van waarnit hg zgn woedenden aanval had ondernomen. Niet onaardig, glimlachte Hector, terwgi hg zich omdraaide om heen te gaan. Die dikke opzichter deed zeker een middagdatje. Waarom zou hg anders zoo woedend zgn geweest Het was tegen den avond, dat hg het huisje weer bereikte. Hg was juist bezig iu zgn kamer een paar brieven te lenen, die voor hem gekomen waren, toen het gelald van een anto op den hobbeligen weg hem door het venster deed kgken. Dezelfde huur anto, die twee dagen geleden hem hierheen had gebracht, hield voor het huis stil en een lange, blonde man met ronde schouders en een lange, afhan gende snor, stapte uit, betaalde den chauffeur en kwam 't tuinpaadje op met in z'a eene hand eeq groot valles dat zgn eenige bagage scheen te zgn, Hg ging de voordeur binnen, bleef in de gang staan en riep juffrouw Callaway. dient ter dekking van machine geweernesten en loopgraafmortie ren. Rijen verlaten en halfver- nielde huizen, eens deel uitmakend van een der rijkste en rustigste wijken van Madrid, zien uit over het slagveld. Vele zijn een ruïne. De daken zijn doorboord door granaten, de muren gespleten door bommen, geen ruit is er meer heel. Door de kapotte ramen can men binnen nog een paar schilderijen aan den wand zien hangen. Overal stoot men op barricaden. De straten worden erdoor onbe gaanbaar gemaakt, de geruïneerde huizen aan weerszijden erdoor verbonden. Hier en daar stijgt een rookwolkje uit een huis op, als teeken dat er nog menschelijk leven in is. Maar het geheel heeft veel weg van Yperen tijdens den wereldoorlog. Het lichten van het vurende geschut des avonds, de donderende ontplof fingen en het geratel van de machinegeweren maken die voor stelling volledig, terwijl in de lucht granaten huilen en kogels fluiten, alsof woedende bijen in den aanval zijn. President Roosevelt. Woensdag is President Roose velt na het uitspreken der eeds formule in zijn tweede ambts periode van 4 jaren bevestigd. De president heeft daarbij een rede gehouden en gezegd, dat de afgeloopen 4 jaren de hoop heb ben levendig gehouden, dat de regeering der Vereemgde Staten, zonder de democratie aan te tasten, ook die zaken tot stand zal kunnen brengen, voor welker verwezenlijking tijd een eerste vereischte is. Er zijn, betoogde de president millioenen, wien nog steeds de middelen ontbreken om produc ten van boerderij en fabriek te koopen. Hun behoeftigheid be teekent, dat andere millioenen nog steeds werk ontberen. Ik zie een derde van de natie slecht behuisd, slecht gekleed, slecht gevoed. Het is geen teeken van wan- Even bleef alles stii, toen hoorde Hector de deur achter in de gang open gaan ea Bessy's verschrikte stem O, mqnheer Mapleton, wq dach ten, dat u pas met den volgenden trein zou komen, moeder is naar het dorp, om boodschappen te doen. Nu, dat is niet zoo erg, als ze mg zoo'n aardige kleine meid heeft achtergelaten om mq te ontvangen antwoordde mr. Mappleton op een toon, die Hector aan een spinnende kat deed denken. Ik heb zeker weer mgn oude kamer? Hector's deur stond op een kier en hg hoorde duideigk dat Bessy, die hem zeker niet had hooren thuiskomen zei t Zeker, mgnheer, gaat u maar naar binnen. De andere kamer is ook verhuurd, maar die mgnheer is niet thuis op het oogenblik. Wie is die andere mgnheer dan vroeg Mapleton. Hq heet Yeldhatn, mgnheermoe der diende bg mgnheer Yeldham's familie. Hg is schrijver of zoo, of aan een courant in Londen. Hg Is hier met vacantie. Zoo, zoo, iemand van de courant, klonk het antwoord, waarin Hector een zweem van ontstemming meende te bespeuren. En. mijB kleine Bessy, wat was dat met dien dooden man, die hier is aangespoeld Ik las er over in de krant, maar de chauffeur vertelde, dat ze niet veel wgzer waren geworden bg het onderzoek. Weet niemand hier In de buurt iets over dien man of hoe hg werd gedood Neen, mgnheer, ze denken, dat het een zeeman is, die misschien bij een twist ia doadgeichotaa m hier is aangespeeld. Het bleef een oogenblik stil, aisof mr. Mapleton nadacht ever deze in lichtingen, en toen hg weer begon te praten, deed hg het op een toon van iemand, die van een onprettig onder werp is afgestapt. Zoo, zoo, klonk zgn gelnid, en nn, mgn kleine ontluikende roze- knop van de vallei, mag Ik wel eens een kus van je hebben na mgn lange afwezigheid. Het is al zoo lang ge leden ik smacht naar een kus van je lippen. Hector dacht aan de woorden door het meisje den vorigen dag gesprake j t Was dat maar waar, dat mr. Mapleton zich alleen naar met zich zelve be moeide I Hq hoorde een kreet van schrik, een gesiommei en het volgende oogenblik viel Bessy tegen de deur van zgn kamer en tuimelde naat binnen. In de verwarring merkte noch bet meisje, noch haar vervolger Hector's aanwezigheid, totdat mr. Mapleton eens klaps een stevige hand in zijn nek voelde, terwgi een dreigende stem hem toeriep t jg, ellendeling. Om een meisje lastig te vallen 1 En de jonge journalist slingerde hem met zulk een kracht tegen den muur, dat mr. Mapleton op den grond terecht kwam en naar adem snakte. Een oogenblik later stond hg weer op zgn beenen. Hector verwachte een stroom van scheldwoorden en een tegenaanval en was dan ook zeer verwonderd een verontschuldiging van den man te hooren, (Wordt viryplgiji AXELSCHE COURANT ■fi/j -

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1937 | | pagina 1